راهنمای سرمایه گذاری در بورس؛ چه سهمی بخریم؟

به گزارش صدای ایران روزنامه خراسان نوشت: بورس تهران، در هفته قبل، بسیار پرماجرا بود. موج گزارش های بسیار خوب از سوی شرکت های بزرگ، مخصوصا پتروشیمی و پالایشی ها، به یکباره بازار را غافلگیر کرد. همزمان با گزارش های بسیار خوبِ شرکت های بزرگ، بسیاری از نمادهای بی بنیاد بازار که به بهانه های واهی، داغ شده بودند، ضمن ارائه گزارش عملکرد خود، صف فروش شدند؛ خودرویی ها، برخی نمادهای بانکی و مسکنی از این جمله اند. ما در صفحه دخل و خرج، بارها وضعیت مناسب شرکت های بزرگ در گروه های مختلف (فلزی، پتروشیمی و معدنی) را بررسی کرده و درباره جذابیت حضور در مجامع این شرکت ها صحبت کردیم. اما به واقع، عملکرد شرکت ها از انتظار ما و بسیاری از تحلیلگران بازار سرمایه هم بهتر بود. در این شرایط که نگاه اهالی بازار، دوباره به سمت غول ها (فلزی معدنی و پتروپالایشی) چرخیده است، این سوال وجود دارد که هنوز هم فرصت ورود و سرمایه گذاری در سهام شرکت های بزرگ وجود دارد؟ پاسخ مثبت است. اگرچه برخی نمادهای بزرگ و خوب، بعد از ارائه گزارش ها، صف خریدند و خرید آنها به راحتی ممکن نیست اما درباره برخی نمادهای دیگر، اینگونه نیست و ورود به آنها بدون دردسر و با چشم انداز خوب، ممکن است.

یک تحلیل ساده از چشم انداز غول ها
در جدول زیر، به یک روش بسیار ساده، چشم انداز پیش روی شرکت های بزرگ بورسی – که به خاطر عملکرد بهار خود موردتوجه قرار گرفتند- را ترسیم کردیم. روش ساده هم اینگونه است که فرض کردیم، عملکرد شرکت ها در بهار در 3 فصل بعدی سال نیز تکرار شود. البته واضح است که این فرض بسیار ساده است و صرفا یک مبنا برای تدقیق تحلیل به دست می دهد. چرا که ممکن است در فصول پیش رو، عملکرد شرکت ها تحت تاثیر تحولات (نرخ های جهانی، نرخ ارز، هزینه مواد اولیه و ...) دستخوش تغییراتی شود و بهتر یا بدتر از عملکرد بهار باشد. اما در هر حال، تعمیم عملکرد بهار به تمام سال، فرض بدی نیست.

انتظار برای سود شیرین حتی بعد از غافلگیری بزرگ
به این ترتیب، بعد از محاسبه سود تحلیلی 98، نسبت قیمت به درآمد (p/e) 98 را هم محاسبه کردیم. در یک بازار نرمال و با توجه به وضعیت نرخ سود بانکی، منطقی است که نسبت قیمت به درآمد بعد از تحقق سود (یا مطمئن شدن بازار از تحقق سود) به محدوده 5 برسد. به این ترتیب، قیمت نهایی و بازده انتظاری بر این اساس محاسبه و در ستون ماقبل نهایی ارائه شده است. چنانچه پیداست، برخی از شرکت ها، در همین قیمت های فعلی (قیمت های روز چهارشنبه) با وجود ارائه گزارش غافلگیرکننده و پشت سر گذاشتن چندین روز رشد و صف خرید، همچنان توان ایجاد بازدهی های قابل توجه را دارند.

مثلا پتروشیمی فناوران که هفته قبل، چند روز صف خرید بود و مجموعا 23 درصد در یک هفته رشد کرد، در صورت تداوم عملکرد بهاری اش در تمام سال 98، می تواند حدودِ 70 درصد دیگر سود بدهد. این رقم برای دیگر متانول ساز کشور یعنی زاگرس به 110 درصد می رسد که بیشترین سودِ موردانتظار بین غول های بررسی شده در جدول زیر است. تاکید می‌شود که تحقق این سود مشروط به تکرار عملکرد بهار است. اما در چه صورتی این اتفاق خواهد افتاد؟ در ادامه به چند مورد اشاره می کنیم.

یک برآورد ساده از چشم انداز سودآوری چند شرکت بزرگ بورسی که در بهار عملکرد بسیار خوبی داشتند.

شروط تداوم عملکرد بهار
عملکرد شرکت ها وابسته به شرایط و متغیرهایی است که ثبات آنها در ادامه سال می تواند احتمال تکرار عملکرد بهار را افزایش داده و سودهای انتظاری جدول فوق را محقق کند. از جمله این عوامل:

تداوم استفاده از دلار 11 هزار تومانی 
یکی از مهمترین شروطی که به شرکتها کمک خواهد کرد تا سود بهاری خود را تکرار کنند یا حتی آن را بهبود ببخشند، ثبات نرخ ارز نیمایی در محدوده فعلی، یعنی بیشتر از 11 هزار تومان است. واقعیت این است که یک دلیل مهم غافلگیری تحلیلگران، آن بود که سود شرکت ها را با نرخ ارز 10 هزار تومانی محاسبه کرده بودند. اما نرخ دلار در نیما تا 12 هزار و 700 تومان بالا رفت. در صورت ثبات نرخ ارز در این محدوده، عملکرد ماه‌های بعدی، می تواند از این هم بهتر باشد. چرا که در ابتدای بهار، نرخ ارز نیما بسیار کمتر از مقادیر فعلی بود و به مرور رشد کرد. تحلیلگران می گویند نرخ نیمایی بالای 10 هزار تومان برای شرکت ها مناسب است و فقط در صورتی باید نگران بود که نرخ دلار نیمایی به زیر 10 هزار تومان سقوط کند.

