ادامه حاشیه نگاری روزنامه ها درباره بیانیه لوزان

با گذشت بیش از 3 روز از بیانیه مشترک ایران و 1+5 در لوزان سوییس که امیدها را نسبت به امضای توافق جامع هسته یی در تیرماه افزوده است، ارزیابی های مثبت و منفی در خصوص این بیانیه و عملکرد تیم هسته یی کشورمان ادامه دارد.

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز دوشنبه 17 فروردین 1393 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است. 

روزنامه های امروز مانند روال چند روز گذشته، مطالب و یادداشت هایی را درباره ی تحول های تازه در حوزه ی هسته یی و نتایج گفت و گوهای ایران و 1+5 منتشر کردند. در این مطالب رویکردهای متفاوتی نسبت به روند گفت وگوها و به طور مشخص بیانیه ی لوزان به چشم می خورد. برخی روزنامه ها به انتقاد از این بیانیه پرداختند و برخی نیز رویکرد انتقاد آمیز مخالفان را به چالش کشیدند.

روزنامه ی «ایران» در یادداشتی در ستون «اول دفتر» خود با عنوان «غفلت مخالفان هسته ای» نوشت: آنچه در روزهای اخیر در نگاه و زبان مخالفان برجسته شده، تجزیه و تحلیل نتیجه مذاکرات بر اساس مدلی است که دولت تدبیر و امید نه تنها اعتقادی به آن ندارد بلکه در انتخابات 92 وعده تغییر آن را داده بود. در نگاه مخالفان دولت، مذاکره از خانواده تقابل است.

ایران افزود: الگوی حاکمیتی انقلاب اسلامی و سیره حکومتی چه در دوره امام (ره) و چه در دوره فعلی تناسبی با گفتمان تقابل پیش دستانه ندارد. جمهوری اسلامی هیچ گاه به دنبال ارعاب همسایگان و ایجاد تنش و خصومت با کشورهای دیگر نبوده است. اگر در برهه ای از زمان شاهد چنین رخدادی بوده ایم ناشی از برداشت و نگرش نادرست برخی مدیران و همچنین تقابل تحمیلی و خصومت آمیز برخی از کشورها و قدرت های فرامنطقه ای بوده است.بر همین منوال دولت یازدهم از ابتدای استقرار، خواهان بازگشت ایران و غرب به همکاری مسالمت آمیز بین طرفین بوده است. 

روزنامه ی «اعتماد» نیز در مطلبی با عنوان «اعتماد، پلی برای دستیابی به توافق» با پشتیبانی از تیم مذاکره کننده ی هسته یی نوشت: باید یادآور شد که تیم مذاکره کننده هستـــــــه ای کشـورمـان بـا پشتــــــوانـــه حمایــــت های مردمی و همچنین مدیریت فوق العاده و حمـــایت های حاکمیــتی به ویژه حمایت های رهبری توانست شرایطی را فراهم و مهیا سازد که نه نشانه ای از تسلیم شدن در بیانیه پدیدار شود و نه خطر جنگ و تحریم و مبهم بودن اوضاع مانند سابق وجود داشته باشد.

این روزنامه با اشاره به برخی مخالفت ها افزود: در روزهای اخیر و پس از قرائت بیانیه مشترک مطبوعاتی شاهد بودیم که برخی از منتقدان تیم مذاکره کننده هسته ای، آقای ظریف و وزارت امور خارجه را به امتیاز دادن بیش از اندازه و خارج از عرف متهم می سازند و این در حالی است که بسیاری از این انتقادات پیش از انتشار متن و قرائت بیانیه مشترک مطبوعاتی بود و بر اساس برخی اطلاعات اشتباه و بدون مداقه بر روی بیانیه و غیرمنصفانه بود. 

