کدخدایی: آیت الله جنتی حق وتو ندارد/ احمدی نژاد در پی مهندسی انتخابات بود
سخنگوی شورای نگهبان گفت: آیت الله جنتی به عنوان یک فرد و یک عضو رای می‌دهند. چه در مصوباتی که از سوی مجلس می‌آید و چه در بررسی صلاحیتها ممکن است نظری داشته باشند اما اعضا نظری مخالف نظر ایشان دهند که رای گیری می‌کنند و هر نظری که رای بیشتری داشت، انجام می‌شود.
سخنگوی شورای نگهبان گفت: آیت الله جنتی به عنوان یک فرد و یک عضو رای می‌دهند. چه در مصوباتی که از سوی مجلس می‌آید و چه در بررسی صلاحیتها ممکن است نظری داشته باشند اما اعضا نظری مخالف نظر ایشان دهند که رای گیری می‌کنند و هر نظری که رای بیشتری داشت، انجام می‌شود.
به گزارش صدای ایران از خبرآنلاین، برخلاف سخنگوهای دیگر دستگاه ها که هنر صحبت با خبرنگاران را کلی گویی می دانند اما عباسعلی کدخدایی خیلی صریح و شفاف همراه با لبخند به جدی ترین سئوالات جواب داد. خیلی از اصلاح طلبان او را به مثابه آیت الله جنتی توصیف می کنند، اما خود او این توصیف را قبول ندارد و می گوید: من نظراتم را اعلام می کنم. یک مقدار صریح اللهجه هستم. اگر صحنه هایی از جلسات شورای نگهبان منتشر شود می بینید بحث های طلبگی‌ام با همه آقایان علما و حقوقدانان وجود دارد.
مشروح گفتگو با کدخدایی را در ادامه بخوانید.
اخیرا خبرنگاری از شما پرسید «آیا آقای روحانی در سال 96 رد صلاحیت و بعد از آن تائید صلاحیت شد؟»، شما در پاسخ گفتید «اکثریت اعضای شورای نگهبان به ایشان رای داده و تائید صلاحیت شد». آیا سال 88 آقای احمدی نژاد نیز به چنین چالشی برخورد کرد؟
سوال این بود «آقای روحانی یکبار رد و بعد تائید شد؟»، من عرض کردم «آقای روحانی رای اکثریت اعضای شورای نگهبان را آورد». اخیرا از جلسه بررسی صلاحیت نامزدها در شورای نگهبان نقلی هایی شد و از من هم صحت مسئله را سوال کردند که گفتم «من اخبار رسمی شورای نگهبان را اعلام می کنم و اگر هر کسی هر حرفی بزند که فلان روز در فلان سال، تعداد آراء فلان نامزد این تعداد بود، خیلی اعتباری ندارد» چون واقعیت این است که ما مشروح مذاکرات را در این زمینه در اختیار کسی قرار نداده ایم و فقط خود اعضاء هستند که اطلاع دارند. البته در جلسات صحبتهای مختلفی نسبت به نامزدها مطرح می شود و هر کسی نظرش را بیان می کند ولی ماحصل کار این بود که آقای روحانی در سال 96 و آقای احمدی نژاد در سال 88 رای اکثریت را آوردند.
موضوع دیگری که این روزها در فضای رسانه ای مطرح می شود این است که نمایندگان خود را تحت نظارت سنگین شورای نگهبان می بینند بنابراین در برخی موضوعات حساس تحفظ پیشه می کنند و از طرح دیدگاه به طور علنی اجتناب می ورزند چراکه نمی خواهند برای انتخابات بعدی مجلس در اخذ تائید صلاحیت با چالش مواجه شوند. آیا این مسئله را تائید می کنید یا خیر؟
من عبارت ساده ترش را می گویم که شاید شما رویتان نشد بیان کنید. گفتند «نمایندگان از شورای نگهبان می ترسند اما از خدا نمی ترسند». ولی پاسخم این است که خیر. آنچه که شورای نگهبان انجام می دهد یا رصد می کند در جریان و مسیر کلی است. نمایندگان طبق قانون اساسی در اظهارنظر آزاد هستند و می توانند مطالباشان را در چارچوب مقررات مطرح کنند. انتظاری هم نیست که یک نماینده مجلس خلاف مقررات مطالبی را مطرح کند، بنابراین جای هیچ نگرانی نیست و شورای نگهبان هم به دلیل اظهارنظر صرف نمایندگان نسبت به یک مصوبه یا مسئله ای از کشور هیچوقت صلاحیت نماینده ای را رد نکرده است.
من اصلا قصد و اصراری برای عضویت در شورای نگهبان نداشتم. دوستانی که با من در ارتباط بودند، می دانند که من اصلا نمی دانستم شورای نگهبان به مفهوم جدی اش کجا هست و چگونه است و چه الزاماتی دارد. زمانی هم که در دانشگاه بودم، دانشجویی به من گفت که مطالبی هست که «شما به ما نمی گویید» پرسیدم «چه مطلبی؟»، گفت «شما برای عضویت در شورای نگهبان به مجلس معرفی شده اید و به ما نمی گویید». گفتم «من اصلا از چنین چیزی اطلاع و خبر ندارم. شما از کجا می دانید؟»، گفت «روزنامه ها زده اند». یادم است که رفت از کتابخانه روزنامه همشهری را آورد و اسم مرا نشان داد ولی من کاملا بی خبر بودم. تحولاتی هم که اتفاق افتاد، از کسانی بودم که برای انصراف پیشگام شدم. ولی دوستان مرا منع می کردند و گفتند «حالا باشید».
ریشه این حرف ها کجاست؟
نمی دانم، شاید برخی خودشان این احساس را دارند یا این احساس برایشان بوجود آمده است.
در انتخابات مجلس دهم، برخی نمایندگان ردصلاحیت شدند و گفتند «علتش دفاع از برجام بود».
خیر، ما حاضریم با یک نماینده از طرف شما همه پرونده ها را مورد بازبینی قرار دهیم تا مشخص شود کدام نماینده به دلیل دفاع از برجام رد شد؟ خود مصوبه برجام را شورای نگهبان تائید کرد، مگر می شود برجامی که قانونش را خود شورای نگهبان تائید کرد به دلیل اظهارنظر درمورد آن، کسی را رد کند؟ آنچه ملاک شورای نگهبان است، قانون انتخابات است که گرچه ابهاماتی دارد اما به هر حال موارد و مصادیق مواد 28، 29 و 30 قانون انتخابات روشن است. اگر نماینده ای مشمول احکام این سه ماده باشد، شورای نگهبان وظیفه قانونی اش را انجام خواهد داد. در غیر اینصورت آزادند، خیالشان هم راحت باشد که شورای نگهبان هیچوقت ورود به این مسائل نمی کند.
درباره FATF هم چنین موضوعی مطرح می شد؟
خیر، این طور نیست. نمایندگان درباره FATF نظراتی داشته‌اند و شورای نگهبان نیز نظرش را اعلام می کند.
شما استاد دانشگاه هستید. دانشجویان بیشتر در کلاس چه انتقاداتی را به شورای نگهبان وارد می کنند؟
بحث اصلی در جامعه درباره انتخابات است ولی به دلیل اینکه من حقوقدان هستم نسبت به مصوبات هم بحث داریم. مثلا همین پالرمو اگر الان دانشگاه باز بود همه بحثهایم در حوزه حقوق عمومی سراغ پالرمو می رفت. ولی بستگی دارد که چه موضوعی مطرح باشد. هر موضوعی که مطرح باشد بحثها هم پیرامون آن خواهد بود.
آقای کدخدایی! نکته ای که در مورد شما بیان می کنند این است که کدخدایی به مثابه آیت الله جنتی است. شما این تعریف و توصیف را قبول دارید؟
باید جهتش را بگویند. من مثل بقیه آقایان علما ارادت به آیت الله جنتی دارم.
