حملات تروریستی ١٣ نوامبر در فرانسه، در واقع نخستین عملیات تروریستی داعش در اروپا از زمان تأسیس این گروه در سال ٢٠١٣ به شمار می‌رود. شاید طراحان این عملیات چنان برنامه‌ریزی کرده بودند تا عملیاتی بزرگ و پرسروصدا داشته باشند و بتوانند از طریق آن پیامی روشن را نه‌تنها به فرانسه بلکه به کل اروپا و حتی کل غرب منتقل کنند. این عملیات ٤٨ ساعت بعد از عملیاتی بود که جنوب بیروت را هدف قرار داد. برای همین بسیاری از تحلیلگران و ناظران، دو عملیات یادشده را مرتبط با هم تفسیر کردند، حال آنکه چنین نبود. کسانی که آگاه هستند می‌دانند به سختی می‌توان این دو عملیات را به هم ارتباط داد؛ زیرا عملیات تروریستی بیروت درواقع بخشی از جنگی بود که داعش از مدت‌ها پیش شروع کرده و هدفش گسترش قلمرو خلافتش است. در نظر داعش، لبنان امتداد این خلافت را تشکیل می‌دهد، بنابراین عرصه عملیات جنگی داعش به حساب می‌آید. دخالت حزب‌الله لبنان در سوریه و حمایت از نظام سوریه نوعی اخلال در این قلمرو بود.
شاید بتوان عملیات بیروت را به‌لحاظ هدف‌گیری با عملیات منفجرکردن هواپیمای روسی مرتبط دانست. در آنجا هم داعش می‌خواست به روسیه پیام دهد که وارد قلمرواش شده و از نظر این گروه با دخالت نظامی در جنگ سوریه مستحق مجازات است.
فرانسه هرچند در سال ٢٠١٤ اعلام کرد برای مبارزه با داعش به ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا پیوسته است، اما مشارکت این کشور در مأموریت‌های نظامی ائتلاف بسیار کم‌رنگ بود. ازاین‌رو تصور نمی‌شود هدف داعش از عملیات ١٣ نوامبر تنبیه فرانسه به دلیل عملیات هوایی‌اش در عراق و سوریه باشد. درست است که داعش می‌خواست با این عملیات به فرانسه پیام دهد که اگر بخواهد به آنها ضربه بزند، باید منتظر عواقبش باشد. به‌ویژه اینکه در خبرها آمده بود فرانسه تصمیم گرفته است ناو هواپیمابر «شارل دوگل» را به سواحل دریای مدیترانه اعزام کند.
بااین‌حال پیام عملیات پاریس می‌تواند بسیار وسیع‌تر از این باشد. درواقع عملیات تروریستی پاریس پیامی بود که به کل غرب ارسال شد. محتوای این پیام را می‌توان به این شکل صورت‌بندی کرد که «یا در کشورتان بمانید و کاری به ما نداشته باشید یا عواقب حمله به ما را بپذیرید». به نظر می‌رسد ارسال‌کنندگان این پیام می‌خواستند به دولت‌های غربی بگویند تروریست‌ها را اگر بگذارند در مناطق تحت تصرف‌شان در عراق و سوریه بمانند، هزینه‌شان کمتر خواهد بود. به بیان دیگر، حمله به داعش یا بمباران محل استقرار نیروهای این گروه، انفجارهایی را به دنبال خواهد داشت و تمام افراد عضو این گروه را وادار می‌کند از منطقه خارج شوند و به سراسر جهان یورش ببرند. منشعب‌شدن هزاران نفر از اعضای این گروه می‌تواند بسیاری از نقاط جهان را ناامن کند. حرکت این افراد، هسته‌های خاموش در کشورهای غربی را که نسل‌های دوم و سوم مهاجران به حساب می‌آیند، بیدار می‌کند و آنها را به حرکت درمی‌آورد. برخی از همین افراد در عملیات تروریستی اخیر پاریس نقش داشتند.
این پیام در شرایطی ارسال شد که اوضاع داعش مناسب نبود و ضربات هوایی ائتلاف بین‌المللی نسبت به گذشته کارآمدتر شده بود. حملات هوایی اعضای ائتلاف موجب دلگرمی نیروهای پیشمرگه کرد شده بود. نیروهای پیشمرگه در سراسر عراق با یکدیگر متحد شده و با توجه به تشدید حملات هوایی به مواضع داعش تصمیم گرفته بودند مناطق تازه‌ای را از تصرف این گروه درآورند. شهر شنگال یک نمونه از آن بود که داعش در آن خسارت‌های فراوانی را متحمل شد.
فشارهای نظامی بر داعش در یک ماه گذشته به جایی رسید که ارتباط بین گردان‌های اصلی این گروه در عراق و سوریه را قطع کرد. این موضوع در واقع بزرگترین تهدید برای گروهی به حساب می‌آمد که از زمان اعلام خلافتش در «موصل» توسط «ابوبکر البغدادی» تاکنون مانند آن را تجربه نکرده بود. این تصادفی نبود که فقط چند ساعت بعد از آزاد‌سازی شهر شنگال در عراق و پس‌گرفتن شهرک استراتژیک «الهول» در «حسکه» سوریه توسط نیروهای کرد سوری، عملیات تروریستی پاریس اتفاق افتاد.
به عبارت روشن‌تر برای نخستین‌بار پس از اوج‌گیری قدرت داعش در سال ٢٠١٤ بود که این گروه احساس خطر جدی و واقعی می‌کرد؛ خطری که تقریبا از سه ماه پیش زمینه‌های آن فراهم شده بود. رهبری داعش با توجه به این احساس خطر بود که خواست پیامی قوی را با همان مضمونی که توضیح داده شد به غرب بفرستد تا غرب بین ماندن تروریست‌ها در مقرهای خودشان یا پخش‌شدن آنها در سراسر جهان یکی را انتخاب کند. گسترش نیروهای داعش در جهان به‌ویژه بعد از آنکه در یک‌سال گذشته تجاربی به دست آورده‌اند، می‌تواند خطری بزرگ برای همه جهانیان باشد.
منبع: روزنامه شرق
آخرین اخبار
