ﺳﻮرﺋﺎﻟﯿﺴﻢ
ﺳﻮرﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از دﯾﮑﺘﻪ ﮐﺮدن ﻓﮑﺮ ﺑﺪون وارﺳﯽ ﻋﻘﻞ و ﺧﺎرج از ھﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻘﻠﯿﺪ ھﻨﺮی و اﺧﻼﻗﯽ اﻳﻦ ﻣﮑﺘﺐ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﻳﺠﺎد ﺷﺪ و ﻣﮑﺘﺒﻲ ﻓﺮاواﻗﻌﻲ ﺑﻮد
به گزارش صدای ایران، دبیر صدای هنر؛ محمد امرایی
ﺳﻮرﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از دﯾﮑﺘﻪ ﮐﺮدن ﻓﮑﺮ ﺑﺪون وارﺳﯽ ﻋﻘﻞ و ﺧﺎرج از ھﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻘﻠﯿﺪ ھﻨﺮی و اﺧﻼﻗﯽ اﻳﻦ ﻣﮑﺘﺐ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﻳﺠﺎد ﺷﺪ و ﻣﮑﺘﺒﻲ ﻓﺮاواﻗﻌﻲ ﺑﻮد .اﺳﺎس ﺗﻔﮑﺮات ﭘﯿﺮوان اﻳﻦ ﻣﮑﺘﺐ ﻧﻈﺮات ﻓﺮوﻳﺪ ﺑﻮد . ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ اﻓﮑﺎر اﻧﺴﺎن را ﺷﮑﻞ ﻣﯿﺪھﺪ.
ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﺳﻮرﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﯾﺎ ﻓﺮاﺗﺮاز رﺋﺎﻟﯿﺴﺘﮫﺎ ، ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺪھﺎ را ﺷﮑﺴﺖ .ﺳﺪھﺎی ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ و رواﻧﯽ ﻣﯿﺎن ھﺸﯿﺎر و ﻧﺎھﺸﯿﺎرو ﺟﮫﺎن ﺑﯿﺮون و درون را ﺑﺮاﻧﺪاﺧﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺮﺗﺮی را ﺑﻮﺟﻮد آورد ﮐﻪ در آن واﻗﻌﯽ و ﻏﯿﺮ واﻗﻌﯽ و اﻧﺪﯾﺸﻪ و ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ھﻢ روﺑﺮو ﺷﻮﻧﺪ و در ھﻢ ﺑﯿﺎﻣﯿﺰﻧﺪ و ﺑﺮ ﺳﺮاﺳﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﭼﯿﺮه ﺷﻮﻧﺪ ﻧﻘﺎﺷﺎن ﻣﻌﺮوف :ﺳﺎﻟﻮا درداﻟﯽ ، ﻣﺎﮐﺲ ارﻧﺴﺖ ، ھﺎﻧﺲ آرپ ، رﻧﻪ ﻣﺎرﮔﺮﯾﺖ ، ﻣﯿﺮو ، ﮐﯿﺮﯾﮑﻮ و ﮐﺎﻟﺪر ﯾﮑﯽ از ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ھﺎی ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﯿﺎن دﺳﺖ آوردھﺎی ﻣﺘﻔﺎوت در داﻧﺶ ھﺎی ﺑﺸﺮی و ﺗﺄﺛﯿﺮ ﯾﮏ ﺗﺌﻮری ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮ دﯾﮕﺮ ﻋﺮﺻﻪ ھﺎی ﻣﻌﺮﻓﺖ، ﻣﺒﺤﺚ ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﻓﺮوﯾﺪ و ﺗﺄﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ روان ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ، ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺴﯿﺎﻟﯿﺴﺖ و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ اﺳﺖ .ﻓﺮوﯾﺪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد اﻧﺴﺎن ھﻤﭽﻮن ﮐﻮه ﯾﺨﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ دھﻢ آن روی آب اﺳﺖ و ُﻧﻪ دھﻢ آن زﯾﺮ آب اﺳﺖ و ﺑﺨﺶ ﻣﻌﻈﻢ ﺷﺨﺼﯿﺖ اﻧﺴﺎن را ﺑﺮآﯾﻨﺪی از آﻣﻮﺧﺘﻪ ھﺎی ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه اﻧﺴﺎن در ﮔﺬﺷﺘﻪ او ﻣﯽ داﻧﺴﺖ؛ ﺣﺘﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎری از ﻋﻼﯾﻖ، ﺳﻠﯿﻘﻪ ھﺎ، ﺗﻨﻔﺮھﺎ، اﻣﯿﺎل، و ﺣﺐ و ﺑﻐﺾ ھﺎی او ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ آﻣﻮﺧﺘﻪ ھﺎی ﻧﺎھﻮﺷﯿﺎراﻧﻪ ﭘﯿﺸﯿﻦ او اﺳﺖ، ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺪون آن ﮐﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﻼﺋﻖ و ﺳﻠﯿﻘﻪ ھﺎی ﺧﻮد را ﺑﺪاﻧﺪ، ﺑﺮﺧﻮردار از وﯾﮋﮔﯽ ھﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺤﯿﻂ، دوﺳﺘﺎن، واﻟﺪﯾﻦ، رﺧﺪادھﺎ، ﻣﺤﺪودﯾﺖ ھﺎ، ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ ھﺎ و ﺷﺮاﯾﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در وﺟﻮدش ﺗﺤﻘﻖ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﻧﻈﺮﯾﻪ ی ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه را ﺑﺎﯾﺪ از اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎر ﻧﻈﺮﯾﻪ ھﺎﯾﯽ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ در ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮ ﻋﻠﻮم ﻣﺘﻔﺎوت ﺗﺄﺛﯿﺮ ژرف ﮔﺬارد و ﻣﻮرد ﺑﮫﺮه ﺑﺮداری ﻗﺮار ﮔﯿﺮد .از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺒﮏ ھﺎی ھﻨﺮی ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﺗﺌﻮری ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ، ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﺑﻮد .ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ ھﺎی ﻓﺮوﯾﺪ و ھﺎﻧﺮی ﺑﺮﮔﺴﻮن، ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮ در ﺟﮫﺎن روﯾﺎ و ﺿﻤﯿﺮ ﭘﻨﮫﺎن و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﮐﺸﻒ و ﺷﮫﻮدی در ﻻﯾﻪ ھﺎی ﭘﻨﮫﺎن درون ﺑﻮدﻧﺪ .ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﻤﭽﻮن آﻧﺪره ﺑﺮﺗﻮن، ﭘﯿﺶ از ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﺒﮏ داداﺋﯿﺴﻢ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﮔﺮاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﻮدﻧﺪ .ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر واژه ﺑﻪ ١٩١٧ﺗﻮﺳﻂ آﭘﻮﻟﯿﻨﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻮی در ﺳﺎل «ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ» ی ﮐﺎر ﺑﺮده ﺷﺪ .وی اﯾﻦ واژه را در ﺗﻔﺴﯿﺮ ﯾﮑﯽ از ﻧﻤﺎﯾﺸﻨﺎﻣﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ١٩٢٠ ھﺎی ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد .ﭘﺲ از اﯾﻦ از ﺳﺎل ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎه از آﺛﺎر ١٩٢٥ ھﻨﺮھﺎی ﺗﺠﺴﻤﯽ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺴﯿﺎری از ھﻨﺮﻣﻨﺪان داداﺋﯿﺴﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﭘﯿﻮﺳﺘﻨﺪ .در ﺳﺎل ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ (، ﺧﻮان Chirico) (، ﺟﻮرﺟﻮ دا ﮐﯿﺮﯾﮑﻮ Max Ernest) ﻣﺎﮐﺲ ارﻧﺴﺖ ،(Klee) ھﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪ ﮐﻪ اﻓﺮادی ھﻤﭽﻮن ﮐﻠﻪ J )ﻣﯿﺮو (، ﭘﯿﮑﺎﺳﻮ و ﭘﺎره Masson) .