توکلی از ظریف انتقاد کرد

موج ابتدایی مخالفان لوایح مربوط به FATF علیه حرف‌های اخیر ظریف، تند و بی‌رحمانه بود. حالا این فضا کمی فروکش کرده است، اما مقامات مسئول و نمایندگان هنوز مشغول موضع‌گیری هستند.

کد خبر: ۲۰۶۴۵۲

تاریخ انتشار: ۲۴ آبان ۱۳۹۷ - ۱۲:۰۴

آخرین موضوع‌گیری درخور توجه به «احمد توکلی» اختصاص دارد؛ او از فضای دوقطبی فاصله می‌گیرد و خود را در میانه قرار می‌دهد. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: «ابتدای صحبت‌های آقای ظریف که خیلی از مخالفت‌ها را صادقانه توصیف کردند، درست است؛ یعنی کثیری از کسانی که با این لوایح مخالفت می‌کنند، نگران هستند و از سر دلسوزی این حرف را می‌زنند».

به گزارش صدای ایران از اعتماد آنلاین، رئیس هیئت‌مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت، بخش دیگر و اصلی حرف‌های ظریف را نیز تأیید کرد: «البته حتما کسانی که اهل فساد هستند، چون شبکه‌ای شده‌اند و سازمان‌یافته عمل می‌کنند، تلاش می‌کنند با لایحه‌ای که پول‌شویی را محدود می‌کند، مخالفت شود. این هم حرف درستی است که آقای ظریف گفته است»؛ یعنی احمد توکلی عملا بحث اصلی ظریف که تندروها آن را نشانه گرفته‌اند، تأیید کرده است. نقد توکلی اما جنبه‌ای تاکتیکی دارد: «وزیر خارجه نباید به چیزهای موهومی اشاره کند و بگوید در ایران هزاران میلیارد تومان پول‌شویی می‌شود. این تعیین مبلغ و گفتن هزاران میلیارد، معنایش این است که ما به دشمن گرا می‌دهیم». نقد او به ادبیات و نگاه هم‌جناحی‌هایش نزدیک است. اگر به حملات تندروهای جبهه پایداری و فراکسیون ولایی مجلس نگاهی انداخته باشید، «آتو‌دادن به دشمن» در همه مشترک است؛ تفاوت اما در دو چیز است؛ اول اینکه تندروها اصل گفته ظریف را انکار می‌کنند و دوم در ادبیات نقد است. اگر به نقدهای یکی، دو روز گذشته تندروها دقت کرده باشید، متوجه می‌شوید ادبیاتی که توکلی به‌ کار می‌برد، چقدر با ادبیات منتهی‌الیه تندروی اصولگرایی متفاوت است.

به‌این‌ترتیب، احمد توکلی با پذیرش بخش اصلی صحبت ظریف، خود را با یک گام بلند از فضاسازی یکی، دو روز اخیر جدا کرده است. این نمایند سابق مجلس، همواره مدعی است خط «ضد فساد» را دنبال می‌کند. این گرایش در نامی که او برای نهاد غیردولتی خود انتخاب کرده نیز هویداست؛ «دیده‌بان شفافیت و عدالت». با وجود این، ‌نظر توکلی همواره مانند هم‌جناحی‌هایش بوده است؛ ازجمله نگرانی از دشمن‌شاد‌کردن. او در ادامه نقدش به ظریف گفت: «از آدم باتجربه‌ای مثل آقای ظریف خیلی بعید بود این خطا را بکند و با اینکه خودش گفته که من نمی‌توانم رقم بدهم، ولی باز رقم بدهد و اذهان جامعه را مشوش کند؛ از ایشان انتظار داریم گفته‌های خود را تصحیح کند».

احمد توکلی مانند دیگر اصولگرایان معتدل از مدافعان کلیت لوایح چهارگانه است. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در انتها درباره وضعیت لایحه CFT گفت: «اکنون در مجمع تشخیص مشغول بحث درباره CFT هستیم؛ اما گرایش عمومی این است که با شرط‌هایی که مجلس گذاشته و با درنظرگرفتن مصالح ملی، شاید پذیرفته شود».

‌ فلاحت‌پیشه: در کمیسیون امنیت هرگز بحث پول‌شویی نشد
یک رأس حملات به ظریف، اعضای فراکسیون ولایی مجلس بودند. آنها قاعدتا از اختیارات نمایندگی خود استفاده خواهند کرد و ظریف را به مجلس خواهند کشید. روز گذشته رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اعلام اینکه وزیر امور خارجه در جلسه با اعضای این کمیسیون درباره صحبت‌های اخیر خود توضیح خواهد داد، گفت: «بارها در مجلس بحث FATF و CFT صورت گرفت و تا‌به‌حال بحث پول‌شویی نداشته‌ایم. استدلال‌های موافقان که من هم جزء آنها بودم، این بود که بهانه دست دشمن ندهیم و از هر منفذی استفاده کنیم که مانع تحریم بیشتر ایران شویم. مخالفان هم معتقدند آمریکایی‌ها از تعهدات کنوانسیونی ایران استفاده می‌کنند تا تنگناهای بیشتری علیه جمهوری اسلامی ایجاد کنند». او در ادامه درباره کشورهای مطرح در پول‌شویی صحبت کرد و گفت: «ایران جزء کشورهای قرمز از نظر پول‌شویی نیست؛ بنابراین ما باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که بهانه جدید دست دشمنان ندهیم».

