استراتژی دوگانه‌ای که موسویان برای سیاست خارجی پسابرجام پیشنهاد می دهد
به گزارش صدای ایران، حسین موسویان در گفتگویی با نشریه صدا یک استراتژی دوگانه برای سیاست خارجی ایران در دوره پسابرجام پیشنهاد داد: 1- توسعه متوازن روابط خود با روسیه و چین و اروپا و 2 – کاهش خصومت و تشنج با آمریکا
متن گفتگوی موسویان در ادامه از نظر می گذرد:
یک روز پس از اجرای برجام، آمریکا تحریمهای جدید موشکی را علیه ایران وضع کرد. آیا آمریکا برجام را نقض کرد؟ چرا ایران اجرای برجام را متوقف نکرد؟
موسویان: باید با مسائل واقع بینانه برخورد کرد و واقعیت را هم به مردم گفت. طبق قطعنامه 1929 که در دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد توسط سازمان ملل علیه ایران صادر شد، آزمایش موشکی ایران ممنوع شد. توافق نهایی هسته ای(برجام) در تابستان 1394 بین ایران و قدرتهای جهانی امضاء شد. بلافاصله هم قطعنامه2231 شورای امنیت سازمان ملل هم برجام را تایید کرد و مقرر گردید که همزمان با اجرایی شدن قطعنامه 2231، هر 6 قطعنامه ایی که دردوران آقای احمدی نژاد علیه ایران صادر شده منتفی شود. یعنی زمان اجرایی شدن قطعنامه 2231 زمان اجرایی شدن برجام تعیین شد.
برجام و متعاقب آن قطعنامه 2231 در دی ماه 1394 اجرایی شد . آزمایش موشکی ایران چند ماه قبل از اجرایی شدن برجام و قطعنامه 2231 انجام شد. اختلاف از اینجا آغاز شد که ایران مدعی شد که آزمایش موشکی نقض برجام نیست. آمریکا هم قبول داشت که آزمایش موشکی نقض برجام نیست اما مدعی شد که آزمایش موشکی ایران قبل از اجرایی شدن برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت صورت گرفته است و لذا نقض قطعنامه 1929شورای امنیت است. قطعنامه 1929 هم معتبر بوده چون هنوز قطعنامه 2231 اجرایی نشده بود. اعضاء شورای امنیت هم تایید کردند که آزمایش موشکی ایران نقض قطعنامه 1929 شورای امنیت بوده زیرا در زمانی اجرا شده که این قطعنامه هنوز معتبر بوده است. بهرحال ما همیشه تاکید کرده ایم که آزمایش موشکی نقض برجام نبود و تحریم آمریکا هم غیرقانونی است.
برخی از تحلیلگران معتقدند که افزایش دوره گریز هسته‌ای و خروج منابع اورانیوم و صفحات سوخت از کشور طبق برنامه جامع اقدام مشترک زمینه‌ساز فشارهای بعدی بر این در حوزه های تسلیحاتی، موشکی و تروریسم و حقوق بشر خواهد شد. تا چه حد قطعنامه 2231 زمینه‌ی اعمال تحریمهای جدید در حوزه استراتژیک و نظامی را فراهم خواهد کرد؟ آیا اوباما پس از اجرای برجام و برای دلجویی از اعراب و اسرائیل وارد مناسبات استراتژیک و امنیتی بیشتر با این کشورها شودو ایران را به نوعی قربانی کند؟
موسویان: طبق برجام و قطعنامه 2231 تحریمهای تسلیحاتی ایران چند سال دیگر برداشته خواهد شد. برجام فقط مربوط رفع فوری تحریمهای اعمال شده مربوط به هسته ای است، مثل تحریم نفت ، بانک مرکزی،تعداد دیگری از بانکهای ایرانی، بیمه، کشتیرانی، فروش هواپیمای مسافربری. البته این تحریمها هم بود که روابط اقتصادی ایران و جهان را فشل کرده بود وخوشبختانه اکنون برطرف شد.
