بیماری فلج بل را بشناسید
فلج بل نوعی ضعف یا فلج یک طرف صورت است که تکان دادن دهان، بینی یا پلک را برای فرد دشوار می کند و باعث می شود که آن سمت از صورت آویزان شود یا سفت به نظر برسد.
به گزارش صدای ایران این فلج زمانی رخ می دهد که یکی از اعصاب صورت به درستی کار نکند و اغلب دلیل آن یک ویروس است .
وقتی عصب صورت به درستی کار می کند، یک سری پیغام ها دریافت می کند که از مغز به صورت فرستاده می شود. این پیغام ها می توانند محتوایی همچون بستن پلک، لبخند زدن یا اخم کردن داشته باشند یا فرمان تف کردن به غدد بزاقی بدهند.
ولی وقتی این عصب ملتهب می شود و تحت فشار قرار می گیرد، یعنی زمانی که فلج بل رخ می دهد، این پیغام ها به درستی ارسال نمی شوند. در نتیجه ضعف یا فلج موقت عضلات یک طرف صورت رخ می دهد.
به نقل از سلامتی، فلج عصب زوج هفتم مغزی یا عصب صورتی منجر به فلج بل (Bell’s palsy) می شود. در این حالت عضلات صورت به صورت ناگهانی و به طور موقت فلج می شوند، اغلب تنها یک طرف صورت را گرفتار می کند. درگیری عصب صورتی معمولاً به تنهائی یک بیماری نیست بلکه علامتی از یک بیماری دیگر است مانند عفونت، آسیب و یا تومور عصب صورتی.
فلج خودبخودی عصب فاسیال بدون شواهد سایر بیماری ها، فلج ایدیوپاتیک بل نامیده می شود. اگر چه دلایل زیادی وجود دارد که نشان می دهد فلج بل دارای یک مکانیسم ایمنی التهابی ویروسی است. این بیماری در هر گروه سنی رخ می دهد ولی در ۴۰-۲۰ سالگی شایع تر است. در یک جمعیت صدهزار نفری سالانه ۲۰-۱۰ مورد از آن رخ می دهد.
علت فلج بل :
علت فلج صورت بل مشخص نیست، اما در اکثر موارد ابتلا به فلج نیمی از صورت به علت عملکرد ویروس هرپس است که عامل اصلی ابتلا به سرما خوردگی می باشد. در اکثر موارد ابتلا به فلج یکطرفه صورت، عصبی که کنترل عضلات در یک طرف صورت را بر عهده دارد به خاطر التهاب ایجاد شده آسیب می بیند.
علاوه بر این بسیاری از عوامل بیماری زا می توانند باعث ضعیف یا فلج شدن عضلات صورت شوند. اگر هیچ دلیل مشخصی برای مشاهده فلج ناگهانی صورت در بیمار وجود نداشته باشد، در اصطلاح تخصصی به آن فلج بل گفته می شود.
فلج بل نوعی ضعف یا فلج یک طرف صورت است.
نشانه های فلج بل :
علایم فلج بل فلج کامل یک طرف صورت، ظاهری بی تفاوت و بی روح به شما می دهد، زیرا در طرف درگیر، عضلات ناحیه پیشانی تا زیر دهان هیچ حرکتی ندارند. ممکن است گوشه دهان شما دچار افتادگی شود و شما برای نگه داشتن آب دهان در طرف درگیر با مشکل روبه رو شوید.
زمانی که شما عضلات سمت درگیر را حرکت می دهید، چهره ای مضحک پیدا می کنید.
چشم طرف درگیر ممکن است به شکل ناقص بسته شود، یا به هیچ وجه بسته نشود و بنابراین امکان نشت اشک از آن چشم وجود دارد.
برخی از افراد از درد پشت گوش، ناحیه فک یا یک طرف صورت شکایت دارند. ممکن است احساس کنید طرف درگیر دچار کشیدگی یا انقباض شده و احیانا دچار تغییراتی در ترشح بزاق و حس چشایی، افزایش حساسیت به سر و صدا یا اشکال در تکلم یا غذا خوردن شوید.
