مرتضی پاشایی چرا و چگونه «پدیده» شد

یک جامعه‌شناس در نشست «پدیده پاشایی»، حضور انبوه مردم در مراسم خاکسپاری این هنرمند را «جزو گروه رفتاری "هیستیریک" دانست» و ابراز عقیده کرد: در این گونه رفتارهای جمعی، افراد احساس ناآرامی می‌کنند و این احساس آن‌ها مسری است. در این لحظه نیاز دارند باهم باشند تا آرامش یابند.

کد خبر: ۳۵۲۰۰

تاریخ انتشار: ۱۰ آذر ۱۳۹۳ - ۱۵:۵۰

نشست تحلیل تطبیقی جامعه شناختی پدیده «مرتضی پاشایی» ایران و جهان با حضور دکتر بهمن اکبری، دکتر سیدجواد میری، دکتر سیدبیوک محمدی، دکتر محمدجواد ادبی با همکاری علمی و بین‌المللی پژوهشگاه علوم انسانی و سازمان فرهنگ و ارتباطات، امروز دوشنبه 10 آذر ماه 93 از ساعت 10 الی 12 در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی برگزار شد.

دکتر بهمن اکبری در نشست تحلیل جامعه شناختی «پدیده مرتضی پاشایی» با بیان این که این پدیده پیش نظام‌هایی داشته است، گفت: شبکه ارتباطی جوانان شکل گرفته است و در شکل‌گیری این پدیده از تکنولوژی استفاد شده است. تا کنون همیشه فرهنگ جلودار بوده و تکنولوژی به دنبال آن، اما در عصر جدید تکنولوژی از فرهنگ جلو افتاده است.

وی با اشاره به شکل گیری هویت موزاییکی جوانان ادامه داد: هویت افراد معمولا ثابت است، اما جوانی و نوجوانی هویت فرد دچار بحران و حالت‌های گوناگون است.

این استاد دانشگاه در تحلیل پدیده پاشایی توضیح داد: این پدیده حالتی گفتمانی داشت که به واسطه آن جوانان ابراز می‌کردند که دیگر نیاز به گروه مرجع ندارند و خود می‌توانند کنترل کننده و کنترل شونده باشند.

به گفته وی، پدیده پاشایی پدیده‌ای مدرن در برابر سنت‌گرایی افراطی است.

در ادامه نشست «دکترمحمدجواد ادبی» به ارائه تفسیری عرفانی از «پدیده پاشایی» پرداخت و گفت: در شعرهای مرتضی پاشایی نوعی الهیات پویشی وجود داشت. در این الهیات یعنی خدا کنار ماست و اگر ما رنج می کشیم او هم رنج می‌کشد. پاشایی در برخی اشعارش با خدا راز و نیاز می‌کند، پس دایره او دایره ایمان و ابزارش موسیقی است.ممکن است اشعار او از نظر فلسفی و ادبیاتی خیلی عمیق نباشد، اما چون حرف دل را می‌زند به دل مخاطب می‌نشیند.

رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با بیان این که شاید پاشایی در دوران هنری یک پدیده نبود افزود: با این حال او امروزه یک مثال است چون نیازهای دوران مدرن را در قالب موسیقی پاسخ داده است.

به گفته وی، «پاشایی» نشان داد که از موسیقی مدرن می‌توان استفاده بهتری کرد و ایمان و ارتباط با خدا را به صورت فرعی و نه امری خیلی سخت مطرح کرد.

همچنین «سیدبیوک محمدی» با نگاهی جامعه‌شناختی به «پدیده پاشایی» در ادامه این نشست پرداخت و اظهار کرد: یک طیف رفتارها فردی و سازمان نیافته و طیفی دیگر سازمان یافته و جمعی هستند که نهایتا تبدیل به حزب می‌شوند. دسته‌ای از رفتارها نیز بین این دو طیف قرار می‌گیرند.

وی توضیح داد: بعد از حزب، جنبش مطرح می‌شود که حرکتی اجتماعی و هدف آن یا ایجاد تغییر اجتماعی و یا جلوگیری از بروز برخی تغییرات اجتماعی است.هم‌چنین جنبش همراه با مساله اجتماعی است و به شرکت فعالانه اعضا نیاز دارد.

عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی ادامه داد: در طیف دیگر که نزدیک به رفتارهای سازمان نیافته است رفتارهای هیستیریک را می‌بینیم که حالتی جمعی پیدا می‌کند مثلا وقتی جایی زلزله می آید همه سراسیمه می شوند و به اطراف می دوند.

وی در توضیح رفتارهای هیستیریک گفت: این رفتارها هدفمند نیستند و ناگهانی اتفاق می‌فتند. مثال این رفتار زمانی است که تیم ایران در فوتبال برنده می‌شود و افراد به خیابان می‌آیند.

محمدی، «پدیده پاشایی» را جزو گروه رفتاری «هیستیریک» دانست و بیان کرد: در این گونه رفتارهای جمعی افراد احساس ناآرامی می‌کنند و این احساس آن‌ها مسری است. در این لحظه نیاز دارند باهم باشند تا آرامش یابند.

وی در پایان تاکید کرد: معمولا این رفتارها بی‌هدف و بی‌برنامه است و در اصل معنای آنها سیاسی نیست، اما مردم و حکومت از آن‌ها تعبیر سیاسی دارند، بنابراین پتانسیل سیاسی شدن پیدا می‌کند.

منبع: ایسنا