می گویند شما عقل منفصل آیت الله جنتی هستید؟
نه اینطور نیست، من نظراتم را اعلام می کنم. یک مقدار صریح اللهجه هستم. با بقیه آقایان نیز همین طورم، نظراتم را خیلی صریح اعلام می کنم. آقایان هم به هر حال تشخیص می دهند و خودشان هر نظری را که درست باشد انتخاب می کنند.
آقای دکتر! نظرات شما همیشه در جهت تائید نظرات آقایان فقهاست یا گاهی اوقات هم ممکن است خدای ناکرده نقد هم داشته باشید؟
اتفاقا اگر صحنه هایی از جلسات شورای نگهبان منتشر شود -که درصدد هستیم این کار را انجام دهیم- بحث های طلبگی با همه آقایان علما و حقوقدانان وجود دارد. هر کسی، نسبت به نظر خودش حساسیت دارد و سعی می کند که استدلال های خودش را مطرح کند.
نکته ای هم درباره نحوه ورود شما به شورای نگهبان وجود دارد، 25تیر سال 80 آیت الله شاهرودی رئیس وقت قوه قضائیه شما و 5 حقوقدان دیگر را برای انتخاب 3 حقوقدان شورای نگهبان به مجلس ششم معرفی کرد اما فقط آقای ابراهیم عزیزی حائز اکثریت مطلق آرا شد. رئیس قوه قضائیه طی دو نامه دیگر به معرفی حقوقدانان اقدام و مجلس ششم نیز چندین مرحله اقدام به رأی گیری کرد اما در هر مرحله هیچ کدام از حقوقدانان حائز اکثریت مطلق آرا نشدند. در نتیجه معضل عدم انتخاب حقوقدانان به وجود آمد، رهبر معظم انقلاب حل معضل را به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع دادند و در مجمع مقرر شد «تا زمان بررسی مجدد اصلاح آیین نامه مربوط به انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان، براساس اسامی حقوقدانان پیشنهادی ریاست قوه قضائیه رأی گیری انجام شود و در صورت عدم حصول اکثریت مطلق در همان جلسه رأی گیری مجدد صورت گیرد و در مرتبه دوم ملاک برای انتخاب حقوقدانان اکثریت نسبی باشد.» اصلاحیه آیین نامه داخلی مجلس برای انتخاب حقوقدان های شورای نگهبان از ملاک داشتن اکثریت مطلق آرا به اکثریت نسبی آرا مورخ 26 آذر 87 در مجلس هشتم انجام شد. در مجموع قبول دارید گرچه سیاسی کاری های مجلس ششم همچون تحصن های نمایندگان اقدام بدی بود ولی برای شما و آقای اسماعیلی یک جورهایی خوب شد؟
برای هر سه نفر ما این طور شد. بعدا اصلا سیستم رای گیری از نصف به علاوه یک، به اکثریت نسبی تغییر کرد. البته آن سال موقع تحصن ها نبود. تحصن ها در سال 82 اتفاق افتاد.
ولی مجلس سر لج افتاده بود و رای نمی داد.
نه. تحصن بعد بود. شما آن موقع چند ساله بودید؟
22 سال.
دوره ای که ما بودیم تحولات اینگونه ای نبود.
ولی سیاسی کاری های مجلس ششم یک خیریتی برای شما داشت. قبول دارید؟
که چی؟
که عضو حقوقدان شورای نگهبان شدید.
این را قبلا یک جایی گفته ام ولی خدمت تان عرض می کنم که من اصلا قصد و اصراری برای عضویت در شورای نگهبان نداشتم. دوستانی که با من در ارتباط بودند، می دانند که من اصلا نمی دانستم شورای نگهبان به مفهوم جدی اش کجا هست و چگونه است و چه الزاماتی دارد. زمانی هم که در دانشگاه بودم، دانشجویی به من گفت که مطالبی هست که «شما به ما نمی گویید» پرسیدم «چه مطلبی؟»، گفت «شما برای عضویت در شورای نگهبان به مجلس معرفی شده اید و به ما نمی گویید». گفتم «من اصلا از چنین چیزی اطلاع و خبر ندارم. شما از کجا می دانید؟»، گفت «روزنامه ها زده اند». یادم است که رفت از کتابخانه روزنامه همشهری را آورد و اسم مرا نشان داد ولی من کاملا بی خبر بودم. تحولاتی هم که اتفاق افتاد، از کسانی بودم که برای انصراف پیشگام شدم. ولی دوستان مرا منع می کردند و گفتند «حالا باشید».
یعنی من آنقدر پرنفوذم؟ اصلا در شورای نگهبان اینطور نیست. به خاطر همین گفتم اگر مشروح مذاکرات منتشر شود، دعواهای ما را در داخل شورا ببینید قطعا دیگر از این فرمایشات نخواهید داشت.
در مجلس دهم، شما دوباره به عنوان حقوقدان معرفی شدید، اصلاح طلبان گفتند «ما به آقای کدخدایی رای دادیم». آیا با شما لابی هم شد؟
این بار هر سه فراکسیون ولایی، مستقلین و امید با تمامی پنج نفر حقوقدان معرفی شده جداگانه ملاقات کردند و سوابق کاری آنها را مورد بررسی قرار دادند.
مجلس نهم که یکدست اصولگرا بود به شما رای نداد ولی مجلس دهم که تعداد اصلاح طلبانش بیشتر شده به شما رای داد ...
شما که مشکل ندارید، چرایی اش را باید از خود نمایندگان بپرسید.
خودتان را مدیون اصلاح طلبان نمی دانید.
برای من فرقی نمی کند. من اصلا خط کش اصلاح طلبی یا اصولگرایی ندارم چون نمی توانم هم داشته باشم به دلیل اینکه من حقوقی هستم و باید براساس قوانین و مقررات نظر دهم. ما هم بین اصولگرایان و هم بین اصلاح طلبان دوست و آشنا کم نداریم.
برخی کاربران خبرآنلاین در قسمت بخش نظرات نوشته اند که اصلاح طلبان باید چکار کنند که دل آیت الله جنتی و شورای نگهبان با آنها صاف شود؟
عمل به قانون. البته این نظر را قبول ندارم. چون برای شورای نگهبان اصلاح طلب یا اصولگرا فرق نمی کند. ولی عمل به قانون راهکاری است که همه می توانند با خیال راحت بروند و ثبت نام کنند.
وقتی بخواهید لیست انتخاباتی رای دهید، به کدام رای می دهید؟
لیست انتخابات کجا؟
مثلا انتخابات مجلس؟
به همه رای می دهم. خودم به عنوان شخص به هر کسی که تشخیص دهم صالح است، رای می دهم.
آیا تابحال لیستی رای نداده اید؟
نه، چون یک رانت اطلاعاتی هم داریم و دقیق می دانیم که اطلاعات چیست. بنا بر همین تشخیص و اطلاعاتی که داریم خیلی از اصولگرایان را رای نمی دهیم و برخی از اصلاح طلبان را رای می دهیم.
آیا تابحال شده که به اصلاح طلبان رای داده باشید؟
بله، به افرادی که در چارچوب قانون و نظام باشند برایم فرقی نمی کند چه گرایش سیاسی دارند.
اگر به کسی اعتماد داشته باشید از رانت اطلاعاتی خود به او می گویید؟
خیر.
یعنی اعضای خانواده هم اطلاعی ندارند.
خیر، هر یک از اعضای خانواده یک نظری دارد.
یعنی خانواده از رانت اطلاعاتی شما برای انتخاب بهره نمی برند؟
خیر، چون هیچوقت از من نظرخواهی هم نمی کنند و خودشان مستقلا رای می دهند.
پس شما هم مثل من هستید! در خانه قبولتان ندارند.
