آیا پروندۀ جنگ 4 ساله سوریه بسته می‌شود؟

نگاهی به تحولات دیپلماتیک چند روز اخیر بحران سوریه از جمله دیدار دو مسئول بلندپایه سوری و سعودی و نیز نشست سه جانبه کری، لاوروف و جبیر در دوحه قطر، از تکاپوی پشت پرده برای حل بحران سیاسی سوریه با حفظ بشار اسد در قدرت حکایت دارد.

به گزارش تسنیم، به نظر می رسد در راستای تلاش برای حل و فصل بحران سوریه که وارد پنجمین سال خود شده است، تکاپوهای متعددی در پشت پرده صحنه دیپلماتیک بین المللی و منطقه ای در جریان است.

نشانه های زیادی در دست است که ذهن ما را به سمت احتمال در جریان بودن راه حل ابتکاری برای مبارزه با تروریسم تکفیری و حل و فصل بحران بین طرفهای درگیر در سوریه سوق می دهد و حکایت از این دارد که این روند با مشارکت طرفهای متعددی در جریان است.

در همین ارتباط سخنان «حسین امیر عبداللهیان» معاون وزیر خارجه مبنی بر راه حل  ابتکاری ایران و اشاره به سفر «میخائیل بوگدانف» فرستاده ویژه رئیس جمهور روسیه به سوریه و نیز سفر «ولید المعلم» وزیر خارجه سوریه به تهران همگی مفهومی جز این ندارد که تلاش های جدی در این خصوص در جریان است.

همچنین اظهارات امیر عبداللهیان مبنی بر اینکه مرحله پس از توافق هسته ای فرصت مناسبی را برای تقویت روابط با کشورهای همسایه و توسعه همکاری در خصوص مسائل مختلف فراهم کرده است تا از بحران هایی که منطقه با آن دست و پنجه نرم می کند، رها شود، بار دیگر بارقه امیدی را برای حل  فصل موانع موجود به وجود آورده است.

همزمان با اظهارات امیرعبداللهیان رسانه های سعودی به نقل از منابع دیپلماتیک روسیه از طرح ابتکاری مسکو مبنی بر تشکیل ائتلاف بین المللی و منطقه ای خبر دادند که پس از گفت وگو با مقامات واشنگتن و ریاض مطرح شده است.

این ائتلاف با مشارکت سوریه  به عبارت بهتر نظام حاکم کنونی آن و نیز کشورهای منطقه تشکیل می شود و هدف از آن مقابله با خطر داعش و رشد تروریسم در خاورمیانه است.

آنچه فرضیه ابتکار فراگیر در خصوص بحران سوریه را تقویت می کند، این است که منابع دیپلماتیک روسیه اعلام کردند که این راه حل از حمایت عربستان و آمریکا و نیز بشار اسد رئیس جمهور سوریه برخوردار است، به گونه ای که برای اجرایی کردن آن راهی جز در نظر گرفتن راهکارهای عملی وجود ندارد.

بنابر اعلام منابع روس، دیدار سه جانبه دیروز بین جان کری و سرگئی لاوروف و عادل الجبیر در قطر در چارچوب ترسیم نشانه های مرحله اجرای این طرح جا دارد.

در این میان بسیاری از کارشناسان مسائل خاورمیانه در روسیه مذاکرات بین این سه را سرنوشت ساز خوانده و اعلام کردند که چه بسا این گفت و گوها به حل و فصل مسالمت آمیز بحران سوریه منجر شود و ضامن بقای بشار اسد در قدرت باشد که هدف از آن مبارزه با خطرات ناشی از اقدامات داعش است که امنیت ملی سوریه را نیز در معرض خطر قرار داده است.

بنابر اعلام رسانه های رسمی سعودی در عین حال این کارشناسان بعید ندانستند که مسکو راه حل ابتکاری خود در ارتباط با تشکیل ائتلاف کشورهای خلیج فارس و به منظور تضمین امنیت این منطقه با مشارکت اعضای شورای همکاری و ایران را مطرح کند.

هدف از تشکیل ائتلاف مزبور پایان دادن به تنش روابط عربستان و ایران و ایجاد محور همکاری به منظور حمایت از منافع همه طرفها است به گونه ای که وضعیت متشنج کنونی از بین رفته و مقدمات یکپارچه کردن تلاش های منطقه ای برای از بین بردن داعش فراهم شود.

 این منابع تاکید کردند که رایزنی‌هفته های گذشته بین ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان همتای ترک او بر لزوم موافقت با بقای بشار اسد در قدرت در مرحله انتقالی متمرکز بود.

در همین ارتباط بوگدانف بعید ندانست که دور بعدی گفت وگو و رایزنی های مسکو در مورد حل و فصل بحران سوریه پیش از نشست مجمع عمومی سازمان ملل یا پیش از پایان سپتامبر آینده برگزار شود. وی احتمال داد که آمریکا و دی مستورا فرستاده سازمان ملل به سوریه در این رایزنی ها شرکت داشته باشد.

نکته قابل توجه اینکه همه مواردی که در بالان به آن اشاره شد در چارچوب فراهم کردن مقدمات توافق در سطوح بالا و دیدار بین علی المملوک رئیس دفتر امنیت ملی سوریه و محمد بن سلمان ولی ولیعهد عربستان با میانجیگری روسیه جا دارد.

