صدای ایران- مرداد ماه سال 1384 حسن روحانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی، مسئولیت مذاکرات هسته ای با غرب را به دولت احمدی نژاد سپرد.  از آن زمان تا سال 1392  علی رغم وجود نشست های فراوان، هیچ توافقی میان ایران و گروه 1+5 بوجود نیامده و حتی فرصت بیانیه مشترکی بین طرفین فراهم نشده است. حالا حدود یک دهه از آن زمان گذشته است. حسن روحانی دوباره مسئولیت مذاکرات هسته ای را بر عهده گرفته است.

انتخابات و مسئله سیاست خارجی
انتخابات ریاست جمهوری یازدهم در حالی با نتیجه ای غیرقابل پیش بینی در یک دور به پایان رسید که موضوع سیاست خارجی برای نخستین بار نقش محوری در تعیین برنده انتخابات داشت.

چگونگی اعمال سیاست های خارجی در تبلیغات انتخاباتی همیشه یا آنقدر کلی مطرح می شد که تفاوتی میان برنامه های نامزدهای مختلف در اجرای آن دیده نمی شد و یا چنانچه مانند انتخابات دوم خرداد 1376 در شعارهایی چون تنش زدایی برجسته بود، به دلیل حائز اهمیت بودن جنبه های داخلی کمتر محل اعتنای رای دهندگان برای تعیین نامزد دلخواه خود بود.

در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری چند مساله موضوع را به نفع سیاست خارجی در اولویت دهی رای دهندگان تغییر داد:

نخست آنکه تحریم های شورای امنیت و نیز تحریم های یکجانبه آمریکا و اروپا که تا پیش از  این اهمیتی بیش از مجادلات رسانه ای نمی یافت، در گفتگو های روزمره مردم کوچه و بازار به عنوان یک عامل اثرگذار در وضع معیشتی آنان پیدا شد. این احساس در میان مردم فراگیر شد که سوای هر متغیر تاثیرگذار دیگر داخلی، چنانچه تحریم های اعمال شده از خارج حذف شود تاثیرات آن در بهبود وضع معیشتی شان چشمگیر خواهد بود.

دومین عامل اثرگذار، شکل گیری دو قطبی گفتمانی در موضوع سیاست خارجی بود. دلیل این امر نیز وجود دو نگاه متفاوت در میان کاندیداهای حاضر در عرصه انتخابات بود. دو نگاهی که مردم تفاوتشان را نه تنها از سخنانشان بلکه از عمکردشان در دوره تصدی مقام مهم دبیری شورای عالی امنیت ملی احساس می کردند. به عبارت دیگر دو قطبی حاصله ناشی از یک فضای انتزاعی نبود، بلکه تجربه ای عینی بود که مردم آن درک کرده بودند و قدرت تمیز میان آن دو را بر اساس تجربه پیش گفته داشتند.

سومین عامل در اهمیت یافتن سیاست خارجی، باور و اعتماد مردم به عزم و اراده ی برنده انتخابات در اعمال تغییرات در سیاست خارجی بود؛ به همان نحوی که وی در برنامه هایش در خصوص مسائل سیاست خارجی ذکر کرده بود.

ظریف هدایت مذاکرات را عهده می گیرد
حسن روحانی به عنوان رییس جمهور ایران مسئولیت مذاکرات هسته ای را از شورای امنیت گرفته و به وزارت خارجه می سپارد. پیش از این او محمد جواد ظریف را به عنوان وزیر خارجه ایران منصوب کرده بود. کسی که توانسته بود با رای بالای از مجلس شورای اسلامی نیز رای اعتماد بگیرد.

علاوه بر تحول گفتمانی که در ادبیات رییس دولت مشخص بود، طرح نام محمدجواد ظریف برای تصدی مقام وزارت خارجه دولت تدبیر و امید، اقدامی عملی است که نشانگر عزم دولت برای ایجاد رویه اعتمادسازی است.

خاطره ای که طرف های مذاکره ایران از روحیه همکاری جویانه ولی قاطعانه وی در کنفرانس بن به عنوان یکی از مهمترین دست آوردهای همکاری میان ایران و غرب دارند، امکان تحقق این خواست را در نگاه طرف دیگر ماجرا بیشتر می کرد.

مذاکرات هسته ای آغاز می شود
پس از سخنان سازنده روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و دیدار مقدماتی ظریف با اعضای گروه 1+5 در نیویورک، فرصت برای مذاکرات جدی ایران با طرف های مذاکره فراهم می شود.