الان همه جا دموکراسی است. دموکراسی از خانواده شروع می شود و به بیرون می آید.
آیا خانواده هیچ اظهار تاسفی نمی کنند که ای کاش اگر مطلع بودیم به فلانی رای نمی دادیم.
این را دیگر باید از خودشان بپرسید.
شما سالهاست مجلس را می شناسید، اگر همین الان به شما پیشنهاد کنند که سال آینده کاندیدای انتخابات مجلس شوید، انگیزه ای برای نماینده شدن دارید؟
خیر. واقعیتش را عرض می کنم در دوره ای که شورای نگهبان نبودم، خیلی آمدند و اصرار کردند که برای مجلس نامزد شوم ولی گفتم «هیچگاه نخواهم آمد».
نکند می خواستید رد صلاحیت نشوید؟
خیر، جدای از این مطالب، من هیچ گاه برای شورای نگهبان هم پیشقدم نبودم. حتما مرا هُل می دهند تا به این طرف بروم.
یعنی خودتان شخصا انگیزه ای برای نماینده شدن ندارید؟
خیر، اصلا. دوره قبل از حوزه های مختلف خیلی آمدند اصرار کردند. مکالمه ای دارم که کسی شب ثبت نام نامزدهای دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی زنگ زد و حدود 20 دقیقه گریه کرد و گفت «حتما باید بیایی و کاندیدا شوی». این اتفاق برای خودم جالب بود.
قابل انتشار است؟
بله چون نمی شناسم که کیست. یک آقایی زنگ زد و 20 دقیقه اصرار می کرد که برای انتخابات مجلس ثبت نام کنم.
حضرت امام جمله معروفی دارند که «مجلس در راس امور است». به نظر شما مجلس امروز با این ترکیب واقعا در راس امور است؟
من الان هر حرفی بزنم چون در مقام سخنگوی شورای نگهبان هستم، فردا نمایندگان در مجلس اعتراض می کنند و خود شما هم تیتر می کنید. اما اگر بخواهم به طور کلی عرض کنم ما در دانشگاه با دانشجوان سروکار داریم، در جامعه مردم با ما صحبت می کنند، مسئولین را در جاهای مختلف می بینیم، همیشه این سوال مطرح می شود. واقعیت این است که به هر حال کاستی هایی وجود دارد. در مجموع نباید متمرکز شویم و بگوییم در این دوره از مجلس اینطور بود یا این چند تا نماینده اینطور بودند. راهکار اصلی اصلاح قوانین و مقررات و نظامات انتخاباتی و باورمندی مردم و مسئولین به قانون است تا حاکمیت قانون برقرار باشد. اگر به این وضعیت برسیم، طبیعتا مجلس قدرتمندتری خواهیم داشت. همینطور دولت، قوه قضائیه، شورای نگهبان و سایر ارکان حاکمیت می توانند به قول خارجی ها رنکینگ بالاتری پیدا کنند.
آقای کدخدایی! این کاستی ها چقدر به خود شورای نگهبان هم برمی‌گردد. اگر ما مجلس قدرتمند نداریم کمی هم به شورای نگهبان و رد صلاحیت هایش بر نمی‌گردد؟
منظورم همین بود. شورای نگهبان بر چه اساسی دارد عمل می کند؟ براساس قانون. الان خیلی از کاستی ها را که همیشه فریاد زده ام و گفته ام، این است که قانون باید اصلاح شود، قانون به من عضو شورای نگهبان اختیار داده تا التزام عملی به اسلام، قانون اساسی و ولایت فقیه را در نامزد احراز کنم اما همه ابزارهایش را نداده است مثلا باید بتوانیم احزاب را وارد فضای رقابت انتخاباتی کنیم که به شورای نگهبان کمک کنند ولی قوانین ما چنین نقشی را برای احزاب تعریف نکردند. از طرفی حرف پسندیده ای هم نیست که شورای نگهبان وظیفه قانونی اش را انجام ندهد.
پس با این حساب می توانیم بگوییم که چون خلاء قانونی داریم بحث سلیقه ای هم در قضیه تائید صلاحیت ها پیش می آید؟
اگر سلیقه شخصی به این مفهوم باشد که منِ کدخدایی بنشینم، بگویم زید باشد و امر نباشد، این برداشت را نمی پذیرم. ولی سلیقه شخصی به این مفهوم که قانون مثل قاضی به اعضای شورای نگهبان اختیار داده است تا اسناد و مدارک را ببینید، با فرد مصاحبه انجام دهند و سپس در جلسه بحث و رأی گیری کنند بنابراین نهایتا رای تک تک ما 12 نفر تعیین کننده می شود. یعنی منِ کدخدایی با درنظر گرفتن همه عوامل و مولفه ها رای منفی یا مثبت می دهم. پس این نظر شخص کدخدایی نیست بلکه نظری متکی بر اختیار قانونی است.
مواردی اتفاق افتاده که متوجه شدیم بعضی هزینه های برخی کاندیداها از محل نامشروع بوده که تصمیم مقتضی را گرفتیم. امیدواریم این مسئله در قانون جامع انتخابات اصلاح شود و همانطور که در سیاست کلی انتخابات آمده، در قوانین عادی نیز محل درآمدها، اسپانسرها و هزینه کاندیداها معلوم باشد.
اما این نظر آقای کدخدایی می تواند روی یک جمع زیادی تاثیر بگذارد.
مثلا بر سایر اعضای شورای نگهبان؟ یعنی من آنقدر پرنفوذم؟ اصلا در شورای نگهبان اینطور نیست. به خاطر همین گفتم اگر مشروح مذاکرات منتشر شود، دعواهای ما را در داخل شورا ببینید قطعا دیگر از این فرمایشات نخواهید داشت.
آقای دکتر آیا شده از رای دادن یا رای ندادن به صلاحیت کسی پشیمان شده باشید؟
بله. در رای ندادن ها یک وقت هایی پشیمان شده ام.
شورای نگهبان دچار کِبَر سن نشده است؟
یک وقتی هایی کِبَر سن خوب است. همیشه هم بد نیست.
یعنی تقریبا اعضایش ثابت هستند.
من را که نمی گویی؟! تکلیفمان را بدانیم.
شما موقعی که وارد شورای نگهبان شدید، چند سال داشتید؟
40 سال.
الان چند سال دارید؟
57 ساله هستم. البته نمی خواهم دفاع کنم. اتفاقا پیشنهادم این است که اعضای شورای نگهبان دو دوره ای باشند که فارغ از سن، از تجربه دیگران استفاده شود اما معمولا افراد از یک سنی به بالا در نهادهای تشخیصی یا مشورتی هستند. مثلا شما دادگاه های قانون اساسی را نگاه کنید که عموما بعد از طی دوره قضاوت در مراحل مختلف به آنجا می رسند. می خواهم بگویم بعضی جاها سن و کبر سن همیشه منفی نیست و حتی مثبت هم است.
آقای دکتر! آیت الله جنتی اخیرا از امامت نماز جمعه تهران خداحافظی کردند. آیا ایشان صحبتی هم از ترک شورای نگهبان کرده است؟
صحبتی نبوده، خیر. نماز جمعه به هر حال اقتضائات خاص خودش را داشت و ایشان هم داشتند برخی سمت های خود را کاهش می دادند، بر همین اساس از امامت نماز جمعه و ریاست ستاد امر به معروف باهم کناره گیری کردند.
اینکه گفته می شود آیت الله جنتی چندمرتبه از عضویت شورای نگهبان استعفا داده اما رهبر انقلاب نپذیرفتند، صحت دارد؟
من نشنیده ام.
برخی شخصیت های سیاسی مشغول نمایندگی کارهای انتخاباتی برای مجلس آینده هستند. تخلفات این افراد به آنها اطلاع داده می شود؟
یعنی پیشاپیش به آنها اعلام کنیم؟ با این فاصله خیر چون هنوز آن فعالیتها، فعالیتهای خیلی شکل گرفته ای نیست. ولی ماه های منتهی به انتخابات اگر اتفاقی بیفتد یا مطلبی باشد ممکن است هم به خودشان و هم به وزارت کشور اعلام کنیم.
