کاهش سن کاشت دندان در کشور

متأسفانه سلامت دهان و دندان به عنوان بخش مهمى از سلامت انسان توسط مردم، مسؤولین نظام سلامت و هم توسط مسؤولین صنعت بیمه مورد بى‌مهرى و کم‌توجهى قرار گرفته است.

صدای ایران - پرداخت بیش از ٩٣ درصد هزینه‌های خدمات دندانپزشکی از جیب مردم بدون این که تحت پوشش بیمه قرار گیرند و در عین حال تأمین حدود ٥٠ درصد از یارانه خدمات دندانپزشکى مردم از جیب دندانپزشکان موضوعاتى است که مردم، مسؤولین و دولتمردان باید نسبت به آن توجه زیادى مبذول دارند.

نوید ناصری دندانپزشک عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به اینکه سلامت دهان و دندان یکی از مهم‌ترین ابعاد سلامت فردی است، می گوید: متاسفانه طبق آمارهای اعلام شده، تعداد دندان‌های سالم ایرانیان از متوسط کشورهای مشابه پایین‌تر بوده و علت آن هم بی‌توجهی به بحث پیشگیری هم از دید مردم و هم از دید صنعت بیمه است.

وی با اشاره به اینکه در حقیقت چتر حمایتى بیمه بر سر خدمات بهداشتى درمانى دندانپزشکی وجود ندارد، اضافه می کند: افزایش هزینه‌های خدمات دندانپزشکی باعث خوددارى مردم از مراجعه به موقع به مطب ها و مراکز دندانپزشکى شده است و بیماران زمانى به مراکز دندانپزشکى مراجعه می کنند که درد یا عفونت‌هاى دندانى، زندگى آن ها را مختل کرده باشد.

جالب است بدانید عفونت‌هاى دندانى بخصوص در سنین کودکى مى تواند یکی از عوامل تأثیرگذار بر روى سیستم قلبى - عروقى و دریچه هاى قلبى باشد که تا آخر عمر، شخص را درگیر این مشکلات می‌کند و در سایر سنین، این عفونت‌ها و آبسه هاى دندانى حتى مى تواند عامل به خطر افتادن حیات شخص شود. 

این متخصص ارتودنسى با گلایه از این که نه تنها در فرهنگ کوچه و بازار بلکه حتى در نگاه مسؤولین نظام سلامت و بیمه ها، به مقوله سلامت دهان و دندان، نگاهى صرفاً درمان محور وجود دارد؛ اذعان می کند: با کم توجهى به مفهوم بهداشت و پیشگیرى از بیماری‌هاى دهان و دندان، یا منفعلانه عمل کردن در این زمینه، منتظر از بین رفتن سلامت دهان و دندان هستیم و یا به صورت فعالانه به استقبال بیماری‌هاى دهان و دندان مى رویم و در زمان بروز بیمارى، انتظار عمومى حاکى از برخوردارى از خدمات دندانپزشکى ارزان و تحت پوشش کامل بیمه است.

وی ادامه می دهد: تا زمانى که این نگاه درمان محورى به بخش مهمى از بدن انسان وجود دارد، بیمه ها نیز از ارائه خدمات متنوع دندانپزشکى به بیمه شدگان، به دلیل پرهزینه بودن این خدمات، ناتوان هستند که این امر نتیجه اى جز ورشکستگى صنعت بیمه را به دنبال نخواهد داشت.

به گفته ناصری یک راه برون‌رفت از این معضل براى صنعت بیمه، پیدا کردن دلایل یا بهانه هایى براى توجیه شانه خالى کردن از زیر بار مسؤولیت در سازمان‌هاى بیمه است. 

وی افزود: اگر در تعامل منافع بیمه‌گر و بیمه‌شونده نقطه اشتراکى انتخاب نگردد و منافع افراد تحت پوشش به اندازه منافع صنعت بیمه مورد توجه قرار نگیرد، سیاست‌هاى انتخاب شده از سوى صنعت بیمه، منجر به افزایش نابرابری‌های اجتماعی و افزایش معلولیت جسمى از نوع بى دندانى و در کل بهره‌مندى کمتر اقشار آسیب‌پذیر از سلامت دهان و دندان می‌شود.

