با بحران کم آبی چه کنیم؟

برای حل بحران کم آبی کشور، به عزم ملی برای مدیریت بحران آب، همکاری نیروی متخصص داخلی، فرهنگ سازی و اصلاح الگوی مصرف در بخش های خانگی، کشاورزی و صنعتی نیاز داریم.

به گزارش صدای ایران بسیاری از نقاط جهان با بحران کم آبی و خشکسالی روبرو هستند. ناسا در گزارش های مختلف خود، به موضوع خشکسالی و بحران کم آبی ناشی از تغییرات اقلیمی اشاره و عنوان کرده است که جهان به سمت جنگ بر سر منابع آب پیش خواهد رفت.

برخی کشورها و مناطق، عملکرد خوبی در مقابله با این شرایط داشته اند. راه اندازی پلیس آب در کالیفرنیا برای اعلام هشدار به مردم درخصوص مشکل کم آبی؛ توسعه فناوری های نوین از جمله طرح مخترع جوان ایرانی در سوئد تحت عنوان shower of the future با قابلیت تصفیه 90 درصد آب مصرفی در هنگام حمام کردن؛ اجرای طرح شیرین سازی آب دریا و سیستم نوین تصفیه آب در سنگاپور، از جمله طرح های موفق در این حوزه محسوب می شوند.

بحران کم آبی در ایران
تردیدی نیست که کشور با بحران کم آبی شدیدی روبرو است. به عنوان مثال، بحران آب در استان اصفهان بسیار وخیم توصیف شده است و به گفته نماینده مردم فلاورجان در مجلس، اگر فکر چاره ای برای رفع بحران منابع آبی نشود، در چند ماه آینده قریب به 5 میلیون نفر از آب آشامیدنی در استان اصفهان محروم خواهند شد.

وضع در سایر مناطق کشور نیز چندان مطلوب نیست. به دلیل خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی، پیش بینی می‌ شود که تولید گندم در خراسان جنوبی نسبت به سال‌ های قبل کاهش محسوسی داشته باشد. همچنین کشت محصولات آب بر از جمله برنج تنها به استان‌ های گیلان و مازندران محدود شده است.

اما فرهنگ نادرست استفاده از آب در تمامی بخش ها، از مصارف خانگی تا کشاورزی و صنعت کشور دیده می شود: از باز گذاشتن شیر آب در زمان مسواک زدن و حمام کردن، پر کردن استخرهای خانگی با آب آشامیدنی، کشت محصولات آب بری مانند برنج در برخی نقاط کشور با وجود محدود شدن کشت آن به دو استان گیلان و مازندران، کشت هندوانه (برای تولید هر کیلو هندوانه به طور میانگین ۳۰۰ لیتر آب استفاده می شود) در مناطق خشک کشور، تا راه اندازی برخی تولیدات صنعتی نظیر فولاد در مناطقی که آب کافی و متناسب با فعالیت این صنایع در اختیار ندارند، مانند فولاد مبارکه اصفهان (مصرف سالانه آب این واحد صنعتی بزرگ بالغ بر ۶۰ میلیون متر مکعب و معادل یک سد است).

از ظرفیت و دانش پژوهشگران ایرانی غافل نشویم
علاوه بر فرهنگ سازی و اصلاح الگوی مصرف آب، باید از ظرفیت و دانش پژوهشگران جوان کشور برای توسعه فناوری های نوین در این حوزه، به درستی استفاده کنیم.
با حمایت از شرکت های دانش بنیان فعال و طرح های فناورانه ارائه شده توسط پژوهشگران و مخترعان کشور می توانیم با بحران کم آبی کشور مقابله کنیم.

راهکارهایی برای مصرف بهینه و اصلاح الگوی مصرف آب
آموزش و اصلاح الگوی مصرف: باید بپذیریم که بسیاری از مناطق دنیا با بحران کم آبی مواجه هستند و جنگ های آینده، جنگ بر سر منابع آب است. بهترین راه برای مقابله با بحران کم آبی، اصلاح الگوی مصرف در همه بخش ها شامل مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی است.

ابداع فناوری های نوین مصرف بهینه آب: جبران کمبود منابع آب شرب، به ویژه در مناطقی که امکان پیش بینی دقیق میزان بارش در آنها وجود ندارد، نیازمند توسعه فناوری های حفاظت از منابع آبی موجود و مصرف بهینه آب است. 

به نقل از سینا پرس، تصفیه و بازیافت فاضلاب: برخی کشورها مانند سنگاپور برای قطع وارادات آب و خودکفایی در این زمینه، به دنبال توسعه فناوری های نوین برای تصفیه و بازیافت فاضلاب برای مصارف مختلف از جمله برای تأمین آب آشامیدنی هستند.

ارتقاء شیوه های کشاورزی: حدود 70 درصد آب شیرین در جهان برای بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. بهبود روش های آبیاری و توسعه فناوری های نوین در این بخش، باعث کاهش چشمگیر مصرف آب می شود. نمونه های این تلاش ها را می توان در حوضه آبی Murray-Darling استرالیا، دریای آرال در آسیای مرکزی و جنوب غربی آمریکا مشاهده کرد.

تعیین دقیق قیمت آب بها: کاهش آب بها برای مشترکانی است که الگوی مصرف بهینه آب را رعایت می کنند، و افزایش آب بها و اعمال جریمه برای مشترکان پرمصرف، یکی از روش های موثر محسوب می شود. به این منظور، سیستم ها و کنتورهای آب باید تعویض شوند تا بتواننداطلاعات دقیق میزان مصرف مشترکان را ثبت کنند.
توسعه سیستم های جمع آوری آب باران: در مناطقی که با مشکل کم آبی ناشی از تغییرات آب و هوایی مواجه هستند، توسعه سیستم های جمع آوری آب باران می تواند منبع نسبتا مناسبی برای کمک تأمین آب شرب آنها باشد.

وضع مقررات و سیاست های جدید: مشکل کمبود آب، درحال تبدیل شدن به چالش جدی در جهان است. کشورها و دولت ها وظیفه دارند با اعمال سیاست ها و وضع مقررات جدید، به کاهش آلودگی آب دریاها و اقیانوس ها کمک کنند. به عنوان نمونه می توان به تصویب قانون ممنوع کردن دفن زباله در دریاچه بایکال (روسیه) از سوی ولادیمیر پوتین اشاره کرد.

توسعه چارچوب های همکاری بین المللی: تصویب توافقنامه های همکاری منطقه ای و بین المللی در مورد آ بهای مرزی و مشترک، تبادل نظر و مشارکت در طرح های تحقیقاتی و پژوهشی مشترک در سطح منطقه ای و بین المللی، استفاده از تجارب سایر کشورها در زمینه مدیریت صحیح منابع آبی، یکی دیگر از راهکارهای موجود در این زمینه است.