گرت پورتر: اثبات بی‌اعتباری ادعاها درباره‌ی پارچین در گزارش جدید آژانس
یک تحلیلگر آمریکایی با اشاره به گزارش جدید آژانس درباره‌ی ایران نوشت: آخرین ارزیابی‌های آژانس از برنامه هسته‌ای ایران نامعتبر بودن ادعاهای وجود سیلندر در پارچین را ثابت کرد.
به گزارش ایسنا، گرت پورتر، تحلیلگر و روزنامه‌نگار مستقل آمریکایی در گزارش خود که در پایگاه اینترنتی "تروث اوت" منتشر شده است، نوشت: ارزیابی نهایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره‌ی مسائل باقیمانده برنامه هسته‌ای ایران روز دوم دسامبر منتشر شد که به نوعی از برآوردهای سرویس اطلاعاتی آمریکا مبنی بر این که ایران پیش از سال 2003 روی برنامه سلاح هسته‌ای کار کرده و بعلاوه ارزیابی اخیرش که این برنامه پس از 2003 ادامه نیافته است، پشتیبانی می‌کند.
این گزارش برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) راه توافقی که در ماه ژوییه میان ایران و گروه 1+5 حاصل شد، به خطر نخواهد انداخت. آمریکا و متحدان مذاکره کننده‌اش اکنون یک قطعنامه را آماده خواهند کرد که راه را برای رای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باز خواهد کرد، رایی که اعلام خواهد کرد تمام سوالات درباره برنامه هسته‌ای ایران به درستی حل و فصل شده تا توجه آژانس از این پس روی نظارت بر اجرای برجام متمرکز شود.
برجسته‌ترین بخش اتهامات مورد بحث که آژانس از این طریق بررسی کرده است، برخوردش با اتهامات وجود سیلندر‌های منفجر شونده در سایت نظامی پارچین در سال 2000 است که گزارش جدید آژانس نادرستی این اتهامات را مشخص کرد. آژانس در گزارش قبلی خود با استناد به ادعاهای کشورهای عضو اعلام کرد، ایران سیلندرهایی را به منظور انجام آزمایشات هیدرودینامیک نصب کرده و بدون استفاده از اورانیوم غنی شده انفجارهای هسته‌ای را شبیه‌سازی کرده است.
اما اطلاعاتی که در اختیار آژانس قرار گرفته بود غلط بودند و به گفته‌ی رابرت کلی، بازرس ارشد پیشین آژانس بدون حضور یک کارشناس مربوطه در حوزه توسعه تسلیحات هسته‌ای و آزمایشات شبیه‌سازی شده پایه‌گذاری شده بود. رابرت کلی یکی از متخصصان برجسته جهان در حوزه ارزیابی اطلاعات برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای خارجی و سرپرست پیشین پروژه‌ی اطلاعات هسته‌ای درلابراتور ملی لس آلاموس است.
رابرت کلی در ماه اکتبر در یک مقاله تحقیقاتی برای موسسه تحقیقاتی صلح بین‌الملل استکهلم گفت که تنگستن به دلیل این که قابل ذوب شدن نیست نمی‌تواند در آزمایشات هیدرونیامیکی مورد استفاده گیرد. به‌علاوه این فلز قابل شکل‌دهی به طوری که برای این گونه انفجارهای هسته‌ای مناسب باشد نیست. از طرفی دیگر، تبدیل آن به پودر که قابل استفاده نیز باشد، بسیار پیچیده و هزینه‌بر است.
پورتر در ادامه گزارش خود نوشت: تنگستن ساختار بسیار متفاوتی از اورانیوم دارد از این رو می‌تواند نتایج بسیار متفاوت و مبهمی در پی داشته باشد به گونه‌ای که برای پاسخ به سوالات مناسب نیست. کلی هم‌چنین گفت که تنها ماده جایگزین مناسب برای اولانیوم غنی شده می‌تواند فلز اورانیوم باشد.
ارزیابی نهایی آژانس به روشنی مشخص می‌کند که ادعای نصب سیلندر در سایت پارچین برای آزمایشات هیدرودینامیکی اساسا بر بنای اطلاعاتی مطرح شده بود که می‌گفت این سیلندرها می‌توند انفجارهایی تا سقف 70 کیلوگرم از انفجارها با قدرت بالا را محتمل شود که بنابر فرضیات آژانس برای انجام آزمایشات هیدرودینامیکی با انفجارهایی با قدرت بالا مناسب است.
