خبرگزاری فرانسه: "سلطان ترکیه" دوباره پیروز شد

"رجب طیب اردوغان شروعی فروتنانه برای تبدیل شدن به قدرتمندترین سیاستمدار ترکیه از زمان آتاتورک داشت، اما پس از بیش از یک دهه ماندن در قدرت، تفرقه‌انگیزترین شخصیت نیز شده است."

به گزارش ایسنا، انتخابات پارلمانی ترکیه یک بار دیگر طی تنها چند ماه برگزار شد و اینبار حزب حاکم عدالت و توسعه، وابسته به اردوغان و داووداوغلو توانسته است حکم تشکیل دولت به تنهایی و بدون نیاز به احزاب دیگر را به دست آورد. خبرگزاری فرانسه در گزارشی با توجه به حرف و حدیث‌هایی که ظرف یک سال گذشته درباره قدرت طلبی اردوغان مطرح بوده، نوشته است: «رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه که از سوی حامیانش به عنوان چهره‌ای تحول‌آفرین که عامل مدرنیزه کردن ترکیه است حمایت می‌شود، در دید منتقدانش رهبری مستبد است که روز به روز جاه‌طلبی‌اش برای ایجاد "حکومت تک‌نفره" افزایش می‌یابد.

رویای اردوغان برای گسترش اختیارات خودش برای تبدیل شدن به رئیس‌جمهوری اجرایی شبیه به سبک آمریکایی پس از بازگشت شگفت‌انگیز و کسب مجدد اکثریت پارلمانی حزب عدالت و توسعه وی در انتخابات روز یکشنبه به واقعیت نزدیکتر شده است.

این رهبر 61 ساله اولین بار در سال 2003 به عنوان نخست‌وزیر روی کار آمد و پس از یک دوره کودتا و ائتلاف‌های متزلزل ثبات برقرار کرد و این کشور اکثرا مسلمان را از باتلاق اقتصادی خارج کرد.

منتقدان بر این باورند که اردوغان به سمت نابودی دموکراسی سکولار ترکیه متمایل شده و ارزش‌های اسلامی محافظه‌کارانه خود را بر جامعه تحمیل می‌کند و در همین حال رقبا و رسانه‌های منتقدش را خاموش می‌کند.

شواهد آن تنها چند روز پیش از رای‌گیری اول نوامبر و زمانی که پلیس ضد شورش ایستگاه‌های تلویزیون مرتبط با فتح‌الله گولن، روحانی ترک‌تبار ساکن آمریکا را بست، نمود بیشتری یافت. گولن ساکن ایالت پنسیلوانیا به طرح‌ریزی تحقیقات فساد با هدف سرنگون کردن اردوغان متهم است. این تحقیقات حلقه نزدیکان اردوغان را هم گرفتار کرد.

آسلی آیدین‌تاشباش، از روابط خارجی شورای اروپا پیش از انتخابات پارلمانی ترکیه گفته بود: "افزایش آرای آک پارتی (عدالت و توسعه) ممکن است این پیام را به اردوغان برساند که مردم سبک استبدادی او را تایید می‌کنند؛ از سبک پوتینی (ولادیمیر پوتین) برای تسخیر سازمان‌های رسانه‌ای تا لحن جنگ‌طلبانه علیه منتقدان."

اردوغان در دوران نخست‌وزیری موفق به قطع بال‌های ارتش شد که زمانی نگهبانان قدرتمند این کشور سکولار شناخته می‌شدند و پس از آن شهروندان ترکیه‌ای به اقدامات وی برای "اسلامی‌ کردن" جامعه از طریق محدود کردن فروش مشروبات الکلی، اینترنت و حتی امتحان منع خوابگاه‌های مختلط در دانشگاه‌های ترکیه مظنون شدند.

اردوغان به عنوان رئیس کشور باید به دور از سیاست‌های حزبی باقی بماند اما همچنان شخصیتی با نفوذ در حزب حاکم عدالت و توسعه باقی مانده است. وی در ابتدا برای ایجاد مدلی از دموکراسی اسلامی در نزدیکی شرق اروپا ستایش شد و امید می‌رفت که ترکیه نقش مهم یک میانجی را در عرصه‌های جهانی ایفا کند.

اما آنکار پس از بهار عربی دوستان خود را از دست داد و روابط‌ش با غرب تیره شد؛ خصوصا بر سر حمایت از شورشیان در درگیری سوریه و وخیم شدن شرایط حقوق بشری آن که مانعی برای تحقق پیوستن به اتحادیه اروپاست.