اعتماد همچنین در گزارشی با عنوان «جدل ظریف در مجلس» با اشاره به حضور روز گذشته ی وزیر امور خارجه ی کشورمان در مجلس برای ارایه ی گزارش های مربوط به گفت و گوهای لوزان به این نهاد، مخالفت ها در مجلس را کمرنگ تر از گذشته توصیف کرد و نوشت: اوضاع در بهارستان بیش از شرایط بعد از توافق ژنو به نفع تیم مذاکره کننده است. این را دیروز می شد از نطق های میان دستور هم فهمید؛ جایی که همه پنج ناطق صحن علنی خط حمایت از مذاکرات را در سخنان خود پیش گرفتند. 

اعتماد افزود: با جدی شدن فرآیند توافق هسته ای، پیش از هر چیز به نظر می رسد طیف های منفعل و خاکستری نمایندگان به این نتیجه رسیده اند که اندک اندک باید به یکی از صفوف اصلی موافقان یا مخالفان مذاکره بپیوندند و در همین حال نیز فضای عمومی مجلس حکایت از افزایش وزن موافقان مذاکره دارد. 

«لوزان؛ خواب پریشان افراطیون» هم عنوان سرمقاله ی روزنامه ی «قانون» است که در آن با اشاره به مخالفان داخلی روند دیپلماسی هسته یی کشورمان، این سوال مطرح می شود که چرا مخالفان داخلی این تفاهمنامه، یا هر توافق مشابهی، را تا حد شرمساری یک شکست پایین می آورند؟ چرا عده ای با وجود علم به این نکته که این توافق می تواند با برهم زدن نظم فعلی، راهی به سوی بالندگی کشور بگشاید و ضمن حفظ اصول ورعایت چارچوب های مصالح ومنافع ملی، آینده بهتری را برای ملت و دولت ایران نوید دهد، با این روند مخالفند؟ 

قانون افزود: حتی اگر بسیار بدبینانه به این مذاکرات نگاه کنیم اصل «تعامل با جهان» و«نفس مذاکره »مسلما دستاوردهای بیشتری نسبت به روند گذشته دارد چه اینکه در طول مذاکرات نه تحریمی به لیست گذشته تحریم ها افزوده شد ونه قطعنامه ای در شورای امنیت تصویب شده است پس چرا با این روند مخالفت می شود . 

به نوشته ی قانون، نمی توان برای همیشه ملتی را با وجود ایران هراسی وتحریم با شعار سرگرم کرد، به آنها تلقین کرد که همه مشکلات ریشۀ خارجی دارد، و ناکارآمدی خودرا درقالب توطئه دشمنان توجیه کرد. قشری نگری سیاسی چنین تصویر وهم آلودی را در غیبت عقلانیت و تا زمانی که شور عوام گرایی شان خریدار دارد می توانند ارائه دهند، اما جایی که عقل پای می گذارد بنیاد قشری نگری می لرزد. 

روزنامه ی «فرهیختگان» نیز در یادداشتی با عنوان «مذاکرات لوزان و علم و فرهنگ» نوشت: آن چیزی که در پایان مذاکرات لوزان رقم خورد، فارغ از اینکه توافق نام داشته باشد یا تفاهم، یا بیانیه مطبوعاتی نام داشته باشد یا سند سیاسی طرحی از یک افق روشن برای سرزمین و مردم ایران است؛ افقی که در آن گره های کور اقتصادی گشایش می یابد و بن بست های قدیمی سیاست شکسته می شود. 

فرهیختگان همچنین رویکرد مجلس در جلسه ی روز گذشته با ظریف را به «چراغ سبز بهارستان به تفاهم سیاسی لوزان» تشبیه کرد و نوشت: بهارستان نشینان که دیروز اولین جلسه علنی مجلس شورای اسلامی را در سال جدید برگزار می کردند، به جز معدودی از دلواپسان پایدار، از تلاش های تیم مذاکره کننده قدردانی و همراهی مجلس با دولت را تا به نتیجه نهایی رسیدن مذاکرات در تیر ماه اعلام کردند. 

