ماجرای ورود پول های کثیف را شاید قبل از عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور، هیچ مقام دولتی در این سطح مطرح نکرده بود، اما اگرچه مسئول دستگاه سیاست داخلی در ابتدا این موضوع را با قاطعیت عنوان کرد، اما پس از درخواست نمایندگان مجلس در صحن علنی برای ارائه مستندات این موضوع، پا پس کشید و در این بین هم دیوار کوتاه تری از رسانه ها پیدا نشد.
به گزارش جماران، امروز برای اولین بار یک مقام عالی رتبه اقتصادی نیز درباره پول های کثیف اظهارنظر کرد و از آغاز رصد برای جلوگیری از ورود پول های کثیف به انتخابات اسفندماه امسال خبر داد و گفت: سیستم های ضدپولشویی نظام بانکی در حال پیگیری امور است.
ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی در خصوص تمهیدات بانک مرکزی برای مقابله با این موضوع گفت: نظام بانکی کشور دارای سیستم های پیشرفته ضد پولشویی است و در همین رابطه اقدامات لازم در حال انجام است.
سیف همچنین اطمینان داد: در صورتی که موارد مشکوکی در زمینه ورود پول های کثیف به انتخابات مشاهده شود به طور حتم با آن برخورد و پیگیری های لازم انجام می شود.
پول کثیف چیست ؟
پول کثیف شاخصه های روشنی دارد که در عملیات اقتصادی و بانکی سایر کشورها نیز با تعریف مشخصی معرفی می‌شود. در کشوری مانند آلمان که به عنوان یک کشور منضبط در زمینه پولی و بانکی شناخته می‌شود، چنانچه 3 شرط زیر درباره هر پولی احصاء نشود، پول مزبور پول سیاه تلقی می شود. این سه شرط عباتند از:
1-پرداخت مالیات: اگر پول و درآمدی وجود داشته باشد که مالیات آن پرداخت نشده باشد، پول سیاه نامیده می‌شود. مالیات اولین شاخصه برای تمیز بودن پول است. اگر درآمد و پولی در اقتصاد به دست آمده باشد که طبق قانون گوشه‌ای از ان بابت مالیات به دولت پرداخت نشده باشد، آن پول سیاه تلقی می‌شود. در این راه مهم نیست که آیا درآمدی از مالیات معاف است یا خیر. ممکن است بخشی مانند صادرات از مالیات معاف باشد اما باید آن درآمد در سیستم مالیاتی اظهار شود و سپس برای آن مالیات صفر مورد محاسبه قرار گیرد و تمام پول برای صاحبش قابل استفاده باشد. اما اگر بخشی که از مالیات معاف است بدون اظهار به هزینه آن درآمد بپردازد به عنوان دارنده پول سیاه مورد تعقیب قرار می‌گیرد.
2- ثبت در دفاتر حسابداری اشخاص: دومین شرط برای تمیز بودن پول، ثبت درآمد است. هر درآمدی که به ثبت نرسیده باشد در آلمان پول سیاه نامیده می‌شود. تقریبا امکان ندارد که خردترین درآمد در سیستم معاملاتی این کشور بدون ثبت در صندوق‌های فروش انجام شود. یک بار در این کشور تقاضای تعمیر دوچرخه فرزندم را داشتم اما صاحب فروشگاه گفت که چون صندوق را بسته حاضر نیست هیچ خدماتی ارائه دهد. اطلاعات صندوق به طور ماهانه در اختیار حسبدار قرار می‌گیرد و از آن طریق به اداره مالیات منتقل می‌شود.
3- شفاف بودن ماهیت معامله مطابق قانون: سومین شرط برای تمیز بودن پول این است که منشاء آن شفاف باشد. منشاء هر درآمدی باید شفاف و قابل رسیدگی باشد تا مشخص شود که از راه غیرقانونی بدست نیامده است. پولی که این قابلیت را نداشته باشد مشکوک است به اینکه از راه‌های غیرقانونی کسب شده باشد. بر همین اساس است که بانک‌ها به هرگونه پول چمدانی مشکوک می‌شوند. معتقدند پولی که منشاء نامشخصی دارد و به طور چمدانی حمل شده از راه‌های نظیر رشوه و قاچاق به دست آمده است. حتی بانک‌ها در ارائه پول نقد به مشتریان تا سقف مشخصی مجاز هستند. اگر صاحب حساب بخواهد مبلغ بالایی از پول داخل حساب خود را به طور اسکناس دریافت کند، این امکان برایش وجود ندارد. حتما باید از ابزارهای بانکی نظیر حواله و سایر اسناد رسمی بهره ببرد تا مسیر این پول قابل ردیابی و شفاف باشد. طبیعی است که دارندگان پول سیاه یا چمدانی بعد از کسب درآمد از راه‌هایی نظیر قاچاق بخواهند پول خود را وارد بانک کنند. به محض اینکه این اتفاق رخ دهد به این معنی است که پول سیاه تبدیل به پول تمیز شده است که به این عملیات پولشویی گفته می‌شود.
مشکل سیستم اقتصادی ایران برای شناسایی پول کثیف چیست؟
یکی از دلایلی که نمی توان به درستی قانون ضد پولشویی را اجرا کرد، عدم شفافیت کافی در اقتصاد ایران است. برخی برآوردها نشان می دهد که طبق تعریفی که از شفافیت اقتصادی در دنیا وجود دارد، حدود 30 درصد از اقتصاد ایران زیرزمینی محسوب می شود. برای فعالیت زیرزمینی لازم نیت که حتما فعالیت غیر مشروع انجام شود، همین که درآمدی منشاء مشخص و ثبت شده ای نداشته باشد و یا در سیستم مالیاتی به ثبت نرسیده باشد، زیرزمینی و پول حاصل از آن کثیف نامیده می شود. حتی مراکزی که طبق قانون از مالیات معاف هستند برای ایجاد شفافیت باید این درآمد به اداره مالیات اظهار و سپس مالیات آن ها صفر در نظر گرفته شود.
