عارف: تضمینی نیست یکی از ما دونفر رئیس شود

محمدرضا عارف با بیش از یک میلیون و 600 هزار رای اهالی تهران که در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی به دست آورد حالا سودای ریاست مجلس دهم را در سر دارد. البته او همچنان اخلاق را سرلوحه سیاست‌ورزی خود قرار داده و به رفاقت در کنار رقابت معتقد است.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در مجلس آینده رئیس فراکسیون امید (اصلاح طلبان و حامیان دولت) خواهد بود. فراکسیونی که از دل لیست امید بیرون آمد و هر 30 کرسی تهران و نزدیک به 120 کرسی در سراسر کشور را به خود اختصاص داد. اصلاح طلبان امروز با سیاست آرام عارف و بزرگان جریان اصلاحات گام به گام پیش می روند.

منتخب اول مردم تهران در مجلس دهم که در انتخابات ریاست جمهوری 92 با کنار کشیدن از کارزار انتخاباتی زمینه ریاست جمهوری حسن روحانی و شکست اصولگرایان را فراهم کرد می گوید که بنا به همان مصلحتی که در انتخابات 92 کنار کشید و در ادامه همان مسیر، این بار وظیفه اش در این دوره حضور جدی به عنوان کاندیدای ریاست مجلس است. او تصریح می کند که به خاطر تعامل خوبی که همیشه با ارکان مختلف حاکمیت داشته می تواند در ریاست مجلس نیز از این تعامل به نفع مردم و نظام استفاده کند. منتخب اول تهران البته رقیب قدرتمندی به نام علی لاریجانی دارد که در دوره گذشته مجلس رئیس قوه مقننه بوده است اما عارف این بار آمده است تا آخر بایستد و برای ریاست مجلس رقابت کند. او از تعامل با رقبا در مجلس سخن می گوید و مبارزه با فساد را از اولویت های مجلس دهم می داند.

محمد رضا عارف در دیدار و گفت‌وگو با گروه سیاسی ایسنا، درباره مهمترین اولویت‌های مجلس دهم اظهار کرد: مهمترین شاخص مجلس آینده که ما دنبال می‌کنیم همدلی است و ان‌شاءالله نقشی در حفظ آرامش در کشور خواهد داشت چون این برای ما خیلی مهم است. ما شرایط منطقه و شرایط کشور خودمان را می دانیم و امروز حفظ آرامش برای هر اقدامی که می‌خواهیم انجام دهیم یک ضرورت است.

وی اضافه کرد: طبیعتا پرداختن به اولویت‌ها از مسائلی است که باید در نظر بگیریم. امروز اقتصاد یکی از اولویت‌ها به حساب می‌آید و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی که 24 بند دارد، به باور من جزء مترقی‌ترین سیاست‌هایی است که ان‌شاءالله پویایی به همراه خواهد آورد. ما امیدواریم با این سیاست ها بتوانیم به رشد 8 درصدی که در سند چشم‌انداز آمده، کاهش نرخ بیکاری به عدد یک رقمی، کاهش تورم که از مطالبات مردم هم هست و از برنامه‌های دولت نیز بوده، برسیم.

عارف در ادامه افزود: مهمترین مسأله ای که جزو اولویت های ما به حساب می آید مقابله با فساد است که می‌دانیم الان جزو مشکلات بخش‌های مختلف کشور است. ما دربرنامه‌ها و شعارهایمان هم مطرح کرده‌ایم که یکی از برنامه‌های ما مقابله با فقر و تبعیض است. با شکل‌گیری مجلس دهم و انسجامی که کمیسیون‌ها به خصوص کمیسیون اصل 90 خواهند داشت به طور جدی به مسأله مبارزه با فساد خواهیم پرداخت که ان‌شاءالله بتوانیم این مطالبه‌ای که مقام معظم رهبری از سال 82 به بعد مطرح کردند را با جدیت پیگیری کنیم.

