آمریکا از عربستان سعودي فاصله می گیرد
آمریکایی ها سال هاست رابطه تنگاتنگی با کشورهای نفت خیز منطقه بویژه عربستان
برقرار کرده اند وتا آنجا که توانسته اند از این رابطه بهره برده اند اما اکنون
ادامه دوستی وحمایت از آن ها را به نفع خود نمی دانند و ساز جدایی را کوک کرده
اند.
عربستان وآمریکا به عنوان دو شریک سیاسی وتجاری ازسال ها قبل٬ مصالح ومنافع مشترک زیادی درمنطقه و جهان داشته اند وهمکاری های آشکار و پنهانی را سرلوحه سیاست خارجی خود قرار داده اند که البته تا پیش از این به ندرت این منافع در تقابل با یکدیگر قرار می گرفت و این روابط و منافع هیچ گاه مثل این روزها دچار بحران نشده بود.
روابط آمریکا و عربستان به عنوان دو دوست دیرینه که تا پیش از این به ماه عسل در روابط دو کشور تعبیر می شد ٬ تقریبا از سال 2000 میلادی به خاطر برخی مسائل مثل رژیم صهیونیستی، اجرای دمکراسی درعربستان، اوج گیری نقش ایران درمنطقه و بخصوص پس از حل بحران هسته ای از طریق گفت وگوهای 1+5 و نیز برخی دیگر از مسائل منطقه ای و بین المللی ٬ بیشتر دچار بحران شده وبه سمت سردی رفت.
کارشناسان سیاسی معتقدند که حاکمان پیشین سعودی مثل ملک عبدالله بیشتر از شاه کنونی محافظه کار بودند و از خطرها پرهیز می کردند اما ملک سلمان پس از رسیدن به قدرت، حداقل در اتخاذ سیاست های منطقه ای، خود را خشن تر از آنها نشان داده که همین موضوع بارها و بارها موجب رنجش اوباما رئیس جمهوری آمریکا شده است و از سوی دیگر حاکمان سعودی را نیز از روگردانی اوباما در حمایت از برخی تصمیمات خودسرانه آنها در منطقه دلخور کرده تا جایی که در سفر دو هفته پیش ٬ استقبال سردی از اوباما در فرودگاه ریاض کردند که این امر مورد توجه همه رسانه های جهان نیز قرار گرفت.
شعله ور کردن آتش جنگ ضد یمن، اعدام دهها تن از مردم این کشور به اتهام های تروریستی، تشکیل ائتلاف های منطقه ای و مذهبی در قالب اسلامی، حمایت بی حد و حساب از گروه های تندرو تروریستی با توجیه مبارزه با تروریسم و موضع گیری و جبهه گیری های ناگهانی و تند و خشن سیاسی در منطقه علیه ایران، از جمله مواردی است که ملک سلمان و مشاورانش در دوره کوتاه به قدرت رسیدن خود به آنها تمسک جسته اند.
سفر جنجالی و پرهزینه اخیر ملک سلمان به مصر را نیز می توان یکی از اقدام های هرج و مرج طلب او در منطقه قلمداد کرد. او در اقدامی پر سرو صدا و با هزینه میلیاردها دلاری٬ برای ایجاد پل ارتباطی بین دو کشور از طریق تنگه تیران و انضمام دو جزیره تیران و صنافیر مصر به خاک عربستان با قاهره ( که البته از پیش با آمریکا و رژیم صهیونیستی هماهنگ شده بود) توافقنامه ای امضا کرد که البته با واکنش منفی و اعتراض مردمی و محاقل سیاسی و رسانه ای مصر مواجه شده است.
ملک سلمان که گفته می شود به بیماری آلزایمر( فراموشی) مبتلا است پس از رسیدن به قدرت، تنش های منطقه ای متعددی را مثل جنگ علیه مردم یمن، بحران عراق، سوریه، لبنان و جمهوری اسلامی ایران و نیز حوادثی که در منا و مکه رخ داد و به قتل عام هزاران حاجی بی گناه انجامید ٬ رقم زده است.