متاسفانه عدم شفافیت در اقتصاد ایران تنها به عدم ثبت درآمد برخی نهادها در سیستم مالیاتی محدود نمی شود. بسیاری از معاملات خرد و کلان در کشور بدون آنکه سندی جابجا شود انجام می شود. فروش وکالتی که به ویژه برای خودروهای گران قیمت رایج است نوعی فرار مالیاتی است. فروش وکالتی که بدون ثبت سند و پرداخت مالیات انجام می شود در واقع همان تعریف پول حاصل از قاچاق را دارد که پول کثیف نامیده می شود.
رونمایی وزیر کشور از پشت پرده پول‌های کثیف
وزیر کشور برای نخستین بار ضمن رونمایی از پشت پرده پرده پول های کثیف با اشاره به گردش سالانه 20 هزار میلیارد تومانی قاچاق مواد مخدر گفته بود: بی‌شک بخشی از این پول در حوزه سیاست، انتخابات و انتقال قدرت سیاسی در کشور وارد می‌شود.
واکنش علی لاریجانی به ادعای وزیر کشور
رییس مجلس با اشاره به اظهارات وزیر کشور مبنی بر ورود پول‌های قاچاق به ساختار قدرت، گفت: اگر اطلاعی از چنین انتقال پولی در انتخابات اخیر دارند که آنها را به قدرت رسانده، اعلام کنند.
علی لاریجانی در نطق پیش از دستور خود در جلسه علنی مجلس در اینباره گفت: این گونه گرد و مبهم حرف زدن چه فایده ای جز ایجاد شبهات بلاوجه برای کشور دارد؟ مگر مملکت قانون ندارد. اگر کسی از این گونه اقدامات اطلاعی دارد باید در اختیار قوه قضائیه قرار دهد تا رسیدگی شود.
واکنش نمایندگان مجلس / از اشتباه دانستن اظهارات وزیر کشور تا بازگشت به گذشته درباره ادعای رحیمی
موسی‌الرضا ثروتی، نماینده بجنورد هم با انتقاد از سخنان وزیر کشور در مورد منابع مالی انتخابات به خبرآنلاین گفته است: «اینکه منبع‌های مالی نمایندگان در انتخابات آتی مجلس شفاف‌سازی شود، اقدام مفیدی است اما به هیچ وجه نمی‌توانم سخنان وزیر کشور را قبول کنم. چرا که خیلی به ندرت می‌توان پیدا کرد از راه خرید و فروش مواد مخدر و جاهای دیگر پول بیاورند و در انتخابات خرج کنند. بیان این مطالب از زبان آقای رحمانی فضلی به دور از شأن کشورمان است و بیان آن غلط و اشتباه بزرگ محسوب می‌شود. »
الیاس نادران، نماینده تهران هم ابراز امیدواری کرد که دولت در زمینه مبارزه با پول‌های کثیف مصمم باشد یعنی برای نشان دادن حسن نیتش ابتدا از خود شروع کند و در همان گام نخست به سراغ مسئولان اجرایی خود و کسانی که در گرفتن پول‌های کثیف سابقه دارند، برود. به گفته نادران این موضوعات بیشتر از آنکه کار رسانه‌ای باشد، یک کار تقنینی و مقرراتی است یعنی باید اقدام عملی صورت گیرد.
اما در سوی دیگر برخی نمایندگان مانند غلامعلی جعفرزاده، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در همین باره گفت: «کسی دارد درباره پول‌های کثیف صحبت می‌کند که اصطلاحاً میکروب شناس است. رحمانی فضلی تفاوت پول‌های قانونی و غیرقانونی را می‌شناسد و من به او اعتماد دارم. وزیر کشور باید با صراحت با نمایندگان و مردم صحبت کند و اسناد و مدارک خود درباره پول‌های کثیف را به دستگاه قضایی هم ارجاع دهد.» به گفته این نماینده مجلس، انتظار مردم از وزیر دولت ارائه مدارک و اسناد متقن از ورود این پول‌های شبهه‌دار در عرصه سیاست و انتخابات است، بعضی نگران افشای پول‌های کثیف هستند و ایجاد برخی حاشیه‌ها نیز به همین دلیل است که رحمانی فضلی بعضی مسائل را بیان نکند اما مردم انتظار دارند که او گزارش کاملی به اطلاع مردم برساند.
عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس نیز ضمن بیان محدود نشدن پول‌های کثیف به منابع مالی حاصل از قاچاق مواد مخدر، گفت: «هر پولی که از کانال‌های غیرقانونی و نامشروع حاصل شود، پول کثیف است که تزریق آنها به انتخابات تبعات خطرناکی در پی دارد. منابع حاصل از قاچاق کالا، زد و بندهای سیاسی و منافع حاصل از رانت‌های سیاسی، سوء استفاده‌هایی که ممکن است از امکانات دولتی برای انتخابات شده باشد، همه نمونه‌هایی از پول‌های کثیف است.» نماینده شیروان ادعاهای محمدرضا رحیمی و دادن پول به 170 نامزد مجلس را نیز از نمونه‌های دیگری خواند که می‌طلبد وزیر کشور درباره آنها هم توضیح دهد.
توضیح وزیر کشور به مجلس درباره اظهاراتش درباره پول های کثیف
وزیر کشور پس از سخنان واکنش برانگیزش درباره پول های کثیف برای توصیح در این باره در مجلس حاضر شد و با تاکید بر اینکه اظهاراتش در این خصوص توسط برخی رسانه‌ها تحریف شده، گفت: اگر از صحبت‌های من به دلیل انعکاس بد در مطبوعات و رسانه‌ها سوءبرداشت شده، عذرخواهی می‌کنم.
گزیده سخنان رحمانی فضلی درباره پول های کثیف در مجلس را در ادامه می خوانید:
-ما هنوز نمی‌توانیم بگوییم که کل درآمدها و هزینه‌های کشور چقدر است، همانطور که پیش از این هم می‌گفتم ما باید به صورت جدی تمام منابع مالی و هزینه‌های کشور را به صورت واحد و یکپارچه نه به عنوان یک مسئله دولتی بلکه به عنوان یک مسئله حاکمیتی و نحوه گردش و چرخش آنها را مشخص کنیم و نظارت عالیه‌ای بر تمام امور داشته باشیم.