منتخب اول تهران همچنین درباره این که رقابتش با لاریجانی برای ریاست چقدر جدی خواهد بود یادآور شد: مبنا و اصل ما تفاهم و همدلی بوده است که پاسخ این سوال را هم در لیست امید دادیم. ما با این نگاه آقای لاریجانی را در قم سرلیست خود کردیم، چون احساسمان این بود که وجود اشخاص میانه رو مثل آقای لاریجانی در مجلس ضروری است. خیلی هم بدیهی بود وقتی آقای لاریجانی انتخاب شود جزو کاندیداهای ریاست مجلس باشد.

وی خاطرنشان کرد: ما با یک نگاه درازمدت و راهبرد اصلی که جریان امید داشت ایشان را در لیست امید گذاشتیم. رقابت در فضای رفاقت ایرادی ندارد و حرکت ایجاد می‌کند چون نظام ما نظام تک حزبی نیست. مبنای ما این است که بر اساس ارزش‌ها و آرمان‌هایی که به آن اعتقاد داریم در یک فضای رقابتی جدی جلو برویم و تجربه انتخابات هم نشان داده هر وقت انتخابات رقابتی بوده، جایگاه نظام ارتقاء پیدا کرده و همبستگی مردم بیشتر شده است.

عارف ادامه داد: با حفظ مسائل اخلاقی و راهبردها رقابت ایرادی ندارد. البته ما از ابتدا به دنبال تعامل بودیم و فکر می‌کنیم می‌توانیم با تعامل یک مدیریت مشترک را در مجلس دنبال کنیم که در هیچ زمینه‌ای به رودررویی در مجلس ختم نشود. البته درباره انتخاب رئیس ما تقریباً از این مرحله عبور کردیم و برای تعامل به نتیجه نرسیدیم. یعنی در واقع جلسه‌ای تشکیل نشد. شاید دو طرف می‌توانستند برای ریاست در یک فضای صمیمی رقابت کنند. ما الان هم آمادگی داریم غیر از پست ریاست که ان‌شاءالله صحن علنی مجلس حرف آخر را می زند، برای بقیه پست‌ها بتوانیم به صورت تعاملی جلو برویم که همه جریانات تأثیرگذار در مجلس احساس کنند که می‌توانند در مدیریت مجلس مشارکت کنند.

وی درباره این که آیا امکان دارد برای جلوگیری از تنش از ریاست مجلس منصرف شود؟ تاکید کرد: هر کسی که برای ریاست انتخاب شود، تنشی ایجاد نخواهد شد. اینها پیش‌داوری‌هایی است که بر اساس تحلیل‌های سطحی ارائه می‌شود. مبنای ما همکاری و رفاقت است و می‌پذیریم که حرف آخر را مجلس می‌زند و با هم کار خواهیم کرد. هیچ تضمینی هم نیست که رئیس مجلس این دو نفری که مطرح هستند، باشند. ممکن است شخص دیگری خودش را مطرح کند و مجلس به او رأی دهد. در نهایت حرف آخر را مجلس خواهد زد. ما حتی در لیست تهران هم این کار را کردیم و برخی افراد را در لیستمان قرار دادیم که مطمئن بودیم رأیشان با ما نخواهد بود. چون ائتلافی فراتر از ائتلاف اصلاح‌طلبان را در نظر گرفتیم و راهبرد اصلاح‌طلبی در دهه چهارم انقلاب را این می‌دانیم که به نظرم در دو انتخابات اخیر 92 و 94 موفق شدیم.

عارف با اشاره به کنار کشیدن خود از انتخابات ریاست جمهوری سال 92 تصریح کرد: گاهی رفتاردرست در ماندن است و گاهی در کنار کشیدن که انسان باید در زمان مناسب تشخیص صحیح و درست در این زمینه داشته باشد. به همان دلیلی که در 92 آن اتفاق افتاد، امروز هم می‌گوییم که در ادامه همان مسیر و همان راه محکم باید جلو بیاییم.