فلج بل می تواند در هر سنی روی دهد، اما در سنین ۳۰ تا ۶۰ سالگی شایع تر است. گاهی اوقات با عفونتی در گوش میانی در ارتباط است.
علائم و نشانه های فلج بلز به طور ناگهانی آغاز شده و می تواند شامل موارد زیر باشد:
• شروع سریع ضعف خفیف تا فلج کامل در یک سمت صورت شما که در مدت چند ساعت تا چند روز روی داده و سبب می شود در آن سمت صورت لبخند زدن یا بستن چشم دشوار باشد.
• افتادگی صورت و اشکال در تغییر حالت چهره
• درد در اطراف فک یا داخل یا پشت گوش شما در سمت مبتلا
• افزایش حساسیت به صدا در سمت مبتلا
• سردرد
• کاهش حس چشایی
• تغییر در میزان تولید اشک و بزاق در موارد نادر، فلج بلز می تواند اعصاب دو سمت صورت شما را تحت تاثیر قرار دهد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز هر نوع فلج باید به پزشک مراجعه کرد زیرا ممکن است سکته مغزی رخ داده باشد. فلج بلز به علت سکته مغزی روی نمی دهد. در صورت بروز ضعف یا افتادگی صورت به پزشک مراجعه کنید تا علت زمینه ای و شدت بیماری مشخص گردد.
آزمایش های تشخیصی هیچ نوع آزمایش اختصاصی برای تشخیص فلج بلز وجود ندارد. پزشک شما به صورتتان نگاه کرده و از شما می خواهد که با بستن چشم ها، بالا بردن ابرو، نشان دادن دندان ها و اخم عضلات صورت خود را حرکت دهید.
سایر بیماری ها مانند سکته مغزی، عفونت ها، بیماری لایم و تومورها نیز می توانند سبب ضعف عضلات صورت شده و علائم فلج بلز را تقلید کنند. اگر علت علائم شما مشخص نباشد، پزشک شما ممکن است سایر آزمایشات را توصیه کند، مانند:
• الکترومیوگرافی یا نوار عضله(EMG):این تست می تواند وجود آسیب عصبی را تائید و شدت آن را تعیین کند. EMG فعالیت الکتریکی عضله را در پاسخ به تحریک و ماهیت و سرعت انتقال ایمپالس های الکتریکی در طول عصب را اندازه گیری می کند.
• تصویربرداری:تصویربرداری با اشعه X، ام آر آی(MRI) یا سی تی اسکن ممکن است در مواردی برای رد سایر علل احتمالی فشار بر روی عصب صورت مانند تومور یا شکستگی جمجمه مورد نیاز باشد.
فلج خودبخودی عصب فاسیال بدون شواهد سایر بیماری ها، فلج ایدیوپاتیک بل نامیده می شود.
درمان فلج بل (عصب صورت) با فیزیوتراپی
فلج بل یا فلج عصب صورت یک مشکل عمومی است که بر اعصاب و عضلات صورت تأثیر گذاشته و باعث افتادگی یا فلج نیمی از صورت می شود. این بیماری می تواند افراد را در هر سن و با هر جنسیتی درگیر خود نماید. علائم این بیماری به دنبال وارد شدن آسیب به عصب صورت (عصب هفتم جمجمه) شروع می شود که تحریک کننده عضلات صورت است.
این عصب عضلات بالا برنده ابرو، عضلات نزدیک چشم، عضلاتی که عامل لبخند زدن هستند و نیز عضلاتی که باعث باز و بسته شدن دهان بیمار می شوند را تحت کنترل خود دارد. این عصب همچنین مسئولیت انتقال احساس از قسمت جلوی زبان، کنترل غده های عرق صورت و مجراهای اشک چشم را بر عهده دارد.
علت آسیب دیدن عصب صورت اغلب ناشناخته است، اما این مشکل می تواند به خاطر یک عفونت ویروسی، مشکلات گردش خون یا آسیب های ادواری ایجاد شود و تمام این مشکلات می تواند باعث ایجاد التهاب در اطراف عصب شود. درصد زیادی از بیماران مبتلا به فلج بل یا فلج صورت بطور کامل درمان می شوند.
