در دنیا از مرگ فرار میکنند در ایران از مالیات !

یک استاد دانشگاه بیان کرد: یکی از بزرگترین مشکلات اقتصاد کشور ما که همه ساله در بودجه نیز خود را نشان می‌دهد، موضوع توان کشور در مالیات ستانی است. سیستم مالیاتی کشور باید با کمک قوه قضایه بتواند از همه کسانی که درآمد بالایی دارند، مالیات بگیرند و آن مبلغ را به کسانی که نیاز دارند، تحصیص دهد.

صدای ایران - مهدی پازوکی، اقتصاددان درباره نرخ دلار در بودجه 95 اظهار کرد: به نظر من قیمت در نظر گرفته شده برای دلار در بودجه 95 که 2997 تعیین شده است، کم است و به نظر من نرخ دلار باید 3200 تومان تعیین می‌شد.

او توضیح داد: من با چند نرخی بودن ارز مخالفم و معتقدم که باید ارز به سمت قیمت واقعی پیش برود. بر این مبنا، از آنجایی که دلار در سال قبل 2870 تومان بود و در همان سال تورم 14 درصدی را تجربه کردیم، باید دلار امسال در حدود 3200 تا 3250 تعیین می‌شد که به نظرم کمتر برآورد شده است.

پازوکی گفت: وقتی نرخ ارز دوگانه است عده‌ای از طریق ارتباط و چانه‌زنی می‌توانند به ارز دولتی دسترسی پیدا ‌کنند و این موضوع در اقتصاد رانت ایجاد می‌کند. دولت باید بتواند سلامت اقتصادی را به اقتصاد کشور برگرداند، در آن زمان نرخ ارز به سمت یکسان شدن میل می‌کند ولی به نظرم اکنون زمان چنین چیزی نیست.

او با اشاره به اینکه میل به رانت‌خواهی در بخش‌های مختلف کشور به چشم می‌خورد، بیان کرد: البته این امیدواری وجود دارد که پس از اجرایی شدن برجام و مشاهده آثار آن و برقراری ارتباط اقتصادی با دنیا دولت بتواند سلامت اقتصادی را به کشور برگرداند، اقتصاد کشور به سمت شفاف شدن برود و جلوی رانت‌ها گرفته شود در چنین شرایطی یکی از اقدامات لازم در این جهت نیز تک نرخی کردن قیمت ارز است.

این پژوهشگر اقتصادی، در پاسخ به این سوال که با توجه به رکود حاکم بر جامعه چقدر بودجه سال 95 را به نسبت سال‌های قبل می‌توان بودجه انبساطی دانست، بیان کرد: به نظرم بودجه امسال را چندان نیز نمی‌توان انبساطی دانست چون وقتی‌ حقوق کارکنان دولت 12 درصد افزایش پیدا خواهد کرد و با توجه به اینکه یک سوم بودجه عمومی 267 هزار میلیارد تومانی مربوط به حقوق کارکنان دولت است، نمی‌توان بودجه را چندان انبساطی دانست.

او ادامه داد: به نظر من بودجه در ایران نیاز به اصلاحات ساختاری دارد، از این جهت که دولت خصوصا در سال‌های اخیر بسیار بزرگ شده است. مثلا در بخش فرهنگی به سازمان‌هایی مبالغ کلان اختصاص داده می‌شود که به نظر من به چنین بودجه‌ای نیاز ندارند. وی توضیح داد: این بودجه در حالی به این بخش تخصیص داده می‌شود که بر اساس گزارش‌هایی که داریم خیلی از دانش‌آموزان ما، در سیستان و بلوچستان نیمکت برای نشستن ندارنند.

پازوکی ادامه داد: بودجه تخصیص داده شده به بخش‌های مختلف دولت نیز قابل بررسی است. در سال‌های گذشته افرادی در این سازمان‌ها استخدام شده‌اند که کاری برای انجام دادن ندارند و گریبانگیر دولت شده‌اند. بنابراین نیاز به اصلاح ساختاری داریم که بودجه‌های غیر ضرور حذف شده و به بخش‌هایی که واقعا نیازمند بودجه دولت هستند، تخصیص داده شود.

وی ادامه داد: البته اصلاح ساختار بودجه موضوع فقط به دولت بر نمی‌گردد و مجموعه قوای قضاییه و مقننه هم باید به آن رسیدگی کنند. در بخش هزینه‌ها برای ایجاد تحول به کار کارشناسی نیاز داریم که جلوی هزینه‌های بیهوده گرفته شود.

