با پسا "چکمه‌" نشینان...

اتفاق پیش‌بینی نشده فرو ریختن ساختمان پلاسکو در روزهای منتهی به پایان سال ۱۳۹۵ نه‌تنها کام ملت ایران را به دلیل از دست دادن عزیزان آتش‌نشان‌ تلخ کرد بلکه با از بین رفتن سرمایه و دارایی بسیاری از کسبه این مجموعه و نیز بیکاری افرادی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با این مجموعه در ارتباط بودند، همراه شد. برخی به معنای تمام و کمال مال باخته شدند و برخی دیگر نیز به خوبی از آب گل‌آلود ماهی گرفتند. از یک سو برخی کسبه که حتی تحت پوشش بیمه قرار نداشتند اموال‌شان را از دست دادند و در سوی دیگر اما برخی سودجویان که خسارتی هم ندیده‌اند به خوبی توانستند در روزهای ابتدایی این حادثه میلیون‌ها تومان به جیب بزنند. به همین منظور با برخی از کسبه پلاسکو به گفت‌وگو نشستیم تا از ریز و درشت مسائلی که پس از این اتفاق به وجود آمده، مطلع شویم.

با یکی از مستاجرین پلاسکو که در واحدی ۳۰ متری در طبقه سوم این مجموعه فعالیت می کرده، به گفت و گو نشستیم که اظهارات وی در مورد روز حادثه پلاسکو، مشکلاتی که کسبه این مجموعه در حال حاضر با آن مواجه هستند و نیز درخواست های این توزیع کننده پوشاک، در نوع خود شنیدنی است.

بنده به طور ماهانه مغازه خود را ۸ میلیون تومان اجاره کرده بودم و در روز حادثه حدود ۲۰۰ میلیون تومان کالا در واحدم داشتم. عده ای عنوان می کنند که واحد بنده سالم است و عده ای نیز اعلام کرده اند که چنین مسئله ای صحت ندارد اما در حال حاضر هیچ گونه اطلاعات دقیقی از وضعیت مغازه و اجناسم ندارم.

روز حادثه موتورم را در خیابان نادری پایین تر از چهارراه استانبول پارک کردم و تقریبا ساعت ۸:۲۰ بود که به مقابل پلاسکو رسیدم. از دور متوجه شدم که جمعیتی مقابل پاساژ ایستاده اند و صداهایی مبنی بر اینکه پلاسکو به آتش کشید، شنیده می شد. زمانی که خودم مقابل پاساژ حاضر شدم دیدم که آتشی از طبقات میانی به بیرون زبانه می کشد، دویدم و خود را به در جلوی پاساژ رساندم اما متوجه شدم که نه از در پشت و نه از در جلوی پاساژ اجازه ورود نمی دهند.

در نهایت حدود ۵۰ الی ۶۰ نفر از کسبه جمع شدیم و درخواست کردیم که برای گردآوری مدارک، اسناد و چک های خود به داخل پاساژ برویم. حدود ساعت ۱۰:۳۰ بود که طبق شنیده ها احساس کردیم که آتش در حال خاموش شدن است اما پس از دقایقی دیدیم که آتش در طبقه پانزدهم به شدت زبانه می کشد. بنابراین خودمان را حدود ساعت ۱۱:۰۰ بود که از ساختمان خارج کردیم.

بنده به شخصه از پاساژ خارج شدم اما زمانی که به خیابان رسیدم، متوجه شدم که فاکتورهای مربوط به بدهی های تسویه شده و تسویه نشده خود را جا گذاشته ام، بنابراین علی رغم مخالفت آتش نشان ها در مقابل ورودی پاساژ خود را به واحدم رساندم تا فاکتورهایم را جمع کنم. به یک باره صداهایی مبنی بر اینکه پاساژ در حال فرو ریختن است به گوش می رسید که فریادها بالا گرفت و درخواست کردند که از پلاسکو خارج شویم. ما نیز جانمان را کف دستمان گذاشتیم و از پاساژ خارج شدیم و درست زمانی که به خیابان رسیدیم چند دقیقه بعد پلاسکو فرو ریخت.