کوتاه زمانی پس از شروع مذاکرات ژنو 2، وزرای خارجه‌ی کشورهای 1+5 از جمله جان کری وزیرخارجه آمریکا به دعوت کاترین اشتون به ژنو فراخوانده شدند، که این خود سرنوشت متفاوت محتملی نسبت به مذاکرات پیشین را نوید می داد. برگزاری نشست های طولانی و متعدد میان نمایندگان کشورهای 1+5 با یکدیگر از یکسو و با ایران از سوی دیگر از جمله سه نشست طولانی میان وزرای خارجه ایران و آمریکا با حضور اشتون نیز خود موید این انتظار بود. سرانجام نیز اگرچه طرفین به توافقی میان خود دست نیافتند، با اعلام اینکه در این دور از مذاکرات به پیشرفت های قابل توجهی دست پیدا کردند و اینکه ده روز دیگر برای ادامه مذاکرات دوباره در ژنو گرد هم می آیند؛ امیدها برای به سرانجام رسیدن مذاکرات را زنده نگه داشتند.

منطق های ظریفِ "ظریف" برای متقاعد کردن حریف
منطق و استدلال های وزیر خارجه ایران در فراهم آمدن روحیه همکاری برای رسیدن به نقاط مشترک در محتوا و جزئیات نیز نقش غیر قابل انکاری داشت.

این منطق و استدلال ها که از لا به لای مصاحبه ها و کنفراس های مطبوعاتی ظریف مستفاد می شود در سه بخش قابل شناسایی است:

نخست تاکیدی است که وی درباره توانایی ایران دارد. وی در این زمینه اظهار داشته است: «ما به روشنی گفته ایم اینکه از ما بخواهند غنی سازی را متوقف کنیم نه تنها ناقض حقوق ماست بلکه می تواند مغایر با سیاست منع گسترش سلاح های هسته ای باشد. چون ما دانش، تجهیزات، متخصصان و کارگاههای لازم تولید را داریم. بهترین راه این  است که اطمینان حاصل کنند، ایران برنامه هسته ای اش را بدون تغییر جهت به سمت استفاده های غیر صلح آمیز، که البته قصد ما هم نیست، پیش می برد.»

آنچه ظریف در این منطق پای فشرده تنها اصرار به حقوق ایران نیست، بلکه وی با قرار دادن خود در جای آنها این مورد را گوشزد کرده است که محدود کردن کشوری که توانایی های لازم را دارد، خود خطر بزرگتری محسوب می شود. زیرا هنگامی که شما در مورد نیت بازیگری تردید دارید، به جای فشار و تحریم علیه کشوری که تمام توانایی های لازم هسته ای را دارد می توانید با کنترل و نظارت و توافق بر سر حدی مشخص، اطمینان و آسودگی بسیار بیشتری برای آینده کسب کنید.

دومین منطق ظریفی که وزیر خارجه ایران در مواجهه با کشورهای طرف مذاکره به خصوص غربی ها استفاده کرده است، برحذر داشتن آنها از نادیده گرفتن حقوق هسته ای ایران است. در این زمینه وی هشدار داده است هرگونه توافقی که حقوق ایران را نادیده بگیرد، ناپایدار خواهد بود.

این منطق ناظر بر این نکته است که چنانچه غرب خواهان این است که بحران هسته ای ایران از طریق مذاکره و به صورت صلح آمیز و بدون هزینه حل شود، باید توافق به گونه ای پایدار حاصل شود و بدین منظور باید منافع و حقوق ایران در آن لحاظ شود. در واقع این هشداری به طرف های ایران در خصوص مواضع مخالفین مذاکره و طرفداران برخورد سرسختانه با غرب در زمینه پرونده هسته ای در داخل ایران است. به عبارت دیگر ظریف این نکته را گوشزد می کند که زیاده خواهی غرب، مواضع مخالفین داخلی مذاکره در ایران را قوی تر و امکان تداوم توافق اینچنین را ضعیف می کند.