آمریکا و ایران میتوانند در مورد سایر مسایل مثل حقوق بشر و تروریسم یکدیگر را تحریم کنند. برجام هم بطور کلی و دائمی آمریکا وقدرتهای جهانی وایران را از حق تحریم علیه یکدیگر منع نکرده است.
با برجام هم بنا نیست ایران و آمریکا سیاستهای منطقه ای و جهانی خود را تغییر دهند. طبق برجام نه ایران متعهد است دست از حمایت از سوریه و حزب الله لبنان بردارد و نه آمریکا دست از حمایت متحدینش. درصورتی که خصومتهای آمریکا و ایران ادامه یابد، ممکن است آمریکا هم به تحریم ایران ادامه دهد. توقف کامل تحریمهای آمریکا و غرب علیه ایران، بستگی به "توافقی بزرگ" دارد که بسیار گسترده تر و فراتر از توافق هسته ای است. توافقی که دربرگیرنده اصول حل و فصل سایر اختلافات اساسی و تاریخی و دیرینه دوکشور باشد. ممکن است اوباما قبل از پایان دوره ریاست جمهوریش آمادگی چنین مذاکره ای را داشته باشد اما ایران موافق نخواهد بود.
نظرسنجی های انتخاباتی در آمریکا نشان دهنده پیشتازی هیلاری کلینتون از حزب دموکرات و ترامپ و تد کروز از حزب جمهوری خواه و چرخش فضای سیاسی آمریکا به سمت راست است. در گفتمان راست چه در جبهه دموکرات ها چه در جبهه جمهوری خواهان ایران یک تهدید امنیتی و استراتژیک محسوب می شود نظر شما نسبت به اینده برجام در دوره پس از اوباما چیست؟
موسویان: من بارها گفته ام که باراک حسین اوباما ودولتش بویژه جان کری وزیر خارجه ، مونیز وزیر انرژی و رابرت مالی رییس امور خاورمیانه وکاخ سفید فرصت هایی هستند که معلوم نیست درسالهای آتی تکرار شود. من اطمینان دارم که آقای ظریف و صالحی و عراقچی و روانچی و دوستانی که از نزدیک مذاکره کرده اند، این واقعیت را بخوبی درک میکنند.
این حرف بدان معنی نیست که ما میتوانیم به آنها کاملا اعتماد کنیم همانطور که آنها هم نمیتوانند به ما کاملا اعتماد کنند.معنی حرف من این است که دولت اوباما اهل معامله باایران است. معامله ای که هم امتیاز بگیرد و هم امتیاز بدهد. این واقعیت برای جمهوریخواهان و اسراییل و عربستان کاملا شناخته شده است و لذا برای اتمام دوره اوباما روزشماری میکنند.عین معامله ای که در مورد برجام صورت گرفت. اما هیچیک از کاندیداهای فعلی اعم از دموکرات یا جمهوریخواه در حد اوباما آمادگی ندارند و احتمالا هم سیاستهای علیه ایران را تشدید کنند.
اوباما آیا با انعقاد برجام به دنبال آغاز همکاری‌های سیاسی و اقتصادی با ایران است یا هدف از برجام محدودسازی قدرت راهبردی ایران بود؟
موسویان: عده ای در داخل میگویند که هدف اوباما از برجام تغییر رژیم در ایران و محدود سازی قدرت راهبردی ایران در منطقه میباشد. اینها یا دچار توهم هستند ،یا تمایلی به درک واقعیات ندارند و یا هم قصد قلب واقعیات را دارند. مقام معظم رهبری ، مجلس، شورای امنیت و دولت قطعا برجام را نمیپذیرفتند مگر اینکه مطمئن باشند که برجام باعث استحکام قدرت داخلی و منطقه ای وخارجی ایران خواهد شد. اگر هدف برجام تغییر رژیم در ایران و محدود سازی قدرت راهبردی ایران در منطقه بود که اسراییل و عربستان باید جشن میگرفتند و نه عزا. اینکه مقام معظم رهبری تصریح فرمودند که " برجام حادثه مهم و بزرگی بود نه اینکه همه خواسته های ما برآورده شد، ولی همین اندازه هم کار مهمی بود"، خود گواه آشکاری است.