هرچند که کارشناسان سیاسی معتقدند ملک سلمان با توجه به عارضه ای که دچار آن است ٬ نمی تواند عامل این همه تنش باشد بلکه قدرت در سایه این کشور یعنی محمد بن سلمان (فرزند کم تجربه و قدرت طلب او) که در ظاهر جانشین ولیعهد عربستان است اما در عمل همه امور مملکتی برعهده او است، تصمیم گیرنده اصلی در این کشور است و اولین اقدام او پس از رسیدن به جانشینی ولیعهدی، اعلام جنگ علیه یمن بود.
عربستان سعودی در دوره زمامداری ملک سلمان بسیار بیشتر از حاکمان قبلی وارد تنش های منطقه ای شده و باعث بروز جنگ در منطقه خلیج فارس و حتی تا مرحله رویارویی نظامی با ایران نیز پیش رفته است که برخی کارشناسان، آن را نتیجه کینه دیرینه وهابیت از شیعیان می دانند.
آمریکایی ها نه تنها به فروش اسلحه به عربستان و کشورهای عرب کوچک حاشیه خلیج فارس که عموما در سیاست و حتی مسائل دینی خود دنباله رو ریاض هستند ٬ به شدت نیازمندند بلکه حیات موسسات اقتصادی و کارخانه های اسلحه سازی آمریکا به ارتباط تنگاتنگ با عربستان و کشورهای عربی وابسته است.
نگاهی گذرا به توافقنامه ها و قراردادهای منعقد شده بین اوباما و ملک سلمان
اندیشکده آمریکایی بروکینگز اخیرا در مقاله ای ٬ برخی قراردادها و توافقنامه های سیاسی و نظامی که ملک سلمان و اوباما به امضا رسانده اند را بیان کرد .این توافقنامه ها و قراردادها به شرح زیر است:
- اوباما اخیرا قرارداد فروش اسلحه به ارزش 95 میلیارد دلار با ملک سلمان امضا کرد.
- دو کشور آمریکا و عربستان بر جنگ با داعش و القاعده توافق دارند
- محمد بن سلمان فرزند شاه عربستان و جانشین ولیعهد این کشور که عهده دار اصلی امور این کشور در سایه حکومت پدرش است ٬ برای هر نوع همکاری امنیتی با آمریکا اعلام آمادگی کرده است.
- محمد بن نایف (ولیعهد عربستان) نیز که تحصیل کرده آمریکا است ٬ بطور کامل با دولت آمریکا هماهنگ است.
- هر دو کشور در پوشش مبارزه با سازمان تروریستی القاعده در شبه جزیره عرب ٬ همکاری تنگاتنگی دارند که این همکاری در جنگ یمن بیش از پیش خود را نمایان کرده است.
- همکاری های اوباما و ملک سلمان در خصوص مبارزه سیاسی، نفتی و نظامی با ایران بخصوص در محدود کردن درآمدهای نفتی افزایش یافته است.
- بحران سوریه نیز به عنوان موضوعی مشترک در جدول کاری آنها قرار دارد ٬ بخصوص که با منافع ایران در تضاد است.
براساس این گزارش، عربستان به عنوان یک بازیکن اصلی هرج و مرج طلب در منطقه خاورمیانه ٬ همواره مورد توجه آمریکایی ها قرار داشته است. سعودی ها همیشه خواستار حضور فعال آمریکایی ها در خلیج فارس برای حفاظت از منطقه بوده اند و بحران و جنگ یمن موضوع خوبی برای پیاده کردن این سیاست در منطقه خاورمیانه بود که توسط ریاض عملی شد چرا که واشنگتن و ریاض هردو منافع و مصالح خود را در ممانعت از نفوذ و قدرت ایران در آینده یمن می دیدند. آنها تلاش زیادی کردند تا جنبش انصارالله را قانع کنند از ایرانی ها دست بکشند اما نشد.
مقام های رژیم سعودی که در میدان های عراق، سوریه، لبنان و یمن خود را بانده دیده اند٬ به برخی موضع گیری های سیاسی مثل قطع روابط با ایران، قطع رابطه با لبنان، قرار دادن نام حزب الله لبنان در فهرست گروه های تروریستی و تلاش پرهزینه میلیاردی برای محکومیت ایران در سازمان کنفرانس اسلامی مبادرت ورزیده اند.