اخیرا صحبت شده که آقای رئیسی جلساتی را با حضور چهره های سیاسی درباره ورود به حوزه انتخابات مجلس سال 98 ترتیب می دهد. از جانب شورای نگهبان تذکری به ایشان داده می شود یا خیر؟
خبری نشنیده ایم که چنین اتفاقی دارد می افتد. اصلا با این فاصله زمانی تا انتخابات، معمولا با هیچکس برخورد را نداشته ایم.
اگر مصداق تبلیغات نباشد، منع قانونی ندارد؟
خیر، اگر کارهای دیگری باشد که اصلا به ما ربطی ندارد. پنهان هم که باشد ما علم غیب نداریم.
شورای نگهبان درباره محل هزینه کاندیداهای انتخابات اعم از ریاست جمهوری و مجلس کنترلی دارد؟
جایی که متوجه شویم، حتما این کار را می کنیم، اما علم غیب نداریم. مواردی اتفاق افتاده که متوجه شدیم بعضی هزینه های برخی کاندیداها از محل نامشروع بوده که تصمیم مقتضی را گرفتیم. امیدواریم این مسئله در قانون جامع انتخابات اصلاح شود و همانطور که در سیاست کلی انتخابات آمده، در قوانین عادی نیز محل درآمدها، اسپانسرها و هزینه کاندیداها معلوم باشد.
در افکار عمومی ذهنیتی وجود دارد که آیت الله جنتی در شورای نگهبان حق وتو دارند. آیا شده که آیت الله جنتی در مورد مصوبات مجلس یا تائید صلاحیت نامزدی نظر دهد اما در نهایت جمع بندی صحبتهای شورای نگهبان خلاف نظر آیت الله جنتی باشد؟
بله، ایشان هم به عنوان یک فرد و یک عضو رای می دهند. چه در مصوباتی که از سوی مجلس می آید و چه در بررسی صلاحیت ها ممکن است نظری داشته باشند اما اعضا نظری مخالف نظر ایشان دهند که رای گیری می کنند و هر نظری که رای بیشتری داشت، انجام می شود.
یعنی آیت الله جنتی در رأی گیری های اعضای شورای نگهبان حق وتو ندارند؟
حق وتو ندارند، حق ویژه ای هم ندارند.
مصداقی هم وجود دارد که الان بتوانید بگویید.
تقریبا هر هفته این مسئله را داریم که بالاخره یا ایشان، یا من یا کسی دیگر نظری دارد و نظرش را مطرح می کند و نهایتا رای گیری می شود و رای نمی آورد، فرقی نمی کند. یعنی هر 12 نفر ممکن است هر کدام نظری داشته باشند و بر نظرشان هم اصرار کنند ولی رای نیاورد.
در بحث تانید صلاحیتها؟
در همه بحثها. چه تائید صلاحیتها و چه بحث مشروح مذاکراتی که الان چاپ شده، حاج آقا، فقها و حقوقدانان صحبت کرده اند، نهایتا رای گیری شده است. نظر اکثریت هرچه بود همان عمل می شود.
یک نقل قول هایی درباره کشوی میز آیت الله جنتی وجود دارد. می گویند اگر ایشان نخواهد نامزدی خاص تائید صلاحیت بشود، پرونده اش را در کشوی میزش می گذارد و درب کشو را قفل می کند. این را آقایان علیخانی، غفاری و اشرفی اصفهانی با ما گفته اند. آیا این مسئله صحت دارد؟
پرونده به هر حال باید در یک مهلت قانونی اعلام نظر شود.
پس اینطوری نیست که در کشوی آقای جنتی برود؟
در هر کشویی برود، در می آید.
این صحبت را قبول دارید که مجلس، عصاره شورای نگهبان است؟
خیر، خیلی گزاره غلطی است. مردم به نمایندگان رای داده اند بنابراین این حرف توهین به نمایندگان است.
ولی تأیید صلاحیت ها را شورای نگهبان انجام می دهد.
این توهین به نمایندگان مجلس است. شأن مجلس بالاتر از اینهاست.
تجربه ای که در بحث انتخابات در کشورمان داشتم عرض می کنم که اصلا مهندسی انتخابات امکان پذیر نیست. چون اصلا انتخابات دست یک فرد، گروه یا یک بخش نیست. اجزای مختلفی دارد، مقامات مختلف، نهادهای گوناگون در آن نقش دارند که به هیچ وجه قابل مهندسی شدن نیست.
آقای کدخدایی! در مورد جلسه رد صلاحیت مرحوم هاشمی، چه حرفهایی در آن جلسه گفته شد که به چنین نتیجه ای رسیدید؟
اگر می خواستند همه حرفها را بگویند که مشروح مذاکرات را منتشر می کردند. ولی همین حرفهایی که نسبت به همه است. نسبت به همه گزینه ها مطرح و بحث می شود، بعد از صحبت های موافقان و مخالفان، نهایتا رای گیری صورت می گیرد، درباره آقای هاشمی هم همین اتفاق افتاد.
آیا حضور وزیر اطلاعات دولت دهم در جلسه راست بود؟
بله آمد ولی این اتفاق عجیب و جدیدی نبود.
اما چرا در اولین واکنشها حضور وزیر اطلاعات تکذیب شد؟
از اول هرکس پرسید، گفتم این اولین بار نیست چون وزارت اطلاعات یکی از مراجع چهارگانه برای استعلام درباره صلاحیت نامزدها است.
به دعوت شورای نگهبان آمده بود یا سرزده آمد تا از تأییدصلاحیت آقای هاشمی، شورای نگهبان را برحذر دارد؟
خیر، به دعوت آمده بود. معمولا با وجود اخذ اسناد، مدارک و حتی گزارش وزارت اطلاعات، از مسئولان این وزارتخانه نیز دعوت می شود. غالبا درباره اشخاص غیرمعروف مدیران کل و کارشناسان همیشه هستند و گزارشات خود را اعلام می کنند. آقایان ساعتها نسبت به یک پرونده بحث می کنند. چون یک امر مرسومی است. به هر حال وزارت اطلاعات یک مرجع رسمی است. در آن جلسه به دلیل اعتباری که داشت از آقای وزیر دعوت شد که تشریف بیاورد و توضیحات دهد.
بحثی با آقای احمدی نژاد سر موضوع مهندسی انتخابات داشتید.
من با کسی بحث نداشتم.
در بحث مهندسی انتخابات چقدر به قوانین برمی گردد و اساسا در کشور ما چقدر احتمالش هست که اتفاق بیفتد؟
من نمی دانم نظر ایشان چیست و باید از خودشان بپرسید. ولی تجربه ای که در بحث انتخابات در کشورمان داشتم عرض می کنم که اصلا مهندسی انتخابات امکان پذیر نیست. چون اصلا انتخابات دست یک فرد، گروه یا یک بخش نیست. اجزای مختلفی دارد، مقامات مختلف، نهادهای گوناگون در آن نقش دارند که به هیچ وجه قابل مهندسی شدن نیست. کمااینکه ما در شورای نگهبان هیچکدام مهندس نیستیم.
ولی شما عینا جوابی که به آقای احمدی نژاد داده بودید ....
بله، نوشتم «شما دنبال این فشارها بودید و شورای نگهبان که این فشارها را قبول نکرد». یعنی اگر بحث مهندسی باشد خود آقای احمدی نژاد دنبال این برنامه ها بود.
