انتقاد زائری به پایتخت 6: «نقی» دیگر معمولی نیست

به گزارش صدای ایران، حجت الاسلام «محمدرضا زائری» درباره فصل ششم مجموعه پایتخت گفت: سریال پایتخت یک مجموعه تلویزیونی پر مخاطب است که توانسته جای خود را در افکار عمومی و مخاطب صداوسیما باز کند و مخاطبانی از طیف های متنوع داشته باشد. نقاط قوت سریال در طول فصول مختلف در سالهای گذشته آنقدر برجسته و جدی بوده که نتوان از آن گذشت.

وی ادامه داد: سریال پایتخت به هر حال یک عبور جدی کرد از خطوط حاکم بر تلویزیون و روال رایج و مرسوم و توانست دوربین مجموعه های تلویزیونی سیما را به دل خانواده های عادی جامعه ببرد و این عنوان و نام خانوادگی معمولی کاملا هوشمندانه و حساب شده انتخاب شده بود و کاملا مسائل جاری و زندگی روزمره مردم را روایت می کرد و به همین دلیل توانسته بود ارتباط برقرار کند. اتفاقا ما که می خواهیم مردم را تشویق و ترغیب کنیم به دوری از مصرف گرایی و حرکت به سوی زندگی ساده و قناعت در زندگی طبیعی، در سال جهش تولید و رونق تولید و با هدف جهاد اقتصادی که رهبر انقلاب به آن توجه دارند، اتفاقا در کارنامه صداوسیما از این جهت یک سریال قابل دفاع و تجربه موفق است.

زائری تاکید کرد: اما در فصل جدید، سریال پایتخت نقاط منفی بسیاری هم داشته که نمی توان از آنها گذشت. من اتفاقا خلاف برخی دوستان که بیشتر تمرکزشان بر جنبه های شکلی و فرمی بوده و مثلا مشابهت یک صحنه با یک فیلم قبل از انقلابی برایشان مهم است و بر آن تمرکز کرده اند، بیشتر گلایه و انتقادم به جنبه های مفهومی و محتوایی است که در سریال دیده می شود. ترسیمی که از مسائل اخلاقی منفی و نوع برخورد بچه ها با بزرگترها می شود، حجم بالای دروغ گفتن چه بین اعضاء خانواده و چه بین دیگران، ترسیمی که از یک خانواده ایرانی می شود، در فصول قبلی تمرکز جدی بر ارزش های اخلاقی و سنت ها و هویت ملی بود و متاسفانه این قسمت تمرکز بر جنبه های منفی دیده می شود. گرچه باز هم تاکید می کنم که نکات قابل دفاع در سریال داشته ایم اما نکات منفی بسیار برجسته بوده است.

وی در ادامه درباره نکات منفی فصل ششم توضیح داد: در خانواده ای که ما می بینیم یکی ریاکار است و تظاهر می کند به متدین بودن با یقه بسته و جای مهر در پیشانی و خود را وصل کرده به مسئولان کشور و برای اینکه موقعیتی را کسب کند تظاهر می کند، همسر او یک فرد دهن بین و ساده و اهل حسادت است که تازه عقل کل هم دانسته می شود. شخصیت ارسطو یک فردی است که زندان رفته و برگشته و حالا حاضر است برای پول دست به هر کاری بزند. شخصیت بهتاش یک شخصیت منفی و غیراخلاقی است که همه کار از او سر می زند. بچه کوچک خانواده خبرچینی می کند. البته نمی خواهم وارد مصادیق و جزئیات شوم. ولی همین ها نکاتی است که قابل دفاع نیست و به کار لطمات جبران ناپذیری وارد کرده است.

وی ادامه داد: البته همه ما می دانیم ساختن یک مجموعه تلویزیونی طوری که همه مخاطبان را راضی کند، طبیعتا ساده نیست و امکان ندارد که ما به مدلی برسیم که انتقادی به آن وارد نباشد و در عین حال جذاب و پر مخاطب هم باشد. ولی یک واقعیتی است که سریال پایتخت توانسته یک ارتباطی با مخاطب برقرار کند که در این دوران سخت رقابت با فضای مجازی و شبکه های ماهواره ای و هم رقابت با گزینه های دیگری مثل بازی های کامپیوتری و غیره مجموعه جدی است و می توان درباره آن بحث کرد، می توان آن را نقد کرد و درباره اش حرف زد و از طرف دیگر وقتی چنین فرصتی برای صداوسیما و سازندگان مجموعه پیش آمده و فرصتی که کمتر برای کسی رخ داده که این قدر استقبال عمومی و توجه مخاطب به کار جلب شود، مسئولیت حساس تر و بیشتر هم می شود.

این کارشناس مسائل فرهنگی با تاکید بر اینکه اگر پایتخت سریالی بود که کسی نمی دید، اصلا درباره آن صحبت هم نمی شد، درباره تغییر شخصیت های سریال عنوان داشت: آنها از معمولی بودن خود فاصله گرفته اند و این نقی که می بینیم دیگر «معمولی» نیست. اگر نقی قبلا دروغی هم میگفت یک چیزی از روی ساده بودنش بود و بعد هم جبرانش می کرد ولی این نقی که در فصل ششم دیدیم، دیگر متفاوت است.ضمن اینکه این فصل پایان بسیار بدی داشت و به بهانه کرونا رها شد.

زائری درباره نظارت صداوسیما بر محتوای آثاری که پخش می شوند نیز گفت: متاسفانه طی سالهای اخیر که پیش رفته ایم، نظارت مدیران صداوسیما شکلی شده است. از یک طرف محدودیت های مالی و فضای اقتصادی صداوسیما و نوع مدیریت غلطی که در سال های اخیر به وجود آمده و بی ثباتی مدیریت متاسفانه باعث شده که صداوسیما ارزش ها و ضوابط و قوانین خود را از دست بدهد. صداوسیما تنها به ظواهر و شکل می پردازد و در این میان یکسری از برنامه سازان می توانند سر این دوستان شیره بمالند و کار خودشان را بکنند.

وی در پایان تاکید کرد: نظارت بسیار حداقلی و ظاهری است نه محتوایی و معنوی و عمقی. وقتی فضا، فضای تظاهر و نفاق و ظاهرسازی شد کسانی توانسته اند در بدنه صداوسیما رشد کنند که باعث بدنامی مدیران خدوم سازمان هم شده اند. غالب مدیران و بدنه صداوسیما افراد صالح و دلسوزی هستند اما جریان نفوذ به صداوسیما هم رخنه کرده و آنجا برایش هدف بسیار بزرگی است. ما داریم افرادی که به هیچ چیزی از اسلام و انقلاب اعتقاد ندارند ولی در سطوح بالا قرار دارند و تصمیم هایی می گیرند که نتایج آن روی آنتن دیده و شنیده می شود.

پ/