اردوغان با قد بلند و خلق و خوی آتشین در میان حامیانش به "استاد بزرگ" یا همان "سلطان" شناخته می‌شود. شایعاتی درباره سلامت جسمانی اردوغان پس از دو جراحی روده منتشر شد اما پزشکان ابتلای وی به سرطان را رد کرده و وی همچنان به برنامه فشرده خود ادامه می‌دهد. تردیدی نیست که چشم اردوغان به میراث خود است و می‌خواهد در تاریخ از وی در کنار مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار ترکیه نوین به عنوان رهبری بزرگ یاد کنند.

وی پروژه‌های جاه‌طلبانه از جمله شبکه قطار پر سرعت و تونلی زیر بوسفوروس را آغاز کرده است. اما هزینه 615 میلیون دلاری برای ساخت کاخ ریاست جمهوری با 1150 اتاق به عنوان اسرافی پوچ و بی‌معنا به سخره گرفته شد؛ نمادی از استبداد روز افزون وی. اردوغان حتی از یکی از رقبای سیاسی خود به دلیل جسارت درباره ادعای توالت‌های طلا شکایت کرد. وی با مجموعه‌ای از اظهارات نامناسب از جمله اینکه مسلمانان، آمریکا را پیش از کریستف کلمب کشف کردند، زنان و مردان برابر نیستند و حتی "ما توئیتر را پاک خواهیم کرد"، مایه تعجب شد.»

اردوغان فرزند یک افسر گارد ساحلی بود که در قاسم‌پاشا در حومه استانبول به دنیا آمد و سال‌های اول زندگی‌اش را در منطقه ریزه در نزدیکی دریای سیاه گذراند و در اوایل نوجوانی به استانبول بازگشت. وی در رشته اقتصاد مدرک گرفت و حتی در دوره‌ای به عنوان بازیکن نیمه‌حرفه‌ای برای یکی از باشگاه‌های استانبول فوتبال بازی کرد. اردوغان در سال 1994 و با افزایش شهرت "جنبش اسلامی"، به عنوان شهردار استانبول انتخاب شد و با مشکلات شهری همانند ترافیک و آلودگی هوا در این کلان شهر 15 میلیونی مقابله کرد.

زمانی که حزب مذهبی وی ممنوعه شد، وی به اعتراضات پیوست و چهار ماه به جرم تحریک نفرت مذهبی زندانی بود. اردوغان در سال 2011 در کنار عبدالله گل، از متحدان دیرینه‌اش و سایرین آک‌پارتی با ریشه‌های اسلامی را بنیان گذاشت که از سال 2002 در هر انتخاباتی پیروز شد. اردوغان که دو پسر و دو دختر دارد، گفته بود: «آک‌پارتی فرزند پنجم من است.»

وی در ابتدا به دلیل محکومیتش از حضور در سیاست منع شد، اما سرانجام پس از اصلاحات جدید مصوب پارلمان،‌ در سال 2003 به عنوان نخست‌وزیر انتخاب شد. در دوران حکومت وی، ترکیه شاهد رشد اقتصادی باثباتی بود که رشد بازارها را تحریک کرد و به وی موضعی قدرتمند در عرصه بین‌المللی داد. اما وی در سال 2013 مقابله با برخی از چالش‌های دوران حکومتش را آغاز کرد و واکنشی مبارزه‌جویانه داشت. دولت وی معترضان به طرح بازسازی یک پارک استانبول را که به اعتراضاتی سراسری علیه حکومت وی تبدیل شد و هشت کشته بر جای گذاشت، سرکوب کرد. وی معترضان را "اراذل و اوباش" خوانده بود.

خشم مردم بار دیگر سال گذشته پس از تراژدی مرگبار معدن که جان 301 تن را گرفت، به اوج رسید. وی در آن زمان تلاش کرده بود تا این حادثه را با مقایسه با فاجعه قرن نوزدهم انگلیس کوچک بشمارد و از آن زمان که اردوغان اولین رئیس‌جمهور با آرای مستقیم مردم در اوت 2014 شد، جنگجوتر و حتی به گفته برخی "پوتینی‌تر" شد. بر روی یکی از پلاکاردهای معترضان در اعتراضات اخیر به حمله پلیس به تلویزیون اپوزیسیون ترکیه، نوشته شده بود: «آخرین دیکتاتور!»