مقنن باید قانون شناس باشد/الهیار ملکشاهی؛ مقننی توانمند

صدای ایران؛ دکتر محسن سلگی: ضرورت افزایش حضور بانوان و حتی تغییر چهره مردانه مجلس موضوعی بود که در ماههای گذشته از سوی طیف نزدیک به کارگزاران مطرح شد و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و معاونت امور زنان ریاست جمهوری نیز تلویحا بر این مطالبه صحه گذاشتند.

از دیگر مطالبات صنفی در این خصوص پیشنهاد افزایش حقوقدانان در مجلس و غنا بخشی به وظیفه ذاتی قوه مقننه یعنی قانونگذاری از این طریق است بدیهی است تسلط نمایندگان مجلس به مبانی واصول حقوق مانع از وضع قوانین مبهم مجمل و ناکارآمد می شود وقوانین موضوعه را در مرحله اجرا با کمترین چالش مواجه می سازد.

در بسیاری از کشورها اکثریت عددی مجلس قانونگذاری را باید حقوقدانان در اختیار داشته باشند؛ حال آن که در کشور ما در حلول ادوار مجلس کمتر از 10 درصد نمایندگانی که  در ترکیب مجلس حضور داشته اند از فقها و یا دانش آموختگان حقوق بوده اند که این موضوع از نقاط ضعف قوه مقننه در ایران به حساب می آید به خصوص که حضور فقها نیز در دوره های اخیر مجلس نسبت به ادوار نخستین کاهش قابل توجهی را شاهد بوده است.

مطابق اصل 71 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مجلس اختیار وضع قانون در عموم مسائل را در حدود مقرر عهده دار است. وظیفه بعدی نمایندگان مجلس وظیفه نظارتی است که از نظارت بر تشکیل دولت از طریق رای اعتماد گرفته تا استیضاح وزرا و رئیس جمهور و همچنین تحقیق و تفحص و اظهار نظر در تمامی امور کشور را در بر می گیرد.

در هر دو مورد پیش بینی شده برای نمایندگان مجلس ضرورت تسلط بر مبانی حقوقی، به وضوح قابل استنباط است؛ زیرا کسانی می توانند به نحو مطلوب به امر قانونگذاری انضمام ورزند که از مبانی نظم عمومی فلسفه وضع قانون اصول و قواعد حقوقی و همچنین نظریات فقها و حقوقدانان صاحبنظر مطلع بوده و درک صحیحی از ضرورت وضع قانون و نیاز جامعه و شهروندان به قوانین داشته باشند.

در مواردی نیز بی اطلاعی از وجود قوانین سابق التصویب سبب می شود که نمایندگان به وضع قوانینی متعارض با قوانین قبلی مبادرت کرده و ناخودآگاه و به طور ضمنی قانونی مترقی و کارآمد را نسخ کنند؛ حال آن که اگر نصاب قابل توجهی از نمایندگان مجلس را فقها و حقوقدانان تشکیل داده باشند، ضریب اشتباهاتی از این دست به پایین ترین میزان خود خواهد رسید.

حضور چهره هایی مانند دکتر الهیار ملکشاهی با توجه به آنچه گفته شد و نیز تجارب کم نظیر حقوقی و قضائی مشارالیه، حضوری مبارک و بی بدیل است. علاوه بر این، نگاه حقوقی، علمی و دقیق ایشان که پرهیز از هرگونه غوغاسالاری یا موبوکراسی را در پی داشته است، عامل دیگری برای صحه نهادن بر لزوم حضور ایشان در مجلس، آن هم در شرایط پسابرجام است؛ شرایطی که بیش از هر زمانی به اجماع و اعتدال نیاز داریم. مضافا این که آقای ملکشاهی توانسته اجماعی را میان جناحین به وجود آورد و الگویی شایسته برای میانه روی در حوزه انتخابیه خود باشد.