سال ٢٠١٥: دیپلماسی، انتخابات و فاجعه

جهان یک سال پرآشوب دیگر را به پایان برد. سال ٢٠١٥ برای عده‌ای با خاطره تلخ جنایت‌های داعش یا توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی در یادها می‌ماند. توافق‌نامه جامع نشست جهانی تغییرات اقلیمی در پاریس، پناه‌جویانی که از سوریه و کشورهای جنگ‌زده دیگر روانه اروپا شدند و عادی‌شدن روابط دیپلماتیک واشنگتن- هاوانا پس از نیم قرن دشمنی را می‌توان از مهم‌ترین تحولات جهان در سالی که گذشت، برشمرد. در اینجا نگاهی داریم به آنچه در ٢٠١٥ گذشت:

همان‌طور که روزنامه گاردین در روز نخست سال ٢٠١٥ (اول ژانویه) پیش‌بینی کرده بود بسیاری از معضلات سرزمین ناآرام خاورمیانه در ٢٠١٥ نه‌تنها حل نشد که با ماجراجویی برخی کشورهای منطقه چون عربستان و ترکیه بر وخامت اوضاع آن افزوده شد. ازاین‌رو به‌نظر می‌رسد تراژدی‌ بی‌پایانی که امروز عراق، سوریه و یمن را در برگرفته همچنان ادامه خواهد داشت.

٢٦ ژانویه ٢٠١٥ بود که پیشمرگان کرد پس از چهار ماه مبارزه شدید با گروه تروریستی داعش سرانجام با حمایت نیروی هوایی ائتلاف کشورهای خارجی به فرماندهی آمریکا موفق شدند آنان را از شهر مرزی کوبانی در خاک سوریه بیرون برانند. همان زمان نیروهای ارتش عراق موفق شدند کنترل شهر تکریت را از دست داعش خارج کنند. اما این گروه در ماه مي موفق شد شهر باستانی پالمیرای سوریه را تصرف کند و حتی میدان عمل خود را در لیبی نیز گسترش دهد. از ماه ژوئن داعش کنترل شهر سرت لیبی را به‌دست گرفت.

در هفدهم ماه مارس ٢٠١٥ حزب راست‌گرای لیکود وابسته به بنیامین نتانیاهو در انتخابات پارلمانی به پیروزی رسید تا بنیامین نتانیاهو یکی از راست‌گراترین کابینه‌های تاریخ اسرائیل را تشکیل دهد. ادامه شهرک‌سازی در سرزمین‌های اشغالی و بن‌بست در روند صلح بار دیگر از اکتبر موجب تشدید درگیری‌ها در سرزمین‌های اشغالی شد؛ آنچه  برخی آن را آغاز انتفاضه سوم می‌نامند.

٢٦ مارس ٢٠١٥ ائتلافی از کشورهای عرب به فرماندهی عربستان سعودی به‌منظور جلوگیری از پیشروی بیشتر نیروهای انقلابی یمن و حمایت از عبدربه منصورهادی، رئیس‌جمهوری مستعفی، حملات هوایی خود را در یمن آغاز کرد. به گزارش یمن پرس، در جریان حملات این ائتلاف به یمن بیش از هفت‌هزار نفر از مردم یمن کشته و بیش از ١٥‌هزار نفر مجروح شدند.

چهاردهم جولای ٢٠١٥ ایران و گروه ١+٥ (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه، چین و آلمان) با امضای توافق‌نامه‌ای تاریخی درباره برنامه هسته‌ای ایران به ١٢ سال تنش خاتمه دادند. در این توافق‌نامه کاهش ظرفیت‌های هسته‌ای ایران در ازای لغو تحریم‌های بین‌المللی این کشور پیش‌بینی شده است. تحلیلگران بسیاری معتقدند این توافق را می‌توان مهم‌ترین تحول عرصه روابط بین‌الملل در سال ٢٠١٥ نامید، تحولی که به اعتقاد بسیاری می‌تواند موجب تغییر نظم راهبردی منطقه خاورمیانه شود.