وی همچنین تصریح کرد: اگر شما در دور دوم انتخابات شعارهای مردم را در حوزه‌های مختلف انتخابیه پیگیری کنید مطالبه مردم این است که ما به صورت جدی حضور داشته باشیم و این مسیر را ادامه دهیم. ما از هرچه داریم باید برای مردم بگذریم. به همین دلیل به مطالبات و پیام مردم توجه داریم و سعی کردیم در حد توانمان به مطالبات مردم پاسخ دهیم و این را گذشت نمی‌دانیم، بلکه وظیفه می‌دانیم. پاسخگویی به مطالبات مردم گذشت نیست، بلکه مسئولیت ماست و حقی نداریم که از آن بگذریم. ما باید وظیفه‌مان را انجام دهیم. زمانی که شرایط طوری بود که مردم از ما نخواستند که در یک مقطعی وظیفه‌مان را انجام دهیم خوشحال می‌شویم به خواست مردم عمل کنیم.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به این سوال که آیا باز هم مثل گذشته، گذشت خواهد کرد؟ گفت: اولاً گذشت نیست، بلکه وظیفه است. وظیفه دکتر عارف در این دوره حضور جدی به عنوان کاندیدای ریاست مجلس است. طبیعتاً اگر ما در مجلس اکثریت را داشته باشیم در مدیریت مجلس برنامه 128 بندی خودمان را که به مردم به عنوان تعهد مطرح کردیم بهتر دنبال می‌کنیم، اما اگر فراکسیون امید فراکسیون اکثریتی نشود ما درباره تعهدمان در مجلس نباید کوتاه بیاییم و در حد توانمان با حضور در کمیسیون‌های مختلف مجلس این برنامه‌ها را پیگیری خواهیم کرد. چون برنامه ما بر مبنای اسناد بالادستی است و پیش‌بینی من این است که با نگاه مثبتی از سوی رقبا روبرو خواهیم شد و می‌توانیم با کمک آنها این برنامه‌ها را پیش ببریم.

عارف در پاسخ به این پرسش که اگر به ریاست مجلس نرسد این اتفاق یک شکست برای اصلاح طلبان به حساب خواهد آمد و آیا توصیه ای برای کنار کشیدن از سوی بزرگان اصلاحات به او شده است یا خیر؟ اظهار کرد: با نگاهی که من دارم در داخل نظام شکست معنی ندارد. ما طبق وظیفه‌ای که داریم به میدان می‌آییم و حرف آخر را هم مردم و نهادهای قانونی می‌زنند. وظیفه ما حضور برای رسیدگی به مطالبات مردم و بالا بردن جایگاه نظام است.

وی ادامه داد: درباره تصمیمات فراکسیون امید یک شورای عالی سیاست‌گذاری تشکیل شد که تقریباً می‌توان گفت هم همه احزاب فعال جبهه و هم همه بزرگان اصلاحات را نمایندگی می‌کند، بنابراین تصمیمات این شورا تصمیمات جمعی است و اینکه ما کاندیدای خاص خود را داشته باشیم تصمیمی است که شورای عالی سیاست‌گذاری به آن رسید و طبیعتاً مورد حمایت بزرگان اصلاحات هم هست. پس اجازه دهید خیلی وارد نظر فردی نشویم. چون این تصمیمات یک تصمیم فردی نبوده است. چون اشاره شد آیا از حقتان می‌گذرید من می‌گویم که حقی ندارم و در جریانی خودم را تعریف کرده‌ام و وظیفه‌ام است که به خرد جمعی و تصمیم جمعی احترام بگذارم.

معاون اول دولت اصلاحات درباره نحوه تعامل خود با حاکمیت در صورت قرار گرفتن در جایگاه ریاست قوه مقننه، خاطرنشان کرد: در طول 30 و چند سال گذشته از اوایل انقلاب که من مسئولیت داشته‌ام و همیشه بهترین تعامل را با همه نهادهای حاکمیت داشته‌ام. هیچ گاه با هیچ نهاد حاکمیتی تعارض یا مشکلی نداشته‌ام. اگر هم اختلاف نظری بوده که حتماً بوده خصوصی و در فضای دوستانه آن را حل کرده‌ام. یعنی تعارض را هیچ وقت به فضای رسانه‌ها نکشانده‌ام. در خیلی از جاها مدیریت من همزمان با یک بحران بوده است. من به حل مسائل به صورت تعاملی نگاه می کنم و مسائل را در درون خانواده می دانم و هیچ نهاد حاکمیتی نیست که رابطه من با آن بسیار عالی نباشد. من اهل تعامل هستم البته اختلاف هم داشته ایم.

