تهران ۵۰۰ هزار خانه خالی دارد!
وی با بیان اینکه اگر رشد متوسط خانوار را ۳.۳ درصد در نظر بگیریم با توجه به صدور ۷۶۰ هزار پروانه، باید بگویم که با این صدور پروانه ۲ میلیون نفر به جمعیت پذیری تهران اضافه شده است.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه علی‌رغم صدور پروانه شاهد آن بودیم که از سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ جمعیتی جذب نشده که این نکته مهمی است، گفت: آمار واحدهای مسکونی سال ۱۳۹۵ براساس سرشماری ۳.۳ میلیون بوده است، این نشان می‌دهد شهر تهران بیش از ۱۰ میلیون نفر ظرفیت جمعیت‌پذیری دارد و در ۵ سال گذشته هم حداکثر بار صدور پروانه و فروش شهر را داشته است.
آخوندی با بیان اینکه نکته قابل توجه آن است که برآورد ما براساس بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۱۵ این جمعیت‌پذیری ۱۶ میلیونی که متوجه مجموعه البرز و تهران است، به ۱۹.۵ نفر می‌رسد که حتی به ۲۰ میلیون نفر در ۲۰ سال آینده نمی‌رسد و نشان می‌دهد رشد منطقه البرز و تهران از رشد میانگین ملی در آینده کمتر است.
وی افزود: جمعیت‌پذیری شهر تهران براساس آنچه که در پروانه‌ها و ضوابط ساختمانی طراحی شده، جمعیت‌پذیری بالای ۱۲.۵ میلیون نفر است، این در حالی است که افق جمعیت‌پذیری پیش‌بینی شده ۱۰.۵ میلیون نفر بوده است که براساس وضعیت صدور پروانه، این جمعیت به ۱۲.۵ میلیون نفر می‌رسد.
وزیر راه و شهرسازی افزود: نکته مهم این است که اگر فرض کنیم تخلف در دوره مدیریت جدید نیز وجود داشته باشد سوال اینجاست که آیا این تخلفات بازار دارد؟ که باید عنوان کنم که در آینده بازاری نخواهد داشت چراکه ما با شهری مواجه هستیم که ۵۰۰ هزار خانه خالی دارد که این نشان‌دهنده عدم تعادل وحشتناک در شهر است و این نکته مثبت تحولات آینده است که می‌توانیم بر روی آن تمرکز کنیم.
آخوندی افزود: اگر فرض کنیم هیچ تحولی در سیاست‌گذاری تهران رخ نداده و همچنان شهرداری تمایل به فروش شهر داشت، باید بگویم که مشتری برای این تخلفات وجود نداشت همچنان که در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ شاهد عدم استقبال مردم از خرید خانه بودیم.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه تهران اضافه بر اینکه یک کلانشهر است، پایتخت نیز است که این پایتخت بودن مسوولیت‌ها و ماموریت‌های مضاعفی را در تهران ایجاد کرده که با سایر کلانشهرها متفاوت است گفت: تبریز، مشهد اصفهان و... کلانشهر هستند اما به دلیل اینکه پایتخت نیستند ویژگی‌های متفاوتی دارند.
آخوندی با بیان اینکه اعضای شورای شهر تهران باید بتوانند از ظرفیت‌های تهران دفاع کنند و اگر نقصی در عملکرد وجود دارد آن را برطرف کنند، گفت: چراکه شهر تهران به دلیل اینکه پایتخت است هم سود می‌برد و هم هزینه‌هایی را پرداخت می‌کند.
وی با بیان اینکه مطالعاتی درخصوص امکان‌پذیری تجدیدنظر در پایتخت انجام شده که سبب شده یافته‌های زیادی درخصوص تهران و کرج داشته باشیم، گفت: لازم است وزارت راه و شورا و شهرداری‌های تهران و کرج یک بار این مطالعه را مرور کنند تا به یک مفهوم مشترک درخصوص مسائل شهر تهران برسیم و بدانیم چه آینده‌ای در انتظار تهران است.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به تحولات جمعیتی تهران گفت:در سال ۴۵، جمعیت شهر تهران ۲ میلیون و ۹۸۰ هزار نفر بوده است و جمعیت پیرامون با اندکی تغییر اندک بود به گونه‌ای که جمعیت کرج به حدود ۴۰ هزار نفر می‌رسید و در طرح جامع سال ۴۵ پیش‌بینی شده بود که جمعیت تهران در سال ۷۰ به ۵.۵ میلیون نفر برسد اما در عمل این جمعیت به حدود ۶.۳ میلیون نفر رسید و نکته مهم این است که جمعیت پیرامون شهر تهران به ۸ میلیون نفر افزایش یافت.