فلاحت‌پیشه نیز که از موافقان لوایح چهارگانه مربوط به FATF بود، موضع میانه‌ای را اتخاذ کرد و گفت: «من با اینکه از این موضوع برای تخریب استفاده شود مخالف و معتقدم به‌جای تخریب باید از ایشان توضیح بخواهیم که چه توضیحاتی دارد تا این موضوع تبدیل به یک بحث اختلافی در داخل کشور نشود. ان‌شاءالله با توضیحی که می‌دهند، این موضوع شفاف شود». گویا اصولگرایان معتدل زیاد از حرف‌های ظریف برآشفته نشده‌اند؛ اما تا «دشمن» هست، این‌گونه صحبت‌ها را جایز نمی‌دانند. این عضو فراکسیون مستقلین در انتها گفت: «در شرایط کنونی دشمنان از هر فرصتی استفاده می‌کنند که اختلاف ایجاد کنند. به‌هر‌حال مباحث مختلفی مطرح شده و طبیعتا نظرات در ایران متفاوت است. در این شرایط نباید سرمایه‌های کشور را تخریب کنیم. من منتقد صحبت‌های اخیر آقای ظریف هستم، ولی این نباید به معنای نفی توانایی‌های ایشان در دفاع از منافع ملی باشد».

قاسمی: بیان صادقانه یکی از مشکلات کشور
وزیر امور خارجه کشورمان هنوز درباره هجمه سنگینی که علیه او به راه افتاده، چیزی نگفته است. اما دیروز بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه در‌این‌باره گفت: «آنچه از سوی دکتر ظریف درخصوص پول‌شویی بیان شد و متأسفانه بخشی از آن مورد بهره‌برداری‌های سوء و جناحی برخی افراد قرار گرفته است، تنها بیان صادقانه یکی از مشکلات و مسائل کشور است که پیش‌از‌این نیز بارها از سوی بسیاری از مقامات عالی‌رتبه کشور در قوای سه‌گانه و در دولت‌های مختلف بیان شده و یافتن راه‌های قانونی برای مقابله با آن، همواره مورد تأکید نظام و ارکان عالی آن بوده است».

قاسمی ادامه داد: «سخنان وزیر امور خارجه در این باب نه ادعایی جدید است و نه جنبه افشاگری داشته است بلکه صرفا نگاهی واقع‌بینانه و آسیب‌شناسانه به یکی از آفات جانبی این پدیده یعنی استفاده برخی از منابع مالی نامشروع برای فضاسازی و فشار روانی در برابر اقدامات قانونی و تدابیر شفافیت‌ساز دولت است».

سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به گزارش‌ها و آمارهایی که تاکنون برخی از سازمان‌های نظارتی و مسئول درخصوص برخی از معضلات و آسیب‌های اقتصاد کلان کشور ارائه کرده‌اند، اظهار کرد: «بارها توسط بسیاری از دستگاه‌های ذی‌ربط گفته شده است که به طور مثال روزانه ده‌ها میلیون‌ لیتر انواع سوخت از کشور قاچاق می‌شود، همچنین آمارها و گزارش‌هایی از حجم قابل‌توجهی از قاچاق انواع کالا و ارز منتشر می‌شود که مراجع رسمی ارزش آن را ده‌ها میلیارد دلار برآورد می‌کنند؛ همچنین گفته می‌شود که سالانه حدود 14 هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی وجود دارد».

او اضافه کرد: «همان‌گونه که وزیر امور خارجه در مصاحبه خود بیان کردند، بسیاری از منتقدان FATF از دلسوزان کشور هستند و مطلقا به فرد یا ارگانی اشاره نداشته‌اند؛ اما واقعیت پول‌شویی توسط باندهای تبهکار داخلی یا قاچاقچیان بین‌المللی قابل‌ کتمان نیست و چه‌بسا همان‌ها برای جلوگیری از شفافیت و جرم‌انگاری این پدیده با پول‌های کثیف به فضاسازی و گل‌آلودکردن شرایط برای فرار از مسئولیت و مجازات روی آورند».

سخنگوی وزارت امور خارجه یادآور شد: «بی‌شک فرهنگ نقد و نقادی منصفانه امری نیکو و کاری بخردانه و الزامی است؛ اما بهره‌برداری سیاسی و جناحی از بخش‌هایی از سخنان، آن هم سخنانِ از روی حسن‌نیت وزیر امور خارجه که دلسوزانه و در جهت آسیب‌شناسی برخی معضلات و مشکلات کشور و مردم بیان شده، امری است ناصواب و بی‌ثواب».

نقطه آغاز
نقطه آغاز این ماجرا فیلم کوتاهی از مصاحبه ظریف با «خبرآنلاین» بود. وزیر امور خارجه درباره مخالفت‌ها و فضاسازی‌هایی که علیه لوایح مربوط به سازمان «گروه ویژه اقدام مالی» می‌شود چند جمله کلیدی گفت: «فکر می‌کنم پشت برخی از این فضاسازی‌ها و نگرانی‌ها، منافع اقتصادی است. بالاخره در کشور ما پول‌شویی یک واقعیت است. از پول‌شویی خیلی‌ها منفعت می‌برند» و در ادامه موضع خود را با طرح چند عدد شفاف‌تر کرد: «آن ‌جاهایی که هزاران میلیارد پول‌شویی انجام می‌دهند، حتما آن‌قدر توان مالی دارند که ده‌ها میلیارد یا صدها میلیارد هزینه تبلیغات و فضاسازی بکنند و در کشور فضا ایجاد کنند... کسانی که در یک قلم معامله‌شان ممکن است 30 هزار میلیارد منافع جابه‌جا شود، فضایی [منفی] درست کردند». همان‌طور که در صحبت‌های توکلی هم مشخص بود، ظریف پس و پیش جملات بالا بارها تأکید کرد که عمده مخالفت‌ها را «صادقانه» می‌داند و به هیچ ارگان خاصی نیز تهمت نمی‌زند بلکه بحث او درباره «افراد» است.