(، ﻣﺎﺳﻮن Miro ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ١٩٢٦ ای از ﻧﻘﺎﺷﺎن ﻣﻌﺮوف در آن ﺷﺮﮐﺖ ﺟﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺳﺎل ﺑﻌﻀﯽ از ﺷﺨﺼﯿﺖ ،(Giacometti)ﺟﺎﮐﻮﻣﺘﯽ ،(Salvador Dali) (، ﺳﺎﻟﻮادر داﻟﯽ Magritte) ھﺎی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻧﻘﺎﺷﯽ ھﻤﭽﻮن ﻣﺎﮔﺮﯾﺖ . (ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﭘﯿﻮﺳﺘﻨﺪ Chagall) (و ﺷﺎﮔﺎل Tanguy)ﺗﺎﻧﮕﯽ در ﺳﺒﮏ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﺑﻪ ﻗﻮه ی وھﻢ، روﯾﺎ و ﺗﺪاﻋﯽ آزاد ﺻﻮر ﭘﻨﮫﺎن در ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ھﻨﺮﻣﻨﺪ اﺻﺎﻟﺖ داده ﻣﯽ ﺷﻮد و ھﻨﺮﻣﻨﺪ ﻣﯽ ﮐﻮﺷﺪ ﺗﺎ در ﺧﻠﻖ اﺛﺮ ھﻨﺮی از ﺳﯿﻄﺮه ی ﻋﻘﻞ و ادراﮐﺎت ﺣﺴﯽ رھﺎ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﺻﻮرت ھﺎی ﻣﮑﺘﻮم در روح و روان ﺧﻮد ﺗﺠﻠﯽ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺨﺸﺪ؛ آﻧﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ھﻨﺮ ھﺮﮔﺰ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ی ﻋﻘﻞ و ھﻮﺷﯿﺎر و ﺑﯿﺪار آﻓﺮﯾﺪه ﺷﻮد و ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺴﺖ و ﮐﺮﺧﺖ ﺷﺪن ﻋﻘﻞ و ﺗﻔﮑﺮ، ﮐﻮدک وﺣﺸﯽ ﻗﻮه ﺗﻮھﻢ ﻣﺎ ﻋﻨﺎن اﺧﺘﯿﺎر وﺟﻮدﻣﺎن را در دﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﺑﻪ ﺧﻠﻖ اﺛﺮ دﺳﺖ ﻣﯽ زﻧﺪ .ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ھﻨﺮ در ﻏﯿﺒﺖ ﻋﻘﻼﻧﯿﺖ آﻓﺮﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد و ھﺮ ﭼﻨﺪ در ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺧﻠﻖ اﺛﺮ ھﻨﺮی ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ و اﻓﻼطﻮﻧﯽ ﻓﺎﺻﻠﻪ دارﻧﺪ ﮐﻪ اﺛﺮ ھﻨﺮی را اﻟﮫﺎﻣﯽ از ﺻﻮرت ھﺎی ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺜﺎل، درون و ﯾﺎ ﺑﺮآﻣﺪه از ﺳﺮوش ﻏﯿﺒﯽ ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ اﯾﻦ اﻟﮫﺎم را ﺑﺮآﻣﺪه از ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه اﻧﺴﺎن ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻼﻗﯿﺖ در اﺛﺮ ھﻨﺮی ﻣﯽ ﺷﻮد .اﻋﺘﻘﺎد ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ ﭘﺎره ای از آﻧﺎن ﺑﺮای رھﺎ ﺷﺪن از ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻋﻘﻞ و اراده و ﯾﺎ ﺿﻤﯿﺮ ﺧﻮدآﮔﺎه، ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﯽ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺪان وﺳﯿﻠﻪ در ھﻨﮕﺎم آﻓﺮﯾﻨﺶ ھﻨﺮی ﺑﻪ ﺳﻮی ﺗﺮﺳﯿﻤﯽ ﻧﺎھﺸﯿﺎراﻧﻪ از ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﭘﻨﮫﺎن روﺣﯽ ﺧﻮد ﮔﺎم ﺑﺮدارﻧﺪ و ﻧﯿﺮوی ﺗﺨﯿﻞ ﺧﻮد را از ﻧﻈﺎرت ﻋﻘﻼﻧﯽ ﺧﺎرج ﺳﺎزﻧﺪ . اﯾﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ھﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ واﻗﻌﯿﺖ ھﺎی ﻏﺮﯾﺰی و روﯾﺎﯾﯽ ﺧﻮد را ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﻨﺪ و ﺑﺮ ﺧﻼف طﺮﻓﺪاران ﺳﺒﮏ ﮐﻮﺑﯿﺴﻢ (ﮐﻪ ﻓﺮم Cubism) (ﮐﻪ ﺑﻪ دﻗﺖ Purism) ﮔﺮا ﺑﻮدﻧﺪ ﯾﺎ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﭘﻮرﯾﺴﻢ ھﺎی رﯾﺎﺿﯽ و ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﯿﺎن اﺟﺰاء ﻓﺮم دﻗﺖ داﺷﺘﻨﺪ، ﺑﻪ ﻓﺮم و ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ رﯾﺎﺿﯽ اھﻤﯿﺖ ﻧﻤﯽ دادﻧﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ھﻨﺮﻣﻨﺪ، ﮔﻨﮓ ﺧﻮاب دﯾﺪه ای را ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه و ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﻣﻮﺟﻮد در آن ﺑﭙﺮدازد و اﺷﯿﺎء را آن ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﯾﮏ ﺷﺨﺺ ﺧﻮاب دﯾﺪه ظﺎھﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد؛ ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﺟﮫﺖ در آﺛﺎر ﻧﻘﺎﺷﯽ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ، اﺷﯿﺎء ﺑﻪ ھﯿﭻ وﺟﻪ ﺷﺒﯿﻪ واﻗﻌﯿﺖ ﺧﺎرﺟﯽ آن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻠﮑﻪ واﻗﻌﯿﺖ و روﯾﺎ در ھﻢ ﻣﯽ آﻣﯿﺰﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ دﯾﮕﺮ در اﺛﺮ آﻧﺎن واﻗﻌﯿﺘﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ، ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ ھﻤﯿﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه ﺗﺎ وﻓﺎداران ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ از ﺷﯿﻮه ی .ﺗﻌﺒﯿﺮ ﮐﻨﻨﺪ «واﻗﻌﯿﺘﯽ ﺑﺮﺗﺮ از واﻗﻌﯿﺖ»ﺧﻮد ﺑﻪ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﯾﺎ ، ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺧﺎﻟﯽ را ﮐﻪ در آن زﻣﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﯿﺪه، ﺗﺮﺳﯿﻢ «ﺣﺎﻓﻈﻪ ﭘﺎﯾﺪار»ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺎﻟﻮدار داﻟﯽ در ﯾﮑﯽ از آﺛﺎر ﺧﻮد ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ در آن، اﺷﯿﺎء ﺑﻪ ﺷﮑﻞ واﻗﻌﯽ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﺸﺪه اﻧﺪ، ﺳﺎﻋﺖ در آن ﺷﺒﯿﻪ ژﻻﺗﯿﻦ ﯾﺎ ﺧﻤﯿﺮ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎزی اﺳﺖ و ﻓﻀﺎ و ﮐﻮه ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪه، ﺷﺒﺎھﺘﯽ ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ی ﺧﺎرﺟﯽ ﺧﻮد ﻧﺪارﻧﺪ .در ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ، ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺳﺤﺮآﻣﯿﺰ و ﻏﯿﺮ زﻣﯿﻨﯽ اﺳﺖ و ﻣﺜﻞ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن آن ھﺎ را در ﺧﻮاب ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ، ھﻤﺎن طﻮر ﮐﻪ در ﺧﻮاب، اﺷﯿﺎء ﺷﺒﯿﻪ واﻗﻌﯿﺖ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و در ﺷﮑﻞ واﻗﻌﯽ و طﺒﯿﻌﯽ ﺧﻮد
ظﺎھﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻓﺮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﯾﮏ ﻟﺤﻈﻪ اﺣﺴﺎس ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در ﮐﻼس درس اﺳﺖ، و ھﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ ﺧﻮد را در ﺳﺎﺣﻞ درﯾﺎ و ﯾﺎ وﺳﻂ وان ﺣﻤﺎم ﺗﺼﻮر ﮐﻨﺪ، در آﺛﺎر اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ. ھﻤﺎن طﻮر ﮐﻪ اﻧﺴﺎن در ﺣﺎﻟﺖ رؤﯾﺎ ﯾﺎ ﻣﺴﺘﯽ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ و ﯾﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ھﺬﯾﺎن ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺼﺮف دوای ﺑﯿﮫﻮﺷﯽ ﺑﻪ ھﯿﭻ وﺟﻪ ﻧﻈﻢ ﺧﺎﺻﯽ در دﯾﺪن اﺷﯿﺎء و ﯾﺎ ﺳﺨﻨﺎن ﺧﻮد ﻧﺪارد و ھﯿﭻ ارﺗﺒﺎط ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﯿﺎن ﺗﺼﺎوﯾﺮ ذھﻨﯽ او ﯾﺎ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ وﺟﻮد ﻧﺪارد، ﮔﺎه از زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ و ﮔﺎه ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان اﻋﺘﺮاض ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ از ﺗﻨﻔﺮھﺎی دروﻧﯽ ﺧﻮد ﺳﺨﻦ ﻣﯽ راﻧﺪ، ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﯽ آورد، در ﺣﺎﻟﺖ ھﻮﺷﯿﺎری از ﮔﻔﺘﻦ و ﯾﺎ ﺗﺮﺳﯿﻢ آن ھﺎ اﺣﺴﺎس ﺷﺮم دارد، ھﻤﭽﻨﯿﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ﻧﯿﺰ در ﺗﺮﺳﯿﻢ آﺛﺎر ﺧﻮد از ﺷﺎﮐﻠﻪ و ﯾﺎ ﻧﻈﻢ ﻣﻨﻄﻖ ﭘﯿﺮوی ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺼﻮﯾﺮی و ﯾﺎ زﺑﺎﻧﯽ او از ھﯿﭻ ھﺎرﻣﻮﻧﯽ و ھﻤﺎھﻨﮕﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﯿﺴﺖ. ﻧﻘﺎﺷﺎن ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ در رھﺎ ﻧﻤﻮدن ﺗﺨﯿﻞ ﺧﻮﯾﺶ از ﺳﯿﻄﺮه ی ﻋﻘﻞ و ﻗﯿﻮد ﻣﻨﻄﻘﯽ و ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺗﺼﺎدﻓﯽ و ﺑﺪاھﻪ ﻧﮕﺎری رﻓﺘﻨﺪ و آﺛﺎر آﻧﺎن ﺑﺮآﻣﺪه از ﺗﺨﯿﻠﯽ ﺑﯽ ﻗﯿﺪ و ﺑﻨﺪ اﺳﺖ .آﻧﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ھﻨﺮﻣﻨﺪ در ﺧﻠﻖ اﺛﺮ ھﻨﺮی ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﮐﺎرش ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﻧﻈﻢ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺑﻪ ﺧﻠﻖ اﺛﺮ ﺑﭙﺮدازد، ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺪاﻋﯽ ھﺎی ﻣﮫﺎر ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ ی اﯾﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺣﺎﮐﯽ از ﻧﻮﻋﯽ ﺑﯽ ﻧﻈﻤﯽ و آﺷﻔﺘﮕﯽ ﺑﻮد، ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ اﺟﺰاء ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮔﺎه ﺑﻪ طﻮر ﻧﺎﻣﺮﺗﺒﻂ و ﻧﺎھﻤﺎھﻨﮓ در ﮐﻨﺎر ھﻢ ﻣﯽ ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﻪ ﮐﺎری طﻨﺰ و ﻣﻀﺤﮏ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﺪ و آﺛﺎر اﯾﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ھﻤﭽﻮن ﺑﯿﻤﺎری روان ﭘﺮﯾﺶ ﮐﻪ ﺑﻪ طﻮر ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ و ﭘﺮﯾﺸﺎن ﮔﻮﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﻣﻤﻠﻮ از ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﺟﺰاء ﺗﺼﺎدﻓﯽ، اﻟﺘﻘﺎطﯽ و ﻧﺎھﻤﺎھﻨﮓ اﺳﺖ. ﺳﺒﮏ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ھﺮ ﭼﻨﺪ در ﻋﺮﺻﻪ ی ﻧﻘﺎﺷﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻌﻀﯽ از ﻧﻘﺎﺷﺎن ﺑﺰرگ ھﻤﭽﻮن رﻧﻪ ﻣﺎﮔﺮﯾﺖ، آﻧﺪره ﺑﺮﺗﻮن، اﻟﺴﺎﻟﻮادر داﻟﯽ و دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺎﺷﺎن اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﯾﺪ، اﻣﺎ اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﺟﮫﺖ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻧﻤﻮدن ﻓﻀﺎھﺎی ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ و ﻏﯿﺮ واﻗﻌﯽ، اﻋﺠﺎب اﻧﮕﯿﺰ و روﯾﺎﮔﻮﻧﻪ، ﺷﺪﯾﺪا در ﺳﯿﻨﻤﺎ و ﻓﯿﻠﻢ ﺳﺎزی ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﺎز ﻧﻤﻮده و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﻋﺮﺻﻪ ی ﺳﯿﻨﻤﺎ ﺑﻪ وﯾﮋه در ژاﻧﺮھﺎی ﺗﺨﯿﻠﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﺳﮓ» ﮔﯿﺮد. از ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ آﺛﺎر ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﺒﮏ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ، ﻓﯿﻠﻢ اﺳﺖ .اﯾﻦ دو ﻓﯿﻠﻢ اﺛﺮ «ﻋﺼﺮ طﻼﯾﯽ»و « اﻧﺪﻟﺴﯽ ﺑﻮﻧﻮﺋﻞ و ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺳﺎﻟﻮادر داﻟﯽ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ﻣﻌﺮوف، ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﺑﻌﻀﯽ، اﯾﻦ دو اﺛﺮ ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ، ﻣﺎﻧﯿﻔﺴﺖ ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ آﻧﺪره ﺑﺮﺗﻮن ﺑﻮد و ﻣﻮرد رﺿﺎﯾﺖ او واﻗﻊ «ﺳﮓ اﻧﺪﻟﺴﯽ» ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ ﻓﯿﻠﻢ ﮔﺮدﯾﺪ .اﯾﻦ دو اﺛﺮ ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ ھﻤﭽﻮن ھﻤﻪ ی آﺛﺎر ﻧﻘﺎﺷﯽ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ، رؤﯾﺎﮔﻮﻧﻪ و ھﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺧﯿﺎﻟﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﻀﺎد و ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﮔﺎه ﻧﺎﻣﻔﮫﻮم ﺑﺮای ﻣﺨﺎطﺒﺎن ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد.
ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﯿﺎن اﻟﮫﺎم و ﺷﮫﻮد در ﻋﺮﻓﺎن و ھﻨﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﺎ اﻟﮫﺎم و ﺷﮫﻮد در ﻧﺰد داداﺋﯿﺴﺖ ھﺎ و ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﺗﻔﺎوت ﮔﺬارد؛ اﻟﮫﺎم و ﺷﮫﻮد در ﻋﺮﻓﺎن و ھﻨﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﺮ اﺛﺮ رﯾﺎﺿﺖ و ﺻﯿﻘﻠﯽ ﮐﺮدن درون ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ و در واﻗﻊ اﯾﻦ ﻟﻄﺎﻓﺖ روح اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺸﻒ و ﺷﮫﻮد و ﯾﺎ ﺧﻼﻗﯿﺖ ھﻨﺮی ﻣﺘﺠﻠﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد و ظﮫﻮر ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .از اﯾﻦ رو ﺧﻼﻗﯿﺖ در ﺣﻮزه ی ﻋﺮﻓﺎن و ھﻨﺮ، ﺑﺮآﻣﺪه از ﺑﺮﺗﺮ و اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ اﺳﺖ اﻣﺎ در اﻧﺪﯾﺸﻪ ِ «ﻣﻦ»ﺿﻤﯿﺮ ﺧﻮدآﮔﺎه و ﻣﺤﺼﻮل ی ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ، اﻟﮫﺎم ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺨﺸﯽ ﺗﻮھﻤﺎت، ﺧﻮاﺳﺘﻪ ھﺎ و ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ اﻣﯿﺎل ﺳﺮﮐﻮب ﺷﺪه ی ھﻨﺮﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه او ﻣﯽ ﺗﺮاود و ﺷﮑﻞ ھﻨﺮی ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﯿﺮد؛ ﺑﻪ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﯾﮏ ﻣِﻦ ﻓﺮودﯾﻦ اﺳﺖ ﻧﻪ ﯾﮏ ﻣِﻦ ﺑﺮﺗﺮ .ھﻨﺮﻣﻨﺪ از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﮑﺘﺐ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ، ﮔﻨﮓ ﺧﻮاب دﯾﺪه «ﻣِﻦ »ھﻤﯿﻦ ﺟﮫﺖ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ روﯾﺎ، ﺧﻮاﺳﺘﻪ ھﺎ و ﺗﻮھﻤﺎت ﺧﻮﯾﺶ ﺟﻠﻮه ی ھﻨﺮی ﻣﯽ دھﺪ و اﻟﮫﺎم از ﻧﻈﺮ او، آﻣﺎدﮔﯽ ھﻨﺮﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺎﻻت و ﺟﻠﻮه ھﺎی ذھﻦ و ﻧﻔﺲ ﺧﻮﯾﺶ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ھﻨﺮی ﺑﯿﺎن ﮐﻨﺪ .ﻟﻮﯾﯽ آراﮔﻮن از ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﻨﯿﺎن ﮔﺬاران ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ، اﻟﮫﺎم را اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ آﻣﺎدﮔﯽ درﺑﺴﺖ ﺑﺮای ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ اﺻﯿﻞ» : ﮐﻨﺪ .(ﺑﻪ اﯾﻦ ٣)« ﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻻت ذھﻦ و ﻗﻠﺐ اﻧﺴﺎﻧﯽ، آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮای ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺮﺗﺮ ﺗﺮﺗﯿﺐ در ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ھﻤﭽﻮن ھﻨﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ، ﮐﻮﺷﺶ ارادی طﺮد ﻣﯽ ﺷﻮد، ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ ﻋﺮﺻﻪ آﻣﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﺨﯿﻞ و اوھﺎم ذھﻨﯽ و رواﻧﯽ ھﻨﺮﻣﻨﺪ، ﺷﮑﻞ ﺧﺎرﺟﯽ و ھﻨﺮی داده ﺷﻮد؛ ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ ﻣﺮز ﻋﻘﻞ و ﺟﻨﻮن در ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺗﺨﯿﻞ، ﺣﺎﮐﻤﯽ ﻣﻄﻠﻖ اﻟﻌﻨﺎن ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ھﯿﭻ ﺣﺪ و ﻣﺮزی ﻧﺨﻮاھﺪ داﺷﺖ، اﻣﺎ اﻟﮫﺎم و ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ در ﻧﺰد ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺗﺠﻠﯽ ﻏﯿﺮ ارادی ﺣﺎﻻت و ﺗﺼﺎوﯾﺮ دﻧﯿﺎی ﻣﻮھﻮم درون اﺳﺖ ﮐﻪ ھﺬﯾﺎن ھﺎی ذھﻦ و روان ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﺒﮫﻢ، آﺷﻔﺘﻪ و ﻣﻐﺸﻮش ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ و اﺻﻼً در ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﻤﯽ رود ﮐﻪ در ﻋﺮﻓﺎن و ﯾﺎ ھﻨﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ .در ﻋﺮﻓﺎن و ھﻨﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ روح اﻧﺴﺎن ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻤﺮﮐﺰ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ، ﺗﻮھﻤﺎت و آﺷﻔﺘﮕﯽ ھﺎی ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽ دھﺪ و ﺑﻪ آراﻣﺶ و طﻤﺄﻧﯿﻨﻪ ﻣﯽ رﺳﺪ و اﻟﮫﺎم و ﻣﮑﺎﺷﻔﺎت روح ﮐﻪ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن و ﻋﺎرﻓﺎن از آن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﯾﮏ ﻧﻈﻢ و اﻧﻀﺒﺎط روﺣﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣﯿﻮه ی ﺷﯿﺮﯾﻦ درﺧﺖ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﺎطﻨﯽ اﺳﺖ ﻧﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ روﯾﺎزدﮔﯽ، اﻣﯿﺎل ﺳﺮﮐﻮب ﺷﺪه و ﯾﺎ ﺧﻮاب ﻣﻐﻨﺎطﯿﺴﯽ، ھﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺘﻔﺮاغ روﺣﯽ را اﻟﮫﺎم و ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﺑﭙﻨﺪارﯾﻢ .ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﺟﮫﺖ ﭘﺎره ای از اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان درﺑﺎره ی ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از واﻗﻊ ﮔﺮاﯾﯽ داﻧﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ آن را دون واﻗﻊ ﮔﺮاﯾﯽ داﻧﺴﺖ .ﺳﯿﺪ ﺣﺴﯿﻦ ﻧﺼﺮ در اﯾﻦ ﺑﺎره ﻣﯽ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ در ھﻨﺮ را ﺑﺎﯾﺪ دون واﻗﻊ» : ﮔﻮﯾﺪ ﮔﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎز « ﻓﻮق - واﻗﻊ » (ﺧﻮاﻧﺪ .اﯾﻦ ﺷﮑﺴﺘﻦ از زﯾﺮ، ﻋﻤﺪﺗﺎ ً ﺑﺎﺑﯽ را ﺑﺮای ﺗﺎﺑﺶ ﻧﻮر ﺣﻖ از ﺑﺎﻻ، ھﻤﺎن Subrealism) ، ﻧﻪ آن «ﺧﻮد»اﯾﻦ … ﻧﮑﺮد، ﺑﻠﮑﻪ راھﯽ ﺑﺮای ظﮫﻮر ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﺎزل، روان و در ﻧﮫﺎﯾﺖ ﺑﺮای ظﮫﻮر ﭼﯿﺰی ﮐﻪ دون ﺑﺸﺮی اﺳﺖ، ﮔﺸﻮد ﮐﻪ ھﻨﺪوھﺎ آﺗﻤﻦ ﻣﯽ «ﺧﻮد» « ﻧﺎﻣﻨﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ھﻤﺎن ﺿﻤﯿﺮ ﻓﺮدی اﺳﺖ
ﺳﻮرﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از دﯾﮑﺘﻪ ﮐﺮدن ﻓﮑﺮ ﺑﺪون وارﺳﯽ ﻋﻘﻞ و ﺧﺎرج از ھﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻘﻠﯿﺪ ھﻨﺮی و اﺧﻼﻗﯽ اﻳﻦ ﻣﮑﺘﺐ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﻳﺠﺎد ﺷﺪ و ﻣﮑﺘﺒﻲ ﻓﺮاواﻗﻌﻲ ﺑﻮد .اﺳﺎس ﺗﻔﮑﺮات ﭘﯿﺮوان اﻳﻦ ﻣﮑﺘﺐ ﻧﻈﺮات ﻓﺮوﻳﺪ ﺑﻮد . ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ اﻓﮑﺎر اﻧﺴﺎن را ﺷﮑﻞ ﻣﯿﺪھﺪ.
ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﺳﻮرﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﯾﺎ ﻓﺮاﺗﺮاز رﺋﺎﻟﯿﺴﺘﮫﺎ ، ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺪھﺎ را ﺷﮑﺴﺖ .ﺳﺪھﺎی ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ و رواﻧﯽ ﻣﯿﺎن ھﺸﯿﺎر و ﻧﺎھﺸﯿﺎرو ﺟﮫﺎن ﺑﯿﺮون و درون را ﺑﺮاﻧﺪاﺧﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺮﺗﺮی را ﺑﻮﺟﻮد آورد ﮐﻪ در آن واﻗﻌﯽ و ﻏﯿﺮ واﻗﻌﯽ و اﻧﺪﯾﺸﻪ و ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ھﻢ روﺑﺮو ﺷﻮﻧﺪ و در ھﻢ ﺑﯿﺎﻣﯿﺰﻧﺪ و ﺑﺮ ﺳﺮاﺳﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﭼﯿﺮه ﺷﻮﻧﺪ ﻧﻘﺎﺷﺎن ﻣﻌﺮوف :ﺳﺎﻟﻮا درداﻟﯽ ، ﻣﺎﮐﺲ ارﻧﺴﺖ ، ھﺎﻧﺲ آرپ ، رﻧﻪ ﻣﺎرﮔﺮﯾﺖ ، ﻣﯿﺮو ، ﮐﯿﺮﯾﮑﻮ و ﮐﺎﻟﺪر ﯾﮑﯽ از ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ھﺎی ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﯿﺎن دﺳﺖ آوردھﺎی ﻣﺘﻔﺎوت در داﻧﺶ ھﺎی ﺑﺸﺮی و ﺗﺄﺛﯿﺮ ﯾﮏ ﺗﺌﻮری ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮ دﯾﮕﺮ ﻋﺮﺻﻪ ھﺎی ﻣﻌﺮﻓﺖ، ﻣﺒﺤﺚ ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﻓﺮوﯾﺪ و ﺗﺄﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ روان ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ، ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن اﮔﺰﯾﺴﺘﺎﻧﺴﯿﺎﻟﯿﺴﺖ و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ اﺳﺖ .ﻓﺮوﯾﺪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد اﻧﺴﺎن ھﻤﭽﻮن ﮐﻮه ﯾﺨﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ دھﻢ آن روی آب اﺳﺖ و ُﻧﻪ دھﻢ آن زﯾﺮ آب اﺳﺖ و ﺑﺨﺶ ﻣﻌﻈﻢ ﺷﺨﺼﯿﺖ اﻧﺴﺎن را ﺑﺮآﯾﻨﺪی از آﻣﻮﺧﺘﻪ ھﺎی ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه اﻧﺴﺎن در ﮔﺬﺷﺘﻪ او ﻣﯽ داﻧﺴﺖ؛ ﺣﺘﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎری از ﻋﻼﯾﻖ، ﺳﻠﯿﻘﻪ ھﺎ، ﺗﻨﻔﺮھﺎ، اﻣﯿﺎل، و ﺣﺐ و ﺑﻐﺾ ھﺎی او ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ آﻣﻮﺧﺘﻪ ھﺎی ﻧﺎھﻮﺷﯿﺎراﻧﻪ ﭘﯿﺸﯿﻦ او اﺳﺖ، ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺪون آن ﮐﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﻼﺋﻖ و ﺳﻠﯿﻘﻪ ھﺎی ﺧﻮد را ﺑﺪاﻧﺪ، ﺑﺮﺧﻮردار از وﯾﮋﮔﯽ ھﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺤﯿﻂ، دوﺳﺘﺎن، واﻟﺪﯾﻦ، رﺧﺪادھﺎ، ﻣﺤﺪودﯾﺖ ھﺎ، ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ ھﺎ و ﺷﺮاﯾﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در وﺟﻮدش ﺗﺤﻘﻖ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﻧﻈﺮﯾﻪ ی ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه را ﺑﺎﯾﺪ از اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎر ﻧﻈﺮﯾﻪ ھﺎﯾﯽ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ در ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮ ﻋﻠﻮم ﻣﺘﻔﺎوت ﺗﺄﺛﯿﺮ ژرف ﮔﺬارد و ﻣﻮرد ﺑﮫﺮه ﺑﺮداری ﻗﺮار ﮔﯿﺮد .از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺒﮏ ھﺎی ھﻨﺮی ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﺗﺌﻮری ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ، ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﺑﻮد .ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ ھﺎی ﻓﺮوﯾﺪ و ھﺎﻧﺮی ﺑﺮﮔﺴﻮن، ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮ در ﺟﮫﺎن روﯾﺎ و ﺿﻤﯿﺮ ﭘﻨﮫﺎن و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﮐﺸﻒ و ﺷﮫﻮدی در ﻻﯾﻪ ھﺎی ﭘﻨﮫﺎن درون ﺑﻮدﻧﺪ .ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﻤﭽﻮن آﻧﺪره ﺑﺮﺗﻮن، ﭘﯿﺶ از ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﺒﮏ داداﺋﯿﺴﻢ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﮔﺮاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﻮدﻧﺪ .ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر واژه ﺑﻪ ١٩١٧ﺗﻮﺳﻂ آﭘﻮﻟﯿﻨﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻮی در ﺳﺎل «ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ» ی ﮐﺎر ﺑﺮده ﺷﺪ .وی اﯾﻦ واژه را در ﺗﻔﺴﯿﺮ ﯾﮑﯽ از ﻧﻤﺎﯾﺸﻨﺎﻣﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ١٩٢٠ ھﺎی ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد .ﭘﺲ از اﯾﻦ از ﺳﺎل ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎه از آﺛﺎر ١٩٢٥ ھﻨﺮھﺎی ﺗﺠﺴﻤﯽ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺴﯿﺎری از ھﻨﺮﻣﻨﺪان داداﺋﯿﺴﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﭘﯿﻮﺳﺘﻨﺪ .در ﺳﺎل ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ (، ﺧﻮان Chirico) (، ﺟﻮرﺟﻮ دا ﮐﯿﺮﯾﮑﻮ Max Ernest) ﻣﺎﮐﺲ ارﻧﺴﺖ ،(Klee) ھﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪ ﮐﻪ اﻓﺮادی ھﻤﭽﻮن ﮐﻠﻪ J )ﻣﯿﺮو (، ﭘﯿﮑﺎﺳﻮ و ﭘﺎره Masson) .