بیست‌وچهارم سپتامبر ٢٠١٥ بود که یکی از بدترین و مرگ‌بارترین حوادث تاریخ حج به وقوع پیوست. در این روز بر اثر ازدحام جمعیت در زمان انجام مناسک حج، دست‌کم دو‌هزار و ٢٣٦ نفر جان خود را از دست دادند. در این فاجعه بیش از ٤٥٠ زائر ایرانی از جمله غضنفر رکن‌آبادی، دیپلمات ارشد کشورمان، جان خود را از دست دادند.

روسیه سی‌ام اکتبر در اقدامی غافل‌گیرکننده حمله به گروه‌های تروریستی در سوریه را آغاز کرد. مسکو که در کنار ایران یکی از حامیان جدی دولت بشار اسد به‌شمار می‌رود اعلام کرد که هدفش کمک به دمشق برای مقابله با گروه‌های تروریستی است. این اقدام روسیه البته با مخالفت شدید ترکیه و غرب به‌ویژه آمریکا روبه‌رو شد.

سی‌ویکم اکتبر یک هواپیمای ایرباس روسی در صحرای سینای مصر سرنگون و تمام ٢٢٤ سرنشین آن کشته شدند. مقام‌های روسیه علت سقوط هواپیما را انفجار بمب اعلام کردند و داعش مسئولیت این اقدام تروریستی را برعهده گرفت.

اول نوامبر ٢٠١٥ حزب رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در انتخابات پارلمانی به پیروزی چشمگیری دست یافت. این پیروزی درحالی برای حزب عدالت‌وتوسعه به‌دست آمد که از ماه جولای مناقشه میان دولت ترکیه و پ‌ک‌ک شدت گرفته بود. بسیاری از منتقدان اردوغان معتقد بودند که وی از انفجاری که دهم اکتبر در آنکارا روی داد و ١٠٣ کشته برجای گذاشت؛ به‌عنوان ابزاری انتخاباتی استفاده کرد. مسئولیت این حمله را داعش برعهده گرفت.

سوم نوامبر ٢٠١٥ احمد چلبی، سیاست‌مدار ارشد عراقی، در پی حمله قلبی در ۷۱ سالگی در بغداد درگذشت. او به‌تازگی و در اوج بحران اقتصادی، مهندسی بودجه‌بندی عراق را به‌دست گرفته بود تا کشورش را به‌سلامت از این بحران بگذراند؛ اما مرگ نابهنگامش برنامه‌های او را ناتمام گذاشت.

۱۲ نوامبر ٢٠١٥ بود که حملات انتحاری در بیروت، لبنانی‌ها را عزادار کرد. این بار حزب‌الله که در کنار ارتش سوریه علیه نیروهای داعش می‌جنگید هدف نیروهای داعش قرار گرفت. در حملات انتحاری بیروت ۴۳ نفر کشته و ۲۳۹نفر زخمی شدند.

بیست‌وچهارم نوامبر ٢٠١٥ ترکیه به‌عنوان یکی از اعضای ناتو با هدف‌قراردادن یک جنگنده روس در مرز سوریه دست به قماری خطرناک زد. آنکارا در آن زمان اعلام کرد این جنگنده حریم هوایی ترکیه را نقض کرده بود؛ اما روسیه آن را تکذیب کرد و تحریم‌های گسترده‌ای علیه ترکیه به‌اجرا گذاشت. این حادثه روابط دیپلماتیک مسکو و آنکارا را وارد بحرانی عمیق کرد.

دوازدهم دسامبر ٢٠١٥ زنان عربستان سعودی برای نخستین‌بار نه‌تنها به پای صندوق‌های رأی رفتند؛ بلکه ٢٠ زن نیز در این انتخابات محلی پیروز شدند. حضور زنان در انتخابات عربستان با استقبال گسترده جامعه جهانی روبه‌رو شد.

١٨ دسامبر ٢٠١٥، شورای امنیت سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه‌ای، یک نقشه راه برای حل سیاسی مناقشه سوریه تصویب کرد؛ اما در این قطعنامه به مسئله مهم سرنوشت بشار اسد اشاره‌ای نشد.