مسئله ای که باید به آن اشاره کنم این است که به هیچ وجه فکرش را نمی کردیم پلاسکو فرو بریزد. در آن لحظه شاید آتش دیده می شد اما تصورمان بر این بود که در نهایت خاموش خواهد شد و اتفاقی ناگواری رخ نخواهد داد. شاید حتی به ذهن یک نفر از کسبه هم نمی رسید که پلاسکو فرو خواهد ریخت. خدا پدر و مادر آتش نشانانی که جان خود را از دست دادند بیامرزد. آنها برای خارج کردن کسبه و مردم تا آخرین لحظه ایستادگی کردند و در نهایت جانشان را از دست دادند. برای آن‌ها طلب مغفرت و آمرزش می کنم و امیدوارم که روح شان در آرامش کامل باشد.

این توزیع کننده پوشاک در مجموعه پلاسکو در ادامه صحبت هایش هم به مشکلاتی که در حال حاضر بسیاری از مستاجران این پاساژ با آن مواجه هستند و نیز درخواست هایشان از مسئولان اشاره کرد.

مشکلی که در حال حاضر با آن مواجه هستیم نداشتن مکانی برای استقرار است. ما جایی نداریم که بتوانیم فعالیت های خود را انجام دهیم مطمئنا اگر تا پایان هفته برای ما جایی را در نظر نگیرند، وضعیت‌مان بسیار سخت خواهد شد به گونه‌ای که شاید ورشکسته و نابود شویم. شرایط اجاره‌ای ها از سرقفلی داران بدتر است. از شرایط بازار و وضعیت اقتصادی نیز خودتان بهتر از هر کسی اطلاع دارید. اگر جایی را برای ما در نظر نگیرند نابود خواهیم شد. بنده به شخصه خیلی ها را می شناسم که حتی در خصوص پرداخت هزینه خانه شان با مشکل مواجه اند.

امروز در شرایطی قرار گرفته ایم که وضعیت کسبه کاملا نامشخص است. وعده هایی نیز توسط مسئولان داده شده و از چند روز قبل اعلام کرده اند که جانماهایی صورت گرفته اما آن‌چه در حال حاضر می‌توان به آن اشاره کرد این است که اتفاق رو به جلویی صورت نپذیرفته است. ما تنها مکان کوچکی را برای فعالیت می خواهیم، ۵۶۰ واحد با مشکل مواجه اند که اگر به هر واحد نیز ۱۰ متر اختصاص دهند تا بتوانند امورات خود را تا شب عید پشت سر بگذارند، به حدود ۵۶۰۰ مترمربع مساحت نیاز داریم. آیا در تهران چنین مکانی نزدیک به بازار و پاساژ پلاسکو وجود ندارد؟

در صحبت هایی عنوان می شود که در محدوده هایی دور از پلاسکو جانماهایی صورت گرفته است اما چه کسی حاضر است از بازار خارج شود و به مکانی دورتر برای خرید و فروش برود. ما از مسئولان درخواست می کنیم که نزدیک ترین محل به پلاسکو و بازار را برای ما در نظر بگیرند و هر چه سریع تر این اقدام را در دستور کار قرار دهند. امروز ما نمی توانیم برویم یقه کسی را بگیریم، چرا که این عمل از منطق به دور است. به هر حال اتفاق و حادثه ای رخ داده اما هر چه سریع تر مسئولان باید چاره اندیشی کنند اگر تا پایان هفته اقدامی صورت نگیرد وضعیت برای ما بحرانی خواهد شد به گونه ای که تا پایان اسفند با یک بازار ورشکسته طرف خواهیم بود. اگر بنده نتوانم جنسم را بفروشم مطمئنا نمی توانم جوابگوی بدهی‌ها و هزینه‌هایم باشم و این مسئله تنها مربوط به یک نفر نیست.

نماینده یکی از صاحبان سرقفلی پلاسکو فرد دیگری بود که در مورد زوایای دیگر این حادثه با وی صحبت کردیم. از اشتباهی که در مورد فعالیت کسبه پلاسکو عنوان می‌شود تا...