-من طی نامه‌ای از رئیس مجلس شورای اسلامی درخواست کردم تا در صورت امکان جلسه به صورت غیرعلنی برگزار شود تا ارقام و اعدادی را که من اعلام می‌کنم مورد سوءاستفاده دشمنان قرار نگیرد البته موضوعی که ما می‌خواهیم به آن بپردازیم مسئله‌ای است که کشورهای اروپایی و آمریکا به شدت با آن مواجه هستند و علی‌رغم همه برنامه‌ها و اقدامات بزرگترین پولشویی‌ها در داخل آمریکا، اروپا و کشورهای قدرتمند صورت می‌گیرد اما ما به عنوان کشور جمهوری اسلامی ایران معتقدیم که باید تمام فعالیت‌های ما مبتنی بر عقاید و اصول انقلابی و اعتقادی‌مان باشد و کمترین تخلف را داشته باشیم.
-من در سخنرانی خود در 93/12/2 در جمع فرماندهان مبارزه با موادمخدر بر آثار و عواقب قاچاق و درآمدهای ناشی از آن صحبت کردم. آثار امنیتی این مسئله را مطرح کردم به گونه‌ای که امروز برای ما مسجل است پول‌های قاچاق و قاچاقچیان با اشرار و تروریست‌ها ارتباط دارند و این موضوع را ما برای اولین بار امسال در سازمان ملل نیز مطرح کردیم و برای آنها نیز این مسئله جالب بود و مصادیق خود را در این خصوص به آنها ارائه کردیم.
-اگر ما قاچاق و منابع ناشی از قاچاق را کنترل نکنیم حتما گروه‌های افراطی و تروریستی از این مسئله استفاده میکنند، در حوزه اقتصادی نیز من این مثل را مطرح کردم که پول‌هایی که ناشی از قاچاق است می تواند در اقتصاد کشور ضررهای بسیار زیادی وارد کند و رقابت را دچار اشکال کرده و انحصار ایجاد کند و در نهایت فرار سرمایه‌ها را از کشور در پی داشته باشد.
-در حوزه اجتماعی مسئله قاچاق و پول‌های ناشی از آن یک میلیون و 500 هزار نفر معتاد که با خانواده‌هایشان حدود 5.5 تا 6 میلیون نفر را موجب می‌شود که مباحثی مثل طلاق، بزهکاری، سرقت و قتل ناشی از این مسئله است که این مسئله قاچاق و پول‌های ناشی از آن است.
-در حوزه سیاسی این مسئله را مطرح کردم که اگر ما مراقب نباشیم قاچاقچیان و کسانی که به دنبال پول‌های کثیف هستند محتاج به حامی هستند و حامی خود را در حوزه قدرت جست‌وجو میکنند و اگر هوشیار نباشیم امکان دارد تا این افراد از طرق مختلف در حوزه سیاسی من جمله از طریق انتقاد قدرت که انتقال قدرت در قالب انتخابات صورت بگیرد اعمال نظر و اعمال نفوذ داشته باشند.
-البته این موضوع در همان روز از سوی رسانه‌های مختلف به گونه‌ای مطرح شد که هم ناقص، هم جهت‌دار و هم تحریف شده بود.
واکنش مطبوعات به گزارش وزیر کشور به مجلس درباره پول های کثیف
اظهارات رحمانی فضلی در مجلس درباره پول های کثیف واکنش انتقاد آمیز بسیاری از روزنامه ها را در پی داشت. در این میان برخی از روزنامه ها از سخنان او استقبال کردند.
«باخت وزیر در بازی پول های کثیف» عنوان سرمقاله ی روزنامه ی «ابتکار» در همین زمینه است که نوشت: رحمــانـی فضلی عقب نشینی کرد و تمام گناه ها را به گردن رسانه ها انداخت. وزیر کشور دیروز بعد از جنجال و کشمکش های بسیار برای ارائه توضیح به صحن علنی مجلس رفت. اما نه تنها توضیح روشنی در مورد پول های کثیف در عرصه سیاست ارائه نداد بلکه همه تقصیرات را به گردن رسانه ها انداخت.
ابتکار در ادامه یادداشت خود خاطرنشان کرد: اتفاقات دیروز در صحن علنی مجلس در کنار سایر حواشی چند موضوع را به ذهن متبادر می کند. بحثی که وزیر کشور شروع کننده آن بود و می توانست به عنوان یک نقطه مثبت مهم در کارنامه کاری رحمانی فضلی ارزیابی شود، دیروز با عقب نشینی او از صحبت هایش به یک ضعف سیاسی تبدیل شد که می تواند تبعات منفی برای دولت روحانی داشته باشد.
روزنامه ی «فرهیختگان» نیز طی یادداشتـــــی به قلم «کامبیز نوروزی» حقوقدان، با عنوان «خبرنگاران و اظهارات وزیر کشور» با انتقاد از اظهارات دیروز رحمانی فضلی علیه عملکرد رسانه ها نوشت: در عرف روزنامه نگاری وقتی خبری منتشر می شود، خصوصا از ناحیه مقامات رسمی و بعد از مدت متعارفی مقامات رسمی نسبت به آن خبر واکنشی برای تکذیب نشان نمی دهند این خبر صحیح است و هیچ ایراد و خدشه ای به رسانه ها نمی شود گرفت.
در ادامه این یادداشت با اشاره به اینکه تاکنون وزارت کشور هیچگونه تکذیبیه یی را در خصوص اخبار مربوط به این وزارتخانه در رسانه ها منتشر نکرده، آمده است: اینجا باید به صورت صریح مسئولان ذی ربط را مورد سوال قرار داد که اگر خبر نادرست است چرا به سرعت اصلاحش نکردید و اگر درست است چرا اکنون درباره آن شفاف سازی نمی کنید.
نوروزی در این یادداشت، با انتقاد از معذرت خواهی دیروز وزیر کشور از طرف رسانه ها از مجلس افزود: هیچ یک از آقایان وزرا هیچ قیمومتی از طرف رسانه ها ندارند که بخواهند از طرف آنان معذرت خواهی کنند. مطبوعات خود زبان دارند و هرگاه خطایی رخ دهد خودشان آنقدر دانایی و بلوغ دارند که اگر خطا کردند عذرخواهی کنند.