منطق سوم ظریف در ارتباط با پرونده هسته ای متوجه کشورهای طرف مذاکره نیست، بلکه متوجه برخی همسایگان ایران که می توانند در پشت صحنه به عنوان بازیگران بین المللی در این زمینه نقش بازی کنند، می باشد. در این منطق وی با اطمینان خاطر دادن به کشورهای منطقه در این خصوص که برنامه هسته ای ایران تهدیدی برای آنها نیست، سعی کرده است از نزدیکی میان مواضع این کشورها و اسرائیل جلوگیری به عمل آورد. در این خصوص وی با تاکید بر متفاوت بودن منافع این کشورها با اسرائیل و اینکه منافع این کشورها در وجود ثبات و امنیت است، اذعان داشته است: «برخلاف دوستان ما در منطقه، رژیم صهیونیستی حق دارد که مخالف روند مذاکرات باشد چرا که منافع و حیات این رژیم در ایجاد تنش در منطقه است.»

در واقع وزیر خارجه ایران با این منطق سعی کرده است بازیگران موثر دیگری که خارج از جریان مذاکرات هستند را برای به نتیجه رسیدن توافق هسته ای، همراه نماید. از این رو وی بلافاصله پس از اتمام مذاکرات ژنو 2 به سفرای ایران در این کشورها ماموریت داد این منطق را برای کشورهای یادشده روشن و تبیین نمایند.

ادامه ماجرا به روایت تصویر....

پاسی از نیمه شب گذشته است. چهارمین شب مذاکرات است. مذاکرات فشرده با حضور وزرای قدرت های جهانی در ژنو ادامه دارد. خبرنگاران در انتظارند. آیا این بار طرفین خبر از توافق هسته ای خواهند داد؟

ظریف، اشتون و وزرای خارجه  1+5 برای گرفتن عکس یادگاری و قرائت بیانیه مشترک تا دقایقی دیگر به مقر سازمان ملل می آیند...

کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در حضور ظریف و وزرای 1+5 و در برابر خبرنگاران متن بیانیه‌ای کوتاه را قرائت کرد.

وی گفت: «پس از مذاکراتی فشرده، ما امروز موفق شدیم به توافقی بر سر یک طرح مشترک عملی دست یابیم. طرحی که بر مبنای آن، به سوی دستیابی به راه حلی بلندمدت و جامع گام برداریم.»

نشست خبری ظریف با خبرنگاران پس حصول توافق هسته ای ژنو
وزیر خارجه ایران در این نشست خبری گفت: حق غنی سازی ایران به رسمیت شناخته شده است و غنی سازی ادامه می یابد.

کمتر از چند ساعت پس از اعلام توافق هسته ای ژنو، رییس جمهور همراه با خانواده شهدای هسته ای به جمع خبرنگاران آمد...

متن سخنان رییس جمهور در جمع خبرنگاران به این شرح بود:


بسیار خوشحالم که به ملت بزرگ ایران، گزارش کوتاهی از تلاشهای پیگیر تیم دیپلماتیک و عزیزانی که مسئولیت مذاکرات هسته‌ای را بر دوش دارند، بدهم.

دستاورد این تلاش‌ها، جلوه بیشتر کرامت و بزرگی ملت ایران بود. این ملت، همواره در طول تاریخ دارای عظمت و سربلندی‌هایی بوده که توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. در این مذاکرات، دنیا به این احساس رسید که تکریم ملت ایران، پاسخ مثبت خواهد داد و تهدید، نمی‌تواند کارساز باشد.

نکته دوم؛ دولت تدبیر و امید، به دنبال ایجاد فضای اعتماد بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهایی است که به ارتباط دوستانه با این ملت بزرگ علاقمند هستند. در سایه تبلیغات ناصحیحِ دشمن که چهره‌ای را از ایران ترسیم کرده و در واقع می‌خواستند، «ایران‌هراسی» را در افکار عمومی جا بیندازند، منطق و استدلال و مذاکرات منطقی تیم دیپلماتیک ایران در کنار صدها مذاکره سیاسی دیگر، فضای اعتماد را به وجود آورد تا مسیر اعتماد کشورهای دیگر با ایران، در جهت درست خود قرار گیرد.

البته همانطور که بارها گفته شده است اعتماد یک جاده دو طرفه است، ما نیز باید نسبت به دیگران و بویژه کشورهای غربی بتوانیم به اعتماد متقابل برسیم، البته برای دستیابی به اعتماد کامل، راهی طولانی در پیش است، اما قدم‌های اولیه در این زمینه برداشته شده است.