رئیس اسبق دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: وقتی در سال 73 رئیس دانشگاه تهران شدم دانشگاه به معنی واقعی بحران داشت به دلیل تعامل خوبی که با همه داشتم بعد از شش ماه دانشگاه کاملاً آرام شد. مدیریت راست دانشگاه تهران قبل از من به خاطر فضای چپ‌ دانشگاه جرأت نکرده بود به جامعه اسلامی دانشجویان مجوز بدهد، اما من مجوز دادم و انجمن اسلامی هم پذیرفت و بعد از چند ماه دانشگاه آرام شد که این بیانگر تعامل خیلی خوب من با همه نهادهاست که به آن اعتقاد دارم. نمی دانم شما چقدر در رابطه با حادثه دکتر سروش در دانشگاه تهران پیش ازاینکه من به دانشگاه بروم مطلع هستید. آنجا همیشه تظاهرات و دعوا بود، اما بعد از اینکه من به دانشگاه تهران رفتم کلا مسأله حل شد.

وی در ادامه یادآورشد: من خودم را هیچ وقت با نهادها رقیب ندانسته‌ام. هیچ نهاد حاکمیتی نیست که رابطه‌ بسیار خوبی با آن نداشته باشم. یک نفر بیاید بگوید که عارف درباره مافوق یا مادون خود کوچکترن حرفی را زده است. در حالی که خیلی‌ها برای عبور از مادون یا مافوق خود حرف‌هایی می‌زنند. من به لابی مثبت داخل نظام به صورت خصوصی اعتقاد دارم و همیشه هم موفق بوده‌ام. مثلا اگر به مسأله بازگشایی دانشگاه ها بازگردیم من هیچ‌گاه سهم خودم را در مسأله بازگشایی دانشگاه ها مطرح نکردم و همه جا آن را به حساب وزیر گذاشتم اما خیلی ها می‌دانند که مسبب و عامل بازگشایی دانشگاه‌ها عارف بود. خیلی‌ها می‌دانند که با ریسک چه کسی نوگشایی دانشگاه صورت گرفت، اما هیچ وقت اسم عارف را نگفته‌اند.

عارف همچنین درباره شایعاتی مبنی بر حمایت دولت از ریاست لاریجانی با وجود تکذیب های مکرر سخنگوی دولت تاکید کرد: ما ائتلافی را با حامیان دولت داریم که به طور مشخص نمود خارجی آن حزب اعتدال و توسعه است و با آنها در یک ائتلاف و فراکسیون هستیم. اخیراً نیز دبیرکل حزب اعتدال و توسعه موضع‌گیری کرد که اعضای لیست امید موظف‌اند طبق تصمیمات فراکسیون امید را عمل کنند. البته دولت خودش نباید دخالت کند چون دولت ما دولت حزبی نیست و انتظاری هم که ما از دولت داشته‌ایم همیشه همین بوده است. دولت در انتخابات نیز صادقانه خوب عمل و از هیچ جریانی حمایت نکرد.

وی در ادامه عنوان کرد: البته حق فردی افراد است که اظهار نظر کنند. گاهی اظهار نظر شخصی افراد با اظهار نظر حقوقی‌شان مخلوط شده است که این جای گله دارد که بعضی از دوستان گاهی مواضعی گرفته‌اند که چون شفاف بیان نشده این تلقی به وجود آمده که دولت از شخص خاصی حمایت می‌کند. ما انتظار نداریم دولت از ما حمایت کند با وجود اینکه این دولت نتیجه حضور و نقش ما در انتخابات 92 بود. اما حتی از دولتی که برآمده از جریانات اصلاحات است انتظار نداریم که الان در انتخابات مدیریت مجلس نقش بی‌طرفانه خود را که بهترین نقش است کنار بگذارد.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: نباید این تلقی ایجاد شود که دولت در تعیین مدیریت مجلس نقش‌آفرینی می‌کند و توقع ما این است که به خصوص در روزهای آینده، دوستان توجه کنند و رفتار و موضع گیری‌هایشان به گونه‌ای نباشد که انگار از یک جریان حمایت می‌کنند.