آمریکایی ها و سعودی ها به رغم اختلافاتی که داشته اند در بحران آفرینی در یمن همکاری تنگاتنگی داشته اند؛ عربستان در راه اندازی جنگ نفت علیه برخی مخالفان سیاست های آمریکا در منطقه مثل روسیه و ایران به عنوان یک بازیگر اصلی و به صورت تمام و کمال، نه تنها نقش خود را ایفا کرد بلکه تاکنون به عنوان یک مشاور خوب برای روسای جمهور آمریکایی از جورج بوش پدر گرفته تا اوباما ٬ انجام وظیفه کرده است.
اما سردمداران دیگری نیز در منطقه بوده اند مثل صدام رئیس جمهوری عراق و دیگر کشورهای عربی در منطقه که با مخالفت مردم خود رو به رو شده و تاج و تخت خود را در پیروی از سیاست های آمریکا در منطقه از دست دادند و زمانی که دولت های آمریکایی به آنان به عنوان مهره سوخته نگریستند٬ از دور منطقه ای خارجشان کردند.
از نگاه کارشناسان سیاسی، این نکته قابل تاملی است که هم آمریکایی ها و هم سعودی ها بدان پی برده اند که آینده روابط بین دو کشور هیچگاه به سابقه دوران قبل و ماه عسل گذشته باز نخواهد گشت، این چیزی است که همه خبرگان رسانه ای منطقه به آن اذعان کرده اند.
موضع گیری نمایندگان کنگره در مقصر شناختن عاملان حوادث 11 سپتامبر 2001 میلادی در برملا کردن 28 صفحه از اسناد محرمانه این حادثه که به محکومیت و دست داشتن عربستانی ها در این حادثه اشاره دارد٬ از اقدام به موقع آمریکایی ها در متوقف کردن زمان برای نرسیدن به 'روزی که بر سینه خود بزنند'، حکایت دارد.
'باب کری' سناتور سابق آمریکا به عنوان یکی از 10 عضو کمیته حقیقت یاب یازده سپتامبر معتقد است: اسناد 28 صفحه ای باید منتشر شوند. وی با اشاره به نقش عربستان در این حوادث، خطاب به حاکمان سعودی گفت: 'شما نمی‌توانید به تروریست‌ها پول بدهید و بعد بگویید که اقدام های آنها ربطی به ما ندارد'.
'جان لیمان' دبیرکل نیروی دریایی آمریکا در زمان ریاست جمهوری ریگان هم گفت: 15 نفر از 19 نفر عوامل حوادث یازده سپتامبر٬ از اتباع عربستان بودند. آنها از شاگردان مکتب سعودی بودند و در همان اولین روزی که پا به مدرسه گذاشتند، با تفکر افراطی گری آشنا شدند.
اسناد محرمانه ای که تاکنون منتشر نشده و برخی مقامات آمریکایی ها با احتیاط٬ تهدید به انتشار آن کرده اند و این موضوع به مذاق سعودی ها نیز خوش نیامده است، حمایت مالی برخی مقام ها و حتی شاهزاده های سعودی از عاملان حوادث تروریستی 11 سپتامبر را نشان می دهد ٬ هر چند که این حادثه در همان آغاز وقوع ٬ به اندازه کافی برای سعودی ها رسوا کننده بود چرا که 15 عامل از 19 عامل این حادثه عربستانی بودند و تنها همین دلیل کافی بود که آمریکایی ها موضعی شدید علیه این کشور اتخاذ کنند اما هنوز بسیاری از طرح های نیمه تمام باقی مانده بود که سعودی های هرج و مرج طلب می بایست آن را در منطقه دنبال و تکمیل می کردند.
این موضوع حکایت ان ضرب المثل معروف است که می گوید 'کسی که بچه خود را نزند روزی به سینه خود خواهد زد' و یا مصداق مار پروراندن در آستین است که مصداق عینی آن را می توان در رابطه دوستی و بنده پروری ده ها ساله آمریکایی ها با سعودی ها برای پروراندن فرزندی هرج و مرج طلب در منطقه خاورمیانه جستجو کرد.
اکنون پس ازگذشت 15 سال از این حوادث، اتخاذ چنین موضعی از سوی نمایندگان کنگره و دولت آمریکا، در حقیقت از تمایل آمریکایی ها برای تنبیه این بچه هرج و مرج طلب در منطقه پرده برمی دارد ٬ بچه ای که ارزش ندارد برای آن در آینده بر سینه خود زد.