موضوعات مطرح شده در این نشست و طرح سوال‌های واضح و صریح نیز حاکی از تمایل واقعی برای حل و فصل بحرانی است که منطقه را فرسود کرده است.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی العهد، در این شرایط راه حل ابتکاری روسیه در انتظار اجرایی شدن به سر می برد؛ راهکاری که رویکرد منطقه ای و بین المللی دارد، بنابراین سیاستی که توافق اتمی را به ثمر نشاند اکنون منتظر تولد توافق مشابهی است که از همان میزان اهمیت و تاثیر برخوردار باشد.

در همین راستا یک رسانه عرب زبان از احتمال دیدار وزیر خارجه سوریه و عربستان در مسقط با میانجیگری روسیه خبر داد؛ خبری که هنوز مقامات رسمی دو کشور نه آن را تائید و نه رد کرده اند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، پایگاه عرب زبان الاوسط اعلام کرد که احتمالا وزرای خارجه سوریه و عربستان با میانجیگری روسیه در مسقط پایتخت عمان با هم دیدار کنند.

بر اساس گزارش این خبری، بعد از فراهم کردن مقدمات دیدار علی مملوک و محمد بن سلمان از سوی سرویس اطلاعاتی روسیه، سرگی لاوروف وزیر خارجه این کشور اقداماتی را برای مقدمه چینی جهت دیدار ولید معلم وزیر خارجه سوریه با عادل الجبیر همتای سعودی خود در عمان در دست اجرا دارد.

 اخیراً مسکو اعلام کرده بود که بعید نیست که دیدارهایی بین دولت سوریه با مقامات آل سعود برگزار شود ،‌ این در حالی است که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اخیراً پیشنهاد تشکیل ائتلاف منطقه‌ای برای مبارزه با تروریسم با مشارکت دولت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه و دیگر دولت‌های منطقه از جمله عربستان و ترکیه را مطرح کرده بود که ولید معلم وزیر خارجه سوریه آن را شبیه یک معجزه خوانده بود.

این خبر پس از آن منتشر می شود که روزنامه الاخبار پیش از این از دیدار سرتیپ علی المملوک رئیس دفتر امنیت ملی سوریه با شاهزاده محمد بن سلمان جانشین ولیعهد سعودی در ریاض خبر داده بود.

هفته نامه انگلیسی ساندی تایمز نیز در  این درباره به نقل از یک مقام عالی رتبه سوریه اعلام کرد که ماه گذشته در ریاض دیداری بین علی مملوک رئیس دفتر امنیت ملی سوریه با محمد بن سلمان جانشین ولیعهد عربستان سعودی با میانجیگری ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه برگزار شده است. این منبع تأکید کرد که مملوک ماه گذشته بنا به دعوت بن‌سلمان با میانجیگری پوتین به ریاض سفر کرده است.

این در حالی است که حسین امیرعبداللهیان معاون وزیر خارجه  در مصاحبه با شبکه تلویزیونی العالم از سفر فرستاده پوتین و وزیر خارجه سوریه به تهران خبر داد  و گفت: خوشبختانه یک تغییر استراتژیک در نگاه بازیگران منطقه ای در قبال سوریه رخ داده است، اگر در چهار سال گذشته بسیاری از بازیگران خارجی توسل به جنگ را راهکار سوریه می دانستند اکنون بخش عمده ای از بازیگران توسل و تمرکز بر راه حل سیاسی را مناسب ترین روش برای حل بحران سوریه می دانند.

عبداللهیان افزود: آقای بوگدانف نماینده آقای پوتین در خاورمیانه به تهران سفر خواهد کرد و ما در خصوص آخرین وضعیت منطقه و راهکار سیاسی در سوریه با یکدیگر گفت و گو خواهیم کرد، ولید المعلم وزیر امور خارجه سوریه اواخر هفته جاری در تهران خواهد بود که دکتر ظریف میزبان ایشان خواهد بود، این فرصتی است که در ارتباط با مسائل سوریه و پیگیری راهبرد جمهوری اسلامی ایران نسبت به حل بحران سوریه از طریق سیاسی مشورتهای بیشتری را در حاکمیت سوریه داشته باشد.

امیرعبداللهیان تصریح کرد: طرح سیاسی چهار ماده ای جمهوری اسلامی ایران که توسط آقای ظریف ارائه شده در زمان حاضر یکی از کاراترین و جدی ترین طرح هایی است که در دستور کار سازمان ملل و بازیگران بین المللی قرار دارد چون طرحی است مبتنی بر واقعیت های موجود، این طرح توسط جمهوری اسلامی ایران به روز رسانی شده و ما در سفر آقای ولید المعلم، رایزنی های بیشتری را با ایشان درباره طرح خواهیم داشت، در سفر آقای بوگدانف جزییات این طرح را مورد بررسی قرار خواهیم داد و معتقدیم که آنچه به عنوان طرح سیاسی روسیه مطرح شده در واقع نقاط مشترکی است که بین طرح تهران و مسکو قرار دارد، مایلم به صراحت اعلام کنم جمهوری اسلامی ایران قویا به حمایت از متحدینش ادامه خواهد داد و در مسیر راهکار دمکراتیک بحران های منطقه مانند بحران سوریه را با جدیت در یک برنامه سیاسی در چارچوب مشورت های منطقه ای دنبال خواهد نمود و انشاءالله نسبت به آینده ای حل سیاسی بحران در سوریه خوش بین هستیم.