تشدید تنش‌های منطقه‌ای پکن با همسایگان به‌دلیل ساخت جزایر مصنوعی در آب‌های مورد مناقشه دریای جنوبی چین، دستکاری ارزش یوان، سقوط بازارهای سهام چین و به تبع آن آسیا که به «دوشنبه سیاه» معروف شد، لغو قانون ٣٥ ساله تک‌فرزندی، ورود یوان به سبد ارزی بین‌المللی و اخبار جسته‌وگریخته از بازداشت مقام‌های ارشد این کشور به اتهام فساد مالی از جمله خبرهایی بودند که چین را در صدر یکی از پرخبرترین کشورهای جهان در سال ٢٠١٥ قرار دادند.

بیست‌وپنجم آوریل ٢٠١٥ بود که زلزله مهیبی با شدت ٧,٩ ریشتر نپال را لرزاند و جان دست‌کم هفت‌هزارو ٣٠٠ نفر را گرفت. زمین‌لرزه باعث سقوط بهمن در اورست هم شد که در اثر آن دست‌کم ۱۸ نفر کشته و ۶۱ نفر هم زخمی شدند. بعدها گفته شد که این زمین‌لرزه هند را ٣٠ سانتی‌متر جابه‌جا کرده است.

١٢ آگوست ٢٠١٥، چندین انفجار مهیب در یک انبار مواد شیمیایی در منطقه تیان‌جین در شرق چین دست‌کم ١٦٥ کشته بر جا گذاشت.

بازارهای سهام چین در ٢٤ آگوست ٢٠١٥ سقوطی بی‌سابقه را در هشت سال گذشته تجربه کرد و شاخص اصلی بازار سهام شانگهای پس از کاهش ۱۱ درصدی در هفته گذشته، شاهد افتی ٨,٥ درصدی بود. شاخص بازار سهام هنگ‌کنگ در این روز که به دوشنبه سیاه معروف شد نیز ٥.٨ درصد افت کرد.

سوم اکتبر ٢٠١٥ حملات هوایی ارتش آمریکا به بیمارستان پزشکان بدون مرز در منطقه قندوز در شمال افغانستان ٤٢ کشته بر جای گذاشت و انتقادهای زیادی را در جهان برانگیخت. هشتم دسامبر حمله طالبان به فرودگاه قندهار در شرق افغانستان نیز ٥٠ قربانی گرفت. با تشدید ناآرامی‌ها در افغانستان، دولت آمریکا اعلام کرد‌ هزاران نظامی خود را پس از ٢٠١٦ در افغانستان حفظ خواهد کرد.

هفتم نوامبر ٢٠١٥، شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین و مایینگ جئو، رئیس‌جمهور تایوان، در دیداری تاریخی در سنگاپور با یکدیگر گفت‌وگو کردند. از سال ١٩٤٩ این نخستین‌بار بود که سران چین و تایوان در نشستی مشترک شرکت کردند.

هشتم نوامبر ٢٠١٥، حزب «اتحادیه ملی برای دموکراسی» به رهبری آنگ‌سان‌سوچی در انتخابات پارلمانی میانمار اکثریت قاطع کرسی‌های پارلمانی را به‌دست آورد. در ٢٥ سال گذشته این نخستین‌بار بود که انتخابات آزاد در میانمار برگزار شد.

آمریکا و چین در سال ٢٠١٥ روابط پرفرازونشیبی داشتند. از سویی شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، سفری تاریخی به آمریکا داشت که نقطه‌عطفی در روابط دو کشور به شمار می‌رود و از سوی دیگر موضوعاتی چون امنیت سایبری و برگزاری مانورهای مشترک واشنگتن با کره‌جنوبی و ژاپن مهم‌ترین مواردی بود که روابط دو کشور در سال ٢٠١٥ را تحت‌تأثیر خود قرار دادند.