یکی از اشتباهاتی که در مورد فعالیت پلاسکو می‌شود این است که برخی تصور می‌کنند این مجموعه دارای واحدهای تولیدی بوده در حالی که واحدهای موجود در پلاسکو عمده‌فروش و توزیع‌کننده پوشاک بودند و تولیدی در این مجموعه صورت نمی‌گرفت. ساختمان پلاسکو شامل یک سازه ۱۴ طبقه و یک سازه ۴ طبقه بود و با توجه به طراحی آن به چکمه شبیه و معروف بود. در حال حاضر نیز حدود ۹۰ درصد از سازه چهار طبقه سالم اما کل محوطه برج ۱۴ طبقه از بین رفته است.

ما اولویت اولمان همچنان این است که بتوانیم در مجموعه پلاسکو کار خود را تا نوروز ادامه دهیم که البته این مسئله منوط به تایید ایمنی ساختمان توسط کارشناسان و متخصصان است. اگر آنها تایید کنند که امکان ادامه فعالیت حداقل تا شب عید در این محل وجود دارد، واحدهایی که از این حادثه خسارت ندیده‌اند، حاضر هستند مساحت خود را با سایر واحدها که در اثر این حادثه از بین رفته‌اند، تقسیم کنند تا همه بتوانند کار خود را در این مقطع زمانی حساس پیش ببرند.

من به شخصه دو واحد ۳۰ متری، در طبقات اول و سوم و یک واحد ۴۰ متری در طبقه سوم داشتم و به عنوان سرقفلی دار در این محل مشغول به کار بودم. حداقل سرقفلی‌ها در طبقه همکف، ۵ میلیارد تومان بود و به ترتیب هر چه به طبقات بالا می‌رفتیم رقم حداقل سرقفلی‌ها کاهش می‌یافت و به ۴، ۳، ۲ و نهایتا ۱.۵ میلیارد تومان می‌رسید. تمام امیدمان این است که دولت کمک‌های لازم را انجام دهد تا بتوانیم در سریع‌ترین زمان ممکن فعالیت کسبه را مجددا از سر آغاز کنیم چرا که زمان زیادی تا نوروز باقی نمانده است. برخی تصور می‌کنند همه اجناس تولیدی‌ها در پلاسکو موجود بوده و در اثر آتش سوزی از بین رفته است، در حالی که این گونه نیست و بسیاری از واحدهای توزیع در پلاسکو دارای انبارهایی خارج از این ساختمان بودند و اجناس آن‌ها در این اماکن سالم استف بنابراین هیچ کمبودی از لحاظ تامین جنس وجود ندارد.

مسئله دیگری که وجود دارد بلاتکلیفی در خصوص چک‌هاست. برخی طلبکار و برخی بدهکار هستند و لاشه چک‌ها نیز موجود نیست و کسی نمی‌داند که در این رابطه چه تصمیمی اتخاذ می‌شود. علاوه بر این بسیاری از سندها از بین رفته و به نظر می‌رسد که قوه قضاییه باید وضعیت مطالبات را مشخص کند. در این مورد نیز که گفته می‌شود اخطارهایی به کسبه در خصوص عدم ایمنی ساختمان داده شده باید بگویم که چنین مسئله‌ای صحت ندارد، نه به صورت کتبی و نه به صورت شفاهی به ما اخطاری داده نشد و اگر هم چنین مسئله‌ای وجود داشته باشد کسبه از آن اطلاع ندارد و اخطاریه‌ها به بنیاد مستضعفان رفته است.

موضوع دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که بیمه ایران یک روز پس از این حادثه شرایط بسیار مناسبی را برای پرداخت خسارت‌ها فراهم کرده بود اما چند روزی است که دیگر شرایط اولیه وجود ندارد.

یکی دیگر از مستاجران پلاسکو سومین شخصی بود که با او گفت‌وگو کردیم تا از برخی مشکلات که مستاجران این مجموعه با آن روبه‌رو هستند، مطلع شویم.

