برجام پس از موگرینی به کجا میرسد؟

استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان گفت: از دیدگاه رهبران اتحادیه اروپا برجام یک دستاورد دیپلماتیک در جهت تز چندجانبه گرایی است و تلاش و ابتکار عمل این رهبران از جمله فدریکا موگرینی در حفظ برجام مهم است.

به گزارش صدای ایران از ایسنا، علی امیدی  با بیان اینکه بحث "تاثیر متقابل ساختار پایدار" در ادبیات روابط بین‌الملل دارای اهمیت است، اظهار کرد: در این بحث اشخاص و ساختارها بر حوزه سیاست تأثیرگذار هستند و این درباره اتحادیه اروپا نیز صدق می‌کند، رفتار بنیان‌گذاران اتحادیه اروپا بر روابط بین‌الملل تأثیرگذار است. اقدامات، دیدگاه‌ها و منش بنیان‌گذاران و تداوم این دیدگاه‌ها منجر به تشکیل اتحادیه اروپا شده است.

وی با اشاره به فعالیت سیاست‌مداران در اتحادیه اروپا، خاطرنشان کرد: برخی از سیاست‌مداران اتحادیه اروپا خنثی و برخی دیگر فعال هستند. سیاست‌مداران خنثی بر اساس رویه‌های موجود در اتحادیه اروپا تصمیم‌گیری می‌کنند، اما سیاست‌مداران فعال ایده‌ها و مفاهیم جدید به سیستم این اتحادیه تزریق می‌کنند.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان با بیان اینکه یک ارتباط متقابل میان سیاست‌مداران و ساختار سیاسی در اتحادیه اروپا وجود دارد، تأکید کرد: همان‌طور که بنیان‌گذاران اتحادیه اروپا مانند ژان مولر، رابرت شوماخ،کاتبری، ژان پلری و اسکات نقش مهم در این اتحادیه داشتند، فدریکا موگرینی نیز جزو سیاست‌مدارانی است که توانست بر سیاست خارجه اتحادیه اروپا تأثیر و آن را فعال نگه دارد.

امیدی گفت: اتحادیه اروپا تز چندجانبه گرایی را در روابط بین‌الملل دنبال می‌کند که مطابق آن مسائل جهانی نمی‌تواند توسط یک نهاد، یک تز یا کشور قابل حل و فصل باشند زیرا مسائل بین الملل پیچیده بوده و باید قطب‌های مختلف قدرت با اشتراک مواضع مشکلات را رفع کنند.

وی اضافه کرد: اگر یک قدرت سعی در حل مشکلات کند، این مشکلات حل و فصل نمی‌شوند. علاوه بر این تز چند جانبه گرایی بر دموکرات شدن جهان نیز تأثیر گذاشته و از این طریق صداهای مختلف شنیده و معضلات رفع می‌شوند.

اتحادیه اروپا بروز "تز چندجانبه گرایی" را در برجام می‌بیند

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه اتحادیه اروپا بروز تز چندجانبه گرایی را در "برجام " می‌بیند، تأکید کرد: از دیدگاه رهبران این اتحادیه برجام یک دستاورد دیپلماتیک در جهت تز چندجانبه گرایی است و تلاش و ابتکار عمل این رهبران از جمله موگرینی در حفظ برجام مهم است. موگرینی به عنوان یک شخصیت فعال در اتحادیه اروپا معتقد بود که مسائل بین‌الملل باید از طریق تز چندجانبه گرایی حل و فصل شود.

امیدی ادامه داد: اتحادیه اروپا مرکز ثقل تز چند جانبه گرایی باید باشد. بنابراین می‌توان دوره موگرینی را یک دوره درخشان در اتحادیه اروپا از جهت راهبردهای سیاست خارجه در پیشبرد تز چندجانبه گرایی دانست.

وی پیرامون تلاش‌های موگرینی در جهت حفظ برجام پس از خروج آمریکا، گفت: قبل از اینکه آمریکا تصمیم بر خروج از برجام بگیرد موگرینی به آمریکا سفر کرد و با مقامات سیاسی آن کشور دیدار کرد. بنابراین اتحادیه اروپا تلاش می‌کند تا حیات برجام بدون آمریکا نیز حفظ شود.

آینده برجام به جانشین موگرینی بستگی دارد

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان با بیان اینکه برای حفظ برجام بدون آمریکا اقداماتی از طرف اتحادیه اروپا انجام شده است، اظهار کرد: اتحادیه اروپا در زمینه وضع تحریم‌های جدید علیه ایران مانند سال‌های گذشته پیش‌بینی درستی نکرده و تحریم‌های جدید حتی توسط شورای امنیت نیز وضع نشده است. اقتصاد اتحادیه اروپا وابسته به بخش خصوصی است و دولت‌ها به تنهایی نمی‌توانند بر سهام داران شرکت‌ها برای ماندن در برجام فشار وارد کنند.

امیدی ادامه داد: مکانیزمی در روابط تجاری با ایران توسط اتحادیه اروپا ایجاد شده است. این اقدامات توسط موگرینی به وجود آمد و با آنکه رضایت بخش نبود، اما حداقل تلاش‌هایی در زمینه روابط تجاری ایران با اتحادیه اروپا به وجود آورد.

وی با اشاره به آینده برجام، تأکید کرد: سیاست‌های کلی اتحادیه اروپا با تغییر رهبران آن تغییر نمی‌کند و آینده برجام نیز به جانشین موگرینی بستگی دارد. اگر این جانشین مانند موگرینی شخصیت فعالی باشد برجام ادامه پیدا می‌کند. حفظ برجام در چارچوب اصول اتحادیه اروپا است و یک سیاست کج دار و مریز در حفظ برجام ادامه پیدا می‌کند.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، افزود: توان اقتصادی، سیاسی و نظامی اتحادیه اروپا مانند آمریکا نیست، بنابراین این اتحادیه نمی‌تواند انتظارات ایران درباره حفظ برجام را چه در زمان موگرینی یا پس از او برطرف کند.

امیدی درباره تأثیر مواضع سیاسی جانشین موگرینی در حفظ برجام، خاطرنشان کرد: اگر جانشین موگرینی دارای گرایشات ضد ایرانی باشد از حرارت حفظ برجام کاسته می‌شود، اما موضع اصولی اتحادیه اروپا در این زمینه تغییر نمی‌کند.