اصلاح‌طلبان 11 ماه پس از ائتلاف تاريخي
در اردوگاه اصلاح‌طلبان اوضاع بسيار بهتر از رقيب اصولگراست. آنها با يك اتحاد تاريخي طي كمتر از چهار روز در انتخابات رياست‌جمهوري گذشته ورق را به نفع خود برگرداندند. تجميع توانايي‌هاي سيد محمد خاتمي، هاشمي رفسنجاني، ناطق نوري و سيد حسن خميني تركيبي ساخت كه نه اصولگرايان و نه ساير بازيگران قدرتمند سياسي در ايران نتوانستند در برابر آن مقاومت كنند و در نهايت با حمايت همه‌جانبه مردم حسن روحاني به رياست‌جمهوري رسيد. در كنار اين پيروزي اصلاح‌طلبان توانستند با ليستي واحد اكثريت اعضاي شوراي شهر تهران را هم در اختيار بگيرند. اين دو پيروزي شيرين به آنها كمك مي‌كند تا در انتخابات آتي مجلس با يارگيري از اصولگرايان معتدل اكثريت پارلمان را هم در اختيار بگيرند. با اين حال احزاب اصلاح‌طلب همچنان نقش جدي و روشني در معادلات سياسي ندارند و تصميم‌سازان امروز اين جريان ابتدا در شوراي مشورتي سيد محمد خاتمي به بررسي و جمع‌بندي موضوعات مي‌پردازند و نتيجه آن را در اختيار چهار ژنرال اين جريان قرار مي‌دهند. اما آيا اصلاح‌طلبان راهي جز آنچه پيمودند، داشتند؟ تعطيلي دو حزب بزرگ و قدرتمند اصلاح‌طلب، دستگيري گسترده اعضاي بلندپايه اين جريان سياسي و حصر خانگي دو كانديداي انتخابات رياست‌جمهوري سال 88 فضا را آنچنان بر اصلاح‌طلبان تنگ كرده بود كه حتي احزاب مجوز‌دار اين جريان هم اجازه برگزاري كنگره سالانه را نمي‌يافتند. در كنار اين مساله محدوديت‌هاي فوق‌العاده براي سيد محمد خاتمي و هجمه‌هاي سنگين عليه هاشمي رفسنجاني در درجه اول و پس از آن ناطق نوري و سيد حسن خميني عملا اصلاح‌طلبان را در منگنه‌يي گذاشت كه امكان فعاليت حزبي از آنان سلب شد. سيد محمد خاتمي بدون شك تاثيرگذارترين اصلاح‌طلب آزاد حال حاضر ايران است كه مي‌تواند با يك اظهارنظر اكثر اصلاح‌طلبان و هوادارانشان را به سمتي كه مي‌خواهد هدايت كند. او با وجود تمام محدوديت‌هاي عجيب و سختي كه گرفتارش كرده همچنان رداي رهبري اصلاحات را بر دوش دارد و با عملكرد هوشمندانه‌يي كه در انتخابات رياست‌جمهوري سال گذشته از خود نشان داد به مدد اتحاد با هاشمي رفسنجاني نتيجه انتخابات را به سمتي هدايت كرد كه امروز ثمره‌اش را مي‌بينيم. اما اصلاح‌طلبان اميدوارند با باز شدن قفل خانه احزاب و تحقق وعده‌هاي رييس‌جمهور بتوانند براي فعاليت دوباره حزبي برنامه‌ريزي كنند.
