تاثیر برکناری بندربن‌سلطان بر ایران و سوریه

یک تحلیلگر و نویسنده اروپایی معتقد است با وجود برکناری بندر بن سلطان رئیس سرویس جاسوسی عربستان سعودی تغییری در سیاست های خصمانه این رژیم در قبال سوریه و ایران ایجاد نخواهد شد.

فینیان کانینگهام  تحلیگر ایرلندی در مورد بر کناری بندر بن سلطان معتقد است این حرکت بیشتر مربوط به مشکلات عربستان در حفظ ثبات داخلی این کشور است ، همچنین درعین حال  بندر بن سلطان  قربانی سپر بلای حاکمان  سعودی در راه ناکامی در تغییر رژیم سوریه شده است.

نزدیک به دو سال پیش، بندر بن سلطان به عنوان رئیس سازمان اطلاعات عربستان منصوب شد. او در تلاش برای سرنگونی دولت اسد ،با حمایت عربستان از افراط گرایان خارجی یک جنگ تروریستی را در سوریه به راه انداخت.

نقش بندر در تشدید خشونت در سوریه ، و همچنین در لبنان و عراق ، تا جایی بود که به او لقب رئیس ترور عربستان داده شد . خصومت  او نسبت به دولت اسد به متحدان منطقه ای شیعه سوریه ، حزب الله در لبنان ، عراق و ایران نیز رسید.

در ماه اکتبر گذشته زمانی که باراک اوباما ، رئیس جمهور آمریکا از حمله نظامی علیه سوریه خودداری کرد  بندر گستاخی آشکاری را نسبت به واشنگتن به نمایش عموم گذاشت. بندر گفت: عربستان سعودی ازاتحاد استراتژیک خود با ایالات متحده عقب نشینی خواهد کرد. این اظهارات  منجر به سردی روابط بین ریاض و واشنگتن شد.

بنابراین، تنزل جایگاه، بندر از پست ریاست سرویس جاسوسی عربستان - توسط فرمان سلطنتی -  موجب گمانه زنی هایی در مورد تغییر احتمالی رویکرد عربستان سعودی نسبت به سوریه و رقابت منطقه ای خود با ایران  شده است.

مشخص است که آل سعود از شکست بندر در تغییر رژیم سوریه  دستپاچه و پریشان شده است. در طول ماه های اخیر  این یاس و پریشانی عمیق تر شده است زیرا نیروهای دولت بشار اسد در برابر مزدوران مورد حمایت خارجی پیروزی های قاطعی به دست آورده اند ، و شهرهای کلیدی در سراسر کشور را دوباره تصرف کرده اند. آیا برکناری بندر به این معنی است که حاکمان عربستان سعودی  از جنگ افروزی نیابتی در سوریه و به طور کلی در منطقه دست می کشند؟ اینطور به نظر نمی رسد.

از همان آغاز تلاش ها برای بی ثبات کردن سوریه در اواسط ماه مارس  2011ملک عبدالله، بازیگر اصلی در "پرونده سوریه " بوده و شخصا خواهان سرنگونی اسد بوده است.

وقتی پادشاه بندر را به  سمت رئیس ترور منصوب کرد ، با اطلاع و آگاهی  و تایید کامل این نوع جنگ کثیف در سوریه بود.

ممکن است شاهزاده بندر به خود رای بودن شهره باشد ، اما توطئه و دسیسه تغییر رژیم او نمی توانست به تنهایی و یا از روی هوس به وجود آمده باشد. ملک عبدالله  اداره کامل  توطئه تروریستی علیه سوریه  را در دست داشته است ،  و شبکه های القاعده عربستان سعودی  را که در طول دهه 80 میلادی در افغانستان مبارزه می کردند فرا خواند.