اروپا سال ٢٠١٥ را با حمله تروریستی افراد مسلح به دفتر هفته‌نامه شارلی ابدو در پاریس آغاز کرد و با یک فاجعه تروریستی در همین شهر، به‎ پایان برد. هجوم ده‌ها‌هزار پناه‌جوی به این قاره، برقراری تدابیر شدید امنیتی در بیشتر شهرهای بزرگ به‌دلیل نگرانی از تکرار حوادث تروریستی، نگرانی از ورود عناصر تروریستی در لباس پناه‌جو و اختلافات رهبران اروپایی درباره چگونگی حل این چالش، از جمله عواملی است که داعش را به بزرگ‌ترین کابوس اروپا در ٢٠١٥ تبدیل کرد.

هفتم ژانویه ٢٠١٥ بود که اسلام‌گرایان افراطی به دفتر تحریریه شارلی ابدو و یک روز بعد به سوپرمارکتی یهودی در پاریس حمله کردند. در حمله مهاجمان مسلح به شارلی ابدو ١٢ نفر از جمله پنج مهاجم مسلح کشته شدند و در حمله به فروشگاه یهودی نیز چهار غیرنظامی و یک مأمور پلیس جان باختند. سه مهاجم مسلح که توسط نیروهای پلیس فرانسه کشته شدند، خود را از اعضای داعش معرفی کرده بودند.

دوازدهم فوریه ٢٠١٥، شورشیان اوکراینی و دولت اوکراین پس از تلاش‌های میانجیگرانه فرانسه و آلمان توافق‌نامه‌های مینسک٢ را امضا کردند. در این توافق‌نامه‌ها برقراری آتش‌بس و کنترل دوباره اوکراین بر مرزهای خود با روسیه پیش‌بینی شد. اما درگیری‌های مسلحانه در شرق اوکراین دوباره از اوایل دسامبر از سرگرفته شد. مناقشه جدایی‌طلبان شرق اوکراین و ارتش این کشور از آوریل ٢٠١٤ تاکنون بیش از ٩ ‌هزار قربانی داشته است.

بیست‌وچهارم مارس ٢٠١٥، هواپیمای ایرباس شرکت جرمن‌وینگز، که از بارسلون به دوسلدورف می‌رفت در جنوب فرانسه سقوط کرد و ١٥٠ سرنشین آن کشته شدند. نتایج تحقیقات نشان داد خلبان آلمانی عمدا هواپیما را به زمین کوبیده است. دو نفر از سرنشین‌های این هواپیما میلاد حجت‌الاسلامی و حسین جوادی، خبرنگاران ایرانی بودند که برای پوشش مسابقات فوتبال به اسپانیا رفته بودند.

هفدهم ماه می ‌٢٠١٥، حزب محافظه‌کار انگلیس در انتخابات پارلمانی به پیروزی رسید. دیوید کامرون که در سمت خود به‌عنوان نخست‌وزیر انگلیس ابقا شده بود، تأکید کرد درباره خروج انگلیس از اتحادیه اروپا تا پایان سال ٢٠١٧ همه‌پرسی برگزار خواهد کرد.

در سیزدهم جولای ٢٠١٥، الکسیس سیپراس، نخست‌وزیر یونان، پس از مذاکرات نفس‌گیر با طلبکاران بین‌المللی کشورش درباره سومین طرح نجات اقتصادی یونان به ارزش ٨٦‌ میلیارد یورو توافق‌نامه امضا کرد و در عوض متعهد شد تدابیر و سیاست‌های ریاضتی سختگیرانه‌ای در کشورش به اجرا گذارد. با وجود مشکلات فراوان، حزب سیریزا به رهبری سیپراس در بیستم سپتامبر موفق شد در انتخابات پارلمانی یونان به پیروزی برسد.

در سپتامبر ٢٠١٥ صدها‌هزار پناه‌جو به اروپا هجوم آوردند. حدود نیمی از این افراد پناه‌جویان سوری بودند. پخش تصاویری از جسد، آیلان، کودک خردسال سه‌ساله سوری، در سواحل ترکیه که به‌دنبال واژگونی قایق پناه‌جویان غرق شده بود، سبب برافروختن خشم جهانیان شد. به‌دنبال انتشار این تصاویر، چندین و چند نشست جهانی برای حل معضل پناه‌جویان جنگی برگزار شد که درنهایت، آلمان با گشودن مرزهایش به‌روی پناه‌جویان، از اشتیاق خود برای پذیرفتن بیش از یک‌میلیون پناه‌جو خبر داد.