«عصبانیت برای چه؟» هم عنوان یادداشتی در روزنامه ی «مردم سالاری» بود که در آن با نگاهی به رویکرد رسانه های جناح اصولگرا و به ویژه بخش تندرو آن پس از بیانیه ی هسته یی ایران و شش قدرت جهانی، این نگاه نشانی از «تبدیل نگرانی های جناح اقلیت به عصبانیت» توصیف شده و آمده است: دلایلی وجود دارد که عصبانیت طرف مقابل دولت را توجیه می کند. عده ای از مخالفان دولت به طور معمول هیچگاه منافع ملی را بر منافع جناحی ترجیح نداده اند پس قابل پیش بینی می نمود که هر توافق با هر محتوایی که توسط دولت حاصل شود چون که گشایشی در کار ملت و در نتیجه محبوبیتی را بین آنان به دنبال خواهد داشت نمی تواند مورد پسند جریان افراط باشد.

در این میان برخی روزنامه ها همچنان در یادداشت های خود به مخالفت با بیانیه لوزان و ارایه ی تذکرهایی در این زمینه پرداختند. 

«بیانیه لوزان و دشواری های پیش رو»عنوان «یادداشت روز» روزنامه ی «جوان» است که در آن با نگاهی منتقدانه نسبت به تعهدهای ایران در قبال قدرت های جهانی در بیانیه ی لوزان، آمده است: به نظر می آید که بخش عمده ای از تلاش تیم مذاکره کننده در ماه های آینده همچون توافقنامه اولیه باید صرف جبران آثار منفی این بیانیه باشد؛ نکته ای که تامل بیشتر در مراحل قبلی می توانست دشواری های آینده را کاهش دهد.

روزنامه ی «کیهان» هم در سرمقاله ی خود با عنوان «5 هزار بزرگتر از 19هزار!» به قلم «حسین شریعتمداری» مدیر مسوول این روزنامه نوشت: انتظار این بود- و هنوز هم هست- که مسئولان محترم در مقابل انتقادهای مستند کسانی که توافق لوزان را با منافع ملی کشورمان ناسازگار می دانند، پاسخ های روشن و مستندی ارائه کنند ولی تاکنون نه فقط این انتظار برآورده نشده است بلکه اعضای محترم تیم هسته ای در پاسخ منتقدان به کلی گویی اکتفاء کرده اند و در مواردی نیز برخی از وابستگان دولت- و نه اعضای تیم مذاکره کننده- در مصاحبه ها، نوشته ها و سخنرانی های پی در پی خود، منتقدان را به باد تهمت و افتراء گرفته و آنان را با دشمنان نظام همسو معرفی کرده اند! 

«رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه قرار است فردا (18 فروردین 1394) بر خلاف اختلاف نظرهای موجود میان ایران و ترکیه به ویژه در خصوص چالش های منطقه یی وارد تهران شود. برخی روزنامه های امروز به ارزیابی زوایای مختلف این سفر و تحلیل رویکردهای منطقه یی ترکیه پرداختند.

روزنامه ی «آرمان» در مطلبی با عنوان «دیدار روحانی و اردوغان در یک بزنگاه تاریخی» روابط ایران و ترکیه را روابطی توصیف کرد که با وجود کشاکش در آن همواره از سوی دو طرف سعی شده به تقابل و تضاد رهنمون نشود. 

در این مطلب آمده است: روابط دو کشور تاریخچه ای به بلندای چند هزار سال دارد و مملو از فراز و نشیب های بسیار است. تحولات منطقه ای اما دست به دست هم داد تا روابط همیشه مستحکم ایران و ترکیه را با فراز و نشیب هایی رو به رو کند. تعارض نگرش ها نسبت به تحولات سوریه آغازگر بروز اختلافات بود و سپس ظهور داعش بر تنوره آن دمید و اکنون یمن و جنگ تحمیلی به آن عرصه تازه ای برای کشاکش سیاسی میان دو طرف است؛ کشاکشی که البته همواره سعی شده به تضاد و تقابل رهنمون نشود و به رغم اختلاف دیدگاه های اساسی در خصوص تحولات منطقه ای بر روابط فی مابینی و همکاری های گسترده اقتصادی تاثیرگذار نباشد. اینگونه است که به رغم افزایش تنش ها میان طرفین درخصوص تحولات منطقه ای روسای جمهوری دو کشور آماده می شوند که بر اساس برنامه های از پیش تعیین شده روز سه شنبه با سفر اردوغان به تهران با یکدیگر دیدار داشته و دور تازه ای از روابط دیپلماتیک و اقتصادی را کلید بزنند. 