اما این ارزیابی‌ها هیچ اشاره‌ای به استفاده از تنگستن یا هر جایگزین دیگری برای اورانیوم در این گونه آزمایشات نمی‌کند. آژانس در واقع از ادعاهای پیشین خود مبنی بر این که این سیلندرها برای آزمایشات هیدرودینامیکی مرتبط بوده‌اند عقب‌نشینی کرده است.
به نظر می‌آید این عقب‌نشینی با دو موضوع مرتبط است: اذعان یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس پس از بازدید از پارچین مبنی بر یافتن نشدن سیلندر ادعایی یا هر تجهیزات دیگری در داخل این سایت و تکمیل آزمایشات روی نمونه‌های محیطی به دست آمده از داخل ساختمان و اطراف آن.
این تحلیلگر آمریکایی در ادامه به وجود یک نکته مهم در پاورقی گزارش جدید آژانس اشاره کرد و نوشت: نکته‌ای که این پاورقی درباره‌ی نمونه‌های محیطی فاش می‌کند، در حقیقت این است که هیچ آزمایش هیدرودینامیکی در سایت پارچین انجام نشده است. انجام هر آزمایشی در این شکل مستلزم استفاده از فلز اورانیوم طبیعی است که اگر چنین بود، همان گونه که رابرت کلی در یادداشت خود آورده بود، در نمونه‌های محیطی از پارچین نشان داده می‌شد.
اما آژانس، با وجود این شواهد و ادعاهای قبلی باز هم بر تکرار مواضع خود اصرار ورزیده است و این سند تلاش می‌کند تا با حمله به اصرار ایران بر استفاده از این ساختمان برای انبار مواد شیمیایی جهت تولید مواد منفجره از داستان سیلندر در پارچین دفاع کند.
اما مشخص نیست که نبود نشانه‌های مواد شیمیایی در نمونه‌های محیطی، اثباتی برای انبار نشدن مواد شیمیایی در این ساختمان بوده است. نمونه‌برداری‌های محیطی آژانس برای کشف ذره‌های مرتبط هسته‌ای سازماندهی شده‌اند و ظرف‌های مواد شیمیایی، الزاما حاوی مواد باقی مانده‌ای که قابل کشف باشند، نیستند.
به نوشته گرت پورتر، ایران هم‌چنین با ارائه تصاویر ماهواره‌یی خودش در ماه اکتبر این ادعای آژانس را که تصاویر ماهواره‌یی ادعاهای اطلاعاتی در خصوص وجود یک سیلندر بزرگ را تایید می‌کند، رد کرده است. سند ارزیابی آژانس هیچ جزییاتی در ارتباط با تصاویر هوایی ایران ارائه نمی‌کند اما ادعا می‌کند که آژانس، تصاویر ماهواره‌یی جدیدی به دست آورده که نشانه‌های قبلی مربوط به وجود یک شی استوانه‌ای بزرگ در محل مورد نظر آژانس در سایت پارچین در تابستان 2000 را تایید می‌کند. اما این تصاویر ماهواره‌یی آژانس به شدت مبهم هستند، با این حال آژانس در گزارش سال 2011 خود از ترفندی مشابه استفاده و اعلام کرد، تصاویر ماهواره‌یی با ادعاهای اطلاعاتی مطابقت دارند.
این تحلیلگر آمریکایی در ادامه به ادعای دیگر آژانس در گزارش سال 2011 پرداخت که مدعی شده بود ایران به کمک یک کارشناس خارجی روی برنامه سلاح هسته‌ای کار کرده و در منطقه مریوان آزمایشات با قدرت انفجاری بالا انجام داده است.
ایران در نوامبر 2014 از آژانس دعوت کرد تا از مریوان بازدید کند، جایی که گفته می‌شد آزمایشات مرتبط با سلاح هسته‌ای انجام شده است اما آژانس هیچ‌گاه این دعوت را نپذیرفت و توضیحی نیز در این باره ارائه نداد.
گزارش خطا
آخرین اخبار