عربستان وآمریکا به عنوان دو شریک سیاسی وتجاری ازسال ها قبل٬ مصالح ومنافع مشترک زیادی درمنطقه و جهان داشته اند وهمکاری های آشکار و پنهانی را سرلوحه سیاست خارجی خود قرار داده اند که البته تا پیش از این به ندرت این منافع در تقابل با یکدیگر قرار می گرفت و این روابط و منافع هیچ گاه مثل این روزها دچار بحران نشده بود.
روابط آمریکا و عربستان به عنوان دو دوست دیرینه که تا پیش از این به ماه عسل در روابط دو کشور تعبیر می شد ٬ تقریبا از سال 2000 میلادی به خاطر برخی مسائل مثل رژیم صهیونیستی، اجرای دمکراسی درعربستان، اوج گیری نقش ایران درمنطقه و بخصوص پس از حل بحران هسته ای از طریق گفت وگوهای 1+5 و نیز برخی دیگر از مسائل منطقه ای و بین المللی ٬ بیشتر دچار بحران شده وبه سمت سردی رفت.
کارشناسان سیاسی معتقدند که حاکمان پیشین سعودی مثل ملک عبدالله بیشتر از شاه کنونی محافظه کار بودند و از خطرها پرهیز می کردند اما ملک سلمان پس از رسیدن به قدرت، حداقل در اتخاذ سیاست های منطقه ای، خود را خشن تر از آنها نشان داده که همین موضوع بارها و بارها موجب رنجش اوباما رئیس جمهوری آمریکا شده است و از سوی دیگر حاکمان سعودی را نیز از روگردانی اوباما در حمایت از برخی تصمیمات خودسرانه آنها در منطقه دلخور کرده تا جایی که در سفر دو هفته پیش ٬ استقبال سردی از اوباما در فرودگاه ریاض کردند که این امر مورد توجه همه رسانه های جهان نیز قرار گرفت.
شعله ور کردن آتش جنگ ضد یمن، اعدام دهها تن از مردم این کشور به اتهام های تروریستی، تشکیل ائتلاف های منطقه ای و مذهبی در قالب اسلامی، حمایت بی حد و حساب از گروه های تندرو تروریستی با توجیه مبارزه با تروریسم و موضع گیری و جبهه گیری های ناگهانی و تند و خشن سیاسی در منطقه علیه ایران، از جمله مواردی است که ملک سلمان و مشاورانش در دوره کوتاه به قدرت رسیدن خود به آنها تمسک جسته اند.
سفر جنجالی و پرهزینه اخیر ملک سلمان به مصر را نیز می توان یکی از اقدام های هرج و مرج طلب او در منطقه قلمداد کرد. او در اقدامی پر سرو صدا و با هزینه میلیاردها دلاری٬ برای ایجاد پل ارتباطی بین دو کشور از طریق تنگه تیران و انضمام دو جزیره تیران و صنافیر مصر به خاک عربستان با قاهره ( که البته از پیش با آمریکا و رژیم صهیونیستی هماهنگ شده بود) توافقنامه ای امضا کرد که البته با واکنش منفی و اعتراض مردمی و محاقل سیاسی و رسانه ای مصر مواجه شده است.
ملک سلمان که گفته می شود به بیماری آلزایمر( فراموشی) مبتلا است پس از رسیدن به قدرت، تنش های منطقه ای متعددی را مثل جنگ علیه مردم یمن، بحران عراق، سوریه، لبنان و جمهوری اسلامی ایران و نیز حوادثی که در منا و مکه رخ داد و به قتل عام هزاران حاجی بی گناه انجامید ٬ رقم زده است.
هرچند که کارشناسان سیاسی معتقدند ملک سلمان با توجه به عارضه ای که دچار آن است ٬ نمی تواند عامل این همه تنش باشد بلکه قدرت در سایه این کشور یعنی محمد بن سلمان (فرزند کم تجربه و قدرت طلب او) که در ظاهر جانشین ولیعهد عربستان است اما در عمل همه امور مملکتی برعهده او است، تصمیم گیرنده اصلی در این کشور است و اولین اقدام او پس از رسیدن به جانشینی ولیعهدی، اعلام جنگ علیه یمن بود.