«پول های کثیف در جیب رسانه ها پیدا شد!» هم عنوان گزارش خبری نخست روزنامه ی «آفتاب یزد» است که در آن با اشاره به صحبت های دیروز رحمانی فضلی در مجلس آمده است: صحبت های دیروز او همانند آب سردی بود که بر آتش داغ انتظار ها ریخته می شد! رحمانی فضلی که در این مدت مصرانه خواهان حضور در مجلس بود، چه شد که یکباره منکر پول های کثیف شد!او سخنان قبلی خود را تنها یک هشدار خواند و به نظرش موضوع 'پول های کثیف 'جو رسانه ای بیش نبود!
در این میان روزنامه ی «اعتماد» در مطلبی با عنوان «آدرس سربسته پول های کثیف» مدعی شد که وزیر کشور روز گذشته در مجلس آماری را ارایه کرد که این آمار را می توان آدرس سربسته ی پول های کثیف دانست.
اعتماد در این ارتباط نوشت: اعتراض ها از نقطه صفر شروع شد، از همان کلمه اول گزارش وزیر کشور در صحن علنی. در سخنان او اما نه اسمی در کار بود و نه افشاگری. برای اثبات حرف هایش اما به اندازه کافی خط داد؛ خط همان «پول های کثیف» را. آمارهای سر بسته رحمانی فضلی هنوز پرونده را باز گذاشته است. آمارهایی که لابه لای لکنت دیروز وزیر کشور گم شد؛ واردات ٢٧ هزار خودرو توسط برخی افراد، سودهای ٣٠ تا ٥٠ میلیاردی از طریق واردات غیرمجاز دارو، سود ٢٥ میلیارد دلاری قاچاق در کشور، ثبت دو هزار و ٧١٤ شرکت با یک آدرس پستی و درآمد دو هزار و ٣٠٠ میلیارد تومانی یک قاچاقچی ٣٥ ساله مواد مخدر ظرف ٢ سال.
روزنامه «شرق» هم در یادداشتی با عنوان «آقای وزیر! ما هم عذرخواهی می کنیم» با یادآوری سخنان چند ماه اخیر وزیر کشور پیرامون ورود پول های کثیف به چرخه ی انتخابات نوشت: «شما از من انتظار دارید همان جنگ روانی رسانه های داخلی و خارجی را دنبال کنم و در تور و دامی که آنها پهن کرده اند، حرکت کنم... اگر از صحبت های من به دلیل انعکاس بد نشریات و روزنامه ها سوءاستفاده شده است، من از طرف آنها عذرخواهی می کنم.» این آخری را هم رحمانی فضلی گفت. همین دیروز در صحن علنی مجلس. «آقای وزیر! ما نیز یک عذرخواهی بدهکاریم. نشانی گیرنده اش بماند برای بعد.» این را دیگر یک روزنامه نگار می گوید.
روزنامه ی «کیهان» هم در عنوان گزارش خبری خود در این ارتباط نوشت: «پس از 2 ماه جنجال و سوء استفاده حامیان اصلاحات/ وزیر کشور: پول کثیفی در کار نبود! عذرخواهی می کنم.»
این روزنامه برخلاف روزنامه های پیشین از اظهارات رحمانی فضلی استقبال کرد و نوشت: حدود2 ماه پیش بود که برای نخستین بار وزیر کشور بحث پول های کثیف در انتخابات را به میان کشید. بحثی جنجالی که حتی توضیحات فردای او نیز نتوانست دامنه آن را جمع کند. این سوژه در این مدت به خوراک رسانه های مدعی اصلاحات و حتی رسانه های ضدانقلاب تبدیل شد.
کیهان در نوشته خود افرود: چندی پیش اعلام شد که وزیر کشور برای ادای توضیحات در این خصوص به مجلس می رود و رسانه های مذکور با آب و تاب از رمزگشایی وی در این باره در مجلس نوشتند و باز هم همان ادعاها و تخریب ها. مدعیان اصلاحات که تا پیش از این بحث از هیچ کوششی برای تخریب و تلاش برای برکناری وزیر کشور دریغ نمی کردند، ناگهان وی را در مرکز توجهات خود قرار داده و پول های کثیف به پای ثابت صفحه نخست روزنامه ها و سایت هایشان تبدیل شد. رحمانی فضلی دیروز به مجلس رفت و قفل چمدان پول های کثیف را گشود. چمدانی خالی که البته هزینه هایش برای کشور سنگین بود.
روزنامه ی «جوان» نیز در مطلبی با عنوان «پول های کثیف وزیر کشور باد هوا بود!» گفته های دیروز وزیر کشور را عقب نشینی عنوان کرد و نوشت: وزیر کشور از گفته های خود عقب نشینی کرد. این شاید بهترین تفسیر برای گفته های عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور، در مجلس باشد.
جوان افزود: آقای وزیر خیالتان راحت. رسانه های کاسب از سخنان شما، برای عذرخواهی دیروزتان و توضیحاتی که پشت تریبون مجلس ارائه دادید هم برنامه ریزی کرده اند. آنها امروز و فردا و روزهای دیگر را به این می پردازند که «چرا رحمانی فضلی حرف هایش را تکذیب کرد؟»
این روزنامه اضافه کرد: آقای وزیر این توصیه دوستانه و برادرانه را از ما بپذیرید. مراقب «بازی های کثیف»، «روابط کثیف»، «رسانه های کثیف» و... باشید. آدم هایی هستند که برای کسب اکثریت صندلی های مجلس آینده حاضرند دست به هر رفتار کثیفی بزنند.
سرنوشت پول های کثیف چه شد؟
سخنان وزیر کشور درباره احتمال ورود پول های کثیف به عرصه انتخابات یکی ازجنجالی ترین پرونده هایی بود که پای آن در عرصه سیاست داخلی دولت یازدهم باز شد. اگر چه وزیر کشور پس بیان مواضع خود در اینباره به دلیل برخی انتقادها و واکنش ها ناچار به تعدیل اظهارات خود شد، اما آماری که وی در مجلس ارائه داد را می توان آدرس سربسته ی پول های کثیف دانست. ضمن اینکه اظهارات امروز رییس کل بانک مرکزی نیز خود گویای آن است که دولت همچنان که برای صیانت از آرا و حفظ حقوق رای دهندگان و نامزدها جدی و استوار است، درصدد است در زمینه حفظ سلامت اقتصادی انتخابات نیز حداکثر تلاش خود را به کار گیرد.
