واقعه مهدکودک اردبیل از زاویه ای دیگر

در صدر اخبار قرارگرفتن وقوع کودک‌آزاری در مهدکودک سه ستاره ستایش‌حق اردبیل احساسات مردم را جریحه‌دار کرد تا جایی که خواستار برخورد شدید با مسببان این‌گونه حوادث شدند اما از سویی نباید یک طرفه به قاضی رفت...

محمد زینالی اُناری یک کارشناس ارشد علوم‌اجتماعی در آسیب‌شناسی وقوع کودک‌آزاری در مهدکودک سه ستاره ستایش‌حق در اردبیل گفت: درگذشته مادربزرگ و پدربزرگ در هر خانه‌ای بود و این‌گونه خانواده‌ها که ته‌مانده خانواده گسترده بود دیگر تمام شده‌اند و مردم مجبورند به خاطر مشاغلشان به صنعت جدیدی روی بیاورند تا کودکانشان را نگه دارد. ما در 20 سال اخیر در اردبیل رواج گسترده صنعت مهدکودک را شاهد بودیم که متاسفانه به عنوان مأمن شغلی هم مطرح نبوده است.

وی افزود: اگر بازار صدها سال قدمت دارد و دارای عرف و رسوم مشخص و معینی است، مدرسه، بانک و دانشگاه متعلق به بیش از یک قرن پیش است و جای خود را بازکرده است و کارکنان آن هم دارای تعریف هستند، اما کار در مهدکودک و برخی نهادهای جدید اصلا شغل محسوب نمی‌شود و اگر هم شغل محسوب شود درآمدش مانند سایر کارها جا افتاده نیست.

کارشناس ارشد علوم‌اجتماعی تصریح‌کرد: هر روز صبح مردم کودکانشان را با لباس‌های رنگارنگ که برای کودک مهم نیست باندپیچی کرده و به مهدکودک می‌برند و او ناگهان از جهان زیبای خانه و حضور پدر و مادر وارد جایی تنگ و پر از نقاشی کارتون‌های تخیلی می‌شود و مجبور است به تراژدی حضور در جهان بی‌حس و روح عادت کند.

زینالی اناری ادامه‌داد: حال در نظر بگیرید زنانی که در این فضا هستند و شبیه به مادر به آنها محبت می‌کنند و در واقع مادر صنعتی‌اند، به خاطر حقوق کم و فشارهای مالی که در این روزها خیلی از مردم را مستأصل می‌کند، مجبور باشند نقش دایه مهربان‌تر از مادر را بازی کنند. آری این روزها مادر و پدر تحمل سوال و جواب و آسیب‌های کودکان را ندارند چه برسد به دایه که قرار است چهار یا پنج ساعت به خاطر چندرغاز همزمان مادر چندین کودک باشد.

وی افزود: متاسفانه کار در مهدکودک به خصوص در اردبیل یک شغل برای فرار از بیکاری است و نه شغل رسمی و به همین خاطر هم هنجارها و رسوم و کنترل‌های خاص خود را ندارد و کلا مجوزهای مهد کودک‌ها هم خنده‌دار است و هر کس خانه‌ای دو طبقه دارد یا پیلوتی بدون استفاده دارد، صاحب مهدکودک می‌شود.

اگر امروز معلم مدارس خود را در قبال اساتید دانشگاه از لحاظ مالی کم بهره‌تر و از لحاظ کاری پرزحمت‌تر می‌بیند، به نظر من شغل مربی مهدکودک بودن شغلی است که باید همزمان جای چندین مادر را بگیرد و تازه آموزش قرآن و انگلیسی و بسیاری از رقابت‌هایی که به خاطر ازدیاد بی‌رویه مهدکودک‌های شهر ناشی شده، هم برآن افزون است.

ما از یک دایه که با فشارهای اقتصادی شغلی بی‌اساس دارد و هیچ‌گونه بهره‌ای از بسیاری حمایت‌هایی که مردم دیگر در مشاغل‌شان دارند را ندارد چه انتظاری داریم؟ یقینا آن دایه مقصر این ماجرا نیست و زندانی‌شدن و محرومیت او فقط راهی است برای فرار نهادهای مدنی از مسئولیت. آن دایه بیماری است که این بیماری را فشار توسعه و ناتوانی قوانین در حمایت و به رسمیت نشناختن مسائل مشاغل جدید است.