شرکت خودروسازی آلمانی فولکس‌واگن ١٨ سپتامبر متهم شد در محصولات خود یک نرم‌افزار تقلبی اندازه‌گیری آلاینده‌ها نصب کرده است. مسئولان این شرکت اذعان کردند ١١ ‌میلیون محصول خود را که به چنین نرم‌افزاری مجهز شده، در سراسر جهان فراخوان کرده‌اند تا عیب آنها را برطرف کنند.

سیزدهم نوامبر ٢٠١٥، داعش نه فقط فرانسه و اروپا بلکه جهان را شوک‌زده کرد. در حمله‌های متعدد اعضای این گروه تروریستی در پاریس حداقل ١٣٠ نفر کشته شدند. این حملات در یک سالن کنسرت، کافی‌شاپ و رستوران‌های نزدیک ورزشگاه استادوفرانس روی داد. برخی از این حملات به‌عنوان ١١ سپتامبری دیگر یاد می‌کنند.

پس از چند سال مذاکرات دشوار و پرتنش سرانجام دوازدهم دسامبر، سران ١٩٥ کشور جهان که در پاریس در کنفرانس تغییرات جوی گردهم آمده بودند، توافق‌نامه‌ای تاریخی را برای مقابله با گرمایش زمین منعقد کردند. کشورهای حاضر متعهد شدند میزان افزایش دمای کره زمین، کمتر از دو درجه سانتی‌گراد باقی بماند.

بیستم دسامبر ٢٠١٥، حزب راست‌گرای مردمی اسپانیا در انتخابات پارلمانی این کشور به پیروزی رسید، اما اکثریت مطلق خود را در پارلمان از دست داد. احزاب سیاسی جدید از جمله پودموس (چپ افراطی) و سیودادانوس (لیبرال) در این انتخابات نتایج خوبی به‌دست آوردند.

رسوایی فساد مالی در فیفا نیز یکی از جنجالی‌ترین تحولات ٢٠١٥ بود. سپ بلاتر، رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال و میشل پلاتینی، رئیس اتحادیه فوتبال اروپا، ٢١ دسامبر به جرم فساد مالی از طرف مسئولان قضائی فیفا، هشت سال از هرگونه فعالیت در عرصه فوتبال محروم شدند. بلاتر این اتهام‌ها را به‌شدت تکذیب می‌کند.

گذشته از آغاز رقابت‌های جدی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری ٢٠١٦ در ایالات متحده، قاره آمریکا در سال ٢٠١٥ شاهد انتخابات‌های مهمی دیگری نیز بود؛ از انتخابات کانادا و پایان سال‌ها زمام‌داری محافظه‌کاران به رهبری استفان هارپر تا انتخابات در آرژانتین و ونزوئلا که به شکست حزب حاکم در این کشورها انجامید. همچنین در سال ٢٠١٥ بزرگ‌ترین پیمان تجاری جهان با پیگیری سرسختانه دولت باراک اوباما و با وجود مخالفان جدی داخلی و خارجی به سرانجام رسید.

بزرگ‌ترین پیمان تجاری جهان موسوم به ترنس‌‌پاسیفیک در پنجم اکتبر ٢٠١٥ امضا شد. نمایندگان ۱۲ کشور ژاپن، مالزی، ویتنام، برونئی، استرالیا، سنگاپور، نیوزیلند، کانادا، آمریکا، پرو، مکزیک و شیلی با این توافق تاریخی موافقت کرده و آن را نهایی کردند. این توافق که بزرگ‌ترین منطقه تجارت آزاد در دنیا را به وجود خواهد آورد، ٤٠ درصد از اقتصاد جهان را دربر می‌گیرد. نهایی‌شدن این پیمان، موفقیت بزرگی برای دولت اوباما به‌شمار می‌رود.