آقای دکتر! اتفاق می افتد که افرادی از بیرون شورای نگهبان می خواهند برای تائید یا رد صلاحیت فردی فشار بیاورند. در سال 96 هم برخی می خواستند که آقای روحانی رد صلاحیت شود. شایعاتی بود مبنی بر اینکه در سال 92 هم نسبت به آقای قالیباف چنین فشارهایی وجود داشت.
یادم نمی آید.
این شایعه مطرح بود که شخص آقای جنتی با کاندیداتوری آقای قالیباف مخالف بود.
خیر، من نمی توانم چنین مطلبی را بگویم ولی اصلا اینطور نبود.
به گزارش صدای ایران از خبرآنلاین، برخلاف سخنگوهای دیگر دستگاه ها که هنر صحبت با خبرنگاران را کلی گویی می دانند اما عباسعلی کدخدایی خیلی صریح و شفاف همراه با لبخند به جدی ترین سئوالات جواب داد. خیلی از اصلاح طلبان او را به مثابه آیت الله جنتی توصیف می کنند، اما خود او این توصیف را قبول ندارد و می گوید: من نظراتم را اعلام می کنم. یک مقدار صریح اللهجه هستم. اگر صحنه هایی از جلسات شورای نگهبان منتشر شود می بینید بحث های طلبگی‌ام با همه آقایان علما و حقوقدانان وجود دارد.
مشروح گفتگو با کدخدایی را در ادامه بخوانید.
اخیرا خبرنگاری از شما پرسید «آیا آقای روحانی در سال 96 رد صلاحیت و بعد از آن تائید صلاحیت شد؟»، شما در پاسخ گفتید «اکثریت اعضای شورای نگهبان به ایشان رای داده و تائید صلاحیت شد». آیا سال 88 آقای احمدی نژاد نیز به چنین چالشی برخورد کرد؟
سوال این بود «آقای روحانی یکبار رد و بعد تائید شد؟»، من عرض کردم «آقای روحانی رای اکثریت اعضای شورای نگهبان را آورد». اخیرا از جلسه بررسی صلاحیت نامزدها در شورای نگهبان نقلی هایی شد و از من هم صحت مسئله را سوال کردند که گفتم «من اخبار رسمی شورای نگهبان را اعلام می کنم و اگر هر کسی هر حرفی بزند که فلان روز در فلان سال، تعداد آراء فلان نامزد این تعداد بود، خیلی اعتباری ندارد» چون واقعیت این است که ما مشروح مذاکرات را در این زمینه در اختیار کسی قرار نداده ایم و فقط خود اعضاء هستند که اطلاع دارند. البته در جلسات صحبتهای مختلفی نسبت به نامزدها مطرح می شود و هر کسی نظرش را بیان می کند ولی ماحصل کار این بود که آقای روحانی در سال 96 و آقای احمدی نژاد در سال 88 رای اکثریت را آوردند.
موضوع دیگری که این روزها در فضای رسانه ای مطرح می شود این است که نمایندگان خود را تحت نظارت سنگین شورای نگهبان می بینند بنابراین در برخی موضوعات حساس تحفظ پیشه می کنند و از طرح دیدگاه به طور علنی اجتناب می ورزند چراکه نمی خواهند برای انتخابات بعدی مجلس در اخذ تائید صلاحیت با چالش مواجه شوند. آیا این مسئله را تائید می کنید یا خیر؟
من عبارت ساده ترش را می گویم که شاید شما رویتان نشد بیان کنید. گفتند «نمایندگان از شورای نگهبان می ترسند اما از خدا نمی ترسند». ولی پاسخم این است که خیر. آنچه که شورای نگهبان انجام می دهد یا رصد می کند در جریان و مسیر کلی است. نمایندگان طبق قانون اساسی در اظهارنظر آزاد هستند و می توانند مطالباشان را در چارچوب مقررات مطرح کنند. انتظاری هم نیست که یک نماینده مجلس خلاف مقررات مطالبی را مطرح کند، بنابراین جای هیچ نگرانی نیست و شورای نگهبان هم به دلیل اظهارنظر صرف نمایندگان نسبت به یک مصوبه یا مسئله ای از کشور هیچوقت صلاحیت نماینده ای را رد نکرده است.
من اصلا قصد و اصراری برای عضویت در شورای نگهبان نداشتم. دوستانی که با من در ارتباط بودند، می دانند که من اصلا نمی دانستم شورای نگهبان به مفهوم جدی اش کجا هست و چگونه است و چه الزاماتی دارد. زمانی هم که در دانشگاه بودم، دانشجویی به من گفت که مطالبی هست که «شما به ما نمی گویید» پرسیدم «چه مطلبی؟»، گفت «شما برای عضویت در شورای نگهبان به مجلس معرفی شده اید و به ما نمی گویید». گفتم «من اصلا از چنین چیزی اطلاع و خبر ندارم. شما از کجا می دانید؟»، گفت «روزنامه ها زده اند». یادم است که رفت از کتابخانه روزنامه همشهری را آورد و اسم مرا نشان داد ولی من کاملا بی خبر بودم. تحولاتی هم که اتفاق افتاد، از کسانی بودم که برای انصراف پیشگام شدم. ولی دوستان مرا منع می کردند و گفتند «حالا باشید».
ریشه این حرف ها کجاست؟
نمی دانم، شاید برخی خودشان این احساس را دارند یا این احساس برایشان بوجود آمده است.
در انتخابات مجلس دهم، برخی نمایندگان ردصلاحیت شدند و گفتند «علتش دفاع از برجام بود».
خیر، ما حاضریم با یک نماینده از طرف شما همه پرونده ها را مورد بازبینی قرار دهیم تا مشخص شود کدام نماینده به دلیل دفاع از برجام رد شد؟ خود مصوبه برجام را شورای نگهبان تائید کرد، مگر می شود برجامی که قانونش را خود شورای نگهبان تائید کرد به دلیل اظهارنظر درمورد آن، کسی را رد کند؟ آنچه ملاک شورای نگهبان است، قانون انتخابات است که گرچه ابهاماتی دارد اما به هر حال موارد و مصادیق مواد 28، 29 و 30 قانون انتخابات روشن است. اگر نماینده ای مشمول احکام این سه ماده باشد، شورای نگهبان وظیفه قانونی اش را انجام خواهد داد. در غیر اینصورت آزادند، خیالشان هم راحت باشد که شورای نگهبان هیچوقت ورود به این مسائل نمی کند.
درباره FATF هم چنین موضوعی مطرح می شد؟
خیر، این طور نیست. نمایندگان درباره FATF نظراتی داشته‌اند و شورای نگهبان نیز نظرش را اعلام می کند.
شما استاد دانشگاه هستید. دانشجویان بیشتر در کلاس چه انتقاداتی را به شورای نگهبان وارد می کنند؟
بحث اصلی در جامعه درباره انتخابات است ولی به دلیل اینکه من حقوقدان هستم نسبت به مصوبات هم بحث داریم. مثلا همین پالرمو اگر الان دانشگاه باز بود همه بحثهایم در حوزه حقوق عمومی سراغ پالرمو می رفت. ولی بستگی دارد که چه موضوعی مطرح باشد. هر موضوعی که مطرح باشد بحثها هم پیرامون آن خواهد بود.
آقای کدخدایی! نکته ای که در مورد شما بیان می کنند این است که کدخدایی به مثابه آیت الله جنتی است. شما این تعریف و توصیف را قبول دارید؟
باید جهتش را بگویند. من مثل بقیه آقایان علما ارادت به آیت الله جنتی دارم.
می گویند شما عقل منفصل آیت الله جنتی هستید؟
نه اینطور نیست، من نظراتم را اعلام می کنم. یک مقدار صریح اللهجه هستم. با بقیه آقایان نیز همین طورم، نظراتم را خیلی صریح اعلام می کنم. آقایان هم به هر حال تشخیص می دهند و خودشان هر نظری را که درست باشد انتخاب می کنند.
