قطعنامه شورای امنیت درباره سوریه؛ جزئیات و سازوکار اجرای آن

روزنامه رای الیوم مفاد کامل قطعنامه سوریه در شورای امنیت را منتشر کرد که بعد از نشست ابرقدرت‌ها در نیویورک تصویب شد. این قطعنامه که همان طرح صلح روسیه و آمریکا درباره سوریه است هیچ بندی را شامل نمی‌شود که درباره سرنوشت بشار اسد صحبت کرده باشد.

به گزارش ایسنا، در قطعنامه جدید شورای امنیت مجددا بر پایبندی محکم به حاکمیت سوریه، استقلال آن، تمامیت ارضی این کشور تاکید شده است.

در قطعنامه شورای امنیت نگرانی شدید نسبت به ادامه رنج مردم سوریه و نابسامان شدن وضعیت انسانی دردناک و ادامه نزاع و تاثیر منفی تروریسم بر ایدئولوژی رادیکالی آن در حمایت از تروریسم و نتایج مترتب بر بحران سوریه از جمله افزایش تعداد تروریست‌ها و همچنین تخریب‌ها در این کشور و افزایش رویکرد طائفه‌ای ابراز شده است.

شورای امنیت خواسته خود را نسبت به این مساله بیان کرده است که تمامی طرف‌ها تمامی گام‌های لازم را برای حفاظت از غیرنظامیان صرف نظر از وابستگی‌های نژادی، دینی و مذهبی اتخاذ کنند در این خصوص تاکید شده است که مسئولان سوری مسئولیت بخش اعظم این امر را برعهده دارند.

همچنین تاکید شده است که هیچ راه حل همیشگی برای بحران سوریه جز از طریق روند سیاسی فراگیر با رهبری سوریه وجود ندارد که آرمان‌های قانونی مردم سوریه را برای اجرای کامل بیانیه ژنو 1 برآورده سازد.

در این خصوص به تلاش‌های دیپلماتیک گروه بین‌المللی حمایت از سوریه برای کمک به پایان نزاع در این کشور ترغیب نشان داده شده است. از پایبندی گروه بین‌المللی نیز برای تضمین انتقال سیاسی تحت رهبری سوریه و در سایه روندی که سوری‌ها زمام آن را برعهده دارند، قدردانی شده است.

همچنین بر مشارکت دادن زنان به صورت هدفمند در روند سیاسی تحت رهبری سازمان ملل تاکید شده است.

این قطعنامه همچنین این هدف را مد نظر قرار داده است که گسترده‌ترین دامنه ممکن از طیف‌های مخالفان با انتخاب سوری‌ها دور هم جمع شوند و مردم سوریه تصمیم خواهند گرفت که چه کسی نمایندگی آنها را در مذاکرات به عهده خواهد داشت و مواضع مذاکراتی آنها را تعیین می‌کند تا این امکان برای آغاز روند سیاسی به وجود آید.

همچنین اشاره شده است که نشست برگزار شده در ریاض در نهم تا یازدهم دسامبر 2015 در مقدمه چینی برای برگزاری مذاکرات با نظارت سازمان ملل جهت دستیابی به حل و فصل سیاسی درگیری‌ها براساس بیانیه ژنو 1 و دو بیانیه وین نقش داشته است و این درخواست از فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل به سوریه می‌شود تا اصلاحات نهایی را بر تلاش‌های ممکن صورت دهد.

مفاد اصلی این قطعنامه بدین شرح است:

1-مجددا بیانیه ژنو 1 و دو بیانیه وین جهت تضمین اجرای کامل بیانیه ژنو به عنوان یک پایه و اساس برای انتقال سیاسی با رهبری سوریه و در سایه روندی که سوری‌ها زمام آن را برعهده دارند تاکید شده است تا درگیری‌ها پایان یابد و در این بیانیه تاکید شده است که این مردم سوریه هستند که در مورد آینده کشورشان تصمیم می‌گیرند.

2-از دبیرکل سازمان ملل خواسته شده است تا از طریق تلاش‌های فرستاده ویژه خود به سوریه از نمایندگان دولت سوریه و مخالفان برای مشارکت هرچه سریعتر در مذاکرات رسمی در خصوص انتقال سیاسی دعوت کند و اوایل ژانویه 2016 نیز به عنوان زمان آغاز مذاکرات تعیین شده است.

