آسوشیتدپرس: در صورت مخالفت کنگره، اوباما می‌تواند توافق هسته ای را پیش ببرد؟

رای گیری ماه سپتامبر درباره توافق هسته ای ایران، یک چالش بزرگ میان باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و کنگره این کشور شمرده می شود. با این وجود حتی اگر قانونگذاران آمریکایی این توافق را نپذیرند، برای کاخ سفید پایان بازی نخواهد بود.

به گزارش صدای ایران به نقل از فرهیختگان آنلاین، رای مخالف کنگره آمریکا به این توافق هسته ای، مانع از آن نخواهد شد که اوباما شخصا در حمایت از این توافق اقدام نکند. اوباما احتمالا با انتقادهای شدیدی روبرو خواهد شد، اما این جریان باعث خواهد شد وی چنین پیشرفتی را در عرصه سیاست خارجی، به فهرست دستاوردهای دومین دوره ریاست جمهوری خود بیافزاید.

اوباما برای آنکه بخش عمده چندین میلیارد دلار پول حاصل از لغو تحریم های ایران را در اختیار این کشور قرار دهد، به تایید کنگره آمریکا نیازی ندارد. البته این موضوع زمانی محقق خواهد شد که ایران به تعهدات خود در زمینه کنترل برنامه هسته ای عمل کند.

«رابرت ستلاف Robert Satloff » مدیر اجرایی «موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن» در این باره گفت: «قطعنامه ای مبنی بر رد موافقتنامه ایران ممکن است از لحاظ سیاسی بازتاب های گسترده ای داشته باشد، اما تاثیر آن در عمل محدود خواهد بود. این قطعنامه قادر نخواهد بود بر اقتدار رئیس جمهور اوباما غلبه کند.»

قانونگذاران آمریکایی که در تعطیلات تابستانی خود به سر می برند، در حال تصمیم گیری درباره نحوه رای دادن به این توافق هستند. در اینجا مروری بر وضعیت کنونی اوضاع می کنیم.

با توجه به آنکه جمهوریخواهان هر دو مجلس کنگره را در اختیار دارند، هم مجلس نمایندگان و هم سنا به این توافق رای منفی خواهند داد.

اوباما وعده داده است چنین قطعنامه ای را وتو کند. بنابراین پرسش اکنون این است که آیا کنگره قادر خواهد بود رای کافی برای غلبه بر وتوی اوباما را جمع آوری کند. در حقیقت این موضوع به معنای رای عدم اعتماد از جانب هر دو حزب علیه رئیس جمهور خواهد بود، و اینکه اوباما اقتدار کنونی خود را برای لغو تحریم های اعمال شده توسط کنگره از دست خواهد داد.

اما دموکرات ها و جمهوریخواهان پیش بینی کرده اند وتوی اوباما موثر خواهد بود؛ به این معنا که مخالفان اوباما قادر نخواهند بود آرای کافی را علیه وی جمع آوری کنند. بیش از نیمی از دموکرات های سنا و سناتورهای مستقل از این توافق حمایت می کنند. برای معتبر بودن وتوی اوباما، به 34 رای نیاز است. البته در این میان یک نقص عمده وجود دارد و آن هم از سوی «چاک شومر» سناتور ایالت نیویورک ایجاد شده است. وی سومین چهره قدرتمند دموکرات ها در سنا و رهبر آینده این حزب شمرده می شود.

در مجلس نمایندگان نیز بیش از 45 تن از دموکرات ها حمایت خود را اعلام کرده اند. «نانسی پلوسی» رهبر دموکرات ها از ایالت کالیفرنیا با اطمینان خاطر در خصوص جمع آوری آرای کافی برای نجات این توافق سخنرانی کرده است. 10 تن از دموکرات های مجلس نمایندگان، مخالفت خود را با این موضوع اعلام کرده اند.