این اقتصاددان در خصوص اعتبار 59 هزار میلیارد تومانی لایحه بودجه 95 برای طرح‌های عمرانی گفت: البته بودجه عمرانی جزو بخش‌هایی از بودجه است که معمولا مبلغ پیش‌بینی شده برای آن تحقق پیدا نمی‌کند. مثلا در سال گذشته فقط 50 درصد بودجه عمرانی کشور محقق شد. از سوی دیگر با توجه به اینکه اکنون دولت شرایط حذف یارانه‌ها را ندارد، دولت برای جبران بخش‌هایی که دچار کسری بودجه می‌شود، هزینه‌های عمرانی را کاهش می‌دهد و در نتیجه باز هم بخش عمرانی قربانی می‌شود.

پازوکی گفت: اگر به سمتی برویم که بودجه جاری کشور از محل مالیات‌ها تامین و پول نفت صرف فعالیت‌های عمرانی شود، می‌توان به محقق شدن بودجه عمرانی کشور امیدوار بود. خوشبختانه در بودجه سال 95، نزدیک به 25 درصد از بودجه کشور به نفت وابسته است و این موضوع برای ما جای امیدواری دارد. البته من در بحث مالیات و افزایش درآمد مالیاتی با افزایش نرخ مالیاتی مخالفم چون رکود را در اقتصاد تشدید می‌کند و من معتقدم بهترین راه برای افزایش درآمد مالیاتی، افزایش گستره مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی -با توجه به اینکه ایران در جزو کشورهایی است که همه ساله بالاترین درصد فرارهای مالیاتی در جهان را تجریه می کند- و حذف برخی معافیتهای‌ مالیاتی است.

او ادامه داد: در خصوص مالیات جای کار زیادی داریم.چندی پیش علی عسکری، رئیس سازمان امور مالیاتی اظهار کرده بود که حدود 20 درصد از GDP کشور فرار مالیاتی می‌کنند. اگر GDP را یک میلیون میلیارد تومان در نظر بگیریم، حدود 200 هزار میلیارد تومان می‌شود که اگر حصول شود بخش بزرگی از بودجه عمومی تامین می‌شود.

پازوکی بزرگترین مشکل سیستم مالیات در ایران را، مکانیزم سنتی دریافت مالیات دانست و گفت: با توجه به این‌که در ایران افراد تحصیلکرده و امکانات داریم و علم آی‌تی نیز در دنیا پیشرفت کره است چرا از آن استفاده نمی کنیم؟ اکنون نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در ایران 7.3 درصد است درحالی که این نسبت این نسبت در ترکیه 22درصد، مالزی 21 درصد و در کشورهای اسکاندیناوی در حدود 50 درصد است.

این استاد دانشگاه بیان کرد:سیستم وزارت دارایی باید به سمت علمی شدن پیش برود، باید از دستاوردهای بشری استفاده کنیم. در این موضوع روش سنتی کارایی ندارد. به نظرم قانون مالیاتی مشکلی ندارد بلک سیستم مالیاتی مشکل داریم که باید اصلاح شود،

او با تاکید بر نقش ویژه قوه قضایه در پی‌گیری قضایی مباحث مربوط به مالیات، اظهار کرد: قوه قضاییه نیز می‌تواند کمک شایانی کند. به نظر من نقش این قوه در فضای اقتصادی کشور فراموش شده است اگر از سرعت، کارآمدی و در دسترس بودن این قوه بهره داشته باشیم، بسیاری از اهداف اقتصادی دولت به نحو مطلوبی می‌تواند تحقق پیدا کند.

وی همچنین با تاکید بر اینکه یکی دیگر از مشکلات سیستم مالیاتی کشور، معافیت‌های مالیاتی غیر ضروری است، به لزوم مالیات‌ستانی از نهادهای مختلف، اشاره کرد و گفت: هر کس که درآمد دارد باید مالیات پرداخت کند و در عوض کسانی که درآمد کمتری دازند باید مالیات کمتری پرداخت کنند و کسانی که درآمد ندارند باید به آن‌ها کمک کرد. در اقتصاد آمریکا یک ضرب‌المثلی وجود دارد با این عنوان که از مرگ می‌شود فرار کرد ولی از مالیات نه! این سیستم مالیاتی آنقدر کاراست که نمی‌گذارد هیچ کس از زیر پرداخت مالیات شانه خالی کند. ما باید در ایران نیز به سمتی برویم که از هر کسی که درآمد بالایی دارد، مالیات بگیریم به کسانی که زیر خط فقر هستند کمک کنیم. اساسا یکی از وظایف مهم مالیات این است.

او موضوع هدفمندی یارانه‌ها را نیز از عواملی دانست که به اقتصاد ایران آسیب وارد کرده است و گفت: متاسفانه در سال‌های گذشته یکی از کارهایی که دولت قبل انجام داد و اقتصاد ایران را عقب برد موضوع یارانه‌ها بود که باعث توزیع پول در میان مردم شد و نتیجه آن شد که اکنون بخش قابل توجهی از بودجه عمومی کشور صرف هدفمندی یارانه‌ها می‌شود که این موضوع نیز از مسائل مهم اقتصاد و بودجه کشور است که اصلاح آن زمان بر است.