ایران و کانادا سزاوار روابط ویژه

فریدون مجلسی در یادداشتی در شرق نوشت:

روز گذشته «استفن دیون»، وزیر خارجه کانادا، اعلام کرد کشورش تحریم علیه ایران را لغو کرده است و سفارت آن کشور در ایران بازگشایی می‌شود. از هنگامی که حزب لیبرال در انتخابات اخیر این کشور پیروز شد - انتخاباتی که در آن دو ایرانی فرهیخته نیز به عضویت پارلمان كانادا درآمدند- پیش‌بینی می‌شد به‌زودی روابط دو کشور به‌سوی عادی‌شدن برود. منابع کانادایی به نقش مؤثر دکتر ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، در تماس‌ با نمایندگان کانادایی متنفذ در کنفرانس اخیر داووس سوئیس در سرعت‌بخشیدن به برقراری این روابط اشاره کرده‌اند. درواقع در شرایط متعارف بین‌المللی، روابط ایران و کانادا نه‌تنها باید عادی باشد بلکه سزاوار روابطی ویژه است. نباید فراموش کنیم که اکنون نزدیک دو درصد جمعیت کانادا ایرانی‌تبار هستند. اینان در تورنتو، ونکووِر، مونترال و تا حدی در کالگری متمرکز هستند؛ یعنی در مراکز اصلی جمعیتی، صنعتی، دانشگاهی و بازرگانی. اما تأثیرگذاری آنان در زندگی اجتماعی و اقتصادی آن کشور بسیار بیشتر از درصد جمعیتی آنان است. ایرانی‌تباران کانادا در بالاترین رده‌های فرهنگی، تخصصی و تجاری آن کشور جای دارند. یک دلیل آن شرایط سخت‌گیرانه کانادا در پذیرش مهاجران ایرانی در دو دهه اخیر، از جمله داشتن حداقل مدرک دانشگاهی لیسانس بوده است. این شرایط موجب شد که ایرانیان مهاجر در کانادا در مقایسه با گروه‌های دیگر و حتی میانگین آموزشی کانادا در سطح تحصیلی بالاتری قرار بگیرند. مهاجران نسل اول به عادت و شیوه ایرانی در تحصیلات فرزندانشان هرگز کوتاهی نکرده‌اند. نمونه آن برجستگی تحصیلی دو نماینده اخیر ایرانی‌تبار در مجلس عوام کاناداست که اگر واجد هر صفتی باشند، عوام‌بودن به معنی ایرانی آن هرگز برازنده آنان نیست! از قضا ما در همان نخستین روز اعلام انتخاب‌شدن آنان پیش‌بینی کرده بودیم که خصوصا با حضور آنان یخ‌های روابط ایران و کانادا به‌زودی آب خواهد شد. رفتار دولت دست‌راستی قبلی کانادا در سخت‌گیری نسبت به ایران و ایرانی‌تباران حتی ناقض حقوق انسانی این گروه از شهروندان خودشان بود که با ایجاد سد در ارائه خدمات کنسولی در روابط انسانی و خانوادگی و اجتماعی آنان نیز خلل ایجاد کرده بودند. صدهاهزار ایرانی مرفه و اغلب فرهیخته ایرانی، بازار مطلوبی برای بسیاری از تولیدات ایرانی هستند و می‌توانند در روابط تجاری آینده میان دو کشور نقش مهمی داشته باشند. نیاز فوری این چندصد‌هزارنفر و خانواده‌های آنان در ایران به مراودات هوایی نیز می‌تواند بخش هواپیمایی کشورمان را منتفع کند. اکنون سود این مراودات نصیب شرکت‌های هواپیمایی عربی و ترک می‌شود اما اگر ایران پروازهای مستقیم میان تهران- تورنتو، تهران- ونکوور و تهران - مونترال را برقرار کند چنین خطوطی باید پاسخ‌گوی نیاز ‌میلیون‌ها ایرانی‌تبار مقیم آمریکا نیز باشد که با تنظیم پروازهای خود از طریق فرودگاه‌های کانادا می‌توانند دستیابی مستقیم‌تر، کم‌توقف‌تر و ارزان‌تری به تهران داشته باشند. 

یقینا چنین پروازهایی از روز نخست با فهرست‌های طولانی ذخیره جا مواجه خواهد بود. مرکز هوانوردی بین‌المللی نیز در مونترال است و لابد شرکت‌های ایرانی مشکلات دوران تحریم را با «یاتا» نیز در این میان حل‌وفصل خواهند کرد. کانادا تولیدکننده برخی انواع پیشرفته هواپیماهای با ظرفیت‌های متوسط و پایین است و در صنایع نفت و گاز و راه‌آهن نیز در رده‌های بالای تخصصی جهان قرار دارد و می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای بازار ایران باشد. دوران پسابرجام و تلاش برای بازسازی روابط با کشورهای مختلف، حتما می‌تواند با دولت جدید کانادا نیز روابط پرسودی را به‌همراه داشته باشد.