دو نمونه از برخوردهای حضرت علی(ع) در امور قضاوت

امیرمومنان علی(ع) به یکی از یاران نزدیک خود به نام «ابوالاسود دوئلی» حکم قضاوت داد. اما مدت کوتاهی نگذشت که او را از کار قضاوت برکنار ساخت. وقتی که ابوالاسود از عزل خود آگاه شد به محضر امام رفت و عرض کرد: «ای امیرمومنان چرا مرا عزل کردید؟ به خدا سوگند من هیچ خیانتی مرتکب نشدم.»

امام فرمود: «این را می پذیرم، اما به من خبر دادند که دو نفر پس از نزاع با یکدیگر به نزد تو آمدند و تو با صدایی بلند بر سر آنها فریاد کشیدی. آنچنان که صدای تو بلندتر از صدای هر دوی آنها بود. قاضی حق ندارد با صدای بلند با کسی سخن بگوید.»

علی (ع) بزرگواری سخت مهمان دوست بود ولی احترام او به عدالت در هنگام قضاوت موجب شد که از میهمان عزیزی بخواهد که خانه او را ترک کند. این یکی از حوادث شگفت زندگانی اوست که شیخ طوسی آن حادثه را از قول امام صادق(ع) چنین نقل می کند:

«مردی بر امیرالمومنین وارد شد و چند روز مهمان آن حضرت بود. یک روز که جلسه محاکمه ای تشکیل شده بود و امام قضاوت را بر عهده داشت ناگهان میهمان حضرت وارد جلسه شد. علی(ع) از او پرسید آیا شما نیز یکی از طرفین دعوا هستید؟ مرد پاسخ داد آری. علی (ع) فرمود در چنین صورتی تشکیل دادگاه باید به عقب بیافتد. شما باید از میهمانی من بیرون بروید و آنگاه جلسه محاکمه را تشکیل خواهیم داد زیرا رسول خدا مرا از پذیرایی یکی از طرفین دعوا نهی فرموده است.»