ایران به لحاظ منطقه ای و بین المللی پس از اجرای برجام با دوره قبل از آن چه تفاوت هایی دارد؟ برخی اعتقاد دارند اجرای برجام در عمل منجر به افزایش تضادها و رقابت های منطقه ای بیشتر خواهد شد و نه افزایش نفوذ ایران؛ نظر شما در این زمینه چیست؟
موسویان: اینکه ایران بعد از برجام برای اولین بار به نشست بین المللی سوریه دعوت شد، نشان روشنی ازتغییر دیدگاه جهانی نسبت به جایگاه منطقه ای ایران است. اینکه بعد از برجام انتقادهای بین المللی نسبت به نقش منطقه ای عربستان افزایش یافته و هم مقامات غرب و هم رسانه های غرب عربستان را سرزنش میکنند، هم نشانه بارزی از پنانسیلی است که برجام برای ایران بوجود آورده است.
البته معلوم نیست که ما تا چه اندازه بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم. ممکن هم هست که یا بر اثر برخی بی عقلی ها و یا بخاطر نفوذ عوامل خارجی شرایط هم حتی به نفع اسراییل و عربستان و جناح بازهای آمریکا تغییر کند مثل حادثه حمله و به آتش کشیدن سفارت و سرکنسولگری عربستان در تهران و مشهد.
بهربرداری از فرصتهایی منطقه ای وبین المللی که برجام برای ایران فراهم کرده نیازمند یک استراتژی جدیدی همراه با اجماع ملی است در غیراینصورت فرصتهای موجود هدر خواهد رفت.
اجرای برجام چه تاثیری بر مناسبات استراتژیک و نظامی ایران و روسیه در حوزه تحولات شامات و منطقه خواهد داشت؟
موسویان: برجام میتواندموجب رشد مناسبات استراتژیک و نظامی دوجانبه و منطقه ای ایران و روسیه گردد.چون غربیها حداقل تا پنج سال آینده همکاری نظامی با ایران نخواهند داشت و لذا فرصتی است برای روسیه و چین.
به نظر می‌رسد، میان نخبگان ایرانی و سیاست‌مداران و ژنرال‌ها در مورد دوری ونزدیکی به روسیه، آمریکا و اروپا اختلاف نظرهای جدی وجود دارد، به نظرتان اجرای برجام موازنه را به سمت کدام دیدگاه تغییر خواهد داد؟
موسویان: ایران باید یک استراتزی دوگانه انتخاب کند: 1- توسعه متوازن روابط خود با روسیه و چین و اروپا و 2 – کاهش خصومت و تشنج با آمریکا .
آیا از کانال مذاکره ایران و آمریکا که در حوزه هسته ای ایجاد شد می توان در حوزه های دیگر استفاده کرد. منافع و مضرات حفظ چنین کانالی برای منافع و امنیت ملی ایران چیست؟
موسویان: گفتگوی مستقیم سازمانهای امنیتی ایران و آمریکا برای تبادل زندانیان یک موفقیت بود. گفتگوی وزرای خارجه در اجلاس بین المللی سوریه موجب توافقی جهانی شد که به موضع ایران بسیار نزدیک بود و با مواضع سعودی و ترکیه فاصله زیادی داشت. این روند هم موجب انزوای رقبای منطقه ای ایران همچون ترکیه و اسراییل و عربستان خواهند شد و هم موجب کاهش تشنج در روابط.
آیا بهتر نیست به اجرای حفظ این کانال لابی منسجم و سازماندهی شده در کاپیتال هیل از سوی ایران فعال شود تا منافع کشورمان همزمان با فعالیت لابی های ضدایرانی عربی و اسرائیلی در دوره اجرای برجام تامین شود؟ چه محدودیت‌هایی و امکاناتی در این زمینه وجود دارد؟
موسویان: هردو لازم وملزوم یکدیگرند.حتی اگر ایران یا آمریکا هم روزی تصمیم بگیرند که در هیچ موردی با هم گفتگو نکنند باز هم برای دفع تلاشهای لابی صهیونیستها و اعراب متخاصم و ضد انقلاب برانداز، ایران نیازمند یک لابی قدرتمند در امریکاست.
