ایران و اروپا علیه تصمیم اوباما
سرانجام باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا با امضای لایحه بودجه سال آینده این کشور، محدودیت‌های تازه برای ورود به این کشور را نیز (در قالب بخشی از قانون بودجه) مورد تایید قرار داده است.
این محدودیتها شامل شهروندان ۳۸ کشوری می‌شود که در حال حاضر بدون ویزا به آمریکا سفر می‌کنند. اکثر این کشورها اروپایی هستند. بر این اساس، اتباع کشورهای اروپایی، استرالیا، انگلیس که از سال ۲۰۱۱ میلادی به بعد به یکی از کشورهای عراق، سوریه، سودان و ایران سفر کرده باشند باید برای ورود به ایالات متحده آمریکا ویزا دریافت کنند. این در حالیست که دیگر اتباع ۳۸ کشور مذکور که با آمریکا لغو ویزا هستند و سفری به این کشورها نداشته یا دارای تابعیت دوگانه با این کشورها نیستند می توانند همچنان بدون ویزا به ایالات متحده سفر کنند!
دیوید اُسولیوان، سفیر اتحادیه اروپا در واشنگتن هشدار داده است که این اقدام ایالات متحده آمریکا می تواند برای ورود و خروج ۱۳ میلیون شهروند اروپایی به ایالات متحده مشکلاتی ایجاد کند و البته، احتمال اقدام متقابل اتحادیه اروپا نیز در قبال آمریکا در این خصوص محفوظ خواهد بود.
واقعیت امر این است که امضای دردسر ساز اوباما پای لایحه بودجه ایالات متحده آمریکا در دو سطح مختلف و مهم دارای عواقب و تبعات سختی برای واشنگتن خواهد بود. نخستین مورد، به مسئله برجام و اقدام مشترک باز می گردد. اقدام اخیر ایالات متحده آمریکا نقض ماده ۲۹ برجام محسوب می شود. در ماده ۲۹ برجام آمده است:
«اتحاديه اروپايي، اعضاي آن و آمريکا، مطابق قوانين مربوطه‌شان، از هرگونه سياستي که هدف از آن تأثير مستقيم و معکوس بر عادي‌سازي روابط تجاري و اقتصادي با ايران است، بايد اجتناب ورزند.»
با اين حال قانون مصوب شده به صورت علنی بر روي مناسبات اقتصادي و تجاري با ايران تاثير خواهد گذاشت. این تاثیرگذاری معکوس خواهد بود و منجر به پرهیز تجار ۳۸ کشور اروپایی، استرالیا ،انگلیس و ...از سفر به ایران خواهد شد.
از این رو متعاقب امضای اوباما و تبدیل شدن مصوبه مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا به قانون، برجام به صورت علنی نقض شده است. در اینجا «نقض توافق» صورت گرفته است نه «نقض غرض». به عبارت بهتر، در اینجا روح توافق نقض نگردیده، بلکه «عینیت توافق» به لحاظ حقوقی نقض شده و زیر سوال رفته است. از این رو باید با جدیت پاسخ متقابل و مناسبی را نسبت به نقض برجام از سوی طرف مقابل داد. حال باید دید آیا در این خصوص کمیته مشترک برجام می تواند به نقش خود عمل کند یا خیر.
نکته دوم در این خصوص معطوف به مناسبات ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپاست. چنانچه سفیر اتحادیه اروپا در آمریکا تاکید کرده است امکان اقدام متقابل اروپا در این خصوص وجود خواهد داشت. در این صورت، سفر شهروندان آمریکایی به کشورهای اروپایی نیز با محدودیتهایی مواجه خواهد شد. البته هنوز اروپای واحد در خصوص سطح این محدودیت تصمیم گیری نکرده است.
در نهایت اینکه امضای دردسرساز اوباما پای قانونی که مجلس نمایندگان و سنا آن را تصویب کرده اند نشان می دهد رویکرد خصمانه ایالات متحده آمریکا نسبت به ایران حتی با امضای برجام و علی رغم تعهدات صریح واشنگتن در برجام نیز به قوت خود باقی مانده است. بدیهی است که در این خصوص لازم است دستگاه دیپلماسی کشور واکنش قاطعانه ای در برابر اقدام غیر حقوقی و توهین آمیز اخیر کنگره و دولت آمریکا اتخاذ کند.