آقای دکتر! نظرات شما همیشه در جهت تائید نظرات آقایان فقهاست یا گاهی اوقات هم ممکن است خدای ناکرده نقد هم داشته باشید؟
اتفاقا اگر صحنه هایی از جلسات شورای نگهبان منتشر شود -که درصدد هستیم این کار را انجام دهیم- بحث های طلبگی با همه آقایان علما و حقوقدانان وجود دارد. هر کسی، نسبت به نظر خودش حساسیت دارد و سعی می کند که استدلال های خودش را مطرح کند.
نکته ای هم درباره نحوه ورود شما به شورای نگهبان وجود دارد، 25تیر سال 80 آیت الله شاهرودی رئیس وقت قوه قضائیه شما و 5 حقوقدان دیگر را برای انتخاب 3 حقوقدان شورای نگهبان به مجلس ششم معرفی کرد اما فقط آقای ابراهیم عزیزی حائز اکثریت مطلق آرا شد. رئیس قوه قضائیه طی دو نامه دیگر به معرفی حقوقدانان اقدام و مجلس ششم نیز چندین مرحله اقدام به رأی گیری کرد اما در هر مرحله هیچ کدام از حقوقدانان حائز اکثریت مطلق آرا نشدند. در نتیجه معضل عدم انتخاب حقوقدانان به وجود آمد، رهبر معظم انقلاب حل معضل را به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع دادند و در مجمع مقرر شد «تا زمان بررسی مجدد اصلاح آیین نامه مربوط به انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان، براساس اسامی حقوقدانان پیشنهادی ریاست قوه قضائیه رأی گیری انجام شود و در صورت عدم حصول اکثریت مطلق در همان جلسه رأی گیری مجدد صورت گیرد و در مرتبه دوم ملاک برای انتخاب حقوقدانان اکثریت نسبی باشد.» اصلاحیه آیین نامه داخلی مجلس برای انتخاب حقوقدان های شورای نگهبان از ملاک داشتن اکثریت مطلق آرا به اکثریت نسبی آرا مورخ 26 آذر 87 در مجلس هشتم انجام شد. در مجموع قبول دارید گرچه سیاسی کاری های مجلس ششم همچون تحصن های نمایندگان اقدام بدی بود ولی برای شما و آقای اسماعیلی یک جورهایی خوب شد؟
برای هر سه نفر ما این طور شد. بعدا اصلا سیستم رای گیری از نصف به علاوه یک، به اکثریت نسبی تغییر کرد. البته آن سال موقع تحصن ها نبود. تحصن ها در سال 82 اتفاق افتاد.
ولی مجلس سر لج افتاده بود و رای نمی داد.
نه. تحصن بعد بود. شما آن موقع چند ساله بودید؟
22 سال.
دوره ای که ما بودیم تحولات اینگونه ای نبود.
ولی سیاسی کاری های مجلس ششم یک خیریتی برای شما داشت. قبول دارید؟
که چی؟
که عضو حقوقدان شورای نگهبان شدید.
این را قبلا یک جایی گفته ام ولی خدمت تان عرض می کنم که من اصلا قصد و اصراری برای عضویت در شورای نگهبان نداشتم. دوستانی که با من در ارتباط بودند، می دانند که من اصلا نمی دانستم شورای نگهبان به مفهوم جدی اش کجا هست و چگونه است و چه الزاماتی دارد. زمانی هم که در دانشگاه بودم، دانشجویی به من گفت که مطالبی هست که «شما به ما نمی گویید» پرسیدم «چه مطلبی؟»، گفت «شما برای عضویت در شورای نگهبان به مجلس معرفی شده اید و به ما نمی گویید». گفتم «من اصلا از چنین چیزی اطلاع و خبر ندارم. شما از کجا می دانید؟»، گفت «روزنامه ها زده اند». یادم است که رفت از کتابخانه روزنامه همشهری را آورد و اسم مرا نشان داد ولی من کاملا بی خبر بودم. تحولاتی هم که اتفاق افتاد، از کسانی بودم که برای انصراف پیشگام شدم. ولی دوستان مرا منع می کردند و گفتند «حالا باشید».
یعنی من آنقدر پرنفوذم؟ اصلا در شورای نگهبان اینطور نیست. به خاطر همین گفتم اگر مشروح مذاکرات منتشر شود، دعواهای ما را در داخل شورا ببینید قطعا دیگر از این فرمایشات نخواهید داشت.
در مجلس دهم، شما دوباره به عنوان حقوقدان معرفی شدید، اصلاح طلبان گفتند «ما به آقای کدخدایی رای دادیم». آیا با شما لابی هم شد؟
این بار هر سه فراکسیون ولایی، مستقلین و امید با تمامی پنج نفر حقوقدان معرفی شده جداگانه ملاقات کردند و سوابق کاری آنها را مورد بررسی قرار دادند.
مجلس نهم که یکدست اصولگرا بود به شما رای نداد ولی مجلس دهم که تعداد اصلاح طلبانش بیشتر شده به شما رای داد ...
شما که مشکل ندارید، چرایی اش را باید از خود نمایندگان بپرسید.
خودتان را مدیون اصلاح طلبان نمی دانید.
برای من فرقی نمی کند. من اصلا خط کش اصلاح طلبی یا اصولگرایی ندارم چون نمی توانم هم داشته باشم به دلیل اینکه من حقوقی هستم و باید براساس قوانین و مقررات نظر دهم. ما هم بین اصولگرایان و هم بین اصلاح طلبان دوست و آشنا کم نداریم.
برخی کاربران خبرآنلاین در قسمت بخش نظرات نوشته اند که اصلاح طلبان باید چکار کنند که دل آیت الله جنتی و شورای نگهبان با آنها صاف شود؟
عمل به قانون. البته این نظر را قبول ندارم. چون برای شورای نگهبان اصلاح طلب یا اصولگرا فرق نمی کند. ولی عمل به قانون راهکاری است که همه می توانند با خیال راحت بروند و ثبت نام کنند.
وقتی بخواهید لیست انتخاباتی رای دهید، به کدام رای می دهید؟
لیست انتخابات کجا؟
مثلا انتخابات مجلس؟
به همه رای می دهم. خودم به عنوان شخص به هر کسی که تشخیص دهم صالح است، رای می دهم.
آیا تابحال لیستی رای نداده اید؟
نه، چون یک رانت اطلاعاتی هم داریم و دقیق می دانیم که اطلاعات چیست. بنا بر همین تشخیص و اطلاعاتی که داریم خیلی از اصولگرایان را رای نمی دهیم و برخی از اصلاح طلبان را رای می دهیم.
آیا تابحال شده که به اصلاح طلبان رای داده باشید؟
بله، به افرادی که در چارچوب قانون و نظام باشند برایم فرقی نمی کند چه گرایش سیاسی دارند.
اگر به کسی اعتماد داشته باشید از رانت اطلاعاتی خود به او می گویید؟
خیر.
یعنی اعضای خانواده هم اطلاعی ندارند.
خیر، هر یک از اعضای خانواده یک نظری دارد.
یعنی خانواده از رانت اطلاعاتی شما برای انتخاب بهره نمی برند؟
خیر، چون هیچوقت از من نظرخواهی هم نمی کنند و خودشان مستقلا رای می دهند.
پس شما هم مثل من هستید! در خانه قبولتان ندارند.
الان همه جا دموکراسی است. دموکراسی از خانواده شروع می شود و به بیرون می آید.
آیا خانواده هیچ اظهار تاسفی نمی کنند که ای کاش اگر مطلع بودیم به فلانی رای نمی دادیم.
این را دیگر باید از خودشان بپرسید.
شما سالهاست مجلس را می شناسید، اگر همین الان به شما پیشنهاد کنند که سال آینده کاندیدای انتخابات مجلس شوید، انگیزه ای برای نماینده شدن دارید؟
خیر. واقعیتش را عرض می کنم در دوره ای که شورای نگهبان نبودم، خیلی آمدند و اصرار کردند که برای مجلس نامزد شوم ولی گفتم «هیچگاه نخواهم آمد».