مقصر اصلی سیستم اجتماعی است که همه مردم آن با وجود اطمینان به این که فرزندشان را به مادری نیمه‌وقت با حقوقی به مراتب کمتر از شاغلان دیگر می‌سپارند تا دایه مهربان‌تر از مادر شود. قطعا مردم نیز نباید انتظاری بیش از این داشته باشند و من نوعی هم به عنوان پدر مشکلات و آسیب‌های موجود هیچ‌گاه نتوانستم خودم را متقاعد کنم تا از مربی پاره‌وقت کم درآمد انتقاد کنم.

کار مربیگری در مهدکودک بسیار سخت‌تر از رسالت علمی اساتید دانشگاه است و آسیبی که در این دوران به خطار غیررسمی بودن شغل مربیان به کودکان وارد می‌شود خطراتی در آینده به دنبال خواهد داشت که به دلیل تازه‌بودن صنعت مهدکودک به خصوص در اردبیل در آینده‌ای نزدیک قابل رویت است.

زینالی ادامه‌داد: این کار مربی مهدکودک ستایش، یک هشدار است و آن زن با این بی‌حوصلگی‌اش موجب نجات این صنعت از نابهنجاری مدیریت این شغل است و باید جامعه در قبال این صنعت تصمیم مهمی بگیرد و بداند مادری در این صنعت چقدر سخت است و جای مادران شاغل و کم حوصله را قطعا دایه‌هایی مهربان‌تر از ایشان نخواهند گرفت.

من توصیه می‌کنم در کنار همین موضوع به نقش مادر و مهربانی‌ها و خشونت‌های او در قبال کودک نیز توجه شود. مادران عموما مهربان هستند، اما نامهربانی مادران خیلی بیشتر از نامهربانی هر کس دیگر است.

این کارشناس ارشد علوم‌اجتماعی اظهارکرد: حال ما انتظار داریم مربی مهد کودک ستایش با 500 هزار تومان حقوق که در نوع خودش میان مربیان مهدکودک زیاد هم بوده- وجود خودش را تبدیل به سرزمینی می‌کرد که قرار بوده روی بهشت مستقر باشد. یقینا 500 هزار تومان ماهانه چنان توانی ندارد که انسان نقش زن فداکار و مهربانی را همزمان برای چندین کودک‌بازی کند. مگر مربی مهدکودک ستایش چقدر از هنرپیشگان سینما کم دارد که باید این قدر کمتر حقوق بگیرد اما بازی هنرمندانه او که هر روز به چشم نمی‌آید را در روزگاری ادامه دهد که صدای قشرهای پدر درآمد با حقوق‌های چند میلیونی هم در آمده است.

زینالی افزود: به نظر من باید به نوعی از مربی مهدکودک‌ها اعاده حیثیت شده و عذرخواهی شود و کسانی که این شغل را به این روز و نقش مادری را به چنین فاجعه انداخته‌اند و با نمایش‌های معترضانه در صدد شکستن و تقلیل مشکلات صنعت مهدکودک به فرد هستند، آگاه شده و از کوچکترین مسئول مرتبط تا مقام‌عالی بهزیستی کشور با استعفای خود صدای آن کودک آزاردیده را به جامعه برسانند و به این بی‌لیاقتی عمومی جامعه در قبال نقش مادری جامعه معترف باشند و گرنه چنین تلنگرهایی مانند فریاد کسی است که در چاهی عمیق گرفتار شده و صدایش را کسی نمی‌شنود- چه آن کودک- چه کسی که به خاطر لجبازی فیلم را گرفته و چه مربی بخت برگشته‌ای که عصبانیت تمام بی‌عدالتی‌ها و کاستی‌ های زندگی را بر گلوی کودک می‌فشارد.

ناصر عتباتی دادستان عمومی وانقلاب اردبیل گفت: حبس و جزای نقدی در انتظار مسببان کودک‌آزاری مهدکودک ستایش حق اردبیل است.

وی با بیان اینکه به محض شکایت یکی از والدین کودکان مبنی بر کودک‌آزاری در مهدکودک‌ سه ستاره ستایش حق اردبیل، پیگیر این موضوع بوده‌ایم به ایسنا گفت: برابر شکایت اولیای کودک مبنی بر آزار و اذیت کودک‌شان در این مهدکودک سریعاً پرونده قضایی در این مورد تشکیل شد.

عتباتی با اشاره به بازبینی فیلم ضبط شده از کودک‌آزاری و تحقیق و بررسی در مورد آن، تصریح‌کرد: خدمه که کودک را مورد آزار و اذیت قرار داده بود، به همراه مدیر مهدکودک که به دلیل سهل‌انگاری در نظارت مجموعه تحت مدیریت خود مسبب این حادثه بوده، بازداشت شده و روانه زندان شدند و مهدکودک نیز با دستور قضایی تا اطلاع ثانوی تعطیل شد.