شناسنامه اصلاحات
مجمع روحانيون مبارز باسابقه‌ترين تشكيلات اصلاح‌طلب، اگرچه در عبور از بحران‌هاي سال 88 مورد هجمه‌هاي جدي قرار گرفت اما جلسات دوره‌يي خود را به شكل منظمي دنبال مي‌كند تا از آن بحران هم مانند ساير اتفاقات حساس در تاريخ انقلاب به سلامت عبور كرده باشد. اگرچه اين عبور به قيمت حبس محمدعلي ابطحي و ايجاد محدوديت‌هاي ويژه براي سيد محمد خاتمي همراه بود اما سيد محمد موسوي خوئيني، روحاني سياستمدار و كاركشته انقلابي توانست اين تشكل را به گونه‌يي حفظ كند كه دولت احمدي‌نژاد هم براي سلب حيات آن توفيقي نيافت. حالا و در دولت روحاني آنها مجيد انصاري، عضو ارشد خود را در كسوت معاون رييس‌جمهور مي‌بينند تا همچنان در يكي از نقاط كانوني قدرت به ادامه حيات بپردازند.
احزاب زنده
در ميان احزاب اصلاح‌طلب حزب مردمسالاري را مي‌توان تنها حزب اصلاح‌طلبي دانست كه اگرچه وزن قابل توجهي در ميان اصلاح‌طلبان شاخص نداشت اما با پايبندي به كار تشكيلاتي رفتار سياسي خود را دنبال كرد. اين حزب اگرچه نتوانست نام مصطفي كواكبيان، دبير كل خود را در ميان منتخبان راه يافته به مجلس شوراي اسلامي قرار دهد اما در فرآيند انتخابات رياست‌جمهوري با ارائه يك طرح مدون تلاش كرد اصلاح‌طلبان را گرد هم جمع كند؛ تلاشي كه البته با بي‌رغبتي بزرگان اصلاح‌طلب مواجه شد. با اين حال اين حزب موفق شد در دوران پس از انتخابات رياست‌جمهوري كنگره سالانه خود را برگزار كند. حزب اعتماد ملي نيز اگرچه منعي براي فعاليت ندارد اما به دليل محصور بودن شيخ مهدي كروبي، دبير كل همچنان ادامه فعاليت رسمي خود را به صلاح نمي‌داند. اعضاي شوراي مركزي اين حزب با وجود پلمب دفتر حزب، تعطيلي روزنامه اعتماد ملي و حصر خانگي حجت‌الاسلام كروبي براي فعاليت رسمي و ادامه تعليق مردد هستند و در عمل هيچ فعاليتي ندارند.
مجمع نيروهاي خط امام به دبيركلي سيد هادي خامنه‌اي هم اگرچه در جريان اتفاقات پس از انتخابات 88 با دستگيري برخي اعضا مواجه شد اما توانست حيات خود را حفظ كند. آنها اگرچه با شاخه جوانان خود فعاليت‌هاي متعددي انجام مي‌دهند و هر از گاهي به ديدار برخي علما مي‌روند اما متكي به سيد هادي خامنه‌اي هستند. سيد هادي خامنه‌اي هم به دليل بي‌علاقگي به حضور رسانه‌يي ترجيح مي‌دهد فعاليت‌هاي حزب را با چراغ خاموش دنبال كند. حزب اسلامي كار نيز با ورود به مكانيزم انتخاب ليست اصلاح‌طلبان در انتخابات شوراي شهر تهران بار ديگر به متن بازي سياسي بازگشت. حسين كمالي دبير كل اين حزب با معرفي الهه راستگو و گنجاندن نام وي در ليست اصلاح‌طلبان شوراي شهر حضور جدي خود را نمايش داد كه اين نمايش با رفتار غيرتشكيلاتي الهه راستگو در جريان انتخاب شهردار تهران به شكست سختي براي اين حزب تبديل شد تا كمالي براي كاستن از بار منفي آن اتفاق حكم اخراج راستگو از حزب را امضا كند. البته شاخه جوانان اين حزب مدتي است فعاليت چشم‌گيري را شروع كرده كه قابل تقدير است.