نوزدهم اکتبر ٢٠١٥، جاستین ترودو، سیاست‌مدار لیبرال کانادایی، در انتخابات پارلمانی به پیروزی رسید و به یک دهه قدرت محافظه‌کاران در این کشور پایان داد. او چهارم نوامبر به‌عنوان نخست‌وزیر کانادا سوگند یاد کرد و ٣١ سال پس از پدرش پییر الیوت، نخست‌وزیر سابق، اداره امور کانادا را به دست گرفت.

بیست‌وپنجم اکتبر آرژانتینی‌ها پای صندوق رأی رفتند و در انتخابات ریاست‌جمهوری به «مائوریسیو ماکری» رأی دادند تا به این ترتیب پرونده ١٢ساله خاندان کرشنر در این کشور بسته شود. ماکری در این انتخابات موفق شد از سد «دانیل سیولی»، نامزد مورد حمایت کریستینا فرناندز کرشنر، رئیس‌جمهوری وقت آرژانتین بگذرد.

هفدهم ژوئن ٢٠١٥ بود که یک جوان سفیدپوست آمریکایی با انگیزه‌های نژادپرستانه ٩ سیاه‌پوست را در کلیسایی در منطقه چارلستون کارولینای شمالی به گلوله بست. در سال ٢٠١٥ حوادث و رفتار خشن پلیس آمریکا علیه سیاه‌پوستان تنش‌های نژادی را در برخی از ایالت‎های آمریکا تشدید کرد.

اول جولای ٢٠١٥، آمریکا و کوبا روابط دیپلماتیک خود را که از ٥٤ سال پیش قطع شده بود، دوباره برقرار کردند. برای نخستین‌بار رؤسای‌جمهوری دو کشور، یازدهم آوریل در حاشیه نشست کشورهای آمریکایی دیدار کردند. چندروز بعد از آن، باراک اوباما در نامه‌ای کوبا را از فهرست کشورهای حامی تروریسم خارج کرد و به این ترتیب نخستین موانعِ از سرگیری روابط دو کشور برداشته شد.

دوم دسامبر ٢٠١٥، یک زوج بنیادگرا در یک مرکز نگهداری معلولان در سان‌برناردینو در ایالت کالیفرنیا ١٤ نفر را کشتند و خودشان نیز توسط نیروهای پلیس از پای درآمدند. رضوان فاروق، عامل حمله که یکی از کارکنان این مرکز بوده و همسرش تشفین مالک به جشن تعطیلات این مرکز حمله کرده و حضار را به گلوله بستند. این زوج یک سال قبل در عربستان با یکدیگر ازدواج کرده بودند.

ششم دسامبر ائتلاف مخالفان ونزوئلا برای نخستین‌بار پس از ١٦ سال در انتخابات پارلمانی به پیروزی رسید. رأی‌دهندگان که از سال‌ها بی‌برنامگی و هرج‌ومرج اقتصادی به تنگ آمده بودند، در انتخابات پارلمانی به حزب نیکلاس مادورو، پشت کردند. از مواردی که در تبلیغات انتخاباتی به کرات مطرح می‌شد، انتقاد گسترده نسبت به کمبود کالاهای اساسی نظیر برنج، شکر، آرد ذرت و روغن خوراکی بود. تورم در ونزوئلا در سال ۲۰۱۵ بیش از صددرصد رشد داشت. مادورو با قبول شکست خود گفت که مخالفان با استفاده از جنگ اقتصادی که علیه دولت او به راه انداخته بودند توانستند پیروز شدند.

١٦دسامبر برای نخستین‌بار در ١٠ سال گذشته بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) نرخ سود خود را بالا برد. کمیته سیاست پولی فدرال رزرو با اکثریت قاطع آرا نرخ بهره پایه را یک چهارم درصد (در محدوده ٢٥ صدم درصد تا نیم درصد) افزایش داد تا به بحث و جدل‌های نفسگیر چندماهه اخیر در واکنش به ابهام‌ها درباره میزان توان اقتصاد آمریکا برای تحمل بار افزایش هزینه‌های وام‌دهی پایان دهد.