دادستان عمومی و انقلاب اردبیل گفت: سیستم قضایی با کوچکترین بدرفتاری با کودکان با جدیت، قاطعیت و به شدت برخورد می‌کند و هیچ‌گاه در مقابل چنین حوادثی کوتاه نخواهد آمد.

وی افزود: با استفاده از ظرفیت‌های قانونی مجازات سنگینی از جمله حبس و جزای نقدی در انتظار مسببان چنین حوادثی خواهد بود و برخورد قاطع با این افراد زنگ خطری خواهد بود، نسبت به سایر مراکز و مهدکودک‌ها که در رفتار خود تجدیدنظر کرده و نهایت مراقبت و مهربانی را در برخورد با کودکان معصوم داشته باشند.

احمدیان مدیرکل بهزیستی استان اردبیل، با اشاره به اینکه مهدکودک ستایش یکی از مهدهای سه ستاره استان استبه ایسنا گفت: بعد از شکایت والدین از این مهدکودک و پخش فیلم کودک‌آزاری این موضوع را بلافاصله به رئیس سازمان بهزیستی کشور و معاون سیاسی امنیتی استانداری اردبیل ارجاع دادیم که یک روز بعد از این شکایت طبق اعلام کتبی سازمان بهزیستی کشور، پلمب مهدکودک مصوب شد و پرونده برای بررسی نهایی به تهران ارجاع داده شده است.

وی در ادامه به بازدید پنج موردی اکیپ بازرسی سازمان بهزیستی در طی بهمن‌ماه پارسال تا تیرماه امسال از این مهدکودک اشاره کرد و افزود: ما برای بررسی وضعیت تمامی مهدهای کودک استان، اکیپ‌های بازرسی مستمر به مهدها می‌فرستیم.

مدیرکل سازمان بهزیستی استان اردبیل گفت: خوشبختانه تصاویر این کودک‌آزاری توسط مربی این مهدکودک که به مدت چهارماه در این مهد مشغول به کار شده، گرفته شده و در اختیار ما قرار گرفته که تمامی تلاش ما بر این خواهد بود که از حق و حقوق کودکان بی‌گناه دفاع کنیم.

وی به مشاوره رایگان هفت جلسه‌ای برای تمامی کودکان حاضر در این مهدکودک نیز اشاره کرد و افزود: تمامی هزینه‌هایی که خانواده‌ها به مهدکودک پرداخت کرده‌اند، توسط اداره کل بهزیستی بازگردانده خواهد شد.

بنده تحت هیچ شرایطی اجازه نمی‌دهم فرزندم در چنین مکان‌هایی تربیت شود

عبدالله.ل یک شهروند اردبیلی که خود دارای فرزند دوقلوی دختر است در گفت وگو با خبرنگار ایسنا می‌گوید: با توجه به اینکه ذکر و فکر کودکان آماده دریافت هر نوع اخلاق و رفتار هستند، بنابراین بهتر است از خصوصیات و تربیت پدران و مادران الگو بگیرند و در قالب رفتار خانواده‌شان رشد کنند.

وی افزود: انتخاب نام نیک و تربیت صالح از وظایف پدران و مادران در قبال فرزندان است که قطعاً هر پدر و مادری می‌خواهد در مسیر زندگی درست از بابت ادامه تحصیل، رفتار اجتماعی، انتخاب شغل و در کل آینده به درستی عمل کند.

پدر حسنا و یسنا درباره اتفاقات اخیر در مهدکودک ستایش اردبیل نیز اظهار تاسف کرد و گفت: این اتفاق نشانگر عدم تعادل روحی و روانی مربی است که از این طریق دغدغه و عقده‌های روانی خود را تخلیه می‌کند.

وی تصریح‌کرد: بنده تحت هیچ شرایطی اجازه نمی‌دهم فرزندم در چنین مکان‌هایی تربیت شود.

چرا یک بدون تعادل روانی که جزو پرسنل مهدکودک نیست به آنجا راه داده شده است؟

یکی از اولیایی که فرزندش مدتی در مهدکودک ستایش حق بوده نیز گفت: من و فرزندم را مدتی در مهدکودک آنجا گذاشتم هر چند وقت یکبار نقاطی از بدن دختر عزیزم کبود یا خراشیدگی داشت.