ژنرال‌هاي بي‌تشكل
در ميان اصلاح‌طلبان اما يك چهره شاخص وجود دارد كه در قالب هيچ تشكلي نمي‌گنجد و به تنهايي بخشي از بار اصلاح‌طلبان را به دوش مي‌كشد. او عبدالله نوري است كه ضمن همراهي با اصلاح‌طلبان راه خود را مي‌پيمايد و تعدادي از اطرافيان و جوانان را گرد خود جمع كرده و جلسات منظمي را با آنها برگزار مي‌كند. عبدالله نوري از يك منظر مورد علاقه اصولگرايان است. آنها همواره ترجيح مي‌دهند مواضعي از نوري منتشر كنند كه از آن بوي تفرقه با ساير اصلاح‌طلبان به مشام برسد با اين حال اين سياستمدار كار كشته كمتر به دام اصولگرايان مي‌افتد و حتي اگر اختلاف نظري با خاتمي داشته باشد ترجيح مي‌دهد بدون جنجال رسانه‌يي انتقاداتش را به گوش او و حلقه اطرافيانش برساند. سعيد حجاريان نيز از ژنرال‌هايي است كه زندان سال 88 هم نتوانست او را از ابراز آنچه درست مي‌پندارد برحذر دارد. او اگرچه وضعيت جسمي مناسبي ندارد اما با تحليل وقايع رخ داده در كشور و نظريه‌پردازي هر بار كه لب به سخن مي‌گشايد تمام اردوگاه اصولگرايان را برمي‌آشوبد. در ميان اصلاح‌طلبان چهره‌هاي اثرگذاري نيز هستند كه به دليل وقايع پس از انتخابات رياست‌جمهوري سال 88 با احكام حبس مواجه شدند. اين فعالان سياسي بيشتر تعلق جناحي به احزاب مشاركت و مجاهدين انقلاب داشتند كه حالا با گذشت 5 سال از انتخابات سال 88 كم‌كم با اتمام دوران محكوميت از زندان آزاد مي‌شوند. تعداد قابل توجهي از آنان جذب هيچ حزبي نمي‌شوند و حتي در حلقه شوراي مشورتي سيد محمد خاتمي هم نمي‌گنجند. بهزاد نبوي را شايد بتوان مهم‌ترين چهره اين طيف از اصلاح‌طلبان دانست كه به تازگي از زندان آزاد شده است. پس از او عده‌يي ديگر از كارگزاران دولت خاتمي و نمايندگان مجلس ششم نيز حضور دارند كه مدت حبس‌شان به اتمام رسيده و كم كم حضور رسانه‌يي خود را آغاز كرده‌اند. محسن صفايي‌فراهاني، عبدالله ناصري و عبدالله رمضان‌زاده را مي‌توان شاخص‌ترين نفرات اين دسته دانست. برخي نيز با وجود آزادي پرونده‌هاي مفتوحي دارند كه براي هر گونه فعاليت سياسي دست‌شان را مي‌بندد. در ميان اين افراد مي‌توان به عليرضا علوي‌تبار و محسن آرمين اشاره كرد. اين دو به دلايلي كه ذكر شد ترجيح مي‌دهند حضور رسانه‌يي كمرنگي داشته باشند. در دسته‌بندي چهره‌هاي شاخص اصلاح‌طلبان به افرادي نظير محمد ابراهيم اصغرزاده و فياض زاهد هم مي‌رسيم كه نماينده طيفي از اصلاح‌طلبان هستند كه اگرچه وابستگي حزبي خاصي ندارند اما در تمام روزها و ماه‌هاي سخت پس از انتخابات 88 حضور رسانه‌يي خود را حفظ كردند. آنها اگرچه در مقاطعي با بي مهري از سوي دوستان اصلاح‌طلب‌شان مواجه شدند اما هرگز سخني بر خلاف مصالح اصلاحات نگفتند. عده‌يي نيز همچنان مدت محكوميت را طي مي‌كنند و در بهترين حالت گاهي در ملاقات‌ها موافق مي‌شوند پيغامي را به بيرون از زندان مخابره كنند. موثرترين چهره در ميان اين عده مصطفي تاج‌زاده است كه تمام مدت حبس را به صورت ايزوله تحمل كرده و اين روند همچنان ادامه دارد.
منبع: روزنامه اعتماد
گزارش خطا
نظر شما
پربحث ترین عناوین
آخرین اخبار