به گزارش جماران، امروز برای اولین بار یک مقام عالی رتبه اقتصادی نیز درباره پول های کثیف اظهارنظر کرد و از آغاز رصد برای جلوگیری از ورود پول های کثیف به انتخابات اسفندماه امسال خبر داد و گفت: سیستم های ضدپولشویی نظام بانکی در حال پیگیری امور است.
ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی در خصوص تمهیدات بانک مرکزی برای مقابله با این موضوع گفت: نظام بانکی کشور دارای سیستم های پیشرفته ضد پولشویی است و در همین رابطه اقدامات لازم در حال انجام است.
سیف همچنین اطمینان داد: در صورتی که موارد مشکوکی در زمینه ورود پول های کثیف به انتخابات مشاهده شود به طور حتم با آن برخورد و پیگیری های لازم انجام می شود.
پول کثیف چیست ؟
پول کثیف شاخصه های روشنی دارد که در عملیات اقتصادی و بانکی سایر کشورها نیز با تعریف مشخصی معرفی می‌شود. در کشوری مانند آلمان که به عنوان یک کشور منضبط در زمینه پولی و بانکی شناخته می‌شود، چنانچه 3 شرط زیر درباره هر پولی احصاء نشود، پول مزبور پول سیاه تلقی می شود. این سه شرط عباتند از:
1-پرداخت مالیات: اگر پول و درآمدی وجود داشته باشد که مالیات آن پرداخت نشده باشد، پول سیاه نامیده می‌شود. مالیات اولین شاخصه برای تمیز بودن پول است. اگر درآمد و پولی در اقتصاد به دست آمده باشد که طبق قانون گوشه‌ای از ان بابت مالیات به دولت پرداخت نشده باشد، آن پول سیاه تلقی می‌شود. در این راه مهم نیست که آیا درآمدی از مالیات معاف است یا خیر. ممکن است بخشی مانند صادرات از مالیات معاف باشد اما باید آن درآمد در سیستم مالیاتی اظهار شود و سپس برای آن مالیات صفر مورد محاسبه قرار گیرد و تمام پول برای صاحبش قابل استفاده باشد. اما اگر بخشی که از مالیات معاف است بدون اظهار به هزینه آن درآمد بپردازد به عنوان دارنده پول سیاه مورد تعقیب قرار می‌گیرد.
2- ثبت در دفاتر حسابداری اشخاص: دومین شرط برای تمیز بودن پول، ثبت درآمد است. هر درآمدی که به ثبت نرسیده باشد در آلمان پول سیاه نامیده می‌شود. تقریبا امکان ندارد که خردترین درآمد در سیستم معاملاتی این کشور بدون ثبت در صندوق‌های فروش انجام شود. یک بار در این کشور تقاضای تعمیر دوچرخه فرزندم را داشتم اما صاحب فروشگاه گفت که چون صندوق را بسته حاضر نیست هیچ خدماتی ارائه دهد. اطلاعات صندوق به طور ماهانه در اختیار حسبدار قرار می‌گیرد و از آن طریق به اداره مالیات منتقل می‌شود.
3- شفاف بودن ماهیت معامله مطابق قانون: سومین شرط برای تمیز بودن پول این است که منشاء آن شفاف باشد. منشاء هر درآمدی باید شفاف و قابل رسیدگی باشد تا مشخص شود که از راه غیرقانونی بدست نیامده است. پولی که این قابلیت را نداشته باشد مشکوک است به اینکه از راه‌های غیرقانونی کسب شده باشد. بر همین اساس است که بانک‌ها به هرگونه پول چمدانی مشکوک می‌شوند. معتقدند پولی که منشاء نامشخصی دارد و به طور چمدانی حمل شده از راه‌های نظیر رشوه و قاچاق به دست آمده است. حتی بانک‌ها در ارائه پول نقد به مشتریان تا سقف مشخصی مجاز هستند. اگر صاحب حساب بخواهد مبلغ بالایی از پول داخل حساب خود را به طور اسکناس دریافت کند، این امکان برایش وجود ندارد. حتما باید از ابزارهای بانکی نظیر حواله و سایر اسناد رسمی بهره ببرد تا مسیر این پول قابل ردیابی و شفاف باشد. طبیعی است که دارندگان پول سیاه یا چمدانی بعد از کسب درآمد از راه‌هایی نظیر قاچاق بخواهند پول خود را وارد بانک کنند. به محض اینکه این اتفاق رخ دهد به این معنی است که پول سیاه تبدیل به پول تمیز شده است که به این عملیات پولشویی گفته می‌شود.
مشکل سیستم اقتصادی ایران برای شناسایی پول کثیف چیست؟
یکی از دلایلی که نمی توان به درستی قانون ضد پولشویی را اجرا کرد، عدم شفافیت کافی در اقتصاد ایران است. برخی برآوردها نشان می دهد که طبق تعریفی که از شفافیت اقتصادی در دنیا وجود دارد، حدود 30 درصد از اقتصاد ایران زیرزمینی محسوب می شود. برای فعالیت زیرزمینی لازم نیت که حتما فعالیت غیر مشروع انجام شود، همین که درآمدی منشاء مشخص و ثبت شده ای نداشته باشد و یا در سیستم مالیاتی به ثبت نرسیده باشد، زیرزمینی و پول حاصل از آن کثیف نامیده می شود. حتی مراکزی که طبق قانون از مالیات معاف هستند برای ایجاد شفافیت باید این درآمد به اداره مالیات اظهار و سپس مالیات آن ها صفر در نظر گرفته شود.
متاسفانه عدم شفافیت در اقتصاد ایران تنها به عدم ثبت درآمد برخی نهادها در سیستم مالیاتی محدود نمی شود. بسیاری از معاملات خرد و کلان در کشور بدون آنکه سندی جابجا شود انجام می شود. فروش وکالتی که به ویژه برای خودروهای گران قیمت رایج است نوعی فرار مالیاتی است. فروش وکالتی که بدون ثبت سند و پرداخت مالیات انجام می شود در واقع همان تعریف پول حاصل از قاچاق را دارد که پول کثیف نامیده می شود.