کاملا بدیهی است که "لوکس" قلمداد کردن اکثر قریب به اتفاق خدمات دندانپزشکى توسط بیمه ها، توجیهى به ظاهر منطقى از سوى صنعت بیمه است که در این مسیر با در پیش گرفتن سیاست صرفاً دردزدایى و تحت پوشش قرار دادن کشیدن دندان، به جاى پیشگیرى از ایجاد نقص عضو و معلولیت جسمى، بیماران را به سمت کشیدن دندان‌هایى که با درمان‌هاى ترمیمى و یا عصب‌کشى تا پایان عمر قابل نگهدارى هستند، سوق داده و بر خلاف تعاریف خود از بیماری‌ها و وظایف درمانى خود، عملاً بیماران را دچار معلولیت و نقص عضو "بى دندانى" مى کنند!

لازم به ذکر است؛ که طبق تعریف سازمان بهداشت جهانى، مشکل بی‌دندانی یک نوع معلولیت و نقص عضو به حساب مى آید و جالب آن که بر اساس تعاریف صنعت بیمه، یکى از مهمترین اصول و اهداف تشکیل و وظایف صنعت بیمه، پیشگیرى از معلولیت و نقص عضو است.

عضو دندانپزشک شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به این که بر خلاف انتظار در دهه هاى اخیر بیمه هاى پایه، انگیزه از دست دادن و کشیدن دندان را بیشتر به بیمه شدگان خود مى دهند تا انگیزه حفظ و نگهدارى دندان‌هاى ناسالم، تصریح می کند: متأسفانه بیمه ها هیچ سیاستى را در راه ارتقاء سلامت و بهداشت دهان و دندان و پیشگیرى از پوسیدگى دندانى در پیش نگرفته اند.

در تعریف لوکس بودن درمان باید تأکید کرد که درمانى لوکس محسوب مى شود که انجام ندادن آن درمان، باعث ایجاد و تشدید مشکل، آسیب، تخریب بافتى و نقص عضو یا معلولیت فیزیکى یا روانى- اجتماعى نشده و در کل خطرى از سوى آن بیمارى، شخص بیمار را تهدید نکند.

با این تعریف اکثر قریب به اتفاق مشکلات دهان و دندان یا همان مشکلات دندانپزشکى، لوکس به حساب نیامده و فقط بخش بسیار کوچکی از درمان‌هاى زیبایى را مى توان با صفت "لوکس" توصیف کرد.

باید توجه داشت که انواع درمان‌هاى مختلف در جهت حفظ و نگهدارى دندان‌ها، نه تنها درمان‌هاى لوکسی نیستند، بلکه برای تأمین بهداشت دهان و دندان که بخش مهمى از حلقه مراقبت‌هاى بهداشتى است، ضرورى نیز هستند.

در حقیقت و همچون سایر کشورهای پیشرفته دنیا، هزینه کردن در راه بهداشت و پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان، نوعى سرمایه گذارى در این حوزه به حساب مى آید و اولویت دادن به بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از بیماری‌هاى مرتبط، از پرداخت هزینه‌های سنگین درمانى در این بخش می کاهد.

به گفته عضو دندانپزشک شورای عالی سازمان نظام پزشکی حذف پیشوند "لوکس" براى خدمات دندانپزشکى و پوشش هزینه‌های آن در جهت نگهدارى دندان‌ها توسط صنعت بیمه، شرط لازم جهت بهره‌مندی طبقات پایین و حتى متوسط جامعه ایران از سلامت دهان و دندان خواهد بود.

وی با اشاره به این مطلب که به عنوان یک اصل بدیهى، رعایت بهداشت دهان و دندان جزو وظایف بهداشتى روزمره مردم است تا از انواع بیماری‌هاى دهان و دندان پیشگیرى شود و قاعدتاً انتظارات از بیمه براى تحت پوشش قرار دادن همه خدمات دندانپزشکى به دلیل کم‌توجهى یا بى‌توجهى به بهداشت دهان و دندان، انتظار بجایى نیست، پیشنهاد مى شود موارد خدمات دندانپزشکى ذیل تحت پوشش بیمه قرار گیرند:

الف- آموزش بهداشت دهان و دندان در سنین مختلف و معاینات دهان و دندان به تعداد 2 بار در سال