در ادامه با اشاره به اظهارات تازه و تند اردوغان درباره ی ایران آمده است: البته نباید فراموش کرد اظهارنظر اخیر اردوغان درباره ایران که اعتراض مقامات کشورمان را نیز در پی داشت ناشی از توهم سیاسی و خودبرتر پنداری است. اگر اردوغان قرار است به ایران سفر کند باید پاسخگوی اظهارات تند و بی اساس خود باشد. رئیس جمهور ایران باید از این فرصت استفاده کرده و در این خصوص تذکرات جدی را به طرف ترکیه ای خود بدهد و وی را با پیامدهای اظهارات نسنجیده آشنا سازد.

روزنامه ی «ابتکار» هم در سرمقاله ی خود با عنوان «اردوغان و سیاست های دوگانه منطقه ای» به تفسیر رویکرد ترکیه نسبت به ایران پرداخت و نوشت: رجب طیب اردوغان برخلاف اظهارات واکنش برانگیز خود نسبت به ایران،( اظهاراتی که با پاسخ هوشمندانه محمد جواد ظریف مواجه شد) فردا به تهران می آید. این سفر پیش از هرچیز نشان می دهد رئیس جمهور جنجالی ترکیه به قدرت منطقه ای ایران آگاهی دارد.

روزنامه ی «سیاست روز» هم در مطلبی با عنوان «اردوغان به دنبال توسعه روابط یا حضوری نمایشی؟!» به بیان ارزیابی کارشناسان از سفر آتی رییس جمهوری ترکیه به تهران پرداخت و نوشت: رئیس جمهور ترکیه در حالی سه شنبه هفته جاری برای دیدار با مقامات کشورمان به تهران سفر می کند که کارشناسان معتقدند رفتارهای قابل تامل وی در قبال تحولات منطقه به ویژه یمن و موضع گیری اخیرش در قبال جمهوری اسلامی ایران از یک سو به تشنج بیشتر در منطقه منجر و از سویی دیگر در تحکیم روابط دو کشور اثر سویی خواهد گذاشت. 

ادامه ی مداخله ی نظامی عربستان در جنگ داخلی یمن با همکاری امارات، کویت، قطر و پاکستان و حمایت ترکیه که تاکنون به کشته و زخمی شدن تعداد زیادی از غیر نظامیان منجر شده است، بازتاب گسترده یی در روزنامه ها داشت. روزنامه ها در میان مطالبی که در این زمینه منتشر کردند بر تلاش عربستان سعودی برای نمایش تقابل با ایران در موضوع یمن تاکید کردند. به نوشته ی روزنامه ها پیشرفت در مذاکرات ایران و 1+5 بر خشم سعودی ها افزوده است و کشورهای منطقه یی را در موضوع یمن همراستا با هم در مقابل ایران قرار داده است.

«سعودی ها دیگر چه می خواهند؟» عنوان سرمقاله ی روزنامه ی «شرق» بود که در آن آمده است: همان طور که انتظار می رفت، هربار در آستانه دور تازه مذاکرات ایران با ١+٥، غیرتمداران درونی و بیرونی ستیزنده با سازگاری و تفاهم، با به راه انداختن نمایشی تهدیدی و تخریبی تلاش کردند مذاکرات را به بن بست و شکست بکشانند که خوشبختانه با تلاش تیم هسته ای ایران، این امر ناکام مانده است.