رونمایی وزیر کشور از پشت پرده پول‌های کثیف
وزیر کشور برای نخستین بار ضمن رونمایی از پشت پرده پرده پول های کثیف با اشاره به گردش سالانه 20 هزار میلیارد تومانی قاچاق مواد مخدر گفته بود: بی‌شک بخشی از این پول در حوزه سیاست، انتخابات و انتقال قدرت سیاسی در کشور وارد می‌شود.
واکنش علی لاریجانی به ادعای وزیر کشور
رییس مجلس با اشاره به اظهارات وزیر کشور مبنی بر ورود پول‌های قاچاق به ساختار قدرت، گفت: اگر اطلاعی از چنین انتقال پولی در انتخابات اخیر دارند که آنها را به قدرت رسانده، اعلام کنند.
علی لاریجانی در نطق پیش از دستور خود در جلسه علنی مجلس در اینباره گفت: این گونه گرد و مبهم حرف زدن چه فایده ای جز ایجاد شبهات بلاوجه برای کشور دارد؟ مگر مملکت قانون ندارد. اگر کسی از این گونه اقدامات اطلاعی دارد باید در اختیار قوه قضائیه قرار دهد تا رسیدگی شود.
واکنش نمایندگان مجلس / از اشتباه دانستن اظهارات وزیر کشور تا بازگشت به گذشته درباره ادعای رحیمی
موسی‌الرضا ثروتی، نماینده بجنورد هم با انتقاد از سخنان وزیر کشور در مورد منابع مالی انتخابات به خبرآنلاین گفته است: «اینکه منبع‌های مالی نمایندگان در انتخابات آتی مجلس شفاف‌سازی شود، اقدام مفیدی است اما به هیچ وجه نمی‌توانم سخنان وزیر کشور را قبول کنم. چرا که خیلی به ندرت می‌توان پیدا کرد از راه خرید و فروش مواد مخدر و جاهای دیگر پول بیاورند و در انتخابات خرج کنند. بیان این مطالب از زبان آقای رحمانی فضلی به دور از شأن کشورمان است و بیان آن غلط و اشتباه بزرگ محسوب می‌شود. »
الیاس نادران، نماینده تهران هم ابراز امیدواری کرد که دولت در زمینه مبارزه با پول‌های کثیف مصمم باشد یعنی برای نشان دادن حسن نیتش ابتدا از خود شروع کند و در همان گام نخست به سراغ مسئولان اجرایی خود و کسانی که در گرفتن پول‌های کثیف سابقه دارند، برود. به گفته نادران این موضوعات بیشتر از آنکه کار رسانه‌ای باشد، یک کار تقنینی و مقرراتی است یعنی باید اقدام عملی صورت گیرد.
اما در سوی دیگر برخی نمایندگان مانند غلامعلی جعفرزاده، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در همین باره گفت: «کسی دارد درباره پول‌های کثیف صحبت می‌کند که اصطلاحاً میکروب شناس است. رحمانی فضلی تفاوت پول‌های قانونی و غیرقانونی را می‌شناسد و من به او اعتماد دارم. وزیر کشور باید با صراحت با نمایندگان و مردم صحبت کند و اسناد و مدارک خود درباره پول‌های کثیف را به دستگاه قضایی هم ارجاع دهد.» به گفته این نماینده مجلس، انتظار مردم از وزیر دولت ارائه مدارک و اسناد متقن از ورود این پول‌های شبهه‌دار در عرصه سیاست و انتخابات است، بعضی نگران افشای پول‌های کثیف هستند و ایجاد برخی حاشیه‌ها نیز به همین دلیل است که رحمانی فضلی بعضی مسائل را بیان نکند اما مردم انتظار دارند که او گزارش کاملی به اطلاع مردم برساند.
عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس نیز ضمن بیان محدود نشدن پول‌های کثیف به منابع مالی حاصل از قاچاق مواد مخدر، گفت: «هر پولی که از کانال‌های غیرقانونی و نامشروع حاصل شود، پول کثیف است که تزریق آنها به انتخابات تبعات خطرناکی در پی دارد. منابع حاصل از قاچاق کالا، زد و بندهای سیاسی و منافع حاصل از رانت‌های سیاسی، سوء استفاده‌هایی که ممکن است از امکانات دولتی برای انتخابات شده باشد، همه نمونه‌هایی از پول‌های کثیف است.» نماینده شیروان ادعاهای محمدرضا رحیمی و دادن پول به 170 نامزد مجلس را نیز از نمونه‌های دیگری خواند که می‌طلبد وزیر کشور درباره آنها هم توضیح دهد.
توضیح وزیر کشور به مجلس درباره اظهاراتش درباره پول های کثیف
وزیر کشور پس از سخنان واکنش برانگیزش درباره پول های کثیف برای توصیح در این باره در مجلس حاضر شد و با تاکید بر اینکه اظهاراتش در این خصوص توسط برخی رسانه‌ها تحریف شده، گفت: اگر از صحبت‌های من به دلیل انعکاس بد در مطبوعات و رسانه‌ها سوءبرداشت شده، عذرخواهی می‌کنم.
گزیده سخنان رحمانی فضلی درباره پول های کثیف در مجلس را در ادامه می خوانید:
-ما هنوز نمی‌توانیم بگوییم که کل درآمدها و هزینه‌های کشور چقدر است، همانطور که پیش از این هم می‌گفتم ما باید به صورت جدی تمام منابع مالی و هزینه‌های کشور را به صورت واحد و یکپارچه نه به عنوان یک مسئله دولتی بلکه به عنوان یک مسئله حاکمیتی و نحوه گردش و چرخش آنها را مشخص کنیم و نظارت عالیه‌ای بر تمام امور داشته باشیم.
