رازیانه و خواص بی نظیرش

رازیانه گیاهی است علفی، معطر و چندساله از تیره چتریان (Apiaceae) با نام علمی Foeniculum Vulgare که ارتفاع آن حدود یک متر، ساقه های آن قائم، استوانه ای، منشعب و سبزرنگ است.

به گزارش صدای ایران از زندگی آنلاین، قسمت های مورد استفاده این گیاه که به نام های محلی خوشاروز، تیغ توراغ و کشندر نیز معروف است، ریشه، برگ و میوه آن می باشند.

رازیانه در طب سنتی، از هزاران سال پیش در کشورهای آسیای شرقی، هندوستان و چین جهت درمان بیماری های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است.

از مهم‌ترین ترکیبات موجود در رازیانه می توان به فلاونوئیدها، ترکیبات فنولیک، اسیدهای چرب و اسیدهای آمینه، کلسیم، فسفر، آهن، پتاسیم، ویتامین های A و C و حدود 4 تا 5 درصد روغن فرار اشاره کرد.

در ادامه به برخی از خواص متنوع و خارق العاده این گیاه با ارزش اشاره خواهیم نمود:

رازیانه و سلامت پوست
رازیانه دارای خاصیت ضد التهابی و ضدعفونی کنندگی است که به رفع آکنه کمک می کند.

خاصیت ضد میکروبی آن باعث از بین بردن باکتری های مسبب ایجاد آکنه می شود و ویژگی ضد التهابی آن، به کاهش التهاب و تورم آکنه کمک می کند.

بذر رازیانه دارای ترکیباتی مانند لیمونن، آنتول و میرسن است که همگی در درمان آکنه مؤثر هستند. همچنین رازیانه سبب بهبود شرایط پوست و رطوبت آن می شود.

محققان دلیل این امر را وجود اسید لینولئیک و اسید آلفا لینولنیک در رازیانه می دانند که اسیدهای چرب ضروری هستند و با اثرگذاری بر نفوذپذیری پوست، باعث بهبود فیزیولوژی پوست می شوند.

علاوه بر مطالب گفته شده رازیانه منبع خوبی برای ویتامین C محسوب می‌شود.

ویتامین C یک آنتی اکسیدان قدرتمند است که آسیب رادیکال‌های آزاد را کمتر می‌کند. همین امر باعث می‌شود پوست دچار پیری زودرس نشود.

ویتامین C برای تشکیل کلاژن بسیار ضروری است و ابزار قدرتمندی برای محافظت از ظاهر پوست محسوب می‌شود.

رازیانه و دیابت
نتایج حاصل از بررسی های علمی حاکی از آن است که مصرف روغن رازیانه اثر دیابت بر پانکراس موش های صحرایی را برطرف می سازد که گمان می رود این اثر رازیانه به دلیل خواص آنتی اکسیدانی بالای این گیاه صورت پذیرد.

در موش های دیابتی که روغن رازیانه مصرف کردند، بازسازی سلولی در جزایر لانگرهانس لوزالمعده دیده شد.

به عبارت دیگر ترمیم این بافت به دنبال مصرف رازیانه به دلیل اثر ترمیمی سلول های برون ریز پانکراس است که اثر مثبت این ماده بر تولید انسولین را نشان می دهد.

رازیانه و تشنج
اثرات ضد تشنجی روغن رازیانه ممکن است به علت فعالیت گیرنده های GABAA (گابا یک انتقال دهنده عصبی مهم در سیستم عصبی مرکزی پستانداران که عموماً نقش مهاری دارد یعنی موجب مهار تحریکات نورون ها یا تضعیف آن‌ها می‌شود) باشد.

مطالعات نشان داده اند که عصاره رازیانه می تواند با تأثیر بر روی گیرنده های اپیوئیدی به واسطه فعال کردن گیرنده های GABAA اثرات مهاری القا نماید.

به علاوه دیده شده که عصاره رازیانه سبب تقویت فعالیت پمپ Na+/K+ ATP ase می گردد. این پمپ نقش مهمی را در تنظیم تحریک پذیری نورونی بازی می کند و کاهش فعالیت پمپ نقش مهمی در ایجاد تخلیه های الکتریکی انفجاری صرعی ایفا می نماید.