(، ﻣﺎﺳﻮن Miro ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ١٩٢٦ ای از ﻧﻘﺎﺷﺎن ﻣﻌﺮوف در آن ﺷﺮﮐﺖ ﺟﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺳﺎل ﺑﻌﻀﯽ از ﺷﺨﺼﯿﺖ ،(Giacometti)ﺟﺎﮐﻮﻣﺘﯽ ،(Salvador Dali) (، ﺳﺎﻟﻮادر داﻟﯽ Magritte) ھﺎی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻧﻘﺎﺷﯽ ھﻤﭽﻮن ﻣﺎﮔﺮﯾﺖ . (ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﭘﯿﻮﺳﺘﻨﺪ Chagall) (و ﺷﺎﮔﺎل Tanguy)ﺗﺎﻧﮕﯽ در ﺳﺒﮏ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﺑﻪ ﻗﻮه ی وھﻢ، روﯾﺎ و ﺗﺪاﻋﯽ آزاد ﺻﻮر ﭘﻨﮫﺎن در ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ھﻨﺮﻣﻨﺪ اﺻﺎﻟﺖ داده ﻣﯽ ﺷﻮد و ھﻨﺮﻣﻨﺪ ﻣﯽ ﮐﻮﺷﺪ ﺗﺎ در ﺧﻠﻖ اﺛﺮ ھﻨﺮی از ﺳﯿﻄﺮه ی ﻋﻘﻞ و ادراﮐﺎت ﺣﺴﯽ رھﺎ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﺻﻮرت ھﺎی ﻣﮑﺘﻮم در روح و روان ﺧﻮد ﺗﺠﻠﯽ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺨﺸﺪ؛ آﻧﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ھﻨﺮ ھﺮﮔﺰ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ی ﻋﻘﻞ و ھﻮﺷﯿﺎر و ﺑﯿﺪار آﻓﺮﯾﺪه ﺷﻮد و ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺴﺖ و ﮐﺮﺧﺖ ﺷﺪن ﻋﻘﻞ و ﺗﻔﮑﺮ، ﮐﻮدک وﺣﺸﯽ ﻗﻮه ﺗﻮھﻢ ﻣﺎ ﻋﻨﺎن اﺧﺘﯿﺎر وﺟﻮدﻣﺎن را در دﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﺑﻪ ﺧﻠﻖ اﺛﺮ دﺳﺖ ﻣﯽ زﻧﺪ .ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ھﻨﺮ در ﻏﯿﺒﺖ ﻋﻘﻼﻧﯿﺖ آﻓﺮﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد و ھﺮ ﭼﻨﺪ در ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺧﻠﻖ اﺛﺮ ھﻨﺮی ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ و اﻓﻼطﻮﻧﯽ ﻓﺎﺻﻠﻪ دارﻧﺪ ﮐﻪ اﺛﺮ ھﻨﺮی را اﻟﮫﺎﻣﯽ از ﺻﻮرت ھﺎی ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺜﺎل، درون و ﯾﺎ ﺑﺮآﻣﺪه از ﺳﺮوش ﻏﯿﺒﯽ ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ اﯾﻦ اﻟﮫﺎم را ﺑﺮآﻣﺪه از ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه اﻧﺴﺎن ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻼﻗﯿﺖ در اﺛﺮ ھﻨﺮی ﻣﯽ ﺷﻮد .اﻋﺘﻘﺎد ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ ﭘﺎره ای از آﻧﺎن ﺑﺮای رھﺎ ﺷﺪن از ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻋﻘﻞ و اراده و ﯾﺎ ﺿﻤﯿﺮ ﺧﻮدآﮔﺎه، ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﯽ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺪان وﺳﯿﻠﻪ در ھﻨﮕﺎم آﻓﺮﯾﻨﺶ ھﻨﺮی ﺑﻪ ﺳﻮی ﺗﺮﺳﯿﻤﯽ ﻧﺎھﺸﯿﺎراﻧﻪ از ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﭘﻨﮫﺎن روﺣﯽ ﺧﻮد ﮔﺎم ﺑﺮدارﻧﺪ و ﻧﯿﺮوی ﺗﺨﯿﻞ ﺧﻮد را از ﻧﻈﺎرت ﻋﻘﻼﻧﯽ ﺧﺎرج ﺳﺎزﻧﺪ . اﯾﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ھﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ واﻗﻌﯿﺖ ھﺎی ﻏﺮﯾﺰی و روﯾﺎﯾﯽ ﺧﻮد را ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﻨﺪ و ﺑﺮ ﺧﻼف طﺮﻓﺪاران ﺳﺒﮏ ﮐﻮﺑﯿﺴﻢ (ﮐﻪ ﻓﺮم Cubism) (ﮐﻪ ﺑﻪ دﻗﺖ Purism) ﮔﺮا ﺑﻮدﻧﺪ ﯾﺎ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﭘﻮرﯾﺴﻢ ھﺎی رﯾﺎﺿﯽ و ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﯿﺎن اﺟﺰاء ﻓﺮم دﻗﺖ داﺷﺘﻨﺪ، ﺑﻪ ﻓﺮم و ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ رﯾﺎﺿﯽ اھﻤﯿﺖ ﻧﻤﯽ دادﻧﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ھﻨﺮﻣﻨﺪ، ﮔﻨﮓ ﺧﻮاب دﯾﺪه ای را ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه و ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﻣﻮﺟﻮد در آن ﺑﭙﺮدازد و اﺷﯿﺎء را آن ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﯾﮏ ﺷﺨﺺ ﺧﻮاب دﯾﺪه ظﺎھﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد؛ ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﺟﮫﺖ در آﺛﺎر ﻧﻘﺎﺷﯽ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ، اﺷﯿﺎء ﺑﻪ ھﯿﭻ وﺟﻪ ﺷﺒﯿﻪ واﻗﻌﯿﺖ ﺧﺎرﺟﯽ آن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻠﮑﻪ واﻗﻌﯿﺖ و روﯾﺎ در ھﻢ ﻣﯽ آﻣﯿﺰﻧﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ دﯾﮕﺮ در اﺛﺮ آﻧﺎن واﻗﻌﯿﺘﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ، ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ ھﻤﯿﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه ﺗﺎ وﻓﺎداران ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﮏ از ﺷﯿﻮه ی .ﺗﻌﺒﯿﺮ ﮐﻨﻨﺪ «واﻗﻌﯿﺘﯽ ﺑﺮﺗﺮ از واﻗﻌﯿﺖ»ﺧﻮد ﺑﻪ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﯾﺎ ، ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺧﺎﻟﯽ را ﮐﻪ در آن زﻣﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﯿﺪه، ﺗﺮﺳﯿﻢ «ﺣﺎﻓﻈﻪ ﭘﺎﯾﺪار»ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺎﻟﻮدار داﻟﯽ در ﯾﮑﯽ از آﺛﺎر ﺧﻮد ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ در آن، اﺷﯿﺎء ﺑﻪ ﺷﮑﻞ واﻗﻌﯽ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﺸﺪه اﻧﺪ، ﺳﺎﻋﺖ در آن ﺷﺒﯿﻪ ژﻻﺗﯿﻦ ﯾﺎ ﺧﻤﯿﺮ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎزی اﺳﺖ و ﻓﻀﺎ و ﮐﻮه ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪه، ﺷﺒﺎھﺘﯽ ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ی ﺧﺎرﺟﯽ ﺧﻮد ﻧﺪارﻧﺪ .در ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ، ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺳﺤﺮآﻣﯿﺰ و ﻏﯿﺮ زﻣﯿﻨﯽ اﺳﺖ و ﻣﺜﻞ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن آن ھﺎ را در ﺧﻮاب ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ، ھﻤﺎن طﻮر ﮐﻪ در ﺧﻮاب، اﺷﯿﺎء ﺷﺒﯿﻪ واﻗﻌﯿﺖ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و در ﺷﮑﻞ واﻗﻌﯽ و طﺒﯿﻌﯽ ﺧﻮد
ظﺎھﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻓﺮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﯾﮏ ﻟﺤﻈﻪ اﺣﺴﺎس ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در ﮐﻼس درس اﺳﺖ، و ھﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ ﺧﻮد را در ﺳﺎﺣﻞ درﯾﺎ و ﯾﺎ وﺳﻂ وان ﺣﻤﺎم ﺗﺼﻮر ﮐﻨﺪ، در آﺛﺎر اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ. ھﻤﺎن طﻮر ﮐﻪ اﻧﺴﺎن در ﺣﺎﻟﺖ رؤﯾﺎ ﯾﺎ ﻣﺴﺘﯽ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ و ﯾﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ھﺬﯾﺎن ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺼﺮف دوای ﺑﯿﮫﻮﺷﯽ ﺑﻪ ھﯿﭻ وﺟﻪ ﻧﻈﻢ ﺧﺎﺻﯽ در دﯾﺪن اﺷﯿﺎء و ﯾﺎ ﺳﺨﻨﺎن ﺧﻮد ﻧﺪارد و ھﯿﭻ ارﺗﺒﺎط ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﯿﺎن ﺗﺼﺎوﯾﺮ ذھﻨﯽ او ﯾﺎ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ وﺟﻮد ﻧﺪارد، ﮔﺎه از زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ و ﮔﺎه ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان اﻋﺘﺮاض ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ از ﺗﻨﻔﺮھﺎی دروﻧﯽ ﺧﻮد ﺳﺨﻦ ﻣﯽ راﻧﺪ، ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﯽ آورد، در ﺣﺎﻟﺖ ھﻮﺷﯿﺎری از ﮔﻔﺘﻦ و ﯾﺎ ﺗﺮﺳﯿﻢ آن ھﺎ اﺣﺴﺎس ﺷﺮم دارد، ھﻤﭽﻨﯿﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ﻧﯿﺰ در ﺗﺮﺳﯿﻢ آﺛﺎر ﺧﻮد از ﺷﺎﮐﻠﻪ و ﯾﺎ ﻧﻈﻢ ﻣﻨﻄﻖ ﭘﯿﺮوی ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺼﻮﯾﺮی و ﯾﺎ زﺑﺎﻧﯽ او از ھﯿﭻ ھﺎرﻣﻮﻧﯽ و ھﻤﺎھﻨﮕﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﯿﺴﺖ. ﻧﻘﺎﺷﺎن ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ در رھﺎ ﻧﻤﻮدن ﺗﺨﯿﻞ ﺧﻮﯾﺶ از ﺳﯿﻄﺮه ی ﻋﻘﻞ و ﻗﯿﻮد ﻣﻨﻄﻘﯽ و ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺗﺼﺎدﻓﯽ و ﺑﺪاھﻪ ﻧﮕﺎری رﻓﺘﻨﺪ و آﺛﺎر آﻧﺎن ﺑﺮآﻣﺪه از ﺗﺨﯿﻠﯽ ﺑﯽ ﻗﯿﺪ و ﺑﻨﺪ اﺳﺖ .آﻧﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ھﻨﺮﻣﻨﺪ در ﺧﻠﻖ اﺛﺮ ھﻨﺮی ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﮐﺎرش ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﻧﻈﻢ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺑﻪ ﺧﻠﻖ اﺛﺮ ﺑﭙﺮدازد، ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺪاﻋﯽ ھﺎی ﻣﮫﺎر ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ ی اﯾﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺣﺎﮐﯽ از ﻧﻮﻋﯽ ﺑﯽ ﻧﻈﻤﯽ و آﺷﻔﺘﮕﯽ ﺑﻮد، ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ اﺟﺰاء ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮔﺎه ﺑﻪ طﻮر ﻧﺎﻣﺮﺗﺒﻂ و ﻧﺎھﻤﺎھﻨﮓ در ﮐﻨﺎر ھﻢ ﻣﯽ ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﻪ ﮐﺎری طﻨﺰ و ﻣﻀﺤﮏ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﺪ و آﺛﺎر اﯾﻦ ھﻨﺮﻣﻨﺪان ھﻤﭽﻮن ﺑﯿﻤﺎری روان ﭘﺮﯾﺶ ﮐﻪ ﺑﻪ طﻮر ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ و ﭘﺮﯾﺸﺎن ﮔﻮﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﻣﻤﻠﻮ از ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﺟﺰاء ﺗﺼﺎدﻓﯽ، اﻟﺘﻘﺎطﯽ و ﻧﺎھﻤﺎھﻨﮓ اﺳﺖ. ﺳﺒﮏ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ھﺮ ﭼﻨﺪ در ﻋﺮﺻﻪ ی ﻧﻘﺎﺷﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻌﻀﯽ از ﻧﻘﺎﺷﺎن ﺑﺰرگ ھﻤﭽﻮن رﻧﻪ ﻣﺎﮔﺮﯾﺖ، آﻧﺪره ﺑﺮﺗﻮن، اﻟﺴﺎﻟﻮادر داﻟﯽ و دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺎﺷﺎن اﯾﻦ ﺳﺒﮏ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﯾﺪ، اﻣﺎ اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﺟﮫﺖ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻧﻤﻮدن ﻓﻀﺎھﺎی ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ و ﻏﯿﺮ واﻗﻌﯽ، اﻋﺠﺎب اﻧﮕﯿﺰ و روﯾﺎﮔﻮﻧﻪ، ﺷﺪﯾﺪا در ﺳﯿﻨﻤﺎ و ﻓﯿﻠﻢ ﺳﺎزی ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﺎز ﻧﻤﻮده و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ھﻨﺮﻣﻨﺪان ﻋﺮﺻﻪ ی ﺳﯿﻨﻤﺎ ﺑﻪ وﯾﮋه در ژاﻧﺮھﺎی ﺗﺨﯿﻠﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﺳﮓ» ﮔﯿﺮد. از ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ آﺛﺎر ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﺒﮏ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ، ﻓﯿﻠﻢ اﺳﺖ .اﯾﻦ دو ﻓﯿﻠﻢ اﺛﺮ «ﻋﺼﺮ طﻼﯾﯽ»و « اﻧﺪﻟﺴﯽ ﺑﻮﻧﻮﺋﻞ و ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺳﺎﻟﻮادر داﻟﯽ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ﻣﻌﺮوف، ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﺑﻌﻀﯽ، اﯾﻦ دو اﺛﺮ ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ، ﻣﺎﻧﯿﻔﺴﺖ ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ آﻧﺪره ﺑﺮﺗﻮن ﺑﻮد و ﻣﻮرد رﺿﺎﯾﺖ او واﻗﻊ «ﺳﮓ اﻧﺪﻟﺴﯽ» ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ ﻓﯿﻠﻢ ﮔﺮدﯾﺪ .اﯾﻦ دو اﺛﺮ ﺳﯿﻨﻤﺎﯾﯽ ھﻤﭽﻮن ھﻤﻪ ی آﺛﺎر ﻧﻘﺎﺷﯽ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ، رؤﯾﺎﮔﻮﻧﻪ و ھﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺧﯿﺎﻟﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﻀﺎد و ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﮔﺎه ﻧﺎﻣﻔﮫﻮم ﺑﺮای ﻣﺨﺎطﺒﺎن ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد.
ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﯿﺎن اﻟﮫﺎم و ﺷﮫﻮد در ﻋﺮﻓﺎن و ھﻨﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﺎ اﻟﮫﺎم و ﺷﮫﻮد در ﻧﺰد داداﺋﯿﺴﺖ ھﺎ و ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﺗﻔﺎوت ﮔﺬارد؛ اﻟﮫﺎم و ﺷﮫﻮد در ﻋﺮﻓﺎن و ھﻨﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﺮ اﺛﺮ رﯾﺎﺿﺖ و ﺻﯿﻘﻠﯽ ﮐﺮدن درون ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ و در واﻗﻊ اﯾﻦ ﻟﻄﺎﻓﺖ روح اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺸﻒ و ﺷﮫﻮد و ﯾﺎ ﺧﻼﻗﯿﺖ ھﻨﺮی ﻣﺘﺠﻠﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد و ظﮫﻮر ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .از اﯾﻦ رو ﺧﻼﻗﯿﺖ در ﺣﻮزه ی ﻋﺮﻓﺎن و ھﻨﺮ، ﺑﺮآﻣﺪه از ﺑﺮﺗﺮ و اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ اﺳﺖ اﻣﺎ در اﻧﺪﯾﺸﻪ ِ «ﻣﻦ»ﺿﻤﯿﺮ ﺧﻮدآﮔﺎه و ﻣﺤﺼﻮل ی ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ، اﻟﮫﺎم ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺨﺸﯽ ﺗﻮھﻤﺎت، ﺧﻮاﺳﺘﻪ ھﺎ و ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ اﻣﯿﺎل ﺳﺮﮐﻮب ﺷﺪه ی ھﻨﺮﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺿﻤﯿﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه او ﻣﯽ ﺗﺮاود و ﺷﮑﻞ ھﻨﺮی ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﯿﺮد؛ ﺑﻪ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﯾﮏ ﻣِﻦ ﻓﺮودﯾﻦ اﺳﺖ ﻧﻪ ﯾﮏ ﻣِﻦ ﺑﺮﺗﺮ .ھﻨﺮﻣﻨﺪ از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﮑﺘﺐ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ، ﮔﻨﮓ ﺧﻮاب دﯾﺪه «ﻣِﻦ »ھﻤﯿﻦ ﺟﮫﺖ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ روﯾﺎ، ﺧﻮاﺳﺘﻪ ھﺎ و ﺗﻮھﻤﺎت ﺧﻮﯾﺶ ﺟﻠﻮه ی ھﻨﺮی ﻣﯽ دھﺪ و اﻟﮫﺎم از ﻧﻈﺮ او، آﻣﺎدﮔﯽ ھﻨﺮﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺎﻻت و ﺟﻠﻮه ھﺎی ذھﻦ و ﻧﻔﺲ ﺧﻮﯾﺶ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ھﻨﺮی ﺑﯿﺎن ﮐﻨﺪ .ﻟﻮﯾﯽ آراﮔﻮن از ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﻨﯿﺎن ﮔﺬاران ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ، اﻟﮫﺎم را اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ آﻣﺎدﮔﯽ درﺑﺴﺖ ﺑﺮای ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ اﺻﯿﻞ» : ﮐﻨﺪ .(ﺑﻪ اﯾﻦ ٣)« ﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻻت ذھﻦ و ﻗﻠﺐ اﻧﺴﺎﻧﯽ، آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮای ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺮﺗﺮ ﺗﺮﺗﯿﺐ در ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ھﻤﭽﻮن ھﻨﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ، ﮐﻮﺷﺶ ارادی طﺮد ﻣﯽ ﺷﻮد، ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ ﻋﺮﺻﻪ آﻣﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﺨﯿﻞ و اوھﺎم ذھﻨﯽ و رواﻧﯽ ھﻨﺮﻣﻨﺪ، ﺷﮑﻞ ﺧﺎرﺟﯽ و ھﻨﺮی داده ﺷﻮد؛ ﺑﻪ طﻮری ﮐﻪ ﻣﺮز ﻋﻘﻞ و ﺟﻨﻮن در ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺗﺨﯿﻞ، ﺣﺎﮐﻤﯽ ﻣﻄﻠﻖ اﻟﻌﻨﺎن ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ھﯿﭻ ﺣﺪ و ﻣﺮزی ﻧﺨﻮاھﺪ داﺷﺖ، اﻣﺎ اﻟﮫﺎم و ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ در ﻧﺰد ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﺖ ھﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺗﺠﻠﯽ ﻏﯿﺮ ارادی ﺣﺎﻻت و ﺗﺼﺎوﯾﺮ دﻧﯿﺎی ﻣﻮھﻮم درون اﺳﺖ ﮐﻪ ھﺬﯾﺎن ھﺎی ذھﻦ و روان ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﺒﮫﻢ، آﺷﻔﺘﻪ و ﻣﻐﺸﻮش ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ و اﺻﻼً در ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﻤﯽ رود ﮐﻪ در ﻋﺮﻓﺎن و ﯾﺎ ھﻨﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ .در ﻋﺮﻓﺎن و ھﻨﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ روح اﻧﺴﺎن ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻤﺮﮐﺰ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ، ﺗﻮھﻤﺎت و آﺷﻔﺘﮕﯽ ھﺎی ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽ دھﺪ و ﺑﻪ آراﻣﺶ و طﻤﺄﻧﯿﻨﻪ ﻣﯽ رﺳﺪ و اﻟﮫﺎم و ﻣﮑﺎﺷﻔﺎت روح ﮐﻪ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن و ﻋﺎرﻓﺎن از آن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﯾﮏ ﻧﻈﻢ و اﻧﻀﺒﺎط روﺣﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣﯿﻮه ی ﺷﯿﺮﯾﻦ درﺧﺖ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﺎطﻨﯽ اﺳﺖ ﻧﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ روﯾﺎزدﮔﯽ، اﻣﯿﺎل ﺳﺮﮐﻮب ﺷﺪه و ﯾﺎ ﺧﻮاب ﻣﻐﻨﺎطﯿﺴﯽ، ھﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺘﻔﺮاغ روﺣﯽ را اﻟﮫﺎم و ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ﺑﭙﻨﺪارﯾﻢ .ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﺟﮫﺖ ﭘﺎره ای از اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان درﺑﺎره ی ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از واﻗﻊ ﮔﺮاﯾﯽ داﻧﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ آن را دون واﻗﻊ ﮔﺮاﯾﯽ داﻧﺴﺖ .ﺳﯿﺪ ﺣﺴﯿﻦ ﻧﺼﺮ در اﯾﻦ ﺑﺎره ﻣﯽ ﺳﻮررﺋﺎﻟﯿﺴﻢ در ھﻨﺮ را ﺑﺎﯾﺪ دون واﻗﻊ» : ﮔﻮﯾﺪ ﮔﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎز « ﻓﻮق - واﻗﻊ » (ﺧﻮاﻧﺪ .اﯾﻦ ﺷﮑﺴﺘﻦ از زﯾﺮ، ﻋﻤﺪﺗﺎ ً ﺑﺎﺑﯽ را ﺑﺮای ﺗﺎﺑﺶ ﻧﻮر ﺣﻖ از ﺑﺎﻻ، ھﻤﺎن Subrealism) ، ﻧﻪ آن «ﺧﻮد»اﯾﻦ … ﻧﮑﺮد، ﺑﻠﮑﻪ راھﯽ ﺑﺮای ظﮫﻮر ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﺎزل، روان و در ﻧﮫﺎﯾﺖ ﺑﺮای ظﮫﻮر ﭼﯿﺰی ﮐﻪ دون ﺑﺸﺮی اﺳﺖ، ﮔﺸﻮد ﮐﻪ ھﻨﺪوھﺎ آﺗﻤﻦ ﻣﯽ «ﺧﻮد» « ﻧﺎﻣﻨﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ھﻤﺎن ﺿﻤﯿﺮ ﻓﺮدی اﺳﺖ
گزارش خطا
آخرین اخبار