فرآیند بهبود در این حالت می تواند سریع باشد یا به چند ماه زمان نیاز داشته باشد. استفاده از روش های فیزیوتراپی و کسب آموزش های لازم می تواند به سریع تر شدن دوره ریکاوری بیمار کمک کند.
درمان دارویی فلج بل :
اغلب افراد مبتلا به فلج بلز با یا بدون درمان به طور کامل بهبود می یابند. هیچ الگوی واحدی برای درمان فلج بلز وجود ندارد، اما پزشک شما ممکن است به منظور تسریع بهبودی شما داروها یا درمان فیزیکی را توصیه نماید. به ندرت جراحی برای درمان فلج بلز به کار می رود.
داروها داروهایی که معمولاً برای درمان فلج بلز به کار می روند عبارتند:
• کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزولون، عوامل ضدالتهابی قوی هستند. اگر آنها قادر به کاهش تورم عصب صورت باشند، سبب می شوند که عصب در داخل راهروی استخوانی که آن را احاطه کرده، به راحتی قرار گیرد. اگر کورتکواستروئیدها در طی چند روز اول شروع علائم شما تجویز شوند ممکن است کارآیی بهتری داشته باشند.
• داروهای ضد ویروس، مانند آسیکلوویر(زوویراکس) یا والاسیکلوویر(والترکس)، در صورتی که عامل بیماری ویروس باشد ممکن است سبب توقف پیشرفت عفونت شوند.
این درمان ممکن است تنها در صورتی که فلج صورت شما شدید باشد، انجام گیرد. درمان فیزیکی عضلات فلج می توانند جمع و کوتاه شده، سبب انقباض دائمی شوند.
متخصص طب فیزیکی می تواند ماساژ و ورزش عضلات صورت را به شما آموزش داده و به پیشگیری از ایجاد انقباض دائمی کمک کند. جراحی در گذشته، جراحی برای رفع فشار وارده به عصب صورت از طریق باز کردن مسیر استخوانی که عصب از آن عبور می کرد، انجام می شد.
امروزه، جراحی توصیه نمی شود. آسیب عصب صورت و کاهش دائمی شنوایی خطرات احتمالی مرتبط با این جراحی هستند. در موارد نادر، جراحی پلاستیک ممکن است برای اصلاح مشکلات ماندگار عصب صورت لازم باشد.
فلج بل یا فلج عصب صورت یک مشکل عمومی است و از بیماری های مغز و اعصاب بوده که بر اعصاب و عضلات صورت تأثیر گذاشته و باعث افتادگی یا فلج نیمی از صورت می‌شود. این بیماری می‌تواند افراد را در هر سن و با هر جنسیتی درگیر خود نماید.
علائم این بیماری به دنبال وارد شدن آسیب به عصب صورت (عصب هفتم جمجمه) شروع می‌شود که تحریک کننده عضلات صورت است.
این عصب عضلات بالا برنده ابرو، عضلات نزدیک چشم، عضلاتی که عامل لبخند زدن هستند و نیز عضلاتی که باعث باز و بسته شدن دهان بیمار می‌شوند را تحت کنترل خود دارد. این عصب همچنین مسئولیت انتقال احساس از قسمت جلوی زبان، کنترل غده‌های عرق صورت و مجراهای اشک چشم را بر عهده دارد.
علت آسیب دیدن عصب صورت اغلب ناشناخته است، اما این مشکل می‌تواند به خاطر یک عفونت ویروسی، مشکلات گردش خون یا آسیب‌های ادواری ایجاد شود و تمام این مشکلات می‌تواند باعث ایجاد التهاب در اطراف عصب شود. درصد زیادی از بیماران مبتلا به فلج بل یا فلج صورت بطور کامل درمان می‌شوند.
فرآیند بهبود در این حالت می‌تواند سریع باشد یا به چند ماه زمان نیاز داشته باشد. استفاده از روش‌های فیزیوتراپی و کسب آموزش‌های لازم می‌تواند به سریع تر شدن دوره ریکاوری بیمار کمک کند.