رئیس جمهور آمریکا می تواند برخی از تحریم های این کشور را علیه ایران تعلیق کند. وی همچنین می تواند با صدور دستوراتی جدید، اجازه برخی تراکنش های مالی را که اکنون ممنوع است صادر کند. در بخش مالی نیز اوباما می تواند از احکام اجرایی خود به منظور خارج کردن برخی شخصیت های حقیقی و حقوقی ایران از فهرست تحریم های آمریکا استفاده کند. از جمله این شخصیت های حقوقی می توان به دهها بانک ایرانی اشاره کرد. این بدان معنا است که این اشخاص دیگر شامل مجازات های اقتصادی آمریکا نخواهند بود.

تنها کنگره آمریکا است که می تواند تحریم های قضایی را لغو کند. این تحریم ها از جمله دشوارترین محدودیت ها علیه ایران شمرده می شود که بخش انرژی، بانک مرکزی و برخی از بخش های حیاتی اقتصاد این کشور را هدف قرار داده است. با این وجود کارشناسان عقیده دارند اوباما به تنهایی می تواند تاثیر ناشی از برخی از این تحریم ها را خنثی کند و با همکاری اروپایی ها، از شدت برخی دیگر از تحریم ها بکاهد.

«مارک دوبوویتز» از حامیان عمده تحریم های ایران در «بنیاد دفاع از دموکراسی ها» در واشنگتن در این باره گفت: «اوباما می تواند با استفاده از احکام اجرایی خود، بخش عمده تحریم ها را بر اساس توافق (هسته ای) لغو کند.»

اگر اوباما و اروپایی ها نام بانک های ایرانی را از فهرست تحریم ها حذف کنند، این موسسات بار دیگر به نظام مالی جهانی دسترسی پیدا خواهند کرد.

- در کنگره چه مسائلی بررسی می شود؟

رای گیری های ماه سپتامبر، نتیجه نهایی قلمداد نخواهد شد. یکی از پرسش هایی که مطرح می شود این است که آیا کنگره باید تلاش کند تا «لایحه تحریم های ایران» را دوباره به اجرا بگذارد. این لایحه، سرچشمه بسیاری از تحریم های کنگره شمرده می شود.

«باب منندز» و «مارک کرک» دو عضو سنای آمریکا قانونی را برای تمدید این لایحه ارائه کرده اند. منندز عقیده دارد در صورتی که دولت آمریکا در خصوص اعمال تحریم ها در شرایط احتمالی تقلب از سوی ایران جدی باشد، باید شرایط بازگشت سریع به تحریم ها برای آن فراهم باشد.

ایران نیز ممکن است تلاش آمریکا برای اعمال دوباره این قانون را به عنوان نقض توافق هسته ای تلقی کند. مقامات دولت آمریکا اعلام نکرده اند آیا این اقدام، نقض توافق هسته ای خواهد بود یا نه. آنها صرفا به اعلام این موضوع بسنده کرده اند که پرداختن به چنین مساله ای، هنوز زود است.

اما آیا کنگره باید برای تحقق توافقی متفاوت تلاش کند؟ مقامات دولت آمریکا اعلام کرده اند مذاکره دوباره درباره توافق، ممکن نیست.

در تصاویر ویدیویی منتشر شده در اینترنت، «ارنست مونیز» وزیر انرژی آمریکا در سخنرانی خود خطاب به اعضای «فدراسیون های یهودی» در آمریکای شمالی و «شورای امور عمومی یهودیان» اعلام کرد تلاش برای مذاکره دوباره درباره این توافق، «خطرساز ترین راهبردی» است که وی می تواند تصور کند. وی در ادامه گفت: «به عقیده من این اقدام، یک طرح جایگزین معتبر نیست.»

شومر و دیگر مخالفان توافق هسته ای عقیده دارند دولت آمریکا باید دوباره بر سر میز مذاکره باز گردد.

طی سالیان گذشته، کنگره آمریکا علنا با بیش از 200 پیمان و توافقنامه بین المللی مخالفت کرده یا خواستار ایجاد تغییرات در آنها شده است. از جمله این پیمان ها و توافقتنامه ها می توان به 80 مورد اشاره کرد که توافق های چند جانبه شمرده می شدند.