-من طی نامه‌ای از رئیس مجلس شورای اسلامی درخواست کردم تا در صورت امکان جلسه به صورت غیرعلنی برگزار شود تا ارقام و اعدادی را که من اعلام می‌کنم مورد سوءاستفاده دشمنان قرار نگیرد البته موضوعی که ما می‌خواهیم به آن بپردازیم مسئله‌ای است که کشورهای اروپایی و آمریکا به شدت با آن مواجه هستند و علی‌رغم همه برنامه‌ها و اقدامات بزرگترین پولشویی‌ها در داخل آمریکا، اروپا و کشورهای قدرتمند صورت می‌گیرد اما ما به عنوان کشور جمهوری اسلامی ایران معتقدیم که باید تمام فعالیت‌های ما مبتنی بر عقاید و اصول انقلابی و اعتقادی‌مان باشد و کمترین تخلف را داشته باشیم.
-من در سخنرانی خود در 93/12/2 در جمع فرماندهان مبارزه با موادمخدر بر آثار و عواقب قاچاق و درآمدهای ناشی از آن صحبت کردم. آثار امنیتی این مسئله را مطرح کردم به گونه‌ای که امروز برای ما مسجل است پول‌های قاچاق و قاچاقچیان با اشرار و تروریست‌ها ارتباط دارند و این موضوع را ما برای اولین بار امسال در سازمان ملل نیز مطرح کردیم و برای آنها نیز این مسئله جالب بود و مصادیق خود را در این خصوص به آنها ارائه کردیم.
-اگر ما قاچاق و منابع ناشی از قاچاق را کنترل نکنیم حتما گروه‌های افراطی و تروریستی از این مسئله استفاده میکنند، در حوزه اقتصادی نیز من این مثل را مطرح کردم که پول‌هایی که ناشی از قاچاق است می تواند در اقتصاد کشور ضررهای بسیار زیادی وارد کند و رقابت را دچار اشکال کرده و انحصار ایجاد کند و در نهایت فرار سرمایه‌ها را از کشور در پی داشته باشد.
-در حوزه اجتماعی مسئله قاچاق و پول‌های ناشی از آن یک میلیون و 500 هزار نفر معتاد که با خانواده‌هایشان حدود 5.5 تا 6 میلیون نفر را موجب می‌شود که مباحثی مثل طلاق، بزهکاری، سرقت و قتل ناشی از این مسئله است که این مسئله قاچاق و پول‌های ناشی از آن است.
-در حوزه سیاسی این مسئله را مطرح کردم که اگر ما مراقب نباشیم قاچاقچیان و کسانی که به دنبال پول‌های کثیف هستند محتاج به حامی هستند و حامی خود را در حوزه قدرت جست‌وجو میکنند و اگر هوشیار نباشیم امکان دارد تا این افراد از طرق مختلف در حوزه سیاسی من جمله از طریق انتقاد قدرت که انتقال قدرت در قالب انتخابات صورت بگیرد اعمال نظر و اعمال نفوذ داشته باشند.
-البته این موضوع در همان روز از سوی رسانه‌های مختلف به گونه‌ای مطرح شد که هم ناقص، هم جهت‌دار و هم تحریف شده بود.
واکنش مطبوعات به گزارش وزیر کشور به مجلس درباره پول های کثیف
اظهارات رحمانی فضلی در مجلس درباره پول های کثیف واکنش انتقاد آمیز بسیاری از روزنامه ها را در پی داشت. در این میان برخی از روزنامه ها از سخنان او استقبال کردند.
«باخت وزیر در بازی پول های کثیف» عنوان سرمقاله ی روزنامه ی «ابتکار» در همین زمینه است که نوشت: رحمــانـی فضلی عقب نشینی کرد و تمام گناه ها را به گردن رسانه ها انداخت. وزیر کشور دیروز بعد از جنجال و کشمکش های بسیار برای ارائه توضیح به صحن علنی مجلس رفت. اما نه تنها توضیح روشنی در مورد پول های کثیف در عرصه سیاست ارائه نداد بلکه همه تقصیرات را به گردن رسانه ها انداخت.
ابتکار در ادامه یادداشت خود خاطرنشان کرد: اتفاقات دیروز در صحن علنی مجلس در کنار سایر حواشی چند موضوع را به ذهن متبادر می کند. بحثی که وزیر کشور شروع کننده آن بود و می توانست به عنوان یک نقطه مثبت مهم در کارنامه کاری رحمانی فضلی ارزیابی شود، دیروز با عقب نشینی او از صحبت هایش به یک ضعف سیاسی تبدیل شد که می تواند تبعات منفی برای دولت روحانی داشته باشد.
روزنامه ی «فرهیختگان» نیز طی یادداشتـــــی به قلم «کامبیز نوروزی» حقوقدان، با عنوان «خبرنگاران و اظهارات وزیر کشور» با انتقاد از اظهارات دیروز رحمانی فضلی علیه عملکرد رسانه ها نوشت: در عرف روزنامه نگاری وقتی خبری منتشر می شود، خصوصا از ناحیه مقامات رسمی و بعد از مدت متعارفی مقامات رسمی نسبت به آن خبر واکنشی برای تکذیب نشان نمی دهند این خبر صحیح است و هیچ ایراد و خدشه ای به رسانه ها نمی شود گرفت.
در ادامه این یادداشت با اشاره به اینکه تاکنون وزارت کشور هیچگونه تکذیبیه یی را در خصوص اخبار مربوط به این وزارتخانه در رسانه ها منتشر نکرده، آمده است: اینجا باید به صورت صریح مسئولان ذی ربط را مورد سوال قرار داد که اگر خبر نادرست است چرا به سرعت اصلاحش نکردید و اگر درست است چرا اکنون درباره آن شفاف سازی نمی کنید.
نوروزی در این یادداشت، با انتقاد از معذرت خواهی دیروز وزیر کشور از طرف رسانه ها از مجلس افزود: هیچ یک از آقایان وزرا هیچ قیمومتی از طرف رسانه ها ندارند که بخواهند از طرف آنان معذرت خواهی کنند. مطبوعات خود زبان دارند و هرگاه خطایی رخ دهد خودشان آنقدر دانایی و بلوغ دارند که اگر خطا کردند عذرخواهی کنند.