ب- مقاوم سازى دندان‌هاى شیرى با فلورایدتراپى و فیشور سیلانت

ج- نگهدارى دندان‌ها شامل ترمیم و عصب‌کشى دندان‌هاى شیرى و دائمى

د- انواع درمانها و جراحى هاى لثه و جراحى دندان و کشیدن دندان‌هاى غیر قابل نگهدارى

ه- انواع پروتزهاى متحرک، ثابت و ایمپلنت

و- درمان‌هاى ارتودنسى که جنبه پیشگیرى یا درمانى داشته باشند و صرفاً داراى جنبه زیبایى نباشد

بهتر است طى برنامه ریزى بلند مدت و از یک مقطع زمانى معین، البته نه به صورت طرح‌هاى کوتاه مدت و محدود، تمام تلاش صنعت بیمه بر روى آموزش بهداشت و پیشگیرى از بیماری‌هاى دهان و دندان باشد تا در دهه هاى بعد، مشکلات دندانپزشکى امروزه، گریبانگیر مردم و صنعت بیمه نگردد و مردم مجبور به کشیدن دندان‎ها و معلولیت بى‎دندانى نشوند.

علی یزدانی معاون آموزشی نظام پزشکی تهران نیز در خصوص عملکرد ضعیف سازمان های بیمه گر در خصوص پوشش بیمه ای خدمات دندانپزشکی گفت: درمان های دندانپزشکی به 2 دسته درازمدت و کوتاه مدت تقسیم بندی می شوند که درمورد درمان های کوتاه مدت نیازمند همراهی سازمان های بیمه گر هستیم تا فرد نهایتاً مجبور به کشیدن و از دست دادن دندان خود در سنین پایین نشود.

وی با اشاره به این که درمان های دراز مدت نیازمند همکاری دولت و رسانه ها برای پیشگیری و آموزش مردم از سنین ابتدایی است، افزود: دولت طرح وارنیش فلوراید تراپی دانش آموزان را از مدارس ابتدایی آغاز کرده که گام مثبتی در جهت حفظ و ارتقای سلامت دهان و دندان است و در درجه دوم نیز باید رسانه ها به تبلیغات گسترده برای رعایت بهداشت دهان و دندان افراد با ساخت تیزرهای مختلف دراین زمینه بپردازند تا فرهنگ پیشگیری از بیماری های دهان و دندان در بین اقشار مختلف جا افتاده و افراد آخرین راهکار درمان دردهای دندانی خود را کشیدن و از دست دادن دندان طبیعی خود ندانند.

این متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی با گلایه از این که آبسه، عفونت، پرکردن دندان و اقدام های درمانی از این قبیل نباید جزو درمان های لوکس تلقی شوند، عنوان کرد: باید در درجه اول بر روی درمان های کم‌هزینه کار کرد که این کار نیازمند همکاری و یاری بیشتر سازمان‌های بیمه‌گر برای پوشش بیمه‌ای این نوع درمان‌هاست.

یزدانی اضافه کرد: به دلیل هزینه های بالای دندانپزشکی اغلب افراد زمانی به دندانپزشک برای درمان بیماری های دندان خود مراجعه می کنند که راهی جز کشیدن آن باقی نمانده است؛ در حالی که نباید دندان طبیعی را کشید و با ایمپلنت، دندان از دست رفته را جایگزین کرد.

وی با تاکید بر این که نیازمند صنعت بیمه فعال در حوزه دندانپزشکی هستیم، افزود: برای اجرای درمان های کوتاه مدت دندانپزشکی نیازمند بیمه های فعال هستیم تا هزینه هایی مثل جرم‌گیری و پرکردن دندان ها را پرداخت کنند در غیر این صورت با روندی که در وضعیت سلامت دهان و دندان افراد مختف جامعه مشاهده می‌کنم، سن کاشت دندان در کشور روز به روز پایین تر آمده و این آفتی برای سلامت افراد جامعه به حساب می‌آید.

به گفته معاون آموزشی نظام پزشکی تهران بزرگ نباید این تفکر غلط را در ذهن پرورش دهیم که در همه ابعاد نظام سلامت می توانیم به تنهایی تصمیم گیری کنیم بلکه باید از تجربیات سایر کشورها در حوزه های مختلف دندانپزشکی و بیمه استفاده کنیم تا بتوانیم علاوه بر ارتقای سلامت دهان و دندان افراد، از بروز بسیاری از بیماری های دیگر که ناشی از بیماری های دهان و دندان هستند، پیشگیری کنیم.