این عارضه غالباً به صورت ناگهانی و بدون هیچ هشداری بروز می‌یابد، ظرف چند ساعت پیشرفت می‌کند و پس از ۷۲ ساعت به اوج خود می‌رسد.
فلج بل معمولاً محدود به یک سمت صورت می‌شود و ممکن است جزئی یا کامل باشد. بسته به شدت آسیب عصبی احتمال دارد فلج همراه با افتادگی سمت آسیب دیده صورت نیز باشد. عملکرد شناختی و دیگر توانایی‌های فیزیکی صورت مختل نمی‌شود.
علائم اصلی فلج صورت عبارت است از:
ضعیف یا فلج شدن نیمی از صورت بطور ناگهانی که باعث مشاهده افتادگی در این ناحیه شود. این مسئله نشانه اصلی ابتلا به این بیماری است. در این حالت ممکن است بیمار در رابطه با بستن چشم خود در یک طرف صورت مشکل داشته باشد.
آب ریزش دهان
مشکلات چشم همچون اشک بیش از حد یا خشکی چشم
از دست دادن توانایی مزه کردن
درد در ناحیه چشم یا پشت آن
بی حس شدن ناحیه آسیب دیده در صورت
افزایش حساسیت فرد به صدا
بیمار نمی‌تواند به وضوح صحبت کند و به ویژه در تلفظ حروفی مانند ب و پ به مشکل برمی‌خورد.
چون بیمار کنترلی بر یک سمت دهان و لب‌ها ندارد، غذا خوردن برایش دشوار می‌شود. همچنین غذا در بعضی نقاط گیر می‌کند و ناخواسته روی صورت و بدن می‌ریزد.
بیمار در شروع فلج و همچنین چند روز قبل از آن از دردی در گوش داخلی رنج می‌برد که گاهی بسیار شدید و آزاردهنده است.
علت
علت فلج صورت بل مشخص نیست، اما در اکثر موارد ابتلا به فلج نیمی از صورت به علت عملکرد ویروس هرپس است که عامل اصلی ابتلا به سرما خوردگی می‌باشد. در اکثر موارد ابتلا به فلج یکطرفه صورت، عصبی که کنترل عضلات در یک طرف صورت را بر عهده دارد به خاطر التهاب ایجاد شده آسیب می‌بیند.
علاوه بر این بسیاری از عوامل بیماری زا می‌توانند باعث ضعیف یا فلج شدن عضلات صورت شوند. اگر هیچ دلیل مشخصی برای مشاهده فلج ناگهانی صورت در بیمار وجود نداشته باشد، در اصطلاح تخصصی به آن فلج بل گفته می‌شود.
تشخیص
فلج بل را می‌توان با پرسیدن سؤالات مشخص از بیمار درباره نحوه گسترش علایم بیماری تشخیص داد. در این حالت ممکن است برای بیمار معاینه فیزیکی و عصبی انجام شود تا به این ترتیب بتوان عملکرد عصب صورت را چک کرد. اگر علت عوارض مشاهده شده نامشخص باشند،
ممکن است لازم باشد از سایر آزمایش‌ها همچون آزمایش خون، ام آر آی، یا سی تی اسکن برای تشخیص بهتر بیماری استفاده شود.
درمان
پس از آن که علت اصلی فلج بل درمان شد، مداخله فیزیوتراپی زودهنگام ضروری خواهد بود. در کلینیک فیزیوتراپی اسدی، متخصصان ما به درمان فلج صورت کمک می‌کنند. درمان فیزیوتراپی می‌تواند به بازیابی عملکرد عادی بدن شما در حداقل زمان ممکن کمک کند. درمان فلج بل با روش فیزیوتراپی بر موارد زیر تمرکز دارد:
افزایش دامنه حرکتی عضلات بیمار
بهبود کنترل حرکت‌های صورت
بهبود احساسات صورت (بیمار به دلیل ابتلا به این بیماری دچار بی حسی صورت می شود.)
بهبود حرکت‌های چشم
باز گرداندن شما به فعالیت‌های عادی در ارتباط با صحبت کردن، غذا خوردن، و بستن چشم‌ها در حداقل زمان ممکن
تمرین و حرکات اصلاحی
تمرین‌های کششی برای بازیابی وضعیت عضلات ابرو و بهبود عملکرد عضلات اطراف دهان (در بیماری فلج صورت لب، چانه، دهان و فک دچار اختلال می شوند).
