موسویان: همه عصبانیت عربستان از توافق هسته‌ای است

حسین موسویان، معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به همراه جمال قاشقی مشاور پیشین سازمان اطلاعات و امنیت عربستان در مناظره شبکه تلویزیونی الجزیره تحولات منطقه و روابط ایران و عربستان را به بحث گذاشتند.

به گزارش ایسنا، بخش هایی از این مناظره بدین شرح است:

مجری: مسئله اصلی در دعوای ایران و عربستان چیست و از کجا آغاز شد؟ آیا خاورمیانه گروگان تقابل ایران و سعودی است؟

قاشقی: مشکل ما با ایران از آنجا به وجود آمد که ایران سیاست توسعه طلبی در منطقه را در پیش گرفت. دوران ایجاد امپراطوری گذشته است. اگر ایران هم مثل ترکیه یا پاکستان رفتار کند ما مشکلی نخواهیم داشت. منتهی ایران به سوریه و عراق دست اندازی کرده است.

مجری: آقای موسویان! آقای جمال می گوید که مشکل توسعه طلبی ایران است.

موسویان: ابتدا باید بگویم که دولت آقای روحانی از ابتدا همه تلاش خود را برای گفت‌وگو در مورد بهبود مناسبات با عربستان کرد و این سعودی بود که همکاری نکرد. اینکه مشکل از کجا آغاز شد من مخالف نظر جمال هستم. از اوائل مذاکرات هسته ای در سال 2003 اروپایی ها و آمریکایی ها می گفتند که سعودی خواهان حل مسالمت آمیز مسئله هسته ای ایران نیست و آنها فقط خواهان حمله نظامی به ایران هستند. الان هم همه عصبانیت سعودی از توافق هسته ای است چون آنها دنبال حمله نظامی آمریکا به ایران بودند و الان با توافق هسته ای نگرانی اصلی آنها هم بهبود روابط آمریکا با ایران است.

مجری: آقای قاشقی! آقای موسویان می گوید مسئله سوریه نیست بلکه توافق هسته ای است و شما نمی خواهید که ایران از انزوا خارج شود.

قاشقی: البته که ما توافق هسته ای را نمی خواهیم. نه برای اینکه ایران تکنولوژی هسته ای نداشته باشد. ما از پاکستان نگران نیستیم که توان هسته ای دارد. ما از ایران نگرانیم که نیروی نظامی به سوریه و عراق گسیل کرده است.

موسویان: اولا روشن است که امروز تهدید اصلی صلح و امنیت جهانی تروریسم تکفیری است، مثل داعش و القاعده و جبهه النصره، احرار الشام، بوکو حرام و امثال اینها. آقای جمال! امروز برای جامعه جهانی روشن شده که سعودی منبع اصلی مالی و تسلیحاتی و ایدئولوژیک این نوع گروه های تروریستی است. دوم اینکه دولت سوریه از منظر سازمان ملل یک دولت قانونی است و نماینده رسمی در سازمان ملل دارد.

مجری: آقای موسویان! شما به مسئله تروریسم اشاره می کنید و دنیا هم به نقش سعودی در این زمینه توجه دارد. اما خیلی ها هم می گویند که ایران از رژیم اسد حمایت می کند که هزاران نفر را کشته است؟

موسویان: ببینید اگر از آغاز بحران سوریه سیل پول و اسلحه سعودی ها برای تروریست های در سوریه ارسال نمی شد، بحران سوریه به راحتی قابل مدیریت بود. البته که در ابتدا اسد با تظاهرات با خشونت برخورد کرد. اما راه حل ایجاد گروه های تروریستی نبود.

قاشقی: عربستان یک دینار هم به داعش کمک نکرده است.هفته قبل 44 نفر از آنها را اعدام کرد. کسی نمی تواند عربستان را درمورد حمایت از گروه های تروریستی یا تحمل آنها متهم کند. ایران و بشار به داعش احتیاج دارند.

مجری: اما عربستان متهم به حمایت از گروه‌های جهادی تروریستی است. نیویورک تایمز فاش کرد که خانم کلینتون وزیر خارجه وقت آمریکا اظهار داشته بود که عربستان منبع اول حمایت از گروههای تروریستی است.

قاشقی: پول های بخش خصوصی سعودی برای تروریست ها می رود که ما قاطعانه آنها را تحت تعقیب قرار داده ایم و جامعه جهانی هم قدردان است. اما ایران از دیکتاتوری اسد حمایت می کند.

مجری: شما مدعی هستید که جامعه جهانی قدردان مبارزه عربستان با تروریست هاست. امروزه بسیاری از سیاستمداران و نویسندگان و دیپلمات ها و وزرا منتقد عربستان هستند برای گردن زدن ها و محرومیت های زنان واقلیت ها و معتقدند که تفاوتی بین داعش و عربستان نیست. این موضوع سرمقاله یکی دوماه پیش نیویورک تایمز هم بود.

قاشقی: نه! نه! اینطور نیست .اعدام اعدام است. با جرثقیل باشد یا با خنجر. ما در عربستان از طریق دستگاه قضایی عمل می کنیم و آن هم فقط در مورد تروریست ها و مخالفینی است که خشونت طلب هستند.