به گفته وی هر وقت اعتراض می‌کردم می‌گفتند دعوای با بچه‌ها بوده ... بعد از پیگیری فهمیدم یک زن بدون تعادل روانی به جای مربی‌ها می‌مانده تا مربی‌ها به کارهای شخصی و بانک و خرید خودشان برسند. این زن که خودش سه تا بچه هم دارد و در آن زمان دو تا از بچه‌هایش در مهدکودک بودند از روی حسادت بچه‌های دسته‌گل دیگران را نیشگون می‌گرفت و کتک می‌زد. وقتی اعتراض کردم به شدت از این زن حمایت شد و مرا تهدید کردند و من ناچار شدم فرزندم را به مهدکودک دیگری منتقل کنم. از مسئولان تقاضا دارم خانم ... و مربی‌های دیگر را مجازات کنند چرا که یک زن که اصلا جزو پرسنل مهدکودک نیست را به داخل آن راه می‌دهند و بچه‌های مردم را به این روانی می‌سپارند.

شیرین نورباقری کارشناس روانشناسی نیز در گفت‌وگو با ایسنا گفت: براساس ماده یک پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک تمامی افراد زیر 18 سال کودک محسوب می‌شوند و بر اساس تعاریف ارائه شده کودک‌آزاری عبارت است از استفاده عمدی از قدرت، زور، تهدید یا نیروی جسمانی علیه کودک توسط یک فرد یا گروه که به سلامتی، حیات، رشد و عزت نفس کودک لطمه وارد کرده یا احتمال ایجاد صدمات بعدی را افزایش می‌دهد.

وی افزود: سازمان‌های موثر در پیشگیری و کنترل برخورد با کودک‌آزاری شامل قوه‌قضاییه، نیروی‌انتظامی، مراکز درمانی، آموزش و پروش، رسانه‌ها و مراکز غیردولتی هستند، اما اصلی‌ترین وظیفه بر عهده بهزیستی است تا این خطرات را به حداقل برساند، اما در این بخش نیازهایی را مطرح می‌کنیم که شامل توسعه کمی در نفوذ به همه آحاد و افشار جامعه در بخش کیفی و آموزش در تهیه پروتکل و ارتقای تعاملات درون و برون بخشی برای تکمیل چرخه کامل در این حوزه است.

نورباقری تصریح‌کرد: کودکان به علت ویژگی‌های که از نظر سنی دارند، بسیار آسیب‌پذیرند و نیاز به حمایت و مراقبت ما دارند، اما گاهی کهنسالان به دلایل مختلف به‌جای حمایت و مواظبت از کودکان، آنان را مورد آزار قرار می‌دهند.

این کارشناس روانشناسی با بیان اینکه کودک‌آزاری شامل رفتارهای است که توسط افراد دیگر خصوصاً کهنسالان نسبت به کودکان انجام می‌گیرد و به ‌نوعی به سلامت جسمی و روانی آنان آسیب می‌رساند، افزود: رفتارهایی که به‌صورت تصادفی انجام می‌شوند کودک آزاری به حساب نمی‌آیند، مانند این‌ که کودکی به علت تصادم با موتر دچار معیوبیت شود.

وی خاطرنشان کرد: کودکانی که مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند از شکایت کردن و بیان آن می‌ترسند. آنها از این می‌ترسند که مورد سرزنش قرار بگیرند یا این که بزرگترها، حرفهای‌شان را باور نکنند. والدین اغلب نشانه‌های کودک‌آزاری را نمی‌شناسند، زیرا نمی‌خواهند با واقعیت روبه‌رو شوند.

نورباقری افزود: کودکانی که آزرده شده‌اند، باید هر چه سریع‌تر تحت پشتیبانی خاص قرار گیرند. هر قدر آزار کودکان طولانی‌تر باشد، احتمال بهبود کامل آنها کمتر خواهد بود. مراقب تغییرات جسمی یا رفتاری کودک باشید، هر چند توضیحی در مورد آن ندهند.

وی در پاسخ به این پرسش خبرنگار ایسنا که میزان شیوع کودک‌آزاری در استان اردبیل و کشور ما چقدر است، توضیح‌داد: فارغ از آمار و ارقام که چقدر شایع است، مقدار کم این پدیده و حتی یک مورد آن هم می‌تواند برای جامعه آسیب‌رسان باشد و در مواردی ممکن است عواقب یک کودک‌آزاری، آینده یک استان و کشور را تحت تاثیر خود قرار دهد و البته از نظر شرعی همه ایرادهای جدی بر آن وارد است و حرام است.