متن گفتگوی موسویان در ادامه از نظر می گذرد:
یک روز پس از اجرای برجام، آمریکا تحریمهای جدید موشکی را علیه ایران وضع کرد. آیا آمریکا برجام را نقض کرد؟ چرا ایران اجرای برجام را متوقف نکرد؟
موسویان: باید با مسائل واقع بینانه برخورد کرد و واقعیت را هم به مردم گفت. طبق قطعنامه 1929 که در دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد توسط سازمان ملل علیه ایران صادر شد، آزمایش موشکی ایران ممنوع شد. توافق نهایی هسته ای(برجام) در تابستان 1394 بین ایران و قدرتهای جهانی امضاء شد. بلافاصله هم قطعنامه2231 شورای امنیت سازمان ملل هم برجام را تایید کرد و مقرر گردید که همزمان با اجرایی شدن قطعنامه 2231، هر 6 قطعنامه ایی که دردوران آقای احمدی نژاد علیه ایران صادر شده منتفی شود. یعنی زمان اجرایی شدن قطعنامه 2231 زمان اجرایی شدن برجام تعیین شد.
برجام و متعاقب آن قطعنامه 2231 در دی ماه 1394 اجرایی شد . آزمایش موشکی ایران چند ماه قبل از اجرایی شدن برجام و قطعنامه 2231 انجام شد. اختلاف از اینجا آغاز شد که ایران مدعی شد که آزمایش موشکی نقض برجام نیست. آمریکا هم قبول داشت که آزمایش موشکی نقض برجام نیست اما مدعی شد که آزمایش موشکی ایران قبل از اجرایی شدن برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت صورت گرفته است و لذا نقض قطعنامه 1929شورای امنیت است. قطعنامه 1929 هم معتبر بوده چون هنوز قطعنامه 2231 اجرایی نشده بود. اعضاء شورای امنیت هم تایید کردند که آزمایش موشکی ایران نقض قطعنامه 1929 شورای امنیت بوده زیرا در زمانی اجرا شده که این قطعنامه هنوز معتبر بوده است. بهرحال ما همیشه تاکید کرده ایم که آزمایش موشکی نقض برجام نبود و تحریم آمریکا هم غیرقانونی است.
برخی از تحلیلگران معتقدند که افزایش دوره گریز هسته‌ای و خروج منابع اورانیوم و صفحات سوخت از کشور طبق برنامه جامع اقدام مشترک زمینه‌ساز فشارهای بعدی بر این در حوزه های تسلیحاتی، موشکی و تروریسم و حقوق بشر خواهد شد. تا چه حد قطعنامه 2231 زمینه‌ی اعمال تحریمهای جدید در حوزه استراتژیک و نظامی را فراهم خواهد کرد؟ آیا اوباما پس از اجرای برجام و برای دلجویی از اعراب و اسرائیل وارد مناسبات استراتژیک و امنیتی بیشتر با این کشورها شودو ایران را به نوعی قربانی کند؟
موسویان: طبق برجام و قطعنامه 2231 تحریمهای تسلیحاتی ایران چند سال دیگر برداشته خواهد شد. برجام فقط مربوط رفع فوری تحریمهای اعمال شده مربوط به هسته ای است، مثل تحریم نفت ، بانک مرکزی،تعداد دیگری از بانکهای ایرانی، بیمه، کشتیرانی، فروش هواپیمای مسافربری. البته این تحریمها هم بود که روابط اقتصادی ایران و جهان را فشل کرده بود وخوشبختانه اکنون برطرف شد.
آمریکا و ایران میتوانند در مورد سایر مسایل مثل حقوق بشر و تروریسم یکدیگر را تحریم کنند. برجام هم بطور کلی و دائمی آمریکا وقدرتهای جهانی وایران را از حق تحریم علیه یکدیگر منع نکرده است.