آخوندی ادامه داد: جمعیت شهر تهران تقریبا جمعیت مطابق با طرح جامع بود اما در پیرامون تقریبا جمعیت چند برابر شد.
وی با بیان اینکه بزرگترین خطای سیاسی و استراتژیک تفکیک البرز از تهران بود، گفت: جمعیت همچنان بین البرز و تهران سیال است و نمی‌توان یک جمعیت سیال را با یک تفکیک سیاسی غیرسیال کرد.
وزیرراه و شهرسازی با بیان اینکه جمعیت تهران از ۶.۳ به ۸.۷ میلیون نفر رسید، گفت: به نظر می‌رسد در ۲۵ سال بعد جمعیت پیرامون به ۱۶ میلیون نفر برسد و نکته‌ای که باید توجه کرد این است که ظرف سال‌های ۴۵ تا ۹۵ جمعیت تهران سه برابر شد ولی جمعیت تهران و پیرامون ۵ برابر شد که یک آشفتگی بیش از حد در حاشیه تهران داریم که نمی‌توانیم به آن بی‌توجه باشیم چراکه بر اساس تقسیمات کشوری یک مجموعه ۴۲ بخش دارد که درخصوص تهران تنها ۴ بخش این تقسیمات سکونت و اشتغالشان در داخل شهرهای پیرامون تهران است و ۴۲ بخش اشتغال و معاش‌شان به تهران و کرج بستگی دارد. بنابراین تهران نمی‌تواند نسبت به پیرامون خود را مصون نگه دارد هرچند که از لحاظ قانونی می‌تواند جدا باشد اما در عمل کاملا تحت تاثیر پیرامون است چراکه روزانه یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر از شهرهای پیرامونی به تهران می‌آیند و برای جابه‌جایی این افراد ۵۳۰ هزار خودرو دخیل هستند.
آخوندی با بیان اینکه سرانه تخت بیمارستان در تهران به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۳.۲۴ تخت است، گفت: در پیرامون تهران کمتر از یک تخت برای هر ۱۰۰۰ نفر است و تصور کنید می‌توان این فقر را از تهران دور نگه داشت؟ بنابراین باید عنوان کنم که با مساله پیچیده‌ای روبه‌رو هستیم.
وزیر راه و شهرسازی افزود: جمعیت‌پذیری گذشته نشان می‌دهد که توسعه مهار نشده در پیرامون تهران و یک سوداگری در داخل شهر تهران داریم که به تفصیل به آن خواهم پرداخت.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به تفکیک کرج به عنوان استان البرز از تهران، گفت: زمانی که کرج را به استان البرز تبدیل کردند، اساسا مقامات محلی در تهران واکنشی نشان ندادند و عنوان نشد که این تفکیک چه بلایی بر سر تهران می‌آورد. بی‌تردید بزرگترین مساله و بنیادی‌ترین مساله پایتخت از نظر من بحث تقسیمات کشوری است که کمتر کسی به آن توجه می‌کند و علت آن نیز نبود دولت محلی است.
آخوندی افزود: در منطقه شهری تهران که زندگی مردم تهران متاثر از آن است در حال حاضر ۲۲ شهرستان وجود دارد که این به معنی آن است که ۲۲ مدیریت مستقل در آن شکل گرفته است. در حال حاضر در تهران ۴۶ بخش و ۶۱ شهر وجود دارد. اگر روند موجود دچار یک تغییراساسی نشود، به این مفهوم است که برای ۲۰ سال آینده ۴۶ بخش به ۷۲ بخش و ۶۱ شهر به ۸۱ شهر تبدیل می‌شود این یعنی تقسیمات خردتر و محلی‌تر خواهد شد که تمام آثار آن به کلانشهر تهران برمی‌گردد.
