کدام کشورها خواستار میانجی‌گری میان ایران و عربستان هستند؟

در شرایطی که عربستان سعودی طی روزهای اخیر، نهایت تلاش خود را برای سوءاستفاده از بحران به وجود آمده در روابطش با ایران کرده و سعی دارد مجموعه ای از کشورها را علیه جمهوری اسلامی ایران با خود همراه کند، شمار کشورهایی که ضمن احساس نگرانی از این روند، خواستار میانجی گری میان طرفین هستند، روز به روز افزایش می یابد.

به گزارش «تابناک»، در تازه ترین مورد از ابراز تمایل دولت های مختلف برای میانجی گری میان تهران و ریاض، جوکو ویدودو، رئیس جمهور اندونزی، وزیر خارجه این کشور را مأمور کرده تا با رساندن نامه هایی برای پادشاه عربستان و رئیس جمهور ایران، تمایل کشورش برای میانجی گری میان دو طرف را به آن ها اعلام کند.

رتنو مارسودی، وزیر خارجه اندونزی اظهار داشته: «رئیس جمهور جوکووی، وزارت خارجه را مأمور کرده تا نامه هایی را به دست ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه سعودی و حسن روحانی، رئیس جمهور ایران برساند. ما با وزرای خارجه دو کشور در تماس بوده ایم».

گفتنی است، رئیس جمهور اندونزی پیشتر اعلام کرده بود، نماینده ویژه ای برای میانجی گری میان ایران و عربستان به پایتخت های دو کشور اعزام می کند.

به این ترتیب و با انتشار این خبر در رسانه های اندونزی، شمار کشورهایی که طی روزهای اخیر خواستار میانجی گری میان تهران و ریاض شده اند، باز هم افزایش یافت. پنج روز پیش و در آغاز اوج گیری تنش ها میان طرفین، احمد داوداوغلو، نخست وزیر ترکیه اعلام کرد، کشورش آماده است برای کاستن از شدت تنش ها میان تهران و ریاض در پی اعدام شیخ نمر، رهبر شیعیان عربستان، میانجی گری کند.

داوداوغلو روز چهارشنبه در سخنرانی هفتگی خود در پارلمان ترکیه، با اشاره به تنش پدید آمده میان ایران و عربستان سعودی گفت: «ما آماده هستیم برای کاستن از تنش میان این دو کشور، هر گونه تلاش مناسب صورت دهیم». البته اظهارات بعدی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در انتقاد شدید از ایران و حمایت از عربستان، وجود عزمی واقعی در آنکارا برای این اقدام را زیر سؤال برد.

در همان روز، نماینده ژاپن در سازمان ملل متحد نیز از آمادگی دولت این کشور برای حل تنش ایجاد شده بین ایران و عربستان سعودی و بازگشت توازن به خاورمیانه خبر داد. موتوهیده یوشیکاوا گفت، توکیو می‌تواند به مدد روابط نزدیکش با ایران و عربستان، در بازگشت توازن به خاورمیانه کمک کند.

همزمان رسانه های روسیه نیز به نقل از یک منبع آگاه در وزارت خارجه این کشور ـ که به نام او اشاره‌ای نشد ـ گزارش دادند، مسکو آماده است بین ایران و عربستان میانجی‌گری کند. به گزارش خبرگزاری ریانووستی، این منبع آگاه گفت: «ما به عنوان دوستان یکدیگر، باید آماده باشیم تا اگر از ما خواسته شد، برای حل تناقضات موجود و هر اختلاف‌ جدیدی که بین دو کشور ایجاد می‌شود، نقش میانجی را ایفا کنیم».

یک روز بعد، نشریه «ایندین اکسپرس» از تمایل پاکستان برای ایفای نقش میانجی بین ایران و عربستان خبر داد و نوشت: «پاکستان در میان نگرانی های روزافزون عربستان از تغییر معادله قدرت خاورمیانه به نفع ایران، بر طناب محکمی که میان ریاض، متحد نزدیک خود و تهران، همسایه اصلی اش کشیده شده، قدم برمی دارد». افزون بر این، نام عمان نیز به عنوان یکی دیگر از میانجی های احتمالی مطرح شد. سایت شبکه خبری «سی ان ان» در مطلبی در این زمینه نوشت: «عمان به عنوان یکی از اعضای شورای همکاری خلیج فارس و کشوری که با تهران مناسبات عمیقی دارد به احتمال زیاد می تواند نقش میانجی را ایفا کند».

در پی این تحولات، روز پنجشنبه گذشته دولت چین نیز از سفر نماینده این کشور به تهران و ریاض برای میانجی گری میان دو طرف خبر داد. وزارت خارجه چین ضمن اعلام خبر سفر ژانگ مینگ، معاون وزیر خارجه این کشور به عربستان، تهران و ریاض را به خویشتنداری دعوت کرد. سخنگوی وزارت خارجه چین همچنین ابراز امیدواری کرد، ایران و عربستان مسائل مربوطه را از طریق گفت و گو و مشورت حل کنند.

روز جمعه نیز برخی از روزنامه‌های کویتی به سفر مرتضی سرمدی، قائم مقام مقام وزیر خارجه ایران به این کشور، از منظر میانجی‌گری کویت بین ایران و عربستان نگاه کردند. برخی از روزنامه های مهم کویتی از جمله الشاهد، الجریده، الرای و النهار با پرداختن به سفر این مقام وزارت خارجه به کویت در صفحه اول خود، به این موضوع پرداختند.

در یکی از تازه ترین موارد اعلام آمادگی برای میانجی‌گری، ابراهیم جعفری، ‌وزیر امور خارجه عراق در نشست خبری مشترک با نبیل العربی، دبیرکل اتحادیه عرب در قاهره، از طرح بغداد برای میانجی‌گری میان تهران و ریاض خبر داد. جعفری تصریح کرد: «بغداد روابط ویژه‌ای با ایران دارد و خواهان حفظ آن و به دنبال حفظ روابط با تمامی کشورهای منطقه است».

گفتنی است، پیش از این و طی روزهای اخیر، وزرای خارجه آلمان و اتریش نیز در اظهاراتی خواستار حل و فصل مسائل موجود میان ایران و عربستان از طریق گفت و گو و دیپلماسی شده و به نحوی از تمایل خود برای میانجی‌گری در این ماجرا خبر دادند.

با وجود این، باید خاطرنشان کرد که مسأله اصلی در شرایط کنونی، نه نبود طرفی ثالث برای ایفای نقش به عنوان میانجی میان تهران و ریاض، بلکه عدم تمایل سعودی ها برای حل بحران و برعکس، تلاش آن ها برای سوءاستفاده حداکثری از آن در راستای منافع خود است. واضح است، با توجه به اعلام آمادگی مکرر ایران برای کاستن از تنش ها، در صورتی که طرف سعودی عزمی واقعی در این مسیر از خود نشان می داد، اصولاً نیاز به طرف سومی برای این کار وجود نمی داشت.