مغازه من حدود ۳۰ متر و در طبقه اول پلاسکو بود. حدود ۴۰۰ میلیون تومان از این اتفاق خسارت دیدم. وعده های مختلفی از طریق هیات امنا و مسئولان به کسبه داده شده است. پیش از هر چیزی درخواست می‌کنیم که هر چه سریع‌تر مکانی را برای استقرار واحدها اختصاص دهند. ما توقع داریم که سرقفلی پلاسکو از بین نرود چرا که بیش از هر چیزی سرقفلی این مجموعه برایمان مهم است. بازهم تاکید می‌کنم دغدغه اصلی کسبه پلاسکو این است که سرقفلی این مجموعه از بین نرود، شاید حتی این مسئله بیشتر از اجناس سوخته شده و خسارت‌های وارد شده اهمیت داشته باشد. اگر سقفلی کسبه از بین برود، ما بیچاره می‌شویم.

در مورد مستاجران این مجموعه دغدغه‌هایی وجود دارد اینکه وضعیت‌مان چه می‌شود و تکلیف اجناس سوخته شده چیست؟ به ما قول‌هایی داده شده که سرقفلی مغازه‌ها از بین نخواهد رفت، امیدواریم به این وعده‌ها عمل شود. آقایان قول داده‌اند که دو ساله پلاسکوی جدید را بسازند و امیدواریم که این مسائل در حد شعار نباشد. ما شرایط سختی را پشت سر گذاشته‌ایم و روز حادثه‌نه تنها اموالمان را از دست دادیم بلکه با صحنه هایی مواجه شدیم که هرگز از یادمان نخواهد رفت.

ساعت حدود ۹:۳۰ روز حادثه بود که مقابل پلاسکو حاضر شدم و از آتش‌سوزی در ساختمان متوجه شدم وضعیت اصلا مناسب نیست. تا آنجا که فرصت داشتیم اسناد و چک‌ها را از واحدهای خود خارج کردیم اما در مجموعه برج بسیاری از اسناد سوختند چرا که آسانسورها از کار افتاده بود و شاید فقط فرصت این وجود داشت که اسناد از واحدهایی که در طبقات پایین‌تر بودند، خارج شود. برخی کسبه با اصرار به داخل مجموعه رفتند و به محض هشدار آتش‌نشان‌ها از ساختمان خارج شدند، اما برخی دیگر نیز علی‌رغم مخالفت آتش‌نشانان به داخل رفتند تا بتوانند حداقل‌ دارایی‌های خود را خارج کنند. شاید همین مسئله باعث شد شهدای آتش‌نشان تا آخرین لحظه مقابل در حاضر باشند و در نهایت هم ان اتفاق تلخ رخ دهد.

اما در مورد کسبه پلاسکو هم فقط باید به این مسئله اشاره کنم که آن‌ها افرادی محجوب هستند. پس از این اتفاق حتی یک بار هم تجمع نکردند در حالی که مال و اموال خود را از دست داده‌اند. آن‌ها کاسب هستند و قواعد کار را می‌دانند اما به مسئولان هم می‌گوییم که با تشکر و شعار زندگی از دست رفته کسبه باز نمی‌گردد.

شرایط روز آتش‌سوزی و فرو ریختن ساختمان پلاسکو از جمله موضوعاتی است که یکی دیگر از کسبه پلاسکو در گفت‌وگو با ایسنا به آن اشاره کرد که در ادامه آورده شده است.

بنده صاحب سرقفلی یک واحد ۵۵ متری و یک واحد ۳۰ متری در طبقه سوم و یک واحد ۳۲ متری در طبقه دوم این ساختمان بودم. ما کارخانه داریم و تولیدات خود را در ورامین و مقوله پخش و توزیع خود را در پلاسکو و انبارهای مجاور آن مدنظر انجام می‌دهیم. واحد ۵۵ متری اینجانب در طبقه سوم کاملا سوخته و اجناس آن از بین رفته‌اند، واحد ۳۰ متری‌ام نیز در طبقه سوم به مرور زمان از بین رفته و اجناس چند روز پس از حادثه دچار سوختگی شده‌اند اما در مورد واحد ۳۲ متری در طبقه دوم باید بگویم که این واحد از نظر فیزیکی سالم است اما اجناس داخل آن به دلیل دود و آتش‌سوزی از بین رفته‌اند. اجناس واحدهایم شامل کت تک، کت شلوار، پیراهن و شلوار بودند و از این اتفاق جمعا حدود ۱.۵ میلیارد تومان در سه واحد دچار خسارت شده‌ام.

