تحول مثبت در دانشگاه علامه طباطبایی

احمد شیرزاد در شرق نوشت:

بر اساس قانون مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه‌های ایران زیرنظر هیات‌های امنا فعالیت می‌کنند؛ سنتی که در تمامی دانشگاه‌های معتبر در دنیا نیز وجود دارد و در کرسی‌های دانشگاهی معتبر دنیا از اعتبار بسیار بالا‌تری برخوردار است و مهم‌ترین مرجع تصمیم‌گیری در امور دانشگاهی است. اما نکته حایزاهمیت این است که در کشور ما، هم‌اکنون هیات‌های امنا، بیشتر در زمینه اختیارات مالی فعال هستند.

به این معنا که اعضای هیات‌امنای هر دانشگاه به‌لحاظ تاثیر‌گذاری مالی نقش ایفا می‌کنند، بر نحوه هزینه‌کرد اعتبارات نظارت می‌کنند، در جهت کسب منابع مالی مستقل برای دانشگاه تلاش می‌کنند و به مجموعه دانشگاه در مدیریت مالی کمک می‌کنند.

اما آنچه طی سال‌های اخیر شاهد آن بودیم، این بود که تصمیم‌گیری‌ها در هیات امنای دانشگاه‌های کشور تفاوت چندانی با تصمیم‌گیری‌ها در وزارت علوم یا رییس دانشگاه نداشت که در این رابطه باید گفت که منع خاصی برای تفاهم تصمیم‌گیری‌ها وجود دارد و هیات امنا با حق قانونی خود می‌تواند تصمیمات متفاوتی از وزارت علوم برای پیشبرد اهداف دانشگاه بگیرد. از سوی دیگر آنچه هنوز کامل روشن نیست، دامنه اختیارات هیات‌های امنا در دانشگاه‌هاست.

اینکه هیات‌های امنا در دانشگاه‌های ایران می‌توانند علاوه بر اختیارات مالی و اعتباری وارد سایر مسایل دانشگاه‌ها در ایران شوند؟ تجربه کشور‌های موفق نشان می‌دهد، اگر خرد جمعی در میان کسانی که همگی جزو نخبگان جامعه هستند و برای یک محیط علمی تصمیم‌گیری می‌کنند، ایجاد شود می‌تواند منجر به نتایج خوبی برای دانشگاه‌ها شود.

بر همین اساس به نظر می‌رسد در مقطع کنونی وزارت علوم باید در برنامه‌ریزی‌های خود، به نحوی رفتار کند که هیات‌های امنا نقش موثر‌تری در جهت‌گیری‌های کلی دانشگاه داشته باشند.

البته در این مسیر باید توجه داشت هیات‌های امنا در دانشگاه‌های کشور یک نهاد سیاسی نیستند. در تمامی دانشگاه‌های معتبر دنیا، معمولا تلاش بر این است که هیات‌های امنا از داخل آن دانشگاه، اعضای هیات علمی دانشگاه، مسوولان محلی و استانی همچون روسای شورای شهر یا استانداران مسوولانی که در زمینه‌های اقتصادی فعال هستند و می‌توان از نفوذ آنان در مسایل اقتصادی استفاده کرد، ‌دانش‌آموختگان دانشگاه و کسانی که تعلق‌خاطری نسبت به دانشگاه دارند، انتخاب شوند.

بر همین اساس به نظر می‌رسد، همزمان با پایان‌یافتن ماموریت هیات امنای سابق در دانشگاه علامه‌طباطبایی، معرفی اعضای جدید هیات‌امنای دانشگاه علامه‌طباطبایی با معیار‌های درست دانشگاهی صورت گرفته است و می‌تواند نویدبخش دوران خوبی برای دانشگاه‌ علامه‌طباطبایی باشد.

 این دانشگاه به‌عنوان تنها دانشگاه علوم انسانی کشور طی چندسال اخیر، به‌شدت فضای سیاسی را تجربه کرد و طرح‌هایی همچون بازنشستگی استادان باعث شد شأن علمی این دانشگاه تا حدودی خدشه‌دار شود. حتی در مقطعی شاهد آن بودیم که یک گروه موفق همچون گروه اقتصاد و توسعه دانشگاه علامه، یک‌شبه و به دلیل نگرشی که رییس سابق دانشگاه نسبت به برخی افراد داشت، منحل شد.

با این حال با توجه به ترکیب اعضای جدید هیات امنای دانشگاه علامه می‌توان امیدوار بود که این دانشگاه در ریل منطقی و درست دانشگاهی و علمی خود قرار گیرد.

حضور افراد شاخصی همچون دکتر ستاری‌فر، که بیش از سوابق سیاسی خود، سوابق علمی برجسته‌ای دارند و آقای ولی‌الله سیف که از دانش‌آموختگان این دانشگاه است و می‌تواند از شأن سازمانی خود در بانک مرکزی برای دانشگاه، کمک بگیرد، نشان‌دهنده انتخاب درست و غیرسیاسی وزارت علوم است.

به همین دلیل می‌توان امیدوار بود، وزارت علوم با یک نگرش غیرسیاسی نسبت به هیات‌های امنا، با تعریف دوباره دامنه اختیارات هیات‌های امنا و چیدمان درست ترکیب این هیات‌ها، دانشگاه‌های کشور را به مسیری نیل دهد که هیات‌های امنا بتوانند مرجع اصلی تصمیم‌گیری در دانشگاه‌های کشور شوند.