همچنین مهار فعالیت این پمپ، پتانسیل های پس سیناپسی مهاری گیرنده های GABAAو GABAB را تغییر می دهد.

علاوه بر این امروزه از آنتول که یکی از ترکیبات اصلی رازیانه می باشد برای سنتز پنتوباربیتال که یک داروی قوی ضد تشنج است، استفاده می شود.

رازیانه و سرطان
توانایی رازیانه برای کاهش التهاب محققان را به بررسی اثرات آن بر روی سرطان واداشته است.

ترکیبی به نام آنتول که در رازیانه یافت می‌شود در برخی از مطالعات بالینی به عنوان درمان طبیعی سرطان شناخته شده است و می‌تواند تولید سلول‌های سرطان سینه را کاهش دهد.

دانشمندان بر این باورند که این ترکیب می‌تواند التهابی که منجر به توسعه سرطان می‌شود را کاهش دهد. با این حال هنوز مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است.

سایر مواد ضد التهابی در رازیانه همچون سلنیوم نیز می‌تواند به کاهش نرخ مرگ و میر ناشی از سرطان کمک کند، چرا که یافته های علمی ثابت کرده اند مصرف کافی سلنیوم مرگ و میر ناشی از سرطان را کاهش می‌دهد.

به علاوه رازیانه سرشار از ترکیبات فنولی، فلاونوئیدها و آلکالوئیدها است که توانایی مهار رشد انواع تومورهای سرطانی را دارند.

رازیانه و پارکینسون
در مطالعات انجام شده بر روی پارکینسون، به نقش آنتی اکسیدان ها در محافظت نورون های دوپامینرژیک اشاره شده است؛ بنابراین با توجه به پژوهش های انجام شده بر روی رازیانه و گزارش خاصیت آنتی اکسیدانی برای این گیاه و همچنین وجود ترکیبات شبه دوپامین در این گیاه (آنتول)، این گونه به نظر می رسد که گیاه رازیانه می تواند به روند بهبودی مبتلایان به پارکینسون کمک نماید.

گزارش های متعددی وجود دارد، مبنی بر اینکه استرس های اکسیداتیو با تولید رادیکال های آزاد و تضعیف سیستم آنتی اکسیدانی مغز، در پاتوژنز بیماری پارکینسون نقش دارند.

استرس های اکسیداتیو، باعث آپوپتوز (مرگ سلولی) و از بین رفتن سلول های دوپامینی می شوند.

یافته ها نشان می دهند که مصرف عصاره رازیانه که دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی است، می تواند سبب بهبود علائم حرکتی و شناختی ناشی از بیماری پارکینسون شود.

مطالعات فیتوشیمیایی انجام شده نشان داده است که چندین ترکیب مختلف موجود در رازیانه شامل: رزمارینیک اسید، کوئرستین و کامپفرول دارای خاصیت آنتی اکسیدانی هستند.

بنابراین ممکن است بخشی از اثرات مفید رازیانه بر پارکینسون مربوط به خواص آنتی اکسیدانی این گیاه باشد.

رازیانه و تناسب اندام
نتایج بررسی های صورت گرفته، نشان داده است که نوشیدن چای رازیانه سبب کاهش گرسنگی و افزایش حس سیری در زنانی که اضافه وزن داشته اند، شده است.

ترانس آنتول که ترکیبی در روغن رازیانه است بر کنترل اشتها اثر می گذارد. این ماده ساختاری شبیه نوعی هورمون دارد که اثر آن بر کنترل اشتها مشابه آمفتامین است.

موارد منع مصرف
بارداری و شیردهی
در حال حاضر اطلاعات زیادی در رابطه با این گیاه در این زمینه در دسترس نیست، اما توصیه می شود قبل از مصرف حتماً با پزشک متخصص مشورت صورت گیرد.

شرایط حساس به هورمون
رازیانه می تواند اثری مشابه هورمون استروژن داشته باشد. بنابراین چنانچه در شرایطی قرار دارید که وخامت آن بر اثر استروژن بیشتر می شود، از مصرف این گیاه خودداری نمائید.

افراد مبتلا به بیماری کلیوی
به دلیل سطح پتاسیم بالایی که در رازیانه وجود دارد افرادی که مبتلا به بیماری های کلیوی هستند، می بایست مصرف این گیاه را محدود سازند.