قدرت‌های جهان حقوق هسته‌ای ایران را به رسمیت شناختند

نکته سوم؛ شعار این دولت، تعامل سازنده با جهان است و این تعامل سازنده در سایه اعتماد، بوجود خواهد آمد که قدم های اولیه در این راستا برداشته شده بود.

دولت از روز اول در کنار فعالیت‌های اقتصادی – سیاسی، به معنای سیاست داخلی، فرهنگی و اجتماعی؛ فعالیت سیاست خارجی خود را نیز آغاز کرد، بویژه سفر مقامات سیاسی کشور در شهریور به «بیشکک» و در مهرماه به «نیویورک». در قدم اول، شروع مذاکرات ۱+۵ با ایران در سطح وزیران در «نیویورک» بود و در قدم‌ بعدی در «ژنو» صورت گرفت. حاصل این مذاکرات این است که ۱+۵ یا به تعبیر دیگر قدرت‌های جهان، حقوق هسته‌ای ایران را به رسمیت شناختند.

جمهوری اسلامی ایران به طور ذاتی از حق برخورداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای برخوردار است. معاهده «ان‌پی‌تی»، این حق را به همه کشورهای امضاء کننده داده است و به همین دلیل هم بیش از چهل کشور در دنیا مشغول غنی‌سازی هستند که چارچوب آن بر اساس «ان‌پی‌تی» است.
بر این مبنا هم آژانس بر بسیاری از کشورها و یا اکثر آنهایی که سوخت هسته‌ای تولید می‌کنند، نظارت دارد، اما در عین حال، اذعان قدرت‌های بزرگ به این حق مسلم از دیدگاه سیاسی و نیز برداشته شدن مشکلات از پیش پای ایران بسیار ارزشمند است.

فعالیت غنی‌سازی ادامه خواهد یافت

دستاورد دوم؛ حق غنی‌سازی در خاک ایران است. این حق ملت ایران است، و هرکس هر تفسیری می‌خواهد، داشته باشد. در متن این توافق‌نامه به صراحت آمده است که ایران غنی سازی را انجام خواهد داد و به همین دلیل هم من به ملت ایران اعلام می‌کنم که فعالیت غنی‌سازی ایران به همان صورت سابق ادامه خواهد یافت. در همین توافق شش‌ماهه هم، تأسیسات ما در نطنز، فردو، اراک، اصفهان و بندرعباس به فعالیت خودشان ادامه خواهند داد.

تمام تحریم‌ها برداشته خواهد شد

دستاورد سوم؛ این نکته است که قدرت‌های جهانی اعلام کردند با پایان یافتن مذاکرات جامع که بلافاصله از امروز به بعد آغاز خواهد شد و دستیابی به توافق جامع، تمام تحریم‌ها از جمله تحریم‌های سازمان ملل، تحریم های یکجانبه از سوی اتحادیه اروپا یا آمریکا برداشته خواهد شد. اینکه اعلام شده است که همه تحریم‌ها قدم‌ به قدم با ادامه مذاکرات برداشته می‌شود، نکته دیگری است که در این توافق بر آن تصریح شده است.

مساله چهارم؛ این است که سازمان تحریم با اجرای این توافق شکسته خواهد شد، چه دیگران از این لفظ خوششان بیاید، چه بدشان بیاید. تَرَک‌ها در سازمان تحریم از دیشب آغاز شده و هر چه زمان بگذرد، فاصله این تَرَک‌ها بیشتر خواهد شد.
در اولین قدم برخی از تحریم‌ها با اجرای این توافق برداشته خواهد شد. همچنین تحریم‌ها که به صورت فزاینده ادامه می‌یافت از امروز متوقف خواهد شد. به طوری که بخشی از تحریم‌های بانکی با اجرای این توافق شکسته خواهد شد.

آغاز یک تجربه جدید

این شش ماه آغاز یک تجربه جدید برای ملت ایران است. اگر طرف‌های توافق ما «۱+۵» به این توافق به دقت عمل کنند، ایران هم عمل خواهد کرد.

نتیجه این توافق اولیه و اجرای آن، شروع مذاکرات جامع نهایی است. خوشحالیم که بعد از ۱۰ سال، یک توافق در این سطح، ولو اولیه، ولو برای شش ماه بین ایران و قدرت‌های بزرگ حاصل شد. بلافاصله بحث و مذاکرات پیرامون توافق جامع و همه جانبه آغاز خواهد شد که این مذاکرات، در واقع می‌تواند مذاکرات پایانی باشد. اراده ایران برای شروع و ادامه این مذاکرات جدی خواهد بود. امیدواریم طرف مقابل نیز همین اراده جدی را داشته باشد.