این محدودیتها شامل شهروندان ۳۸ کشوری می‌شود که در حال حاضر بدون ویزا به آمریکا سفر می‌کنند. اکثر این کشورها اروپایی هستند. بر این اساس، اتباع کشورهای اروپایی، استرالیا، انگلیس که از سال ۲۰۱۱ میلادی به بعد به یکی از کشورهای عراق، سوریه، سودان و ایران سفر کرده باشند باید برای ورود به ایالات متحده آمریکا ویزا دریافت کنند. این در حالیست که دیگر اتباع ۳۸ کشور مذکور که با آمریکا لغو ویزا هستند و سفری به این کشورها نداشته یا دارای تابعیت دوگانه با این کشورها نیستند می توانند همچنان بدون ویزا به ایالات متحده سفر کنند!
دیوید اُسولیوان، سفیر اتحادیه اروپا در واشنگتن هشدار داده است که این اقدام ایالات متحده آمریکا می تواند برای ورود و خروج ۱۳ میلیون شهروند اروپایی به ایالات متحده مشکلاتی ایجاد کند و البته، احتمال اقدام متقابل اتحادیه اروپا نیز در قبال آمریکا در این خصوص محفوظ خواهد بود.
واقعیت امر این است که امضای دردسر ساز اوباما پای لایحه بودجه ایالات متحده آمریکا در دو سطح مختلف و مهم دارای عواقب و تبعات سختی برای واشنگتن خواهد بود. نخستین مورد، به مسئله برجام و اقدام مشترک باز می گردد. اقدام اخیر ایالات متحده آمریکا نقض ماده ۲۹ برجام محسوب می شود. در ماده ۲۹ برجام آمده است:
«اتحاديه اروپايي، اعضاي آن و آمريکا، مطابق قوانين مربوطه‌شان، از هرگونه سياستي که هدف از آن تأثير مستقيم و معکوس بر عادي‌سازي روابط تجاري و اقتصادي با ايران است، بايد اجتناب ورزند.»
با اين حال قانون مصوب شده به صورت علنی بر روي مناسبات اقتصادي و تجاري با ايران تاثير خواهد گذاشت. این تاثیرگذاری معکوس خواهد بود و منجر به پرهیز تجار ۳۸ کشور اروپایی، استرالیا ،انگلیس و ...از سفر به ایران خواهد شد.
از این رو متعاقب امضای اوباما و تبدیل شدن مصوبه مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا به قانون، برجام به صورت علنی نقض شده است. در اینجا «نقض توافق» صورت گرفته است نه «نقض غرض». به عبارت بهتر، در اینجا روح توافق نقض نگردیده، بلکه «عینیت توافق» به لحاظ حقوقی نقض شده و زیر سوال رفته است. از این رو باید با جدیت پاسخ متقابل و مناسبی را نسبت به نقض برجام از سوی طرف مقابل داد. حال باید دید آیا در این خصوص کمیته مشترک برجام می تواند به نقش خود عمل کند یا خیر.
نکته دوم در این خصوص معطوف به مناسبات ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپاست. چنانچه سفیر اتحادیه اروپا در آمریکا تاکید کرده است امکان اقدام متقابل اروپا در این خصوص وجود خواهد داشت. در این صورت، سفر شهروندان آمریکایی به کشورهای اروپایی نیز با محدودیتهایی مواجه خواهد شد. البته هنوز اروپای واحد در خصوص سطح این محدودیت تصمیم گیری نکرده است.
در نهایت اینکه امضای دردسرساز اوباما پای قانونی که مجلس نمایندگان و سنا آن را تصویب کرده اند نشان می دهد رویکرد خصمانه ایالات متحده آمریکا نسبت به ایران حتی با امضای برجام و علی رغم تعهدات صریح واشنگتن در برجام نیز به قوت خود باقی مانده است. بدیهی است که در این خصوص لازم است دستگاه دیپلماسی کشور واکنش قاطعانه ای در برابر اقدام غیر حقوقی و توهین آمیز اخیر کنگره و دولت آمریکا اتخاذ کند.
گزارش خطا
آخرین اخبار