عربستان سعودی در دوره زمامداری ملک سلمان بسیار بیشتر از حاکمان قبلی وارد تنش های منطقه ای شده و باعث بروز جنگ در منطقه خلیج فارس و حتی تا مرحله رویارویی نظامی با ایران نیز پیش رفته است که برخی کارشناسان، آن را نتیجه کینه دیرینه وهابیت از شیعیان می دانند.
آمریکایی ها نه تنها به فروش اسلحه به عربستان و کشورهای عرب کوچک حاشیه خلیج فارس که عموما در سیاست و حتی مسائل دینی خود دنباله رو ریاض هستند ٬ به شدت نیازمندند بلکه حیات موسسات اقتصادی و کارخانه های اسلحه سازی آمریکا به ارتباط تنگاتنگ با عربستان و کشورهای عربی وابسته است.
نگاهی گذرا به توافقنامه ها و قراردادهای منعقد شده بین اوباما و ملک سلمان
اندیشکده آمریکایی بروکینگز اخیرا در مقاله ای ٬ برخی قراردادها و توافقنامه های سیاسی و نظامی که ملک سلمان و اوباما به امضا رسانده اند را بیان کرد .این توافقنامه ها و قراردادها به شرح زیر است:
- اوباما اخیرا قرارداد فروش اسلحه به ارزش 95 میلیارد دلار با ملک سلمان امضا کرد.
- دو کشور آمریکا و عربستان بر جنگ با داعش و القاعده توافق دارند
- محمد بن سلمان فرزند شاه عربستان و جانشین ولیعهد این کشور که عهده دار اصلی امور این کشور در سایه حکومت پدرش است ٬ برای هر نوع همکاری امنیتی با آمریکا اعلام آمادگی کرده است.
- محمد بن نایف (ولیعهد عربستان) نیز که تحصیل کرده آمریکا است ٬ بطور کامل با دولت آمریکا هماهنگ است.
- هر دو کشور در پوشش مبارزه با سازمان تروریستی القاعده در شبه جزیره عرب ٬ همکاری تنگاتنگی دارند که این همکاری در جنگ یمن بیش از پیش خود را نمایان کرده است.
- همکاری های اوباما و ملک سلمان در خصوص مبارزه سیاسی، نفتی و نظامی با ایران بخصوص در محدود کردن درآمدهای نفتی افزایش یافته است.
- بحران سوریه نیز به عنوان موضوعی مشترک در جدول کاری آنها قرار دارد ٬ بخصوص که با منافع ایران در تضاد است.
براساس این گزارش، عربستان به عنوان یک بازیکن اصلی هرج و مرج طلب در منطقه خاورمیانه ٬ همواره مورد توجه آمریکایی ها قرار داشته است. سعودی ها همیشه خواستار حضور فعال آمریکایی ها در خلیج فارس برای حفاظت از منطقه بوده اند و بحران و جنگ یمن موضوع خوبی برای پیاده کردن این سیاست در منطقه خاورمیانه بود که توسط ریاض عملی شد چرا که واشنگتن و ریاض هردو منافع و مصالح خود را در ممانعت از نفوذ و قدرت ایران در آینده یمن می دیدند. آنها تلاش زیادی کردند تا جنبش انصارالله را قانع کنند از ایرانی ها دست بکشند اما نشد.
مقام های رژیم سعودی که در میدان های عراق، سوریه، لبنان و یمن خود را بانده دیده اند٬ به برخی موضع گیری های سیاسی مثل قطع روابط با ایران، قطع رابطه با لبنان، قرار دادن نام حزب الله لبنان در فهرست گروه های تروریستی و تلاش پرهزینه میلیاردی برای محکومیت ایران در سازمان کنفرانس اسلامی مبادرت ورزیده اند.
آمریکایی ها و سعودی ها به رغم اختلافاتی که داشته اند در بحران آفرینی در یمن همکاری تنگاتنگی داشته اند؛ عربستان در راه اندازی جنگ نفت علیه برخی مخالفان سیاست های آمریکا در منطقه مثل روسیه و ایران به عنوان یک بازیگر اصلی و به صورت تمام و کمال، نه تنها نقش خود را ایفا کرد بلکه تاکنون به عنوان یک مشاور خوب برای روسای جمهور آمریکایی از جورج بوش پدر گرفته تا اوباما ٬ انجام وظیفه کرده است.
