دیپلماسی اسقفی

تلاش دیپلماتیک برای رسیدن به توافق هسته‌ای تنها متوجه دیپلمات‌ها نیست؛ مقام‌های مذهبی نیز وارد این عرصه شده‌اند تا این مذاکرات را ختم به‌خیر کنند. میهمانان اسفند92 قم، مهر93 در آمریکا، لب‌به‌سخن گشوده‌اند. اسقف «ریچارد پیتس»، رییس کمیته‌بین‌المللی کنفرانس اسقف‌های کاتولیک آمریکا که اواخر سال گذشته به ایران سفر کرده بود، خواستار توجه ویژه به فتوای «مقام‌معظم‌رهبری» در پرونده هسته‌ای شد. طبق فتوای ایشان، «استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی، اعم از هسته‌ای، شیمیایی و میکروبی» حرام اعلام شد. به گزارش «خبرآنلاین» اسقف «ریچارد پیتس»، روز چهارشنبه درباره سفرش به قم در «بنیاد کارنگی» گفت: «ایرانی‌ها احساس می‌کنند که آمریکا و غرب عمیقا در مورد آنها اشتباه فکر می‌کنند.

هیات اسقف‌ها استدلال کرد که واشنگتن به این اظهارات ایرانی‌ها به‌ویژه توجه بیشتری کند که ذخیره و استفاده از تسلیحات اتمی، مخالف اصول بنیادین شیعه است.» «ریچارد پیتس» افزود که در قم به هیات آمریکایی اطمینان داده شده که سلاح‌های هسته‌ای به‌خاطر ماهیت آنها در نابودی تمام انسان‌ها فارغ از تفاوت‌هایشان و اینکه بی‌گناه باشند یا نه، غیراخلاقی تلقی می‌شوند.  همچنین «استیفن کولچی» یک‌مقام عالیرتبه کنفرانس اسقف‌ها نیز گفت: «گمان می‌کنم وزارت‌خارجه‌آمریکا اهداف مذهبی ایرانیان را در مورد سلاح‌های کشتار‌جمعی به‌عنوان بخشی از مذاکرات چندان جدی نمی‌گیرد.» «کولچی» افزود: «در مذاکرات هسته‌ای جاری، فتوا تا حدی به مذاکرات هسته‌ای ربط دارد و در ایران به‌طور فراگیر آموخته شده و از آن دفاع می‌شود.» او با بیان‌ اینکه «احتمال تغییر یک‌شبه فتوا وجود ندارد»، گفت: «این آن چیزی است که باید مدنظر دیپلمات‌ها قرار گیرد. چنین‌چیزی مرجع آموزشی نظام آنان (ایرانیان) را تضعیف خواهد کرد. برای یک کاتولیک غیرقابل تصور است که پاپ این‌کار را انجام دهد و برای آنها نیز غیرقابل تصور است که یک‌آیت‌الله یا رهبر عالی مبادرت به ‌این کار کند.» این کمیته که نام کاملش «کمیته عدالت و صلح جهانی اسقف‌های کاتولیک ایالات‌متحده» است، اسفندماه سال‌گذشته به میزبانی جامعه مدرسین قم عازم ایران شدند و آنها به «قم» نیز سفر کردند.  این تنها سفر اسقف‌های آمریکایی به ایران نبود. اوایل خردادماه امسال نیز، یک هیات مذهبی آمریکایی متشکل از 30نفر از شخصیت‌های برجسته کلیساهای آمریکا به ریاست «ژوئل هانتر» دستیار ارشد دینی کلیسای «نورتلند»، برای شرکت در نشست دینی «جهان‌ عاری از خشونت و افراطی‌گری از منظر ادیان ابراهیمی» به تهران سفر کرده بودند. از «ژوئل هانتر» به‌عنوان مشاور امور معنوی «باراک اوباما» یاد می‌شود. پس‌از انجام این سفر «ماری هارف» سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا، حضور هر دوهیات مذهبی آمریکایی در تهران را تایید کرده بود.

در دیگرسو، «جان کری» وزیرخارجه آمریکا، در واکنش به سخنان «سوزان رایس» مشاور امنیت‌ملی واشنگتن، که گفته بود «شانس توافق هسته‌ای با ایران 50درصد یا کمتر است» گفت: «من در حال مذاکرات رودررو و مستقیم با آقای ظریف (وزیرخارجه ایران) هستم و نسبت به توافق با ایران امیدوارم اما ابراز خوشبینی نمی‌کنم.» به گزارش «ایرنا»، «کری» که در نشست مجمع ایده‌های واشنگتن سخنرانی می‌کرد، افزود: «اگر ما بتوانیم به توافق برسیم، جهان مکان امن‌تری خواهد بود؛ این موضوع نباید به موضوعی برای تصمیم‌گیری از منظر ایدئولوژیکی بدل شود.» وزیرخارجه آمریکا همچنین بار دیگر جمله سنتی خود مبنی بر «عدم توافق بهتر از توافق بد است» را تکرار کرد و ادامه داد: «ایران باید در هفته‌های باقیمانده تصمیم‌های سختی اتخاذ کند تا زمینه لازم برای دستیابی به توافق نهایی حاصل شود.» «کری» با ادعای اینکه «ایران چهارمسیر برای رسیدن به بمب اتمی دارد»، گفت: «ما جلو هر چهارمسیر را خواهیم بست؛ فردو، نطنز، (آب سنگین) اراک و اقدام مخفیانه.»

در همین حال، «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی نیز در سخنانی در «واشنگتن» گفت: «آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی نگفته است که ایران مواد هسته‌ای برای تسلیحات هسته‌ای دارد، اما ایران باید برای احیای اعتماد به برنامه‌اش، در مورد این موضوعات شفاف‌سازی کند.» او همچنین با اشاره به سابقه قطعنامه‌های شورای حکام و گزارش‌های خود، افزود: «ایران اخیرا تحرکاتی برای حل موضوعات فی‌مابین انجام داده است.» «آمانو» به سفر اخیر خود به ایران اشاره کرد و افزود: «با تهران توافق شد تا برای حل تمامی مسایل گذشته و کنونی برنامه هسته‌ای، همکاری صورت گیرد.» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با عنوان‌کردن اینکه ایران برای حل موضوعات باقیمانده باید «اقداماتی واقعی» انجام دهد، گفت: «لازم است که ایران پروتکل الحاقی را اجرایی کند.»

در همین حال «بن رودز» معاون مشاور امنیت‌ملی کاخ‌سفید دستیابی به توافق هسته‌ای بلندمدت با ایران را مهم‌ترین اولویت سیاست خارجی «باراک اوباما» رییس‌جمهور آمریکا خواند و آن را هموزن مهم‌ترین طرح داخلی کاخ سفید یعنی طرح خدمات درمانی موسوم به «اوباما کر» دانست.