دیدیم وقتی احترام متقابل باشد، وقتی منافع متقابل باشد، وقتی از موضع برابر با هم سخن می‌گوییم، حرکت به جلو خواهد بود؛ امیدواریم با همین اصول بتوانیم مذاکرات بعدی را تا توافق کامل ادامه دهیم.

جوک خنده‌دار تاریخی

یکبار دیگر تکرار می‌کنم، ملت ایران دنبال سلاح هسته‌ای نیست، بعد از مذاکرات جامع، بعد از توافق نهایی، یک سال دیگر، کسی نیاید بگوید که ما مانع شدیم که ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. این از آن جوک‌های خنده‌دار تاریخی است.

ایران هیچ‌گاه دنبال سلاح هسته‌ای نبوده است. این موضوع را من نمی‌گویم آژانس هر بار که آمد و بازرسی‌های گسترده‌ای انجام داد، گفت فعالیت‌های هسته‌ای ایران انحرافی پیدا نکرده است، این به آن معناست که ایران هیچگاه به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و نخواهد بود.

اگر دنیا هدفش این است که ایران فعالیتش انحرافی نداشته باشد، بداند خود به خود به قول علما تحصیل حاصل است و خودبه خود انجام شده است، اما اگر کسی دنبال این است که ایران را از توسعه باز بدارد، این کار امکان ناپذیر خواهد بود، فناوری هسته ای برای توسعه ایران است. این فناوری بومی شده، این فناوری را جوانان کشور، دانشمندان و اساتید کشورمان با تلاش و کوششی که حداقل از سال ۱۳۶۷ آغاز شده تا امروز ادامه دادند و به ثمر رساندند و ادامه خواهند داد و آماده هستیم که در این راستا با دنیا و آژانس همکاری کنیم تا شبهات و ابهاماتی که در این زمینه آفریده شده به طور کامل مرتفع شود.

رهنمودهای مقام معظم رهبری و حمایت‌های ملت بزرگ ایران

در اینجا لازم می‌دانم بگویم موفقیتی که تا امروز حاصل شده، در سایه رهنمودهای مقام معظم رهبری مدظله العالی، حمایت‌های بی‌دریغ ملت بزرگ ایران و در سایه تلاش و کوشش هم دیپلمات‌هایی است که در مسیر مذاکره بار مسئولیت را بر دوش داشتند و هم سایر دستگاه های کشور از قبیل شورای عالی امنیت ملی، مجلس شورای اسلامی و همه نهادها و ارگان‌هایی که در این راستا به دولت کمک کردند و ان‌شاء‌الله ادامه می‌یابد.

در اینجا لازم می دانم یاد امام عزیز را گرامی بدارم که در سایه او، راه او و خط او مردم ما مسیر استقلال، استقامت و ایستادگی را آموختند و یاد گرفتند و عملی کردند. همچنین از راهنمایی‌های مقام معظم رهبری که همواره از ابتدا تاکنون رهنمودهای ایشان، ارشادات ایشان برای همه ما راهگشا بوده و از همه شهیدان و خانواده‌های شهدا و بویژه شهدای هسته‌ای که نه تنها با تلاش، کوشش و فعالیت خودشان که حتی با نثار خون خودشان باعث شدند، تا این فناوری به کمال خود برسد به نهایت برسد و ما امروز می‌توانیم بگوییم که ایران جزو کشورهایی است که دارای فناوری هسته‌ای و از جمله غنی سازی است، تقدیر و تشکر می‌کنم.

این فناوری باز هم ادامه خواهد یافت در بخش‌های دیگر در همه زمینه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و با تلاش و کوشش سازمان انرژی اتمی و رییس محترم این سازمان، همه اندیشمندان، همه دانشمندان، ان‌شاء الله این راه و این مسیر ادامه خواهد یافت.

تفصیل این بحث را البته تیم هسته‌ای مفصل‌تر با شما در میان می گذارند و جزئیات مساله را برای شما تبیین می‌کنند.

