نگاهی به انتخابات پارلمانی عراق؛ ائتلاف‌های جدید شکل می‌گیرند؟

به گزارش صدای ایران، در حالی که کمتر از 4 ماه تا برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام در عراق باقی مانده است، زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال تعویق زمان آن به گوش می رسد. این درحالی است که پیشتر نیز یک مرتبه انتخابات پارلمانی به تعویق افتاده است.

 

در ابتدا قرار بود انتخابات پارلمانی عراق در تاریخ ۶ ژوئن (۱۶ خردادماه) برگزار شود. با این حال، دولت عراق برگزاری انتخابات را به تعویق انداخته و آن را به روز ۱۰ اکتبر (۱۸ مهرماه) موکول کرد.

در همین راستا، «حمید الغزی» معاون رئیس کمیته حقوقی پارلمان عراق سخنانی را در خصوص برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام در این کشور و زمان آن، مطرح کرده است. وی در این زمینه گفت: «تاکنون درخواستی از سوی احزاب سیاسی کشور برای اصلاح قانون انتخابات ارائه نشده است. افزون بر این، در حال حاضر مسأله تأخیر انتخابات زودهنگام مطرح نیست».

این نماینده پارلمان عراق اظهار داشت: «با توجه به اینکه هیچ درخواست رسمی از سوی کمیساریای عالی انتخابات درخصوص تعویق زمان انتخابات پارلمانی مطرح نشده است، بنابراین انتخابات در موعد مقرر برگزار خواهد شد».

 

از سوی دیگر، «هاوجین عمر» مشاور «برهم صالح» رئیس جمهور عراق نیز در بیانیه ای یادآور شده است: «علیرغم چالش‌های فراوان، رئیس جمهور عراق بر لزوم برگزاری انتخابات پارلمانی در موعد مقرر خود تأکید دارد. اخبار منتشر شده مبنی بر تمایل برهم صالح برای تعویق زمان برگزاری انتخابات عاری از صحت است».

با وجود گمانه‌زنی‌های مذکور درباره احتمال تعویق زمان برگزاری انتخابات عراق و نیز تأیید و تکذیب‌های متعدد این گمانه‌زنی‌ها، احزاب و جریان های سیاسی در این کشور همچنان به مسیر خود در ائتلاف‌سازی‌های سیاسی ادامه می‌دهند. به عنوان نمونه، اخیرا هیأتی از حزب «دموکرات کردستان» به رهبری «مسعود بارزانی» با هیأتی از جریان «صدر» به رهبری «مقتدی صدر» دیدار و گفتگو کرده است. هدف اصلی و اساسی از انجام رایزنی‌های دوجانبه هیأت‌های مذکور، تشکیل ائتلاف مشترک در انتخابات پارلمانی عنوان شده است.

تحلیلگران و ناظران تحولات سیاسی بر این باورند که ائتلاف «صدر» و «بارزانی» می‌تواند روند تشکیل دولت آتی عراق را با مخاطره جدی مواجه سازد؛ چراکه رهبران هر دو جریان مذکور طی سال‌های اخیر ثابت کرده‌اند که در زمینه تشکیل کابینه، بیشترین سهم‌خواهی را داشته‌اند. این درحالی است که درحال حاضر یکی از بزرگترین مشکلات انتخاباتی در عراق همین نظام سهمیه‌بندی است؛ نظامی که برخی از احزاب و جریان‌های سیاسی نیز از آن به نفع خود بهره‌برداری می‌کنند.

بر این اساس، واضح است که یکی از پیامدهای منفیِ ناشی از ائتلاف رهبران جریان‌ «صدر» و حزب دموکرات کردستان، تشدید سهم‌خواهی در جریان تشکیل دولت آتی است که به نوبه خود می‌تواند فرایند تشکیل دولت را با تأخیر مواجه سازد. جریان «صدر» در حال حاضر به جای دیگر گروه‌های شیعی، حزبی را برای تشکیل ائتلاف انتخاب کرده است که خود ۲ سال پیش از رهبر آن با بدترین تعابیر یاد کرده بود. بنابراین، پُر واضح است که تشکیل چنین ائتلافی منافع ملی عراق را با مخاطره مواجه می‌سازد.

آنچه که در این میان بیش از هر چیز دیگری به چشم می خورد، این است که «مسعود بارزانی» تمام تلاش خود را به کار بسته است تا به قدرتی بلامنازع در اقلیم کردستان تبدیل شود و در نهایت نیز بتواند پست ریاست جمهوری را از رقیب خود یعنی اتحادیه میهنی کردستان بگیرد. در نقطه مقابل، «مقتدی صدر» نیز با تمام توان به دنبال مطرح کردن خود به عنوان رهبر شیعیان در عراق است. تشابه اهداف رهبران جریان صدر و حزب دموکرات کردستان عراق موجب شده است تا آن‌ها برای تشکیل ائتلافی مشترک با یکدیگر تلاش کنند.

در همین ارتباط، شبکه «الجزیره» با انتشار گزارشی اعلام کرده است: «به نظر می رسد که جریان صدر و حزب دموکرات کردستان با یکدیگر معامله ای را انجام داده اند. بارزانی متعهد شده است که جریان صدر را به عنوان مرجعیت شیعیان به رسمیت بشناسد و از نخست‌وزیری نماینده این جریان حمایت به عمل آورد و در نقطه مقابل، مقتدی صدر نیز تعهد داده است که از ریاست جمهوری نامزد حزب دموکرات کردستان حمایت کند».

این درحالی است که روزنامه سعودی «الشرق الاوسط» نیز در مطلبی آورده است: «سلسله دیدارهای میان هیأت های جریان صدر و حزب دموکرات کردستان عراق نشان می دهد که تشکیل یک ائتلاف دوجانبه میان آنها به مسأله ای قریب الوقوع تبدیل شده است. باید در آینده نزدیک منتظر شنیدن خبر تشکیل این ائتلاف باشیم. در واقع، بارزانی و صدر به دنبال آن هستند تا در قالب ائتلافی مشترک فراکسیون اکثریت در پارلمان را تشکیل دهند و اداره ساختار سیاسی در عراق را عهده‌دار شوند».

سلسله مذاکرات میان جریان صدر و حزب دموکراتیک کردستان نشان می دهد که در فاصله کمتر از 4 ماه مانده تا برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام، مقتدی صدر حساب خود را از بیت شیعی جدا کرده است و در ائتلاف فراگیر آن ها برای تشکیل فراکسیون اکثریت پارلمان مشارکت نخواهد کرد. بدون شک، چنین رویکردی نه بیت شیعی که جریان صدر را متضرر خواهد ساخت.

 

* رامین حسین آبادیان/ کارشناس مسائل منطقه