نکند می خواستید رد صلاحیت نشوید؟
خیر، جدای از این مطالب، من هیچ گاه برای شورای نگهبان هم پیشقدم نبودم. حتما مرا هُل می دهند تا به این طرف بروم.
یعنی خودتان شخصا انگیزه ای برای نماینده شدن ندارید؟
خیر، اصلا. دوره قبل از حوزه های مختلف خیلی آمدند اصرار کردند. مکالمه ای دارم که کسی شب ثبت نام نامزدهای دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی زنگ زد و حدود 20 دقیقه گریه کرد و گفت «حتما باید بیایی و کاندیدا شوی». این اتفاق برای خودم جالب بود.
قابل انتشار است؟
بله چون نمی شناسم که کیست. یک آقایی زنگ زد و 20 دقیقه اصرار می کرد که برای انتخابات مجلس ثبت نام کنم.
حضرت امام جمله معروفی دارند که «مجلس در راس امور است». به نظر شما مجلس امروز با این ترکیب واقعا در راس امور است؟
من الان هر حرفی بزنم چون در مقام سخنگوی شورای نگهبان هستم، فردا نمایندگان در مجلس اعتراض می کنند و خود شما هم تیتر می کنید. اما اگر بخواهم به طور کلی عرض کنم ما در دانشگاه با دانشجوان سروکار داریم، در جامعه مردم با ما صحبت می کنند، مسئولین را در جاهای مختلف می بینیم، همیشه این سوال مطرح می شود. واقعیت این است که به هر حال کاستی هایی وجود دارد. در مجموع نباید متمرکز شویم و بگوییم در این دوره از مجلس اینطور بود یا این چند تا نماینده اینطور بودند. راهکار اصلی اصلاح قوانین و مقررات و نظامات انتخاباتی و باورمندی مردم و مسئولین به قانون است تا حاکمیت قانون برقرار باشد. اگر به این وضعیت برسیم، طبیعتا مجلس قدرتمندتری خواهیم داشت. همینطور دولت، قوه قضائیه، شورای نگهبان و سایر ارکان حاکمیت می توانند به قول خارجی ها رنکینگ بالاتری پیدا کنند.
آقای کدخدایی! این کاستی ها چقدر به خود شورای نگهبان هم برمی‌گردد. اگر ما مجلس قدرتمند نداریم کمی هم به شورای نگهبان و رد صلاحیت هایش بر نمی‌گردد؟
منظورم همین بود. شورای نگهبان بر چه اساسی دارد عمل می کند؟ براساس قانون. الان خیلی از کاستی ها را که همیشه فریاد زده ام و گفته ام، این است که قانون باید اصلاح شود، قانون به من عضو شورای نگهبان اختیار داده تا التزام عملی به اسلام، قانون اساسی و ولایت فقیه را در نامزد احراز کنم اما همه ابزارهایش را نداده است مثلا باید بتوانیم احزاب را وارد فضای رقابت انتخاباتی کنیم که به شورای نگهبان کمک کنند ولی قوانین ما چنین نقشی را برای احزاب تعریف نکردند. از طرفی حرف پسندیده ای هم نیست که شورای نگهبان وظیفه قانونی اش را انجام ندهد.
پس با این حساب می توانیم بگوییم که چون خلاء قانونی داریم بحث سلیقه ای هم در قضیه تائید صلاحیت ها پیش می آید؟
اگر سلیقه شخصی به این مفهوم باشد که منِ کدخدایی بنشینم، بگویم زید باشد و امر نباشد، این برداشت را نمی پذیرم. ولی سلیقه شخصی به این مفهوم که قانون مثل قاضی به اعضای شورای نگهبان اختیار داده است تا اسناد و مدارک را ببینید، با فرد مصاحبه انجام دهند و سپس در جلسه بحث و رأی گیری کنند بنابراین نهایتا رای تک تک ما 12 نفر تعیین کننده می شود. یعنی منِ کدخدایی با درنظر گرفتن همه عوامل و مولفه ها رای منفی یا مثبت می دهم. پس این نظر شخص کدخدایی نیست بلکه نظری متکی بر اختیار قانونی است.
مواردی اتفاق افتاده که متوجه شدیم بعضی هزینه های برخی کاندیداها از محل نامشروع بوده که تصمیم مقتضی را گرفتیم. امیدواریم این مسئله در قانون جامع انتخابات اصلاح شود و همانطور که در سیاست کلی انتخابات آمده، در قوانین عادی نیز محل درآمدها، اسپانسرها و هزینه کاندیداها معلوم باشد.
اما این نظر آقای کدخدایی می تواند روی یک جمع زیادی تاثیر بگذارد.
مثلا بر سایر اعضای شورای نگهبان؟ یعنی من آنقدر پرنفوذم؟ اصلا در شورای نگهبان اینطور نیست. به خاطر همین گفتم اگر مشروح مذاکرات منتشر شود، دعواهای ما را در داخل شورا ببینید قطعا دیگر از این فرمایشات نخواهید داشت.
آقای دکتر آیا شده از رای دادن یا رای ندادن به صلاحیت کسی پشیمان شده باشید؟
بله. در رای ندادن ها یک وقت هایی پشیمان شده ام.
شورای نگهبان دچار کِبَر سن نشده است؟
یک وقتی هایی کِبَر سن خوب است. همیشه هم بد نیست.
یعنی تقریبا اعضایش ثابت هستند.
من را که نمی گویی؟! تکلیفمان را بدانیم.
شما موقعی که وارد شورای نگهبان شدید، چند سال داشتید؟
40 سال.
الان چند سال دارید؟
57 ساله هستم. البته نمی خواهم دفاع کنم. اتفاقا پیشنهادم این است که اعضای شورای نگهبان دو دوره ای باشند که فارغ از سن، از تجربه دیگران استفاده شود اما معمولا افراد از یک سنی به بالا در نهادهای تشخیصی یا مشورتی هستند. مثلا شما دادگاه های قانون اساسی را نگاه کنید که عموما بعد از طی دوره قضاوت در مراحل مختلف به آنجا می رسند. می خواهم بگویم بعضی جاها سن و کبر سن همیشه منفی نیست و حتی مثبت هم است.
آقای دکتر! آیت الله جنتی اخیرا از امامت نماز جمعه تهران خداحافظی کردند. آیا ایشان صحبتی هم از ترک شورای نگهبان کرده است؟
صحبتی نبوده، خیر. نماز جمعه به هر حال اقتضائات خاص خودش را داشت و ایشان هم داشتند برخی سمت های خود را کاهش می دادند، بر همین اساس از امامت نماز جمعه و ریاست ستاد امر به معروف باهم کناره گیری کردند.
اینکه گفته می شود آیت الله جنتی چندمرتبه از عضویت شورای نگهبان استعفا داده اما رهبر انقلاب نپذیرفتند، صحت دارد؟
من نشنیده ام.
برخی شخصیت های سیاسی مشغول نمایندگی کارهای انتخاباتی برای مجلس آینده هستند. تخلفات این افراد به آنها اطلاع داده می شود؟
یعنی پیشاپیش به آنها اعلام کنیم؟ با این فاصله خیر چون هنوز آن فعالیتها، فعالیتهای خیلی شکل گرفته ای نیست. ولی ماه های منتهی به انتخابات اگر اتفاقی بیفتد یا مطلبی باشد ممکن است هم به خودشان و هم به وزارت کشور اعلام کنیم.
اخیرا صحبت شده که آقای رئیسی جلساتی را با حضور چهره های سیاسی درباره ورود به حوزه انتخابات مجلس سال 98 ترتیب می دهد. از جانب شورای نگهبان تذکری به ایشان داده می شود یا خیر؟
خبری نشنیده ایم که چنین اتفاقی دارد می افتد. اصلا با این فاصله زمانی تا انتخابات، معمولا با هیچکس برخورد را نداشته ایم.