نفر اول انتخابات مجلس در تهران درباره گلایه ای که نسبت به حضور برخی افراد نزدیک به جریان رقیب در لیست امید می شود، گفت: این اعتراض، اعتراض واردی بود که برخی احزاب می‌کردند، اما با تصمیم شورای عالی سیاست‌گذاری ما به ائتلافی فراتر از اصلاحات رسیدیم و به اتفاق آراء ائتلاف امید را تصویب کردیم.

وی با اشاره به فرآیند انتخاب کاندیداهای لیست امید یادآور شد: ائتلاف این نیست که ما دیکته کنیم و دیگران چشم بگویند. ما خودمان لیست 36 نفره در تهران داشتیم که 30 نفر باید از بین ‌آنها انتخاب می‌شدند، اما وقتی وارد ائتلاف شدیم افرادی به این لیست اضافه شدند. در حدود 45 نفر شدیم که این 45 نفر حالا باید به 30 نفر می‌رسیدند. قاعدتاً نمی‌شد با جریانی ائتلاف کنیم ولی کسی از بین آنها در لیست ما نباشد. حذفی که داشتیم ناشی از جایگزین کردن افرادی بود که در ائتلاف حضور داشتند.

عارف اضافه کرد: اکثریت قریب به اتفاق ائتلاف امید یک میثاق‌نامه را امضا کردند و کسانی که می‌گویند امضا نکرده‌ایم اتفاقاً کسانی هستند که ما به آنها احترام گذاشته‌ایم. چون شخصیت‌شان به گونه‌ای بود که فکر می‌کردیم نیازی به امضای میثاق‌نامه ندارند. این یک دستور تشکیلاتی بود و اولین نفری که میثاق‌نامه را امضا کرد خود من بودم. ولی به احترام برخی از عزیزان گفتیم نیازی نیست میثاق‌نامه را امضا کنند، متأسفانه امروز مطرح می‌کنند که ما هیچ تعهدی نداریم. آنها تعهدی فراتر از میثاق‌نامه دارند که این یک تعهد اخلاقی است.

وی در ادامه تصریح کرد: وقتی یک شخصیت برجسته در لیست امید می‌آید به فراکسیون امید متعهد می‌شود، ولی امروز بعضی‌ها مطرح می‌کنند که ما تعهدی نداریم. خب ما هم که به جز اهرم‌های اخلاقی اهرمی نداریم. کلیه افرادی که در لیست امید بودند موظف‌اند طبق تصمیمات فراکسیونی عمل کنند. البته اگر عمل نکردند خود مردم و منتخبین متوجه می‌شوند.

عارف همچنین در پاسخ به این سوال که چقدر احتمال می دهد اتفاق شورای شهر سال 92 باز هم برای اصلاح طلبان این بار در مجلس تکرار شود؟ یادآور شد: آن زمان میثاق‌نامه نبود و تجربه‌ای که ما از شورای شهر داشتیم این میثاق‌نامه رابه وجود آورد تا دیگر آن اتفاق تکرار نشود، اما به هر حال یک تعهد اخلاقی است که منتخبین مردم باید به مردم پاسخ بدهند و ما کاری جز توصیه اخلاقی نمی‌توانیم بکنیم و نمی‌توانیم شلاق‌شان بزنیم. البته خیلی نگران نیستیم، ولی به هر حال رفتار عده‌ای قابل پیش‌بینی نیست.