وضعیت تحریم ها، بازارهای جهانی و جنگ تجاری
اکثر شرکت های فوق (به جز پالایشی ها) سهم بالایی از تولید خود را صادر می کنند. در این حالت وضعیت بازارها و نرخ های جهانی بسیار مهم است. این روزها وضعیت شاخص جهانی دلار آمریکا و همچنین جنگ تجاری، مهمترین تعیین کننده نرخ های جهانی است. هرچه شاخص دلار تضعیف شود و امید به حل و فصل جنگ تجاری بیشتر شود، بازارهای جهانی عملکرد بهتری خواهند داشت. اگر در شرکت های فوق سرمایه گذاری کردید، این موارد را رصد کنید.

علاوه بر آن میزان موفقیت شرکت ها در دورزدن موثر و کم هزینه تحریم ها نیز حائز اهمیت است. این نکته مهم قابل ذکر است که یک دلیل مهم غافلگیری تحلیلگران درباره عملکرد بهار شرکتها، بیش برآورد هزینه های تحریمی بود. در واقع کسی فکر نمی کرد شرکت ها بتوانند با وجود تحریم ها محصولات خود را با تخفیف کم و به مقدار زیاد به فروش برسانند. برخی از تخفیف های 10 درصد و بیشتر در نرخ های فروش برای دورزدن تحریم ها و همچنین رشد هزینه های حمل و نقل به همین میزان صحبت می کردند. اما، ظاهرا شرکت ها توانسته اند، حداقل در بهار امسال، با دردسر کمتری تحریم ها را دور بزنند. به نظر می رسد از این به بعد نیز، مشکل جدیدی برای شرکت ها ایجاد نشود.

تغییر نرخ خوراک؟!
نیمی از جدول فوق به پتروشیمی های گازی (اوره و متانول سازان) اختصاص دارد. این شرکت ها تاثیر به سزایی از نرخ خوراک تحویلی می گیرند. هم اکنون نرخ خوراک (هر مترمکعب گاز طبیعی) برای شرکت ها کمتر از 7 سنت محاسبه شده است. نرخ خوراک با توجه به یک فرمول متشکل از نرخ داخلی و چند شاخص بین المللی محاسبه و برای شرکت ها فاکتور می شود. نرخ داخلی ثابت است اما نرخ بین المللی گاز معمولا با قیمت نفت تغییر می‌یابد که همزمان قیمت فروش محصولات را هم دستخوش تغییر می‌کند. اما نکته مهم تغییرات نرخ گاز (خوراک و سوخت) برای این شرکت ها از سوی دولت است. یعنی ممکن است که دولت در فرمول محاسبه نرخ خوراک تغییراتی لحاظ کند و یا نرخ سوخت را افزایش دهد. در این صورت، ممکن است حاشیه سود این شرکت ها به صورت معناداری تغییر کند و عملکرد بهار قابل تکرار نباشد. فعلا شواهدی جدی مبنی بر وجود چنین عزمی در دولت قابل رصد نیست.

شرایط خاص شرکت ها را در نظر بگیرید
نکته بسیار مهم دیگر این است که شرکتها با توجه به وضعیت ساختار مالی خود، طرح های توسعه ای و ... می توانند شرایط متفاوتی داشته باشند. یعنی فارغ از متغیرهای کلان مثل نرخ ارز یا قیمت های جهانی، روندهای ویژه ای در درون شرکت ها در جریان باشد که سود و زیان را دچار تغییرات ویژه کند. مثلا در جدول فوق، برخی برای ملی مس (فملی) به خاطر روند طرح های توسعه ای و همچنین موجودی انبار، چشم انداز مناسبی قائلند و احتمال تکرار عملکرد بهار را بالا می دانند. حتی اگر نرخ جهانی مس اندکی افت کند. همچنین برخی شرکت ها به جز عملکرد شرکت اصلی، چندین شرکت زیرمجموعه هم دارند که از آنها سود دریافت می کنند (مثل فولاد مبارکه).

یک سبدِ کم خطر ایجاد کنید
نهایتا، بعد از همه این بررسی ها، یک سبد مطمئن و متنوع تشکیل دهید و تا افق زمانی تحلیل خود منتظر باشید.. شایان ذکر است افق زمانی تحلیل فوق (رسیدن شرکت ها به قیمت هدف و تحقق سود برآورد شده) حداکثر 9 تا 12 ماه است؛ یعنی زمانی که گزارش های فصلی بعدی برسد و بازار از تحقق سود مطمئن شود. لذا لازم است که یک سبد مناسب تشکیل داده و منتظر باشید تا عملکرد بعدی شرکت ها برسد. به نظر ما، چنانچه از هر کدام از سهم های پالایشی، پترویی و فلزی در جدول فوق، یک یا دو مورد را انتخاب و یک سبد متشکل از 6 تا 8 نماد تشکیل دهید، خیلی بعید است که در افق 9 ماهه، یک سود مناسب (تا دو برابر سود بانکی) کسب نکنید. خوبی تشکیل سبد این است که در صورت عملکرد ضعیف برخی شرکتها، عملکرد سایرین، زیان را جبران خواهد کرد.