تقدیر از خانواده‌های شهدای هسته‌ای

در واقع موفقیت ما در سایه تلاش‌های همه اندیشمندان و همه دانشمندان هسته ای و بویژه شهدای هسته‌ای، که خون و زندگی خودشان را در این راه نثار کردند به دست آمده است و افتخار می کنیم به این خانواده‌های عزیز و بزرگ که در این مسیر عزیزترین‌های خود را و خانواده‌ خود را تقدیم کردند و همواره به این ایثار افتخار خواهند کرد و ما هم به صبرشان و استقامتشان و ایستادگی‌شان افتخار می کنیم.

ان‌شاء الله خداوند همه ما را موفق بدارد تا بتوانیم مسیر توسعه کشور را ادامه دهیم. در نکته پایانی می‌خواهم به همه فعالان اقتصادی بگویم که از امروز نوبت شماست؛ ما مسیر را آماده کردیم و هموار کردیم از امروز باید تلاش و کوشش شما آغاز شود.

و به مردم عرض می کنم که هر چه داریم از شما داریم؛ از ایستادگی، وحدت، انسجام و حمایت بی‌دریغ شما داریم. حماسه ۲۴ خرداد را مردم عزیز ما آفریدند و امروز هم این موفقیت یکی از آن حماسه‌های سیاسی است،  امروز نود و نهمین روز آغاز بکار دولت است  دولت افتخار می کند که قبل از پایان ۱۰۰ روز این موفقیت را به دست آورده و این راه و این مسیر با کمک شما ادامه خواهد یافت.

متن برنامه اقدام مشترک

مقدمه:

هدف این مذاکرات رسیدن به یک راه‌حل جامع مورد توافق و بلندمدت است به نحوی که تضمین کند برنامه هسته‌ای ایران کاملاً صلح‌آمیز باقی خواهد ماند.

 ایران اعلام می‌نماید تحت هیچ شرایطی به دنبال دستیابی یا گسترش سلاح هسته‌ای نیست. راه‌حل جامع مذکور مبتنی بر این اقدامات اولیه بوده و به یک گام نهایی منجر خواهد شد که دوره زمانی آن مورد توافق قرار گرفته و به رفع نگرانی‌ها می‌انجامد.

 این راه‌حل جامع، ایران را قادر می‌سازد تا به‌طور کامل از حقوق خود در بهره‌گیری از انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز براساس مواد مرتبط در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و با رعایت تعهدات خود بر طبق معاهده از آن برخوردار شود.

 این راه‌حل جامع متضمن یک برنامه غنی‌سازی با تعریف مشترک و محدودیت‌های عملی و اقدامات شفاف‌ساز به منظور تضمین ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای می‌باشد.

این راه‌حل جامع به مثابه یک مجموعه منسجم خواهد بود که هیچ بخشی از آن مورد توافق قرار نمی‌گیرد مگر آنکه در مورد تمامی بخش‌های آن توافق حاصل شود.

این راه‌حل جامع شامل یک فرایند متقابل و قدم به قدم می‌باشد و به رفع همه جانبه تمامی تحریم‌های شورای امنیت، تحریم‌های چندجانبه و تحریم‌های ملی مربوط به برنامه هسته‌ای ایران می‌انجامد.

در فاصله میان گام‌های اولیه و گام آخر، گام های دیگری از جمله پرداختن به قطعنامه‌های شورای امنیت با هدف پایان رضایت بخش بررسی موضوع توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود خواهد داشت.

سه کشور اروپایی / اتحادیه اروپا به اضافه سه (3+3 یا 1+5)  و ایران مسئول نهایی کردن و اجرای قدم‌های مورد توافق میان مدت و راه حل جامع با حسن‌نیت خواهند بود.

یک کمیسیون مشترک از 3+3 و ایران برای نظارت بر اجرای اقدامات میان مدت و بررسی مسائلی که ممکن است پدید آیند، تشکیل خواهد گردید، در حالی که آژانس مسئولیت راستی آزمایی اقدامات مربوط به موضوع هسته‌ای را بر عهده خواهد داشت.

 این کمیسون مشترک برای تسهیل حل و فصل مسائل مورد نگرانی گذشته و حال با آژانس همکاری خواهد کرد.

عناصر گام اول

گام اول دارای دوره زمانی شش ماهه خواهد بود و با توافق متقابل قابل تمدید می‌باشد. در این دوره همه اعضاء، با حسن‌نیت، در جهت حفظ فضای سازنده در مذاکرات فعالیت خواهند کرد.