وی خطاب به شورای شهر اسلامی شهر تهران، ری و تجریش گفت: دومین پیشنهادی که دارم این است که ما در وزارت راه و شهرسازی و شما در مجموعه شورای شهر به یک فهم مشترک برسیم که هیچ نقطه‌ای در کل تهران بزرگ از مجموعه مدیریت شهری خارج نباشد.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در حال حاضر بخش داریم که مدیر بخش برای خود تصمیم‌گیری می‌کند و حدود ۱۲۰۰ آبادی وجود دارد که این به معناست که ۱۲۰۰ مرکز پروانه ساختمانی در تهران داریم. این افزایش جمعیتی که ظرف ۵۰ سال گذشته از ۳ میلیون نفر به ۱۳ میلیون نفر رسیده است، بیشتر در مناطقی بوده که من آنها را منطقه‌الفراق می‌دانم. بدین معنا که تحت کنترل هیچ شهرداری نبوده است. اگر برای این موضوع به یک فهم مشترک برسیم و زمین‌های موجود در منطقه تهران بزرگ که از نظر من مجموعه استان تهران و البرز است، همگی تحت کنترل شهرداری‌ها قرار نگیرد، ۱۳ هزار هکتار دیگر از اراضی منابع طبیعی شهر تهران زیر ساخت و ساز می‌رود و باز هم منابع زیستی شهر تهران از بین خواهد رفت.
آخوندی در بخش دیگری از صحبت‌های خود، بحران آب را بزرگترین بحران آینده تهران خواند و افزود: در حال حاضر ۴.۸ میلیون متر مکعب آب در روز در تهران مصرف می‌شود که در آینده این میزان به ۵.۹ میلیون متر مکعب افزایش می‌یابد. در حقیقت شاهد افزایش ۲۰ درصدی خواهیم بود. آیا می‌توان رشد ۲۰ درصدی منابع آبی در تهران را محقق کرد؟ لذا بزرگترین بحران آینده ما، بحران آب خواهد بود.
وی ادامه داد: دومین مساله‌ای که به قول من دولت محلی و مرکزی باید به توافق برسند، این است که زمین در تهران باید موزاییک شود و بین شهرداری‌ها نقطه‌ای نباشد که از کنترل آنها خارج شود. اگر مفهوم دولت محلی و ملی را بپذیریم باید به سراغ نظام مالیات محلی و ملی برویم و امروز زمان آن رسیده که در مورد این موضوع حرف بزنیم.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: نظام شهری ایران به ویژه نظام شهری تهران در ۲۰ سال گذشته عادت بدی پیدا کرده که از طریق ساخت و ساز منابع مالی خود را تامین می‌کند. اگر امروز این عادت را بپذیریم و بخواهیم انجام دهیم بی‌تردید باید بدانیم که مشتری ندارد لذا بحث‌هایی از جمله فروش تراکم سیار و... به تدریج بساطش جمع خواهد شد و در آخر شما می‌مانید و بدهی‌های گذشته و هزینه‌های جاری که باید جاری شود.
آخوندی در ادامه به موضوع حمل و نقل عمومی در تهران اشاره کرد وافزود: روزی ۵۳۰ هزار خودرو وارد تهران می‌شود و حدود یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر وارد این شهر می‌شوند آیا تصور می‌کنید تهران غیر از حمل و نقل عمومی ریل‌پایه چاره دیگری دارد؟ بی‌تردید باید یک حمل و نقل عمومی یکپارچه تعریف کنیم که وسعت پیرامونی حدود ۱۲۰ کیلومتر را پوشش دهد و قطعا این یک برنامه کوتاه‌مدت نخواهد بود.
وی افزود: باید با شکل‌گیری یک شرکت حمل و نقل عمومی حومه‌ای به سمت تشکیل حمل و نقل مترو یکپارچه حرکت کنیم. این راهکار اساسی است و البته راهکاری بسیار گرانقیمت و زمانبر محسوب می‌شود اما می‌توانیم در مسیر تحقق این هدف از شبکه راه‌آهن موجود حداکثر استفاده را داشته باشیم ولی این برنامه نیازمند این است که یکصدا باشیم و برنامه مشترکی میان وزارت شهرسازی و شورا و شهرداری تهران تدوین کنیم. به محض روی دادن این اتفاق، تعادل تهران و حومه تغییر خواهد کرد.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: اگر امروز به دلیل سوداگری برخی در تهران زمین به بالای ۲۰ میلیون تومان رسیده است، با تحقق حمل و نقل عمومی مناسب این روند تغییر خواهد کرد. بی‌تردید در این شرایط اگر منابع مالی شهرداری به فروش شهر وابسته باشد درآمدهای آن کاهش خواهد یافت، لذا باید به فکر یک نظام مالی محلی باشیم.