در ادامه می خوانیم: این بار نیز جنگ داخلی یمن و تبلیغات درباره آن به مداخله نظامی عربستان و بمباران یمن انجامید که با پیوستن نمایشی امارات و کویت و قطر و پاکستان و حمایت ترکیه ابعاد تازه ای یافت. همه اینها، از زمان جنگ صدام، از ماهیگیری از آب گل آلود رابطه تنش آلود ایران و غرب منتفع بوده اند و همگی از آن زمان بر آتش خصومت ها می افزودند. در این میان حتی مصر که از عهده امنیت داخلی برنمی آید و از پاسخ دادن به داعشی های تحت الحمایه عربستان که در لیبی سر قبطی های بی نوای مصری را گستاخانه بریدند عاجز بوده است، می کوشد به حمایت از عربستان برخیزد تا شاید با تحریک و واداشتن ایران به واکنشی تند، مذاکرات را به بن بست بکشاند. 

«تراژدی اشک و خون در یمن» نیز عنوان سرمقاله ی روزنامه ی «رسالت» در همین ارتباط است که در آن آمده است: امرور حقایقی که امروز در یمن می گذرد تلخ است.تیغ آغشته به نفت آل سعود یک به یک مسلمانان یمنی را از دم می گذراند تا بزم مستانه مشترک سران کاخ سفید و گوساله پرستان سامری در سرزمینهای اشغالی با نوشیدن جرعه های عطش شکن شراب و خون تکمیل شود.به راستی ملک سلمان و سعود الفیصل و دیگر بازماندگان عبدالعزیز به کدام سمت و سو می روند؟

«فاجعه کشتار یک ملت در سکوت جهانی» هم یکی از عنوان های نخست خبری روزنامه ی ایران است که با عکسی از ویرانی های حاصل از اقدام نظامی عربستان در یمن همراه است.

در بخشی از این مطلب آمده است: از کشور تحت تجاوز و آشوب یمن خبرهای تلخی به گوش می رسد تا جایی که حتی مجامع بین المللی از شرایط انسانی موجود در یمن ابراز نگرانی کرده اند انتظار می رفت، با طرح روسیه و درخواست صلیب سرخ جهانی، شورای امنیت درباره روند اعلام آتش بس و توقف درگیری ها در یمن تصمیم گیری کند. اما این تصمیم گیری به دلیل کارشکنی های عربستان و اردن به تعویق افتاده است.

روزنامه ی «شهروند» امروز در گزارشی از ادامه ی روند تخریبی برج آزادی، ناشی از چکه کردن آب در این سازه ی مهم، با وجود میلیاردها تومان هزینه خبر داد.

در این گزارش تاسف بار آمده است: ١٥ سال است که از سقف و دیوارهای طبقات پایینی برج آزادی، نماد تهران آب چکه می کند... هر روز، هر ساعت. چه باران بیاید چه نیاید صدای آب می آید، چکه، چکه، چکه. ١٥ سال است که برج آزادی بوی نا می دهد و دیوارهایش تا کمر نم گرفته و خیس است. عید امسال هم مثل همه ١٥ سال گذشته آب چنان از سقف ها و دیوارهای آزادی چکه می کرد که مدیران این مجموعه جلوی چشم گردشگران خارجی و داخلی سطل های زباله و استامبولی ها را زیر سقف برج آزادی گذاشته اند تا آب هایی که از سقف می چکد در آنها جمع شود.

به نوشته ی شهروند، پرونده برج آزادی و مشکل نفوذ آب به بخشی از طبقات پایینی این سازه حرف امروز و دیروز نیست. دست کم ١٥ سال است که پرونده نشت آب به سازه اولین نماد تهران روی میز مسئولان باز است. ده ها گزارش و مصاحبه درباره پیامدهای منفی نفوذ آب به این اثر تاریخی منتشر و میلیاردها تومان اعتبار صرف مرمت و تعمیرات محوطه بیرونی و فضای سبز میدان آزادی شده است، اما هنوز آب از سقف ها و دیوارها چکه می کند. هنوز یعنی تا همین چند روز پیش، تا همین الان.