ایران اقدامات داوطلبانه زیر را به انجام خواهد رساند:

نیمی از اورانیوم موجود غنی شده 20 درصد را، به صورت اکسید 20 درصد برای تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران ذخیره نماید. بقیه UF6 20 درصد را به مواد کمتر از 5 درصد رقیق نماید. خط برگشت‌پذیر نیز وجود نداشته باشد.

 ایران اعلام می‌کند که برای این دوره 6 ماهه، اورانیوم را به سطح بالاتر از 5 درصد غنی‌سازی نکند.

 ایران اعلام می‌کند که فعالیت‌های خود در تاسیسات سوخت هسته‌ای نطنز ، فوردو و یا راکتور اراک را که توسط آژانس با نام IR-40  شناسائی می شود، بیش از این گسترش نخواهد داد.

همانگونه که ایران در برنامه عملیاتی کردن تاسیسات تبدیل مواد، به آژانس اعلام کرده است، با آغاز خط تبدیل مواد UF6 غنی شده تا 5 درصد بهUO2، ایران تصمیم دارد موادUF6  جدیدا غنی شده تاسطح 5 درصد طی 6 ماه آینده را به اکسید تبدیل کند.

محل‌های جدید برای غنی سازی ایجاد نمی‌شود،ایران برنامه تحقیق و توسعه (R & D) تحت نظارت، از جمله برنامه تحقیق و توسعه جاری غنی‌سازی خود را که با هدف انباشت اورانیوم غنی شده صورت نمی‌گیرد، ادامه خواهد داد.

عدم بازفرآوری یا ساخت تاسیساتی که توانایی بازفرآوری داشته باشند.

نظارت‌های بیشتر:

ارائه اطلاعات مشخص به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شامل اطلاعات در خصوص طرح‌های تاسیسات هسته‌ای ایران، توصیف ساختمانها در هر یک از سایت‌های هسته‌ای، توصیفی از سطح عملیاتی که در هر یک از اماکن که به فعالیت‌های هسته‌ای مشخص اشتغال دارند، اطلاعات در خصوص معادن و تخلیص و اطلاعات در خصوص منابع اولیه.

ارائه پرسشنامه جدید فنی راکتور اراک به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که توسط آژانس با نام IR-40 شناسایی می‌شود.

اتخاذ گامهاي لازم براي موافقت با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي براي انعقاد "رهيافت پادمان" در مورد راكتور اراك كه توسط آژانس با نام IR-40 شناسايي مي شود.

دسترسی روزانه بازرسان آژانس بين المللي انرژي اتمي به فردو و نطنز با هدف بررسي فايل هاي ضبط شده دوربين‌ها در مواقعي كه آنها براي بازرسيهاي دوره اي موسوم به DIV ،IIV ،PIV  و بازرسي‌هاي سرزده در سايت حضور ندارند.

دسترسي هدايت شده بازرسان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به:

كارگاه‌هاي مونتاژ سانتريفيوژ

كارگاه‌هاي توليد روتور سانتريفيوژ و محل‌هاي نگهداري، و معادن اورانيوم و تخليص اورانيوم

در مقابل، 3+3، اقدامات داوطلبانه زير را انجام خواهند داد:

توقف تلاش براي كاهش خريد نفت خام ايران به نحوي كه مشتريان فعلی بتوانند ميانگين ميزان کنونی خريد نفت خام خود از ايران را کماکان ادامه دهند.

بازگشت مبالغ مشخص از عوايد فروش نفت ايران در خارج از كشور به ایران. در مورد معاملات نفتی مذکور، تحريم‌هاي اتحاديه اروپا و آمريكا بر بيمه و خدمات حمل و نقل مرتبط، تعليق مي‌شوند.

 تعليق تحريم‌هاي امريكا و اتحاديه اروپا بر:صادرات پتروشيمي ايران و نیز تعلیق تحريم خدمات مرتبط،  طلا و فلزات گرانبها، و تعلیق تحريم خدمات مرتبط،تعليق تحريم‌هاي آمريكا بر صنعت خودرو و تعلیق تحريم‌هاي خدمات مرتبط

 صدور گواهي عرضه و نصب قطعات يدكي براي ايمني پرواز هواپيماهاي غيرنظامي ايران و خدمات مرتبط. صدور گواهي بازرسي‌هاي مرتبط با ایمنی و تعميرات در ايران و همچنین خدمات مرتبط

عدم صدور قطعنامه‌هاي جديد تحريم هسته‌اي توسط شوراي امنيت سازمان ملل متحد

عدم صدور قطعنامه‌هاي جديد تحريم هسته‌اي از سوی اتحاديه اروپا

دولت امريكا، در چارچوب اختیارات قانوني رئيس جمهور و كنگره از تحميل تحريم‌هاي جديد هسته‌اي خودداري خواهد كرد.