برنامه تمرین ساختاری شامل حرکت‌های فعال و غیر فعال به منظور بهبود وضعیت عملکرد عضلات صورت. در این حالت از تمرین‌های صورت برای بهبود واکنش مغز به پالس‌های الکتریکی استفاده می‌شود و به این ترتیب بیمار مجدداً امکان کنترل عضلات مختلف صورت خود را به دست می‌آورد.
این تمرین‌ها به بازگشت عضلات صورت به حالت عادی و از بین رفتن حالت فلج ایجاد شده کمک می‌کنند.
بیمار می‌تواند قبل از آن که شروع به انجام تمرین‌های تجویز شده توسط متخصص فیزیوتراپی کند، برای تحریک عضلات صورت، به ویژه عضلات اطراف گونه، لب‌ها و زبان، یخی را در یک تکه پارچه مرطوب بپیچد و آن را روی صورت، از لب‌ها تا گونه و گوش، مالش دهد.
برای تحریک داخل دهان نیز می‌توان پارچه را از دور یخ باز کرد و یخ را از داخل روی گونه‌ها در امتداد لب‌ها و زبان حرکت داد.
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی عصب برای حفظ وضعیت عضلات صورت و جلوگیری از ضعیف شدن این عضلات انجام می‌شود.
در روش تحریک الکتریکی از مقدار کم الکتریسته برای فعال کردن عضلات در ناحیه صورت استفاده می‌شود. در حقیقت این تحریک باعث حرکت عضلات صورت می‌شود. در طول مراحل ابتلا به بیماری فلج بل، زمانی که نیمی از صورت بیمار فلج شده است، این روش شاید تنها راهکار برای فعال کردن عضلات صورت می‌باشد.
ماساژ
ماساژ بر روی عضلات فلج و سست شده می‌تواند به حفظ وضعیت پوست و قابلیت ارتجاعی عضلات کمک کند.
علاوه بر این از ماساژ برای کمک به حفظ جریان خون به نواحی مختلف صورت و جلوگیری از انقباض عضلانی استفاده می‌شود. به منظور بهبود احساس بیمار در نواحی آسیب دیده از حرکت‌هایی مثل تکان دادن، ضربه زدن یا لمس کردن روی عضلات می‌توان استفاده کرد.
بیماری فلج عصب صورت یا کج شدن صورت در هر سنی (کودکان، جوانان و سالمندان) ممکن است به وجود آید.
هنوز بطور دقیق مشخص نیست چه اتفاقی در بدن باعث فلج ناگهانی نیمی از صورت (فلج بل می شود)، اما خبر خوش برای بیماران مبتلا به فلج عصب صورت این است که درمان قطعی این بیماری با استفاده از راه و روش درمان فیزیوتراپی میسر می باشد.
دوران بهبود
عصب صورت در بعضی موارد بهبود می‌یابد، اگرچه این بهبودی تا حد زیادی به دلیل اصلی فلج صورت بستگی دارد. اکثر بیماران مبتلا به فلج بل، صرف نظر از نوع درمان انجام شده، ظرف ۶ هفته به طور کامل بهبود می‌یابند. البته بهبودی کامل گاهی ۹ ماه یا حتی بیشتر طول می‌کشد و در نهایت آسیب و عوارض متعددی به جا می‌ماند.
چنانچه نشانه‌های بهبودی ظرف ۳ هفته پس از شروع علائم مشاهده شود، به احتمال زیاد بیمار به طور کامل بهبود خواهد یافت. بر اساس یک قاعده کلی هر چه روند بهبود زودتر شروع شود، احتمال بروز عوارض دائمی کمتر خواهد بود. نرخ عود فلج بل بین ۱۴ ـ ۴ % است و حدود ۳۶ % از این بیماران فلج صورت را در همان سمت دفعه قبل تجربه می‌کنند.
گزارش خطا
نظر شما
پربحث ترین عناوین
آخرین اخبار
