بازار داغ مداحان جناحی!

ماه محرم امسال در حالي آغاز شده است كه پنج ماه بيشتر به انتخابات مجلس شوراي اسلامي‌و خبرگان رهبري در اسفند ماه جاري فرصت باقي نمانده است و حرف و حديث‌ها در باب [سوء] استفاده از تريبون هيات‌هاي عزاداري محرم براي بيان گرايشات و جهتگيري‌هاي سياسي و تبليغ و تخريب كانديداهاي انتخابات پيش رو نقل محافل مختلف است. بسياري با تجربه‌اي اينچنيني مواجه شده‌