آخرین روز سال همگام با مذاکرات/ همه نگاه‌ها به لوزان

امروز در لوزان و در آخرین روز سال۳۹۳ مذاکرات هسته ای پیش از حضور بقیه وزرای امور خارجه همچنان بین ایران و آمریکا خواهد بود، گفتگوهایی که در ششمین روزمذاکرات باید نتایج ملموس تری به همراه داشته باشد.

پنجمین روز مذاکرات هسته ای در لوزان سوئیس با خبرهایی به پایان رسید که تقریبا از چند روز گذشته بسیاری در انتظار آن بودند.

انتشار خبر حضور وزرای امور خارجه کشورهای ۱+۵ در لوزان از پایان روز جمعه و در حالی که وزرای سه کشور اروپایی فرانسه و انگلیس و آلمان پیش از همتایان روسی و چینی خود وارد ژنو می شوند، از اهمیت ویژه ای برخوردار شد، خصوصا که در بین رسانه های حاضر در محل مذاکرات در دو روز گذشته شایعات متخلفی مبنی بر پایان یا ادامه مذاکرات از روز جمعه بیش از هر خبر دیگری مطرح بود.

اگرچه در پنجمین روز مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا در لوزان وزرای امور خارجه دو کشور برای هفتمین بار پشت میز مذاکره نشستند و وزیر انرژی آمریکا و رئیس سازمان انرژی اتمی نیز ساعت های متمادی درباره موضوعات فنی به بحث و گفتگو پرداختند، اما پیشرفت در موضوعات فنی احتمال دست یابی به هر گونه تفاهمی را فراهم نمی کند.

هر چند که هم اکنون نیز به گفته منابع نزدیک به تیم مذاکره کننده در اکثر موارد راه حل پیدا شده است اما این راه حل ها در برخی از موارد که گفته می شود دو یا سه مورد کلیدی است هنوز در مرحله بحث و رایزنی باقی مانده است.

 اخبار منتشر شده در رسانه ها حاکی از آن است که همچنان موضوع تحقیق و توسعه از مباحث اصلی بوده و ایده هایی در مورد آن مطرح است، مسئله ای که  ظاهرا صالحی و مونیز بیش از  ۱۵ساعت فقط درباره آن صحبت کرده اند  و در جلسات با جان کری نیز درباره آن خیلی صحبت شده است و  ظاهرا از موارد اختلافی با اروپایی هاست و اروپایی ها هم در این باره نظر دارند و حتی  اختلاف دیدگاه هایی.

 بحث دیگری که ظاهرا از موارد اصلی به حساب می آید چگونگی لغو تحریم ها است. موضوعی که به حق از ابتدای مذاکرات مطرح بوده و البته همچنان مورد تأکید مقامات ایرانی نیز قرار دارد بحث رفع کامل همه تحریم های ظالمانه بر علیه ایران است که یک موضوع جدی و مورد مناقشه است. شکی نیست که هرگونه توافقی باید تضمین کننده رفع کامل تحریم های مختلف اعمالی علیه ایران و ایجاد شرایط طبیعی برای کشورمان باشد.

  در این باره به نظر می رسد که تحریم های غیر اقتصادی که شامل تحریه های تسلیحاتی و هسته ای می شود، دارای پیچیدگی هایی  باشد و در موضوع سایر تحریم ها پیشرفت هایی صورت گرفته است.

همچنین موضوعات دیگری نظیر طول دوره زمانی توافق نیز از موضوعات بحث برانگیز است. خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی ادعا کرد که زمان آن۱۰ سال خواهد بود اما این تنها یک گمانه زنی رسانه ای شناخته شده و مورد تکذیب مقامات ایرانی و آمریکایی قرار گرفت.

 بر این اساس هر چند که دست یابی به راه حل در همه موضوعات به منظور ادامه کار و آغاز نگارش متن توافق نهایی، هدف اصلی این دور از مذاکرات تا پیش از پایان مارس تعیین شده است، اما به نظر می رسد با وجود موارد اختلافی باقی مانده، حضور وزرا نقطه پایان برای این مرحله از مذاکرات نیست.

محمد جواد ظریف ظهر پنجشنبه در پایان ششمین دور مذاکره با جان کری و پس از گفتگوهای داخلی که در حیاط هتل با همراهان خود داشت، گفت: به مرحله پایانی این مذاکرات سخت رسیده ایم. مرحله ای که احتیاج به گفتگوهای فشرده دارد و این کاری است که انجام می دهیم.

وی ادامه داد: وقتی به گفتگوهای فشرده رسیده ایم یعنی به جایی می رسیم، اما هنوز کمی فاصله داریم تا بتوانیم بگوئیم به فهم مشترک رسیده ایم. 

شاید بر اساس همین گفته های وزیر امور خارجه نیز بتوان به این نتیجه دست یافت که حضور وزرا به مفهوم پایان کار نیست.

در این میان انتشار خبری به نقل از مذاکره کننده ارشد اروپایی مبنی بر اینکه " ایرانی ها به اندازه کافی کوتاه نمی آیند. باید انعطاف نشان دهند. فقط ما هستیم که امتیاز می دهیم" و اظهارات بی مبنای وی که انتظارات ایران از توافق را "غیر واقعی" توصیف نموده و مدعی شده است که حتی بین ایران و آمریکا هم بعد از این همه دیدار تفاهمی به وجود نیامده است، حکایت از مسائل دیگری دارد که گمانه زنی ها مبنی بر برخی از اختلافات درونی ۱+۵ را تقویت می کند و شاید به حضور وزرا در لوزان دلیل دیگری بدهد. دلیلی همچون گفتگوی داخلی در بین اعضای ۱+۵ برای مشورت و هماهنگی بیشتر جهت حصول تصمیماتی از نوع تصمیم گیری های سیاسی که ایران بارها تأکید داشته است بدون این تصمیمات از سوی طرف مقابل هیچگونه توافقی ممکن نخواهد بود.

تردیدی نیست که همانگونه که رهبر معظم انقلاب هم تاکید دارند، توافق مذکور تنها در یک مرحله صورت خواهد گرفت و باید شامل همه راه حل ها به طور همزمان باشد.

 به هر حال امروز در لوزان سوئیس و در هتل Beau-Rivage Palace و در آخرین روز سال ۱۳۹۳ مذاکرات هسته ای همچنان، پیش از حضور وزرای امور خارجه کشورهای ۱+۵، بین ایران و آمریکا ادامه خواهد داشت. گفتگوهایی که در ششمین روز مذاکرات در شهر ساحلی لوزان به نظر می رسد باید نتایج ملموس تری را برای اعضای دو تیم به همراه داشته باشد.

تصمیمات سیاسی شاید در آخرین روز سال بتواند گرهی از پرونده هسته ای ایران بگشاید. اما با این وجود به نظر می رسد در صورتی که چنین اراده ای بار دیگر در طرف آمریکا و ۵ کشور دیگر وجود نداشته باشد، مذاکرات درپی برگزاری یک نشست رسمی ایران و کشورهای ۱+۵ در سطح وزرا در روز شنبه در چند روزآینده تا قبل از پایان مارس از سر گرفته شود.