اهمیت رایزنی‌ها برای طرح جامع هسته‌ای

پرونده هسته‌ای ایران وارد در راند سوم دور جدید مذاکرات در ایستگاه‌های پایانی به سر می‌برد. دور نخست این مذاکرات که با روی کار آمدن روحانی از سفر به نیویورک آغاز شد دربرگیرنده محوریت توافق برای رسیدن به یک طرح جامع بود. توافق به رسیدن به یک طرح جامع که در ژنو3 به اوج رسید و در توافقات انجام شده مورد پذیرش بازیگران مرکزی و کنشگران پیرامونی قرار گرفت.

به بیان دیگر باید بگوییم که ژنو3 بازتاب تحرکات جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد فضای مثبت به همراه 1+5 به ويژه ایالات متحده آمریکا به عنوان کنشگر مرکزی گروه 1+5 در این زمینه باید محسوب شود چراکه در واقع آنچه در ژنو3 روی میز آمد چیزی بود که در بهار 1384 در ارتباط با مذاکرات هسته‌ای مورد توجه واقع شده بود و در دی ماه 1392 به عنوان توافقنامه ژنو3 مورد پذیرش قرار گرفت و این گامی در راه حل‌وفصل پرونده هسته‌ای ایران از سوی 1+5 و ایران محسوب می‌شد.

در گذار از توافقنامه ژنو3 ما در وین‌های متفاوت شاهد شکل گیری دور جدیدی بودیم که توافقات را در چارچوب مکتوب آن با عنوان طرح جامع هسته‌ای مورد توجه قرار داد. نگارش آنچه به عنوان ژنو3 مطرح شده بود در چارچوب گزاره‌های جدی‌تری که بتواند از منظر حقوقی شفافیت بیشتری داشته باشد در وین‌های گوناگون انعکاس پیدا کرد و پژواک آن در طرح جامع هسته‌ای مورد لحاظ قرار گرفت. اگرچه در نگارش این طرح جامع ما شاهد پرانتزهای گوناگونی بودیم که به عنوان چالش‌های فراروی نگارش طرح جامع هسته‌ای مطرح بود اما با دور‌های گوناگونی که این مذاکرات انجام شد هرچه سریعتر این پرانتز‌ها کاهش پیدا کرد و هم‌اکنون در وضعیتی هستیم که دور سوم گذار از وضعیت تصمیم‌سازی و نگارش طرح جامع هسته‌ای به تعهدات الزام‌آور دو طرف برای اجرایی کردن طرح جامع هسته‌ای را شاهد هستیم چرا که با پذیرش طرح جامع هسته‌ای هم جمهوری اسلامی ایران و هم 1+5 باید در چارچوب این طرح جامع زمینه‌های ایجاد فضای مثبت برای حل و فصل پایانی مشکل ایران را دنبال نمایند. از این جهت است که در این فضا رایزنی‌های گوناگونی که در حال وقوع است می‌تواند معنادار و تعریف‌پذیر باشد چراکه تاکنون هر آنچه انجام پذیرفته در چارچوب تصمیم‌سازی بوده است و از این به بعد در چارچوب حل و فصل پرانتز‌های باقیمانده ما وارد ایستگاه پایانی یعنی تصمیم گیری دولت‌های تشکیل دهنده 1+5 از یک سو و مرکزیت ایالات متحده آمریکا و از سوی دیگر تهران خواهیم بود تا اراده حکومتی در این مجموعه‌ها موجب رسیدن به یک طرح جامع هسته‌ای شود. اینجاست که رایزنی‌های گوناگون برای کم کردن فاصله‌ها و برداشتن پرانتزها بسیار مهم ارزیابی می‌شود.