وی تاکید کرد: اگر من رئیس شوم اتفاقا با افرادی که بدقولی کردند بهتر برخورد می کنم چون گاهی اوقات این رفتار باعث تادیب افراد می شود البته ما روند را خوب می‌دانیم و اینکه مردم به لیست رأی می دهند یعنی به سمت یک نظام حزبی می‌رویم و ما باید این پیام مردم را درک کنیم. بنابراین، افرادی که در لیستی بوده‌اند باید احترام این نظر و پیام را حفظ کنند و قطعاً هر رأیی که مجلس بدهد باید مورد احترام همه باشد و به هر فردی که نمایندگان رأی بدهند مورد تأیید ما خواهد بود و از او حمایت خواهیم کرد.

منتخب اول تهران همچنین در پاسخ به این سوال که در صورت ریاست در مجلس نحوه تعاملش با رقبا چگونه خواهد بود، بیان کرد: من سعی می کنم بهترین رفتار و بهترین رابطه را با جریان رقیب داشته باشم و از تجربه 30 ساله خودم در برخورد با رقبا استفاده خواهم کرد. وقتی من رئیس دانشگاه تهران شدم بخشی از گروه‌های راست موضع های بسیار تندی داشتند و حتی بعد از دو سه ماه طرح تحقیق و تفحص به مجلس دادند. با این حال بعد از چند ماهی همسو شدیم. ما می توانیم به راحتی بنشینیم و با هم صحبت کنیم و ببینیم مشکل چیست.

وی همچنین گفت: گاهی اختلاف بر سر خودخواهی یا این است که مثلا فلانی از قیافه من خوشش نمی آید که این فرق می‌کند اما زمانی اختلاف بر سر روش، منش و برنامه است که قابل اصلاح خواهد بود. ما تلاش می‌کنیم یک مجلس الگو داشته باشیم و نیروهای سیاسی داخل مجلس هویتشان را حفظ کنند. ما هیچ وقت نمی خواهیم به هویت هیچ حزب سیاسی در مجلس آسیب وارد شود، اما با حفظ هویت الگویی از همبستگی و یکپارچگی را داشته باشیم. از ناحیه ما این علاقه وجود دارد که با جریان رقیب با تعامل کار کنیم. اینکه هیأت رئیسه مجلس به صورت موقت انتخاب می‌شود یک نکته مثبت است که اگر احساس کنیم در آن فضا نیستیم در فاصله بین هیأت رئیسه موقت و دائمی با تعامل به سمتی برویم که گویای تعامل حداکثری باشد البته به شرطی که رقبای ما هم بپذیرند. ما این مسأله را پیشنهاد خواهیم کرد ولی اگر طرف مقابل جواب مثبت ندهد ما خیلی نمی توانیم کار دیگری بکنیم.

منتخب مردم تهران همچنین درباره ریاست آیت الله جنتی در مجلس خبرگان و این که ممکن است در انتخابات مجلس نیز چنین شرایطی پیش آید گفت: اولاً باید به آقای جنتی به خاطر ریاست خبرگان تبریک بگویم. از طرفی آقای هاشمی هم به دلیل تصمیم خودشان و رایزنی‌هایی که داشتند کاندیدای ریاست نشدند. آیت‌الله امینی هم آمدنشان در این دو هفته نوسان داشت و حتی خود من تا چند شب قبل از برگزاری انتخابات هیات رییسه خبرگان نمی‌دانستم آیا قطعاً کاندیدای ریاست خواهد شد یا خیر و حتی از یکی از نزدیکان که پرسیدم گفت ظاهراً بناست کاندیدا شوند.

وی خاطرنشان‌ کرد: ترکیب مجلس خبرگان هم همین بود و این حق نمایندگان بوده که به کسی که می‌خواهند رأی بدهند. مجلس خبرگان با مجلس شورای اسلامی از نظر ترکیب متفاوت است و من نمی‌خواهم با توجه به مسئولیت فراجناحی مجلس خبرگان این مجلس را سیاسی و جناحی ببینم. قیاس دو مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری با هم قیاس مع‌الفارق است و در عین حال اگر بخواهیم ترکیبشان را مقایسه کنیم ترکیب این دو مجلس نیز با هم تفاوت دارد.