بزرگ کردن مسئله برکناری بندر در این هفته، است راه مناسبی برای حاکمان عربستان است که برای سیاست های شکست خورده خود در راه تغییر رژیم سوریه یک قربانی پیدا کنند .این امر به حکام سعودی امکان می دهد کارنامه خود را سفید نگه دارند و خود را از تصمیمات فاجعه بار تبرئه کنند. با این حال، این مسئله  به هیچ وجه حاکی از کاهش دخالت عربستان در حمایت از جنگ پنهان و تروریسم در منطقه ، به ویژه در برابر سوریه نیست ، و  نگاه خصمانه به سمت متحدان سوریه ، حزب الله و ایران تداوم خواهد داشت.
.
شاید واشنگتن از گستاخی بندر در سال گذشته خشمگین شده باشد اما این به آن معنا نیست که حذف بندر حاکی از نرم شدن   و کاهش محور تروریستی ریاض و واشنگتن  باشد. زمانی که اوباما ماه گذشته با پدشاه عربستان دیدار کرد روزنامه وال استریت ژورنال گزارش داد که این دو ،یک توافق نامه جدید برای افزایش تجهیزات نظامی به شبه نظامیان در سوریه امضا کردند. پس از انجتم این دیدتر گزارش می رسد که شبه نظامیان سوریه در حال حاضر موشک های قدرتمند آمریکایی ضد تانک TOW  در اختیار گرفته اند که به احتمال زیاد ارسال آنها توسط عربستان سعودی تسهیل  شده است .

همچنین گزارش می رسد که  واشنگتن با درخواست عربستان برای لغو  ارسال آرپی جی به سوریه موافقت کرده است.  به احتمال فراوان برکناری بندر در راستای  تلاش آل سعود برای تقویت ثبات داخلی خود در بحبوحه تنش های جانشینی در این کشور و چالش های روز افزون ناشی از جمعیت جوان این کشور است.

ملک عبدالله 89 ساله ، وارث پنجم بنیانگذار پادشاهی ابن سعود ، بیمار و در حال مرگ است . اما جانشین او، شاهزاده سلمان ، نیز در 78 سالگی در شرایط جسمانی ضعیفی قرار دارد و گفته می شود که از زوال عقل رنج می برد . جانشین واقعی تاج و تخت عربستان سعودی  شاهزاده مقرن است . او در ماه گذشته به عنوان معاون ولیعهد منصوب شد و در سن 68 سالگی نسبتا جوان از   است .به عنوان به آل سعود وصله پینه کردن به شدت مورد نیاز به تصویر ضعیف و ناتوان آن دیده می شود. بر خلاف بندر که یک نوه  محسوب می شود  مقرن یکی از 45 پسر پادشاه موسس از 22 همسر خود  است .اگرچه   بندر سه سال جوان تر از مقرن  است . مقرن با تفکرات ایده نسبتا اصلاحطلبانه برادر ناتنی خود ملک عبدالله، در سیاست داخلی، از جمله  سهولت در حقوق زنان  هم فکراست.

برخلاف بسیاری از 4000 شاهزادگان دیگر عربستان  مقرن  به پاک بودن از فساد شهرت دارد. مهمتر از همه این که ، شاهزاده  مقرن از دیدگاه سرکوبگرانه در مهار ناآرامی شیعیان در استان شرقی نفت خیز عربستان حمایت می کند. با تعمیم این موضوع می توان گفت  سیاست خارجی خصمانه عربستان   نسبت به ایران ومتحدان منطقه ای شیعه  تداوم خواهد داشت. ، قبل از این که شاهزاده بندر در سال 2012  به سمت سازمان اطلاعات منصوب شود، او رئیس این سازمان بود.
  مقرن نیز از طرف مادری از تیره ای است که نزدیک به شاخه قوی  سدیری  آل سعود که در رقابت خواهر و برادر بر سر جانشینی شدید و به طور بالقوه مشکل ساز است، نیست. بندراز شاخه  سدیری است.

به نظر می رسد که ملک عبدالله  خواهان جانشینی بی خطری است. آل سعود با  حذف بندر بن سلطان خود رای از وزارت كشور و دسترسی او ازقدرت دولتی، در تلاش  است جایگاه خود را بر جامعه عربستان تثبیت کند.

حذف بندر از دایره درونی است  به تغییرات جغرافیای سیاسی عربستان ارتباطی ندارد ، و بیشتر تلاش برای اطمینان از بقای نظام سلطنتی منسوخ شده است.