توماس فریدمن: جنگ نفتی علیه روسیه و ایران

 آیا این فقط تصور من است یا این که واقعاً جنگی بر سر قیمت جهانی نفت میان ایالات متحده و عربستان با روسیه و ایران وجود دارد؟ کسی به طور قاطع نمی تواند بگوید که آیا اتحاد نفتی آمریکا و عربستان عمدی است یا به طور تصادفی در راستای منافعشان است. اما چیزی که به صراحت روشن است این است که ما به دنبال اعمال فشار علیه رهبران روسیه و ایران هستیم، دقیقاً همان بلایی که آمریکا و عربستان بر سر اتحاد جماهیر شوروی آوردند، یعنی هل دادن به سمت نابودی. آنها به دنبال ورشکست کردن این دو کشور با استفاده از کاهش قیمت نفت به پایین تر از حدی که مسکو و تهران برای بودجه ی مالی شان به آن نیاز دارند، هستند.

در این رابطه فکر کنید: چهار تولید کننده نفت -لیبی، عراق، نیجریه و سوریه- در آشوب به سر می برند و ایران هم مورد تحریم قرار گرفته است. ده سال پیش اخبار درباره افزایش نفت بود. اما امروز، عکس این موضوع در حال اتفاق است. قیمت جهانی نفت خام در چند هفته ی اخیر کاهش یافته است و در حال حاضر به 88 دلار رسیده است، این درحالی است که مدت ها قیمت نفت بین 105 دلار تا 110 دلار باقی مانده بود.

کاهش قیمت نفت در نتیجه ی کاهش سرعت رشد اقتصادی در اروپا و چین است. همچنین ایالات متحده هم به لطف تکنولوژی های جدید و استخراج نفت شیل، توانسته به عنوان یکی از بزرگترین تولید کننده های نفت مطرح شود. علاوه بر این عربستان هم میزان تولیدش را کاهش نمی دهد تا قیمت نفت کاهش یابد، در عوض به گونه ای عمل می کند که سهمش در بازار بیشتر از دیگر کشورهای اوپک است. در نتیجه اوضاع سختی برای روسیه و ایران به وجود می آید. آن هم در زمانی که آمریکا و عربستان در جنگ نیابتی با هر دو کشور در سوریه هستند. این مسئله درباره تجارت است ولی نشانه ای از جنگی دیگر، به نام جنگ نفت است.

روس ها متوجه این موضوع شده اند. آنها قبلاً هم این بازی را دیده اند. روزنامه ی روسی پراودا روز 3 آوریل مقاله ای با تیتر «اوباما از عربستان می خواهد تا اقتصاد روسیه را نابود کند» منتشر کرد و در آن می گوید «چنین اقدام مشترکی در سال 1985 منجر به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی شد. در آن زمان عربستان تولید روزانه اش را از 2 میلیون بشکه به 10 میلیون بشکه رساند، در نتیجه قیمت نفت از 32 دلار به 10 دلار کاهش یافت. شوروی مجبور شد برای فروش نفت حتی آن را به قیمت پایین تر یعنی بشکه ای 6 دلار هم بفروشد. عربستان هیچ چیزی را از دست نداد، چون وقتی قیمت ها 3.5 برابر کاهش یافت، تولیدش را 5 برابر افزایش داد. اقتصاد برنامه ریزی شده ی شوروی قادر به مقابله با کاهش درآمد صادرات نبود و این یکی از دلایل سقوط اتحاد جماهیر شوروی بود»

ایگور گیدار سرپرست نخست وزیری روسیه در سال های 1991 تا 1994 در 13 نوامبر 2006 در یک سخنرانی گفت «روند زمانی فروپاشی شوروی از 13 سپتامبر 1985 آغاز شد، یعنی زمانی که شیخ احمد زکی یمانی وزیر نفت عربستان سعودی اعلام کرد که کشورش تصمیم گرفته سیاست های نفتی خودش را تغییر دهد. سعودی ها حفاظت از قیمت نفت را متوقف کردند و در طی شش ماه، تولید نفت عربستان پنج برابر شد و قیمت نفت فروپاشید. در نتیجه اقتصاد شوروی به طور تقریبی 20 میلیارد دلار در سال از دست داد و بدون این پول کشور به سادگی نمی توانست نجات یابد»

مسکو و تهران فردا دچار فروپاشی اقتصادی نخواهند شد، ولی اگر قیمت نفت به کمتر از 70 دلار برسد، تولید آمریکا هم کاهش خواهد یافت چون در آن صورت روش های جدید اکتشاف نفت مقرون به صرفه نخواهد بود، و قیمت ها ثابت خواهد ماند. اما بدون شک، کاهش قیمت نفت به نفع ایالات متحده و عربستان و به ضرر روسیه و ایران خواهد بود. درآمد حاصل از صادرات حدود 60 درصد درآمد دولت ایران و بیش از نیمی از درآمد روسیه را تشکیل می دهد.