يك كانال مالي به منظور تسهيل تجارت امور انسان‌دوستانه براي تامين نيازهاي داخلي ايران با استفاده إز درآمدهاي نفتي ايران در خارج از كشور ايجاد خواهد شد.

تجارت امور انسان‌دوستانه شامل مراودات تجاري مرتبط با توليدات غذايي و كشاورزي، دارو، تجهيزات دارويي و مخارج پزشكي بيماران خارج از كشور خواهد بود.

 اين كانال مالي شامل بانك‌هاي خارجي مشخص و بانك‌هاي ايراني غير تحريم شده خواهد بود كه به هنگام ايجاد اين كانال مالي مشخص خواهند شد.

کانال مزبور همچنین موارد را دربر می‌گیرد:

نقل و انتقال‌های مالی مورد نیاز برای پرداخت تعهدات ایران به سازمان ملل متحد

پرداخت مستقیم شهریه به دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها برای دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور تا مبلغ توافق شده برای یک دوره شش ماهه.

 افزایش آستانه برای اخذ مجوزهای اتحادیه اروپا جهت تبادلات مالی تجارت موارد غیرتحریمی تا مبلغ مورد توافق.

عناصر گام نهایی راه حل جامع

 گام نهایی راه حل جامع که اعضا قصد دارند مذاکره در خصوص آن را در کمتر از یک سال بعد از تصویب این سند، به پایان رسانده و اجرای آن را شروع کنند، عبارتند از:

دارای دوره زمانی بلندمدت مشخصی خواهد بود که مدت آن مورد توافق قرار خواهد گرفت.

بیانگر حقوق و تعهدات اعضاء معاهده عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای و موافقت‌نامه‌های پادمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد.

به طور همه جانبه تحریم‌های هسته‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد و تحریم‌های چندجانبه و تحریم‌های ملی را برداشته و از جمله گام‌هایی برای دسترسی به حوزه‌های تجاری، فن‌آوری، مالی و انرژی را بر مبنای یک برنامه تنظیمی که در خصوص آن توافق به عمل خواهد آمد را اتخاذ نماید.

متضمن یک برنامه غنی‌سازی باشد که توسط طرفین تعریف می‌گردد، برنامه‌ای که شاخصه‌های آن با موافقت طرفین و منطبق با نیازهای عملی، با محدودیت‌های مورد توافق در خصوص دامنه و سطح فعالیت‌های غنی‌سازی، ظرفیت غنی‌سازی، محل‌هایی که در آن غنی‌سازی انجام می‌شود و ذخایر اورانیوم غنی شده برای دوره زمانی که مورد توافق قرار می‌گیرد، تعیین می‌گردد.

نگرانی‌های مرتبط با رآکتور اراک که توسط آژانس با نام IR-40 شناخته می‌شود، را کاملا برطرف نماید. بازفرآوری و یا احداث تاسیساتی که قادر به بازفرآوری باشد، ایجاد نخواهد شد.

اقدامات شفاف ساز و با نظارت بیشتر مورد توافق را به طور کامل به اجراء درآورد. پروتکل الحاقی در چارچوب اختیارات رئیس جمهور و مجلس شورای اسلامی تصویب و به اجراء درآید.

شامل همکاری بین‌المللی هسته‌ای غیر نظامی باشد، که این همکاری‌ها از جمله در خصوص دستیابی به راکتورهای مدرن آب سبک قدرت و تحقیقاتی و تجهیزات مرتبط و نیز عرضه سوخت هسته‌ای مدرن و برنامه‌های تحقیق و توسعه (R&D) مورد توافق می‌باشد.

به دنبال اجرای موفق گام نهایی راه‌حل جامع و با سپری شدن کامل دوره زمانی گام نهایی، با برنامه هسته‌ای ایران مانند برنامه هر کشور غیرهسته‌ای دیگر عضو NPT رفتار خواهد شد.

در خصوص گام نهایی و هر یک از گا‌م‌های میانی، این اصل اساسی که «تا در مورد همه چیز توافق نشود، در خصوص هیچ چیزی توافق حاصل نشده است» اعمال می‌شود.