خبر درگذشت زنی که تا پایان عمر عاشق بود/سفر خورشید

دوستی تلفن کرد و خبر درگذشت خانم پوری سلطانی را داد. با اینکه منتظر این خبر بودم اما باز خبری نامنتظره بود؛ آخر نمی خواهی باور کنی که این انسان خوب که بر جهان می افزود ، دیگر نیست ، دیگر وجود ندارد ؛ به خاک می رود و آن همه مهربانی و متانت و فروتنی در زیر خروارها خاک تیره و سرد  نهفته خواهد شد.

پوری سلطانی از نجیب ترین و شریف ترین آدمیانی بود که من دیدم. یاد استادم ایرج افشار به خیر که  بارها گفت :« پوری سلطانی  زن با شخصیتی است» و از لحنی که آن پیر پختة روزگار ، کلمة «با شخصیت » را بیان می کرد ، می توانستی بفهمی که چه احترامی برای خانم سلطانی قائل بود.

حقا که پوری سلطانی  زن با شخصیتی بود؛ خاموش و هنرنمای مهربانی و فروتنی و آرامش بود که از لبخند پر مهر و نگاه  نوازشگر مادرانه اش می تراوید. با همة مهر آیینی اش زنی بود بشکوه و استوار؛ همانکه بیهقی می گفت : سخت جگرآور... پوری همسر مرتضی کیوان بود ؛ میراثدار زخم خوردة عشقی بود که در صبحی تلخ و تیره با شلیک چند گلوله به خون نشست. داغ و درد این عشق دیرینه یک عمر با پوری بود؛ یک عمر با پوری ماند...  تا  همین روزهای آخر که با سایه می نشست و یاران کهن از مرتضی کیوان می گفتند ... خاطرات تکراری کهنه نشدنی را می گفتند و باز می گفتند و به درد می گریستند. داغ کیوان هرگز برای پوری کهنه نشد. یاد کیوان هرگز برای پوری کهنه نشد.

                                     پنجاه سال، آه!

                                     من بی تو زیستم

                                    در خود گریستم.                                            

 پوری سلطانی بر آن شد که مرهم زخمی را که در عرصة ناجوانمرد سیاست خورد ، در ساحت آرام و متین فرهنگ بجوید لاجرم کتابدار شد و کوشید کتابخوانی و دانایی را رواج دهد . کارنامة ارزشمندی از تألیف و ترجمه هم دارد اما مادر کتابداری ایران، هرگز نخواست خدمات فرهنگی شایانش جلوه ای داشته باشد ... پوری تا روز آخر، به خواست خود در سایة عزیز نام و یاد مرتضی کیوان ماند  تا آنجا که حتی محفل بزرگداشت او در شبهای« بخارا» تبدیل شد به یادوارة مرتضی کیوان.  با اینهمه دوستانش می گویند که به یاد نمی آورند که پوری  هرگز به همسری مرتضی کیوان  فخر فروخته باشد و ازین طریق جلوه گری کرده باشد ؛

                  چنان پر شد فضای سینه از دوست          که یاد خویش گم شد از ضمیرم

خبر درگذشت «پوری» را من به سایه دادم. پیرمردِ تنها، در کنج غربتِ غربیه اش نشسته بود و انتظار «روز مبادا» را می کشید. خبر را که شنید انگار پوزخند زد . چیزهایی با خود گفت . تسلی گونه ای؟... ناگهان چون مادر فرزند مرده بلند بلند گریست... هق هق... هق هق... از آن هق هق هایی که شانه های پیرش را  مثل گریة بید می لرزاند . هق هق هایی که بارها و بارها شاهدش بود ه ام... در میان هق هق هایش  اینقدر شنیدم که  مویه وار و بریده بریده می گفت :  پوری جان ...آخرین یادگار مرتضی کیوان... تنها شدم... تنهایِ تنها...  وقتی بیمارستان بود، بهش التماس کردم و گفتم : پوری جان نمیر... گفت نمی میرم... هنوز مرتضی نیومده دنبالم... پوری جان ... تنهایِ تنها شدم... پوری جان... کیوان... پوری جان... کیوان... هق هق... هق هق...

    پیرمردِ تنها می گفت : پوری هم مثل کیوان به سفر فلکی ، به سفر خورشید رفته است...