اما سردمداران دیگری نیز در منطقه بوده اند مثل صدام رئیس جمهوری عراق و دیگر کشورهای عربی در منطقه که با مخالفت مردم خود رو به رو شده و تاج و تخت خود را در پیروی از سیاست های آمریکا در منطقه از دست دادند و زمانی که دولت های آمریکایی به آنان به عنوان مهره سوخته نگریستند٬ از دور منطقه ای خارجشان کردند.
از نگاه کارشناسان سیاسی، این نکته قابل تاملی است که هم آمریکایی ها و هم سعودی ها بدان پی برده اند که آینده روابط بین دو کشور هیچگاه به سابقه دوران قبل و ماه عسل گذشته باز نخواهد گشت، این چیزی است که همه خبرگان رسانه ای منطقه به آن اذعان کرده اند.
موضع گیری نمایندگان کنگره در مقصر شناختن عاملان حوادث 11 سپتامبر 2001 میلادی در برملا کردن 28 صفحه از اسناد محرمانه این حادثه که به محکومیت و دست داشتن عربستانی ها در این حادثه اشاره دارد٬ از اقدام به موقع آمریکایی ها در متوقف کردن زمان برای نرسیدن به 'روزی که بر سینه خود بزنند'، حکایت دارد.
'باب کری' سناتور سابق آمریکا به عنوان یکی از 10 عضو کمیته حقیقت یاب یازده سپتامبر معتقد است: اسناد 28 صفحه ای باید منتشر شوند. وی با اشاره به نقش عربستان در این حوادث، خطاب به حاکمان سعودی گفت: 'شما نمی‌توانید به تروریست‌ها پول بدهید و بعد بگویید که اقدام های آنها ربطی به ما ندارد'.
'جان لیمان' دبیرکل نیروی دریایی آمریکا در زمان ریاست جمهوری ریگان هم گفت: 15 نفر از 19 نفر عوامل حوادث یازده سپتامبر٬ از اتباع عربستان بودند. آنها از شاگردان مکتب سعودی بودند و در همان اولین روزی که پا به مدرسه گذاشتند، با تفکر افراطی گری آشنا شدند.
اسناد محرمانه ای که تاکنون منتشر نشده و برخی مقامات آمریکایی ها با احتیاط٬ تهدید به انتشار آن کرده اند و این موضوع به مذاق سعودی ها نیز خوش نیامده است، حمایت مالی برخی مقام ها و حتی شاهزاده های سعودی از عاملان حوادث تروریستی 11 سپتامبر را نشان می دهد ٬ هر چند که این حادثه در همان آغاز وقوع ٬ به اندازه کافی برای سعودی ها رسوا کننده بود چرا که 15 عامل از 19 عامل این حادثه عربستانی بودند و تنها همین دلیل کافی بود که آمریکایی ها موضعی شدید علیه این کشور اتخاذ کنند اما هنوز بسیاری از طرح های نیمه تمام باقی مانده بود که سعودی های هرج و مرج طلب می بایست آن را در منطقه دنبال و تکمیل می کردند.
این موضوع حکایت ان ضرب المثل معروف است که می گوید 'کسی که بچه خود را نزند روزی به سینه خود خواهد زد' و یا مصداق مار پروراندن در آستین است که مصداق عینی آن را می توان در رابطه دوستی و بنده پروری ده ها ساله آمریکایی ها با سعودی ها برای پروراندن فرزندی هرج و مرج طلب در منطقه خاورمیانه جستجو کرد.
اکنون پس ازگذشت 15 سال از این حوادث، اتخاذ چنین موضعی از سوی نمایندگان کنگره و دولت آمریکا، در حقیقت از تمایل آمریکایی ها برای تنبیه این بچه هرج و مرج طلب در منطقه پرده برمی دارد ٬ بچه ای که ارزش ندارد برای آن در آینده بر سینه خود زد.
گزارش خطا
نظر شما
پربحث ترین عناوین
آخرین اخبار
