داستان جالب مجسمه‌ی مرد محبوب ایران

مجسمه‌ی مرد محبوب ایران با همان ابهت و اقتداری که از «امیرکبیر» در ذهن مردم نقش بسته، بالای پله‌های ورودی پارک ملت نصب شده است؛ اثری که 32 سال انتظار کشید تا به سرزمین خالقش منتقل شود.

27 مهرماه سالروز انتخاب میرزا محمدتقی‌خان فراهانی، معروف به «امیرکبیر» به‌عنوان صدراعظم ناصرالدین‌شاه است. انتخابی که نام او را به‌عنوان یکی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین دولتمردان ایران در تاریخ این سرزمین جاودانه کرد. این مرد بزرگ به‌خاطر اقدامات مهمی که در دوران صدارتش کرد، هنوز و پس از گذشت سال‌ها مورد توجه و تحسین مردم است.

مهم‌ترین مجسمه‌ای که از امیرکبیر در ایران وجود دارد، اثری است که ابوالحسن صدیقی در سال 1356 در کارگاهش در ایتالیا ساخت. داستان ساخت این مجسمه و سال‌های طولانی انتظارش برای انتقال به ایران،در نوع خودش جالب است.

انجمن مفاخر ملی ایران در ساخت و نصب مجسمه‌های مشاهیر ایران نقش مهمی ایفا کرده است. این انجمن با سفارش طراحی و ساخت مجسمه‌های مشاهیر به طراحان و مجسمه‌سازان معروف ایرانی باعث ساخته شدن مجسمه‌هایی از دولتمردان، شاعران و عالمان ایرانی شده که جزو مهم‌ترین مجسمه‌های ساخته‌شده در ایران است.

این انجمن در سال 1356 سفارش ساخت مجسمه امیرکبیر را به ابوالحسن صدیقی - مجسمه‌ساز معروف ایرانی و شاگرد کمال‌الملک - داد. صدیقی که آن زمان در ایتالیا بود، شروع به ساخت مجسمه‌ای تمام‌قد از دولتمرد محبوب ایران کرد تا پس از تکمیل شدن، به ایران منتقل و در مکان مناسبی نصب شود.

همزمانی پایان ساخت مجسمه‌ی «امیرکبیر» با پیروزی انقلاب، سرنوشت مجسمه صدراعظم را تغییر داد؛ مجسمه‌ای که قرار بود سال 1357 به ایران آورده و در مکان مناسبی نصب شود، 32 سال در ایتالیا ماند و در سال 1388 با پیگیری اسناد ساخت آن، محل نگهداری‌اش شناسایی و با طی شدن مراحل قانونی، سال 1389 به ایران منتقل شد.

صدیقی مجسمه‌ی سه متر و 10 سانتی‌متری امیرکبیر را با برنز ساخت. وزن این اثر 450 کیلوگرم است. ریخته‌گری این مجسمه توسط لورنزو نیکولوچی - هنرمند فقید ایتالیایی - در کارگاهش در فلورانس انجام شد. نیکولوچی بارها به صدیقی گفته بود که اگر کار انتقال مجسمه به ایران انجام نشود، آن را در میدانی به نام این دولتمرد ایرانی نصب می‌کند.

صدیقی پس از انقلاب و بازگشت به ایران، مکاتباتی را با نیکولوچی برای انتقال این مجسمه انجام داد که اسناد این مکاتبات در سال 1388 مورد توجه مسؤولان سازمان زیباسازی و برخی فعالان هنرهای تجسمی کشور قرار گرفت و پیگیری محل نگهداری مجسمه، وضعیت آن و انتقالش به ایران برنامه‌ریزی شد.

مجسمه «امیرکبیر» وقتی به ایران آورده شد که 14 سال از درگذشت خالق آن می‌گذشت. صدیقی پیش از درگذشتش آرزو کرده بود که مشکلات انتقال آخرین یادگارش حل و برای نصب، به ایران منتقل شود. متأسفانه این اتفاق در زمان حیات این هنرمند نیفتاد و در سال‌های پایانی دهه‌ی 80 با پیگیری مسؤولان این مجسمه به سرزمین مادری خالقش منتقل شد.

مجسمه یادشده در مراسمی 19 مهرماه 1389 در نقطه‌ی بالایی پله‌های پارک ملت که محل نصب تندیس‌های مشاهیر ایرانی است، نصب شد.

فریدون صدیقی - مجسمه‌ساز و فرزند زنده‌یاد ابوالحسن صدیقی - در مراسم رونمایی این اثر اظهار کرد:« مجسمه‌ی امیرکبیر اثر شگرفی است که آخرین ساخته پدرم محسوب می‌شود. ایشان از دو جهت ارادت خاصی به شخصیت امیرکبیر داشت و همین نکته باعث شد که در طول حیات خود سه مجسمه از امیرکبیر خلق کند. شخصیت امیرکبیر برای پدرم قابل احترام بود. ایشان همیشه معتقد بود که امیرکبیر مردی بزرگ، سترگ، پروقار و متکی به نفس بود که دلش هم برای ایران و هم برای مردم سرزمینش می‌تپید و با وجود آن که ضرر و زیان فراوانی در دوره صدارت خود دیده بود، اما دگرگونی‌های بسیاری در مملکت ایجاد کرد.»

او همچنین گفت: «پدرم اولین مجسمه‌ی امیرکبیر را در مدرسه دارالفنون ساخت و به اعتقاد من اگر امروز امیرکبیر در این مراسم حاضر شود کوچکترین تفاوتی با مجسمه‌ای که مرحوم پدرم ساخته بود، ندارد، زیرا ایشان براساس عکس‌ها و اسناد معتبر این مجسمه را ساخت. او دومین مجسمه‌ امیرکبیر را در فاصله کمی برای سفارت فرانسه در پاریس ساخت و سومین آن، همین مجسمه‌ای است که امروز در برابر شما قد برافراشته است.»