اگر مصداق تبلیغات نباشد، منع قانونی ندارد؟
خیر، اگر کارهای دیگری باشد که اصلا به ما ربطی ندارد. پنهان هم که باشد ما علم غیب نداریم.
شورای نگهبان درباره محل هزینه کاندیداهای انتخابات اعم از ریاست جمهوری و مجلس کنترلی دارد؟
جایی که متوجه شویم، حتما این کار را می کنیم، اما علم غیب نداریم. مواردی اتفاق افتاده که متوجه شدیم بعضی هزینه های برخی کاندیداها از محل نامشروع بوده که تصمیم مقتضی را گرفتیم. امیدواریم این مسئله در قانون جامع انتخابات اصلاح شود و همانطور که در سیاست کلی انتخابات آمده، در قوانین عادی نیز محل درآمدها، اسپانسرها و هزینه کاندیداها معلوم باشد.
در افکار عمومی ذهنیتی وجود دارد که آیت الله جنتی در شورای نگهبان حق وتو دارند. آیا شده که آیت الله جنتی در مورد مصوبات مجلس یا تائید صلاحیت نامزدی نظر دهد اما در نهایت جمع بندی صحبتهای شورای نگهبان خلاف نظر آیت الله جنتی باشد؟
بله، ایشان هم به عنوان یک فرد و یک عضو رای می دهند. چه در مصوباتی که از سوی مجلس می آید و چه در بررسی صلاحیت ها ممکن است نظری داشته باشند اما اعضا نظری مخالف نظر ایشان دهند که رای گیری می کنند و هر نظری که رای بیشتری داشت، انجام می شود.
یعنی آیت الله جنتی در رأی گیری های اعضای شورای نگهبان حق وتو ندارند؟
حق وتو ندارند، حق ویژه ای هم ندارند.
مصداقی هم وجود دارد که الان بتوانید بگویید.
تقریبا هر هفته این مسئله را داریم که بالاخره یا ایشان، یا من یا کسی دیگر نظری دارد و نظرش را مطرح می کند و نهایتا رای گیری می شود و رای نمی آورد، فرقی نمی کند. یعنی هر 12 نفر ممکن است هر کدام نظری داشته باشند و بر نظرشان هم اصرار کنند ولی رای نیاورد.
در بحث تانید صلاحیتها؟
در همه بحثها. چه تائید صلاحیتها و چه بحث مشروح مذاکراتی که الان چاپ شده، حاج آقا، فقها و حقوقدانان صحبت کرده اند، نهایتا رای گیری شده است. نظر اکثریت هرچه بود همان عمل می شود.
یک نقل قول هایی درباره کشوی میز آیت الله جنتی وجود دارد. می گویند اگر ایشان نخواهد نامزدی خاص تائید صلاحیت بشود، پرونده اش را در کشوی میزش می گذارد و درب کشو را قفل می کند. این را آقایان علیخانی، غفاری و اشرفی اصفهانی با ما گفته اند. آیا این مسئله صحت دارد؟
پرونده به هر حال باید در یک مهلت قانونی اعلام نظر شود.
پس اینطوری نیست که در کشوی آقای جنتی برود؟
در هر کشویی برود، در می آید.
این صحبت را قبول دارید که مجلس، عصاره شورای نگهبان است؟
خیر، خیلی گزاره غلطی است. مردم به نمایندگان رای داده اند بنابراین این حرف توهین به نمایندگان است.
ولی تأیید صلاحیت ها را شورای نگهبان انجام می دهد.
این توهین به نمایندگان مجلس است. شأن مجلس بالاتر از اینهاست.
تجربه ای که در بحث انتخابات در کشورمان داشتم عرض می کنم که اصلا مهندسی انتخابات امکان پذیر نیست. چون اصلا انتخابات دست یک فرد، گروه یا یک بخش نیست. اجزای مختلفی دارد، مقامات مختلف، نهادهای گوناگون در آن نقش دارند که به هیچ وجه قابل مهندسی شدن نیست.
آقای کدخدایی! در مورد جلسه رد صلاحیت مرحوم هاشمی، چه حرفهایی در آن جلسه گفته شد که به چنین نتیجه ای رسیدید؟
اگر می خواستند همه حرفها را بگویند که مشروح مذاکرات را منتشر می کردند. ولی همین حرفهایی که نسبت به همه است. نسبت به همه گزینه ها مطرح و بحث می شود، بعد از صحبت های موافقان و مخالفان، نهایتا رای گیری صورت می گیرد، درباره آقای هاشمی هم همین اتفاق افتاد.
آیا حضور وزیر اطلاعات دولت دهم در جلسه راست بود؟
بله آمد ولی این اتفاق عجیب و جدیدی نبود.
اما چرا در اولین واکنشها حضور وزیر اطلاعات تکذیب شد؟
از اول هرکس پرسید، گفتم این اولین بار نیست چون وزارت اطلاعات یکی از مراجع چهارگانه برای استعلام درباره صلاحیت نامزدها است.
به دعوت شورای نگهبان آمده بود یا سرزده آمد تا از تأییدصلاحیت آقای هاشمی، شورای نگهبان را برحذر دارد؟
خیر، به دعوت آمده بود. معمولا با وجود اخذ اسناد، مدارک و حتی گزارش وزارت اطلاعات، از مسئولان این وزارتخانه نیز دعوت می شود. غالبا درباره اشخاص غیرمعروف مدیران کل و کارشناسان همیشه هستند و گزارشات خود را اعلام می کنند. آقایان ساعتها نسبت به یک پرونده بحث می کنند. چون یک امر مرسومی است. به هر حال وزارت اطلاعات یک مرجع رسمی است. در آن جلسه به دلیل اعتباری که داشت از آقای وزیر دعوت شد که تشریف بیاورد و توضیحات دهد.
بحثی با آقای احمدی نژاد سر موضوع مهندسی انتخابات داشتید.
من با کسی بحث نداشتم.
در بحث مهندسی انتخابات چقدر به قوانین برمی گردد و اساسا در کشور ما چقدر احتمالش هست که اتفاق بیفتد؟
من نمی دانم نظر ایشان چیست و باید از خودشان بپرسید. ولی تجربه ای که در بحث انتخابات در کشورمان داشتم عرض می کنم که اصلا مهندسی انتخابات امکان پذیر نیست. چون اصلا انتخابات دست یک فرد، گروه یا یک بخش نیست. اجزای مختلفی دارد، مقامات مختلف، نهادهای گوناگون در آن نقش دارند که به هیچ وجه قابل مهندسی شدن نیست. کمااینکه ما در شورای نگهبان هیچکدام مهندس نیستیم.
ولی شما عینا جوابی که به آقای احمدی نژاد داده بودید ....
بله، نوشتم «شما دنبال این فشارها بودید و شورای نگهبان که این فشارها را قبول نکرد». یعنی اگر بحث مهندسی باشد خود آقای احمدی نژاد دنبال این برنامه ها بود.
آقای دکتر! اتفاق می افتد که افرادی از بیرون شورای نگهبان می خواهند برای تائید یا رد صلاحیت فردی فشار بیاورند. در سال 96 هم برخی می خواستند که آقای روحانی رد صلاحیت شود. شایعاتی بود مبنی بر اینکه در سال 92 هم نسبت به آقای قالیباف چنین فشارهایی وجود داشت.
یادم نمی آید.
این شایعه مطرح بود که شخص آقای جنتی با کاندیداتوری آقای قالیباف مخالف بود.
خیر، من نمی توانم چنین مطلبی را بگویم ولی اصلا اینطور نبود.
خبرهای مرتبط
گزارش خطا
آخرین اخبار