مجری: اما سازمان های حقوق بشری همه معتقد بودند که شیخ النمر یک مخالف سیاسی بود و نه خشونت طلب شما نمیدانستید که عواقب اعدام شیخ النمر چیست؟ آیا شما دنبال ایجاد بحران جاری بودید؟

قاشقی: شیخ النمر به دنبال سلطه خارجی بر عربستان بود که این یک تهدید بزرگ بود.

مجری: پس شما مخالف سیاسی که از ابزارهای خشونت استفاده نمی کند را گردن میزنید.

قاشقی: ما خیلی از مخالفینی که متوسل به زور نشده اند را اعدام می کنیم. ما خیلی از اعضاء القاعده را بدون اینکه به زور متوسل شده باشند را اعدام کرده ایم چون آنها دعوت به خشونت کردند.

مجری: شیخ النمر به زور و خشونت متوسل نشده بود. این را عفو بین الملل هم تایید کرد. حالا از آقای موسویان بپرسم شما اعدام شیخ النمر را محکوم می کنید در حالی که بیشترین آمار اعدام بعد از چین را در ایران دارید!

موسویان: ایران نسبت به نفس مجازات اعدام اعتراض ندارد. اعتراض ایران به اعدام رهبر مذهبی شیعیان عربستان است. اعدام رهبر مذهبی اقلیت شیعه در عربستان یک حادثه بزرگ و بسیار تحریک آمیز بود.

مجری: فقط رهبر ایران آیت الله خامنه ای نبود که عربستان را به "انتقام الهی" تهدید کرد. روحانی هم حرف های تندی زد. ایشان دوست شماست. آیا واقعا ایشان سیاستمدار معتدل است؟

موسویان : روحانی یک سیاستمدار معتدل است. اولا همه بزرگان ایران از رییس جمهور و رییس مجلس و رییس قوه قضاییه تا فرماندهان سپاه حمله به سفارت عربستان را محکوم کردند. فورا 60 نفر دستگیر شدند.

مجری: آیا شما دو نفر برای خروج از بحران راه حلی دارید؟

قاشقی: ایران باید از سوریه و عراق خارج شود بعد بیاید با عربستان و ترکیه و پاکستان گفت‌وگو کند.

مجری: آیا جهان باید در مورد احتمال جنگ نظامی ایران و عربستان نگران باشد؟

قاشقی: بله دنیا باید نگران باشد. هیچ یک از دو کشور جنگ نمی خواهد اما عملا درگیری نظامی توسط نیروهای دست نشانده ایران در سوریه وجود دارد.

مجری: البته توسط نیروهای دست نشانده سعودی هم همین واقعیت وجود دارد. اما از آقای موسویان بپرسم. آیا دنیا باید نگران جنگ ایران و عربستان باشد؟

موسویان: خیر! دنیا نباید نگران باشد. البته همه باید درک کنند که همچون بحران هسته ای، باید به دیپلماسی متوسل شد. عربستان و ایران باید فورا وارد مذاکره مستقیم شده و تمام موارد امنیتی دوجانبه و منطقه ای را مورد گفت‌وگو قرار دهند.

مجری: آقای قاشقی! آیا ریاض آماده گفت‌وگوی مستقیم است؟

قاشقی: خیر. آقای موسویان حرف از صلح می زند درحالی که ایران دارد در سوریه می جنگد. ایران باید اول از سوریه خارج شود.

موسویان: آقای قاشقی! جامعه جهانی در نشست های اخیر صلح سوریه مسیر صلح را توافق کرده است و لذا نیازی به شرط و شروط عربستان نیست.

مجری: در مورد جنگ شیعه و سنی چه؟

قاشقی: جنگ قومی ابزار جنگ است. ایران از قومیت ها برای حکومت دیکتاتوری و اقلیت در سوریه استفاده می کند.

مجری: عربستان هم که همین کار را می کند. عربستان به بحرین برای سرکوب اقلیت شیعه لشکر کشی کرد.

قاشقی: نه! نه! عربستان به درخواست دولت بحرین لشگرکشی کرد. اما ایران از دیکتاتوری در سوریه حمایت می کند.

مجری: ایرانی ها هم دقیقا به همین دلیل به سوریه کمک می کند. آیا مسلمانان جهان خسته نشده اند. خیلی از مفتی های سعودی عبارات زشت در مورد شیعه به کار می برند.

موسویان: آقای قاشقی، احدی در جهان ادعای دموکراسی توسط عربستان را باور نمی‌کند چون در خود عربستان دموکراسی صفر است. منتهی اختلاف شیعه و سنی مهم است. ایران نقش رهبری جهان تشیع را دارد و عربستان در جهان اهل سنت نقش کلیدی ایفاء می کند. علمای بزرگ شیعه و سنی و دولت های عربستان و ایران باید برای مدیریت اختلافات سنی و شیعه وارد عمل و همکاری شوند.

موسویان گفت که "عربستان و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در حالی مدعی مخالفت با اسد به خاطر دیکتاتوری هستند که در کشورخودشان دموکراسی صفر دارند و در چند دهه گذشته هم از دیکتاتورها در خاورمیانه حمایت کرده اند مثل حمایت آنها از حسنی مبارک دیکتاتور فاسد مصر. هم چنین طرح پیش شرطی مثل خروج ایران از سوریه به یک جوک شبیه است. اگر بنا به تعیین پیش‌شرط برای مذاکره باشد این عربستان است که باید تجاوز نظامی به یمن و بمباران مردم بی گناه یمن را متوقف کند و نیروهای نظامی خود را از بحرین باید خارج کند.