آخوندی ادامه داد: در تهران اصلی‌ترین بحثی که با آن مواجه هستیم، بحث عدم تعادل‌هاست. امروز با پدیده بدمسکنی در بافت‌های پیرامونی و بافت‌های تاریخی مواجه هستیم به شکلی که حدود ۲۲۰۰ هکتار بافت تاریخی و ۲۰۰۰ هکتار بافت میانی فرسوده و همچنین ۶۰۰۰ هکتار بافت فرسوده پیرامونی داریم. پدیده بدمسکنی و خانه‌های خالی که در شهر تهران وجود دارد از معضلات این شهر محسوب می‌شود.
وی تاکید کرد: براساس مطالعه‌ای در منطقه یک تهران حدود ۳۰ هزار خانه خالی وجود دارد و این غیر از واحدهایی است که در دست ساخت قرار دارند. رقم بزرگی نیز در خصوص خانه‌های خالی در منطقه ۲۲ داریم و در سایر مناطق نیز چنین پدیده‌ای مشاهده می‌شود. در حقیقت عدم تلاقی عرضه و تقاضا وجود دارد که عمدتا این مساله به رفتار شهرداری بازمی‌گردد. در حقیقت وقتی شهرداری اداره شهر را با اداره یک بنگاه اشتباه گرفته، افراد به سمت سوداگری حرکت می‌کنند.
وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به انجام مطالعاتی درباره شهر تهران گفت: مجموعه شهری تهران برای اسکان جمعیت فعلی و جمعیت آینده به قدر کافی زمین دارد. مشکل تامین زمین نداریم بلکه مشکل سیاست‌گذاری روی زمین‌ها وجود دارد.
آخوندی تاکید کرد: امروز با این سوال مواجه هستیم که همچنان به تقاضاهای سوداگرانه پاسخ مثبت دهیم؟ این در شرایطی است که تهران همانند سیبی که از درون دچار پوسیدگی می‌شود، در حال فرسودگی است. راهکار این موضوع این است که برگردیم به درون. هه مطالعات نشان می‌دهد که ظرفیت داخل برای پاسخگویی به این نیاز وجود دارد اما در این مسیر به دو مورد نیازمندیم.
وی ادامه داد: برگشتن به یک تشخص هویتی در شهر تهران باید اتفاق بیفتد. توجه به عنصر فرهنگی به عنوان اصلی‌ترین مساله‌ای که در تهران داریم باید مدنظر قرار گیرد. نکته مهم این است که آیا می‌توانیم بافت فرسوده را با تراکم اضافی حل کنیم؟ سیاست برگشت هویت تاریخی برای کسبه و ساکنان تهران جذاب‌تر از دادن تراکم اضافه است. لذا باید ابتدا عناصر هویتی محله را که می‌تواند شامل بازار، مسجد، رونق کسب و کار و... باشد، احیا کنیم.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: در این میان به یک نهاد توسعه‌گر نیاز داریم که بین شهرداری و مالکان قرار بگیرد تا بتواند از بانک‌ها تسهیلات بگیرد. متاسفانه این نهاد در ایران وجود ندارد.
آخوندی در بخش دیگری از صحبت‌های خود تاکید کرد: افزایش قدرت خرید از دو مسیر قابل تحقق است. ابتدا می‌توان به دولت توسل کرد و درخواست ارائه یارانه داشته باشیم که دربسیاری از کشورها انجام می‌شود و اتفاق بدی نیست، اما در عمل و هنگام اجرای برنامه‌های در تخصیص منابع اجرای این سیاست نیز متوقف می‌شود، اما مدلی که برای صندوق پس‌انداز یکم در نظر گرفتیم می‌تواند مدل مناسبی باشد. در این مدل به هر پس‌انداز کننده تا ۶ برابر تسهیلات می‌دهیم که برای زوج‌ها این میزان ۱۲ برابر است. به نظر من از این طریق از دولت یارانه نمی‌گیریم و سیستم خود سپاه خواهد بود. تعداد افرادی که تاکنون این مدل پس‌انداز کرده‌اند، به ۲۶۰ هزار نفر رسیده است. این تسهیلات با نرخ ۸ درصد به متقاضیان داده می‌شود که اگر نمایندگان شورا مایل باشند می‌توان رییس بانک مسکن را به شورا آورد تا در این خصوص توضیحات کاملی ارائه کند.
