معرفی کتاب «ریشه‌ های تجدید حیات خلافت اسلامی»

کتاب «ریشه‌های تجدید حیات خلافت اسلامی و تأثیر ژئوپلتیک آن» تالیف آقای سید علی موجانی در سال 2016 از سوی اداره نشر وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران منتشر گردید.

این کتاب در چهار فصل کلی به ریشه‏ های بحران ، ملت سازی عربی ، موضوع خلافت و طریقت و ... می پردازد. اگر چه نحله های مذاهب و گرایشهای مختلف در اسلام مورد بررسی قرار گرفته است، اما پرداختن به گروه تکفیری داعش اهمیت خاصی به کتاب حاضر داده است.

نویسنده در مقدمه، فرایند تاریخی رخدادها و تحولات ژئوپلیتیکی و سیاسی در منطقه خاور میانه را از سال های آغازین قرن بیستم به اجمال مورد اشاره قرار داده و به مواردی همچون، سر برداشتن جنگ اول جهانی قرائت های متفاوت از اسلام در یک صد سال اخیر در تعیین نوع مناسبات منطقه ای، واستفاده ی حکومت ها ازتعلقات دینی و مذهبی در جدال ها و رقابت های سیاسی با یکدیگر پرداخته است.

پس از آن در فصل اول با عنوان ریشه های بحران، موقعیت ژئوپلیتیک و سیاسی عراق، جایگاه تمدنی این کشور و نقش آن در تحولات و فراز و فرودهای سیاسی اجتماعی داخلی ومنطقه ای مورد مطالعه قرار گرفته است.

در فصل دوم با عنوان ملت سازی عربی، مسئله خلافت، تحول دولت و آغاز واگرایی ها در دولت عثمانی، که از اواخر قرن 18 آغاز گردیده و با جنگ جهانی دوم گسست های ملی و قومی از امپراطوری عثمانی شدت یافت، به تفصیل پرداخته شده است. در ادامه این فصل، شکل گیری ایدئولژی های ملی و قومی همچون بعث در عراق و سوریه، و تحول مفهوم دولت از خلافت با ماهیتی عربی تا پدید آمدن دولت های قومی- ملی  و پدید آمدن جریان های تکفیری مورد مداقه قرار گرفته است.

درفصل سوم با عنوان خلافت و طریقت، جریان نقش بندیه در تحولات سیاسی اجتماعی کشور های منطقه، تحت عناوینی همچون، تقابل با وهابیان و علویان ، نقطه ی اتصال نقشبندیان شام ، عراق و قفقاز، تولید ایده ی خلافت، نتیجه ی جهاد در قفقاز، باب عالی و بهر گیری از جنبش نقشبندیان، پیشینه ی جنبش عملگرای احیای خلافت اسلامی،حزب بعث عراق در مواجهه با خلیفه و کردهای نقشبندی مورد واکاوی قرار گرفته است.

درفصل چهارم و فصل پایانی کتاب، تحت عنوان فرصت ها و تهدید ها، پدیده نو ظهور داعش که با طرح ایده¬ی خلافت اسلامی جریان به دامنه تاثیر گذاری گسترده ی این جریان در مقایسه با نمونه های پیشین، سازمان دهی شبکه ای گسترده و فراگیر از ناراضیان اهل سنت، شاخه های عشایر، جریان های طریقتی عناصر بازمانده از ساختار فروپاشیده ی نظام پیشین عراق و... پرداخته شده و فرصت ها و تهدید های ناشی ازآن مورد بررسی قرار گرفته است.


فصل اول: ریشه‏ های بحران
عراق، گسلی در دنیای اسلام
عراق پس از سقوط چند بارة بغداد
عراق و انقلابات عربی معاصر؛ تأثیر و تأثرات
پیام انتخابات مجلس عراق در سال 2014م
خلافت، پروژه‎ای خارج از تصور برای دنیای اهل سنت

فصل دوم: ملتسازی عربی
دنیای عرب و مسألة خلافت
ایده بعث و سامان آن در عراق و سوریه
زمینه‌های وحدت سوریه و عراق
حزب بعث در مسیر ساخت دولت واحد عراق و سوریه
بعث سوریه در تقابل با بعث عراق
جریان بعث در پس تحولات دهة نود قرن گذشتة میلادی
حزب بعث و جریان‏های سلفی- تکفیری
پیشینة دولت اسلامی
داعش در نگاه سوری - عراقی
آینده‏ای ناپایدار

فصل سوم: خلافت و طریقت
چرا نقشبندیان؟
تقابل با وهابیان و علویان، نقطة اتصال نقشبندیان شام، عراق و قفقاز
تولد ایدة خلافت، نتیجة جهاد در قفقاز
باب‏عالی و بهره‎گیری از جنبش نقشبندیان
پیشینة جنبش عملگرای احیای خلافت اسلامی
حزب بعث عراق در مواجهه با خلیفه و کردهای نقشبندی

فصل چهارم: فرصت‏ها و تهدیدها