صافی کف ؛ عوامل تاثیر گذار تا درمان آن

صافی کف پا یکی از ناهنجاری‌های شناخته شده در کودکان است. این عارضه اگرچه علامتی ندارد و به مرور زمان از بین رفته و قوس لازم را بدست می‌آورد، اما در مواردی این اتفاق در بین کودکان نمی‌افتد و ممکن است در آینده برای فرد مشکلاتی ایجاد کند. حسین پسری هشت ساله است که والدینش از طریق غربالگری که در مدرسه برای او انجام شده بود، متوجه این مشکل در کودک خود شدند، شاید مثل والدین حسین، خانواده‌های زیادی باشند که از وجود این عارضه در فرزند خود اطلاعی نداشته باشند، و زمانی متوجه این مشکل شوند که خیلی دیر شده باشد. در این زمینه با آقای علی بسطامی دکترای مدیریت ورزشی و مدرس دانشگاه به گفتگو نشستیم که در ادامه بخش اول آن را می‌خوانید:

چه عواملی باعث صافی کف پا می‌شود؟

به گزارش صدای ایران از ایسنا،کف پای صاف وضعیتی است که در آن قوس طبیعی کف پا وجود ندارد و کف پا به طور کامل با زمین تماس پیدا می‌کند. دلایل مختلفی برای ایجاد کف پای صاف وجود دارد که می‌توان آنها را به دو دسته دلایل مادرزادی و محیطی تقسیم کرد.

دلایل مادرزادی

یکی از این دلایل ناقص بودن تشکیل استخوان‌های قوس پا است به این صورت که در برخی افراد، استخوان‌هایی که قوس کف پا را تشکیل می‌دهند به طور کامل رشد نمی‌کنند یا به یکدیگر چسبیده‌اند. ضعف در بافت‌های همبندی که از مفاصل و استخوان‌ها حمایت می‌کنند، نیز از دلایل دیگری است که می‌تواند باعث ایجاد کف پای صاف شود. همچنین برخی بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم داون هم می‌توانند با صافی کف پا همراه باشند.

دلایل محیطی

چاقی و اضافه وزن باعث وارد آمدن فشار بیشتر به مفاصل و بافت‌های نرم پا می‌شود و می‌تواند به تدریج باعث صافی کف پا شود. پوشیدن کفش‌های تخت یا پاشنه بلند به طور مداوم نیز می‌تواند به تغیر شکل پا و ایجاد صافی کف پا کمک کند. آسیب دیدگی تاندون‌ها، رباط‌ها یا مفاصل پا نیز از دلایلی است که می‌تواند باعث ضعف در ساختار پا و در نتیجه صافی کف پا شود. پیری نیز عامل دیگری است که در صافی کف پا نقش دارد چرا که با افزایش سن، بافت‌های همبند ضعیف‌تر می‌شوند و ممکن است قوس کف پا کاهش یابد. تغییرات هورمونی و افزایش وزن در دوران بارداری نیز می‌تواند باعث شل شدن رباط‌ها و ایجاد صافی کف پا شود. همچنین بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و فلج اطفال نیز می‌توانند باعث صافی کف پا شوند.

لازم به ذکر است که در بسیاری از موارد، کودکان وقتی متولد می‌شوند کف پای صاف دارند و به مرور زمان که شروع به سینه خیز، چهار دست و پا رفتن و تاتی تاتی راه رفتن می‌کنند، صافی کف پا در کودکان به طور طبیعی با رشد و تقویت عضلات پا برطرف می‌شود. اما در بزرگسالان، صافی کف پا معمولاً دائمی است و نیاز به درمان دارد.

تشخیص کف پای صاف در چه سنی امکان‌پذیر است؟

تشخیص کف پای صاف بسته به نوع و علت آن می‌تواند در سنین مختلفی انجام شود. بسیاری از کودکان با کف پای صاف متولد می‌شوند که این حالت معمولاً به دلیل نرم بودن بافت‌های پا در این سن است و با رشد کودک و تقویت عضلات، قوس پا به تدریج شکل می‌گیرد. بنابراین، در کودکان نوپا، صافی کف پا به عنوان یک وضعیت طبیعی در نظر گرفته می‌شود و معمولاً نیازی به نگرانی نیست. اما اگر صافی کف پا در کودکان بزرگ‌تر همچنان وجود داشته باشد و باعث ایجاد درد یا مشکل در راه رفتن شود، نیاز به ارزیابی دقیق‌تر توسط پزشک متخصص دارد. در بزرگسالان نیز صافی کف پا اغلب به دلیل عوامل دیگری مانند آسیب، بیماری‌های زمینه‌ای یا استفاده طولانی مدت از کفش‌های نامناسب ایجاد می‌شود و معمولاً دائمی است.

عوامل مؤثر بر زمان تشخیص

نوع صافی کف پا از جمله عواملی است که می‌تواند بر زمان تشخیص تاثیر بگذارد، چرا که صافی کف پا می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد. صافی کف پا مادرزادی معمولاً از بدو تولد قابل تشخیص است، در حالی که صافی کف پا اکتسابی ممکن است در هر سنی ایجاد شود. مورد دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد شدت صافی کف پا است، اگر صافی کف پای خفیف باشد ممکن است تا سال‌ها بدون ایجاد علائم مشهود باشد، در حالی که صافی کف پای شدید معمولاً زودتر تشخیص داده می‌شود. همچنین درد، خستگی پا، تورم مچ پا و تغییر در راه رفتن از جمله علائمی هستند که می‌توانند متخصص حرکات اصلاحی را به تشخیص صافی کف پا راهنمایی کنند.

چگونگی تشخیص

متخصص حرکات اصلاحی با بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی پا و گاهی اوقات انجام آزمایش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی، می‌تواند صافی کف پا را تشخیص دهد و علت آن را مشخص کند.