بیست‌وچهارم دسامبر یکی از شرکت‌های نفتی آمریکایی اعلام کرد که پس از ٤٠ سال ممنوعیت صادرات نفت در این کشور، نخستین محموله نفت خام شیرین چاه‌های ایالت تگزاس به ظرفیت ٦٠٠‌هزار بشکه را به کشور سوئیس صادر می‌کند.

در سال ٢٠١٥ کشورهای بسیاری در آفریقا با تنش‌های سیاسی و تبعات اقتصادی تغییرات اقلیمی و بیماری ابولا دست‌به‌گریبان بودند. آنچه در این میان شرایط را بیش‌ازپیش پیچیده کرد تشدید فعالیت گروه‌های بنیادگرا و همسویی برخی از این گروه‌ها با داعش بود. گذشته از جنایات بوکوحرام و بیعت این گروه با داعش، گروه افراطی الشباب سومالی که وابسته به القاعده است، تنها در یک حمله در دوم آوریل به دانشگاه گاریسا در شرق کنیا ١٤٨ نفر از جمله ١٤٢ دانشجو را به خاک‌وخون کشید.

تونس از جمله کشورهایی بود که چندین بار هدف حملات تروریستی داعش قرار گرفت. ١٨ مارس ٢٠١٥، داعش موزه باردو تونس را منفجر کرد که در جریان آن ٢٢ نفر کشته شدند. ٢٦ ژوئن نیز حمله تکفیری‌ها به هتلی در سوسه تونس ٣٨ قربانی گرفت که ٣٠ نفر از آنها انگلیسی بودند. ٢٤ نوامبر نیز یک اتوبوس نیروهای گارد ریاست‌جمهوری تونس مورد حمله افراط‌گرایان مسلح قرار گرفت که ١٢ کشته بر جا گذاشت. مسئولیت تمامی حملات را داعش برعهده گرفت.

١٩ آوریل ٢٠١٥، ٨٠٠ مهاجر غیرقانونی که اکثر آنها اتباع آفریقایی بودند، در سواحل لیبی جان خود را از دست دادند. این یکی از بدترین حوادثی بود که برای مهاجران غیرقانونی در آب‌های مدیترانه اتفاق افتاد. طبق آمار سازمان ملل متحد در سال ٢٠١٥ بیش از سه‌هزارو ٥٠٠ مهاجر غیرقانونی در آب‌های مدیترانه کشته یا ناپدید شدند.

بروندی در سال ٢٠١٥ درگیری‎های داخلی خونینی را تجربه کرد، درگیری‌هایی که صدها کشته بر جا گذاشت. به گزارش رسانه‌ها، ٢٦ آوریل نیروهای امنیتی بروندی برای سرکوب تظاهرات ضد دولتی وارد عمل شدند که در اعتراض به نامزدی پییر انکرونریزا در انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شده بود. در این درگیری‌ها صدها تن کشته، ‌هزاران نفر زخمی و شمار زیادی نیز بازداشت شدند. انکرونزیزا بدون توجه به قانون اساسی بروندی برای سومین‌بار پیاپی نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شده و جولای ٢٠١٥ نیز در سمت خود ابقا شد.

بیست‌وپنجم ماه می ‌٢٠١٥، محمد بوهاری به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید نیجریه سوگند یاد کرد و ریشه‌کنی بوکوحرام را اولویت اصلی دولت خود خواند. اما از آن زمان تاکنون بیش از یک‌هزار و ٥٠٠ نفر توسط تکفیری‌های بوکوحرام کشته شده‌اند و حملات این گروه در مناطق مرزی کامرون، نیجریه و چاد همچنان ادامه دارد.

بیستم نوامبر حمله بنیادگرایان به هتل بین‌المللی باماکو پایتخت مالی ٢٠ قربانی گرفت. مسئولیت این حمله را شاخه القاعده در مغرب عربی برعهده گرفت. گفته می‌شود این گروه با گروه مسلح دیگری موسوم به المرابطون که مختار بلمختار الجزایری ریاست آن را برعهده دارد، بیعت کرده است.