«پول های کثیف در جیب رسانه ها پیدا شد!» هم عنوان گزارش خبری نخست روزنامه ی «آفتاب یزد» است که در آن با اشاره به صحبت های دیروز رحمانی فضلی در مجلس آمده است: صحبت های دیروز او همانند آب سردی بود که بر آتش داغ انتظار ها ریخته می شد! رحمانی فضلی که در این مدت مصرانه خواهان حضور در مجلس بود، چه شد که یکباره منکر پول های کثیف شد!او سخنان قبلی خود را تنها یک هشدار خواند و به نظرش موضوع 'پول های کثیف 'جو رسانه ای بیش نبود!
در این میان روزنامه ی «اعتماد» در مطلبی با عنوان «آدرس سربسته پول های کثیف» مدعی شد که وزیر کشور روز گذشته در مجلس آماری را ارایه کرد که این آمار را می توان آدرس سربسته ی پول های کثیف دانست.
اعتماد در این ارتباط نوشت: اعتراض ها از نقطه صفر شروع شد، از همان کلمه اول گزارش وزیر کشور در صحن علنی. در سخنان او اما نه اسمی در کار بود و نه افشاگری. برای اثبات حرف هایش اما به اندازه کافی خط داد؛ خط همان «پول های کثیف» را. آمارهای سر بسته رحمانی فضلی هنوز پرونده را باز گذاشته است. آمارهایی که لابه لای لکنت دیروز وزیر کشور گم شد؛ واردات ٢٧ هزار خودرو توسط برخی افراد، سودهای ٣٠ تا ٥٠ میلیاردی از طریق واردات غیرمجاز دارو، سود ٢٥ میلیارد دلاری قاچاق در کشور، ثبت دو هزار و ٧١٤ شرکت با یک آدرس پستی و درآمد دو هزار و ٣٠٠ میلیارد تومانی یک قاچاقچی ٣٥ ساله مواد مخدر ظرف ٢ سال.
روزنامه «شرق» هم در یادداشتی با عنوان «آقای وزیر! ما هم عذرخواهی می کنیم» با یادآوری سخنان چند ماه اخیر وزیر کشور پیرامون ورود پول های کثیف به چرخه ی انتخابات نوشت: «شما از من انتظار دارید همان جنگ روانی رسانه های داخلی و خارجی را دنبال کنم و در تور و دامی که آنها پهن کرده اند، حرکت کنم... اگر از صحبت های من به دلیل انعکاس بد نشریات و روزنامه ها سوءاستفاده شده است، من از طرف آنها عذرخواهی می کنم.» این آخری را هم رحمانی فضلی گفت. همین دیروز در صحن علنی مجلس. «آقای وزیر! ما نیز یک عذرخواهی بدهکاریم. نشانی گیرنده اش بماند برای بعد.» این را دیگر یک روزنامه نگار می گوید.
روزنامه ی «کیهان» هم در عنوان گزارش خبری خود در این ارتباط نوشت: «پس از 2 ماه جنجال و سوء استفاده حامیان اصلاحات/ وزیر کشور: پول کثیفی در کار نبود! عذرخواهی می کنم.»
این روزنامه برخلاف روزنامه های پیشین از اظهارات رحمانی فضلی استقبال کرد و نوشت: حدود2 ماه پیش بود که برای نخستین بار وزیر کشور بحث پول های کثیف در انتخابات را به میان کشید. بحثی جنجالی که حتی توضیحات فردای او نیز نتوانست دامنه آن را جمع کند. این سوژه در این مدت به خوراک رسانه های مدعی اصلاحات و حتی رسانه های ضدانقلاب تبدیل شد.
کیهان در نوشته خود افرود: چندی پیش اعلام شد که وزیر کشور برای ادای توضیحات در این خصوص به مجلس می رود و رسانه های مذکور با آب و تاب از رمزگشایی وی در این باره در مجلس نوشتند و باز هم همان ادعاها و تخریب ها. مدعیان اصلاحات که تا پیش از این بحث از هیچ کوششی برای تخریب و تلاش برای برکناری وزیر کشور دریغ نمی کردند، ناگهان وی را در مرکز توجهات خود قرار داده و پول های کثیف به پای ثابت صفحه نخست روزنامه ها و سایت هایشان تبدیل شد. رحمانی فضلی دیروز به مجلس رفت و قفل چمدان پول های کثیف را گشود. چمدانی خالی که البته هزینه هایش برای کشور سنگین بود.
روزنامه ی «جوان» نیز در مطلبی با عنوان «پول های کثیف وزیر کشور باد هوا بود!» گفته های دیروز وزیر کشور را عقب نشینی عنوان کرد و نوشت: وزیر کشور از گفته های خود عقب نشینی کرد. این شاید بهترین تفسیر برای گفته های عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور، در مجلس باشد.
جوان افزود: آقای وزیر خیالتان راحت. رسانه های کاسب از سخنان شما، برای عذرخواهی دیروزتان و توضیحاتی که پشت تریبون مجلس ارائه دادید هم برنامه ریزی کرده اند. آنها امروز و فردا و روزهای دیگر را به این می پردازند که «چرا رحمانی فضلی حرف هایش را تکذیب کرد؟»
این روزنامه اضافه کرد: آقای وزیر این توصیه دوستانه و برادرانه را از ما بپذیرید. مراقب «بازی های کثیف»، «روابط کثیف»، «رسانه های کثیف» و... باشید. آدم هایی هستند که برای کسب اکثریت صندلی های مجلس آینده حاضرند دست به هر رفتار کثیفی بزنند.
سرنوشت پول های کثیف چه شد؟
سخنان وزیر کشور درباره احتمال ورود پول های کثیف به عرصه انتخابات یکی ازجنجالی ترین پرونده هایی بود که پای آن در عرصه سیاست داخلی دولت یازدهم باز شد. اگر چه وزیر کشور پس بیان مواضع خود در اینباره به دلیل برخی انتقادها و واکنش ها ناچار به تعدیل اظهارات خود شد، اما آماری که وی در مجلس ارائه داد را می توان آدرس سربسته ی پول های کثیف دانست. ضمن اینکه اظهارات امروز رییس کل بانک مرکزی نیز خود گویای آن است که دولت همچنان که برای صیانت از آرا و حفظ حقوق رای دهندگان و نامزدها جدی و استوار است، درصدد است در زمینه حفظ سلامت اقتصادی انتخابات نیز حداکثر تلاش خود را به کار گیرد.
آخرین اخبار