3-به نقش گروه بین‌المللی به عنوان طرف اصلی برای به پیش بردن تلاش‌های سازمان ملل جهت سازش سیاسی همیشگی در سوریه اذعان شده است.

4-بر حمایت از روند سیاسی با رهبری سوریه تاکید شده است که سازمان ملل آن را به پیش می‌برد و این روند ظرف مدت زمانی شش ماهه صورت می‌گیرد و حکومت معتبری را روی کار می‌آورد که شامل تمامی طرف‌ها می‌شود و بر مبنای طائفه‌گرایی نیست و جدول زمانی و عملی را برای تدوین قانون اساسی جدید تعیین می‌کند و همچنین حمایت خود را از برگزاری انتخابات آزاد و شفاف براساس استانداردهای بین‌المللی از نظر شفافیت اعلام می‌کند. این انتخابات ظرف 18 ماه با نظارت سازمان ملل برگزار می‌شود و در آن تمامی سوری‌ها که حق مشارکت دارند از جمله کسانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، حضور می‌یابند.

5-ارتباط مستحکمی میان آتش بس و آغاز روند سیاسی موازی برای اجرای بیانیه ژنو 2012 وجود دارد و بر لزوم پیشبرد هرچه سریعتر این دو مساله تاکید می‌شود. این آتش بس نیز به محض اولین گام نمایندگان دولت سوریه و مخالفان به سمت انتقال سیاسی با نظارت سازمان ملل و با تکیه بر بیانیه ژنو مصوب 14 نوامبر 2015 اجرایی می‌شود تا این مساله هرچه سریعتر انجام شود.

6-از دبیرکل سازمان ملل خواسته می‌شود تا از طریق فرستاده ویژه خود و با رایزنی با طرف‌های ذی ربط به تلاش‌ها برای تعیین راه‌ها و شروط آتش بس ادامه دهد و برنامه‌ریزی‌ها برای حمایت از اجرای آتش بس را دنبال کند و اعضای گروه بین‌المللی نیز در این خصوص گام‌های لازم را از جمله اعمال فشار بر تمامی طرف‌های ذی‌ربط اتخاذ می‌کنند.

7-بر نیاز به مکانیزیمی برای زیرنظر گرفتن آتش بس و تحقق آن و ابلاغ هرگونه نقض آتش بس تاکید شده است.

8-مجددا از کشورهای عضو خواسته شده است تا از اقدامات تروریستی به ویژه اقدامات داعش و جبهه النصره و دیگر گروه‌ها و نهادهای وابسته به القاعده و دیگر گروه تروریستی ممانعت کنند.

از سوی دیگر روزنامه رای الیوم به نقل از منابع آگاه در نیویورک اعلام کرد که این نشست با دو مانع مواجه است که برای اجرایی کردن شروط مذاکره میان مخالفان و دولت سوریه باید این دو مانع را پشت سر گذاشت.

مانع نخست خروجی‌های کنفرانس ریاض برای یکپارچه کردن آنچه که "مخالفان سوری" خوانده شده‌اند، است. آمریکا نیز تصمیم دارد دامنه هیات مخالفان را به عنوان راه حلی میانه گسترش دهد که مغایرتی با خروجی‌های کنفرانس ریاض ندارد بلکه اصلاحاتی است که منافع دیگر کشورها و در راس آنها روسیه را که بازیگری قوی‌تر در صحنه سوریه است مد نظر قرار می‌دهد. اما مانع دوم توافق بر سر هویت گروه‌های موجود در سوریه است و منظور از این گروه‌ها همان گروه‌هایی هستند که باید نام آنها در فهرست گرو‌ه‌های تروریستی جهت مقابله قرار بگیرد و به همین دلیل توجه‌ها به سمت امان پایتخت اردن است که به هماهنگی فهرست تشکیلات تروریستی در سوریه مامور شده است.

منابع در مصاحبه با رای الیوم نام حزب الله را نیز در فهرستی که 167 کشور در آن مطرح هستند قرار داد اما این مساله با اعتراض لبنان، عراق و ایران مواجه شد چرا که آنها معتقدند که نام حزب الله خارج از چارچوب آمده است چرا که آنها گروه‌ها در سوریه را مورد بررسی قرار می‌دهند.

از سوی دیگر چین نیز پیشنهاد داده است که منطقه ترکستان شرقی نیز به فهرست کشورها اضافه شود.