با برجام هم بنا نیست ایران و آمریکا سیاستهای منطقه ای و جهانی خود را تغییر دهند. طبق برجام نه ایران متعهد است دست از حمایت از سوریه و حزب الله لبنان بردارد و نه آمریکا دست از حمایت متحدینش. درصورتی که خصومتهای آمریکا و ایران ادامه یابد، ممکن است آمریکا هم به تحریم ایران ادامه دهد. توقف کامل تحریمهای آمریکا و غرب علیه ایران، بستگی به "توافقی بزرگ" دارد که بسیار گسترده تر و فراتر از توافق هسته ای است. توافقی که دربرگیرنده اصول حل و فصل سایر اختلافات اساسی و تاریخی و دیرینه دوکشور باشد. ممکن است اوباما قبل از پایان دوره ریاست جمهوریش آمادگی چنین مذاکره ای را داشته باشد اما ایران موافق نخواهد بود.
نظرسنجی های انتخاباتی در آمریکا نشان دهنده پیشتازی هیلاری کلینتون از حزب دموکرات و ترامپ و تد کروز از حزب جمهوری خواه و چرخش فضای سیاسی آمریکا به سمت راست است. در گفتمان راست چه در جبهه دموکرات ها چه در جبهه جمهوری خواهان ایران یک تهدید امنیتی و استراتژیک محسوب می شود نظر شما نسبت به اینده برجام در دوره پس از اوباما چیست؟
موسویان: من بارها گفته ام که باراک حسین اوباما ودولتش بویژه جان کری وزیر خارجه ، مونیز وزیر انرژی و رابرت مالی رییس امور خاورمیانه وکاخ سفید فرصت هایی هستند که معلوم نیست درسالهای آتی تکرار شود. من اطمینان دارم که آقای ظریف و صالحی و عراقچی و روانچی و دوستانی که از نزدیک مذاکره کرده اند، این واقعیت را بخوبی درک میکنند.
این حرف بدان معنی نیست که ما میتوانیم به آنها کاملا اعتماد کنیم همانطور که آنها هم نمیتوانند به ما کاملا اعتماد کنند.معنی حرف من این است که دولت اوباما اهل معامله باایران است. معامله ای که هم امتیاز بگیرد و هم امتیاز بدهد. این واقعیت برای جمهوریخواهان و اسراییل و عربستان کاملا شناخته شده است و لذا برای اتمام دوره اوباما روزشماری میکنند.عین معامله ای که در مورد برجام صورت گرفت. اما هیچیک از کاندیداهای فعلی اعم از دموکرات یا جمهوریخواه در حد اوباما آمادگی ندارند و احتمالا هم سیاستهای علیه ایران را تشدید کنند.
اوباما آیا با انعقاد برجام به دنبال آغاز همکاری‌های سیاسی و اقتصادی با ایران است یا هدف از برجام محدودسازی قدرت راهبردی ایران بود؟
موسویان: عده ای در داخل میگویند که هدف اوباما از برجام تغییر رژیم در ایران و محدود سازی قدرت راهبردی ایران در منطقه میباشد. اینها یا دچار توهم هستند ،یا تمایلی به درک واقعیات ندارند و یا هم قصد قلب واقعیات را دارند. مقام معظم رهبری ، مجلس، شورای امنیت و دولت قطعا برجام را نمیپذیرفتند مگر اینکه مطمئن باشند که برجام باعث استحکام قدرت داخلی و منطقه ای وخارجی ایران خواهد شد. اگر هدف برجام تغییر رژیم در ایران و محدود سازی قدرت راهبردی ایران در منطقه بود که اسراییل و عربستان باید جشن میگرفتند و نه عزا. اینکه مقام معظم رهبری تصریح فرمودند که " برجام حادثه مهم و بزرگی بود نه اینکه همه خواسته های ما برآورده شد، ولی همین اندازه هم کار مهمی بود"، خود گواه آشکاری است.
ایران به لحاظ منطقه ای و بین المللی پس از اجرای برجام با دوره قبل از آن چه تفاوت هایی دارد؟ برخی اعتقاد دارند اجرای برجام در عمل منجر به افزایش تضادها و رقابت های منطقه ای بیشتر خواهد شد و نه افزایش نفوذ ایران؛ نظر شما در این زمینه چیست؟
موسویان: اینکه ایران بعد از برجام برای اولین بار به نشست بین المللی سوریه دعوت شد، نشان روشنی ازتغییر دیدگاه جهانی نسبت به جایگاه منطقه ای ایران است. اینکه بعد از برجام انتقادهای بین المللی نسبت به نقش منطقه ای عربستان افزایش یافته و هم مقامات غرب و هم رسانه های غرب عربستان را سرزنش میکنند، هم نشانه بارزی از پنانسیلی است که برجام برای ایران بوجود آورده است.
البته معلوم نیست که ما تا چه اندازه بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم. ممکن هم هست که یا بر اثر برخی بی عقلی ها و یا بخاطر نفوذ عوامل خارجی شرایط هم حتی به نفع اسراییل و عربستان و جناح بازهای آمریکا تغییر کند مثل حادثه حمله و به آتش کشیدن سفارت و سرکنسولگری عربستان در تهران و مشهد.
بهربرداری از فرصتهایی منطقه ای وبین المللی که برجام برای ایران فراهم کرده نیازمند یک استراتژی جدیدی همراه با اجماع ملی است در غیراینصورت فرصتهای موجود هدر خواهد رفت.
اجرای برجام چه تاثیری بر مناسبات استراتژیک و نظامی ایران و روسیه در حوزه تحولات شامات و منطقه خواهد داشت؟
موسویان: برجام میتواندموجب رشد مناسبات استراتژیک و نظامی دوجانبه و منطقه ای ایران و روسیه گردد.چون غربیها حداقل تا پنج سال آینده همکاری نظامی با ایران نخواهند داشت و لذا فرصتی است برای روسیه و چین.
به نظر می‌رسد، میان نخبگان ایرانی و سیاست‌مداران و ژنرال‌ها در مورد دوری ونزدیکی به روسیه، آمریکا و اروپا اختلاف نظرهای جدی وجود دارد، به نظرتان اجرای برجام موازنه را به سمت کدام دیدگاه تغییر خواهد داد؟
موسویان: ایران باید یک استراتزی دوگانه انتخاب کند: 1- توسعه متوازن روابط خود با روسیه و چین و اروپا و 2 – کاهش خصومت و تشنج با آمریکا .
آیا از کانال مذاکره ایران و آمریکا که در حوزه هسته ای ایجاد شد می توان در حوزه های دیگر استفاده کرد. منافع و مضرات حفظ چنین کانالی برای منافع و امنیت ملی ایران چیست؟
موسویان: گفتگوی مستقیم سازمانهای امنیتی ایران و آمریکا برای تبادل زندانیان یک موفقیت بود. گفتگوی وزرای خارجه در اجلاس بین المللی سوریه موجب توافقی جهانی شد که به موضع ایران بسیار نزدیک بود و با مواضع سعودی و ترکیه فاصله زیادی داشت. این روند هم موجب انزوای رقبای منطقه ای ایران همچون ترکیه و اسراییل و عربستان خواهند شد و هم موجب کاهش تشنج در روابط.
آیا بهتر نیست به اجرای حفظ این کانال لابی منسجم و سازماندهی شده در کاپیتال هیل از سوی ایران فعال شود تا منافع کشورمان همزمان با فعالیت لابی های ضدایرانی عربی و اسرائیلی در دوره اجرای برجام تامین شود؟ چه محدودیت‌هایی و امکاناتی در این زمینه وجود دارد؟
موسویان: هردو لازم وملزوم یکدیگرند.حتی اگر ایران یا آمریکا هم روزی تصمیم بگیرند که در هیچ موردی با هم گفتگو نکنند باز هم برای دفع تلاشهای لابی صهیونیستها و اعراب متخاصم و ضد انقلاب برانداز، ایران نیازمند یک لابی قدرتمند در امریکاست.
گزارش خطا
نظر شما
پربحث ترین عناوین
آخرین اخبار