سوالی که باید بپرسم این است که چگونه آتش‌سوزی در طبقات ۸، ۹، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ صورت می‌گیرد اما انفجار در طبقه سوم رخ می‌دهد و پس از آن ساختمان به طور کامل فرو می‌ریزد؟ امیدوارم که به صورت شفاف جواب این پرسش داده شود؟

در مورد روز آتش‌سوزی هم باید بگویم حدود ساعت ۸ صبح بود که طبق معمول به محل کارم رسیدم اما متوجه شدم که طبقه دهم دچار آتش‌سوزی شده است. در آن لحظه اطمینان خاطر داشتیم که آتش ساختمان مهار خواهد شد اما هیچ کس حتی فکرش را هم نمی‌کرد که یک آتش‌سوزی در طبقه دهم در نهایت منجر به فرو ریختن ساختمان شود. ابتدا تصمیم گرفتیم که به واحدهایمان برویم و اجناس را خارج کنیم اما دیدیم که شرایط بحرانی‌تر از آنچه است که فکرش را می‌کنیم. حدود ساعت ۱۰:۳۰ بود که اعلام شد توانسته‌اند آتش را مهار کنند اما به یکباره حدود ساعت ۱۱ مجددا اعلام کردند ساختمان را تخلیه کنید چرا که در حال ریزش و آتش به سایر واحدها سرایت کرده‌ است. کسبه‌ای که مغازه‌هایشان تا طبقه چهارم یا پنجم بود، در همین حین اسناد و چک‌ها و مدارک خود را خارج کردند اما کسبه‌ای که واحدهای آنها در طبقات بالاتر وجود داشت، نتوانستند هیچ کاری انجام دهند و تنها نظاره گر بودند.

کل سود کسبه پلاسکو مربوط به سه ماهه آخر سال است اما در حال حاضر با فرو ریختن ساختمان زندگی بسیاری از بین رفته است، نمی‌دانیم نگران طلب‌هایمان باشیم یا بدهی‌هایمان. کسی از وضعیت کارگران خبر ندارد و این حادثه برای ما بسیار گران تمام شده است. در پلاسکو توزیع حدود ۷۰ درصد پوشاک مردانه در ایران انجام می‌شد، امیدواریم بتوانند مجدداً‌ کسبه پلاسکو را دور یکدیگر جمع کنند.

مسئله دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که برخی افراد از حادثه پلاسکو سود بردند. آن‌ها بدون اینکه اجناسشان خسارتی ببیند از بیمه پول گرفته‌اند. ما توقع داریم که این مسائل تشخیص داده شود! چرا باید در ابتدای امر به دلیل کارهای تبلیغاتی  برخی افراد که خسارتی هم ندیده‌اند مبالغ هنگفتی دریافت کنند؟ افرادی که ۲۰ میلیون هم جنس نداشتند اما از بیمه ۱۲۰ میلیون تومان خسارت دریافت کرده‌اند.

در پایان تنها دغدغه ما خانوارهایی هستند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق پلاسکو امرار معاش می‌کردند. اگر بخواهیم افرادی را که با پلاسکو در ارتباط بودند تخمین بزنیم شاید نزدیک به ۵۰ هزار خانوار را شامل شوند. امیدواریم که هر چه سریع‌تر در این خصوص تدابیر لازم اندیشیده شود چرا که تا نوروز چیزی باقی نمانده و بسیاری از خانواده‌ها دل‌نگران هستند و نمی‌دانند که سرنوشت آن‌ها چه خواهد شد. بسیاری از افراد شغل خود را از دست داده‌اند و بسیاری دیگر اموالشان را...و در این بین تنها چشم امید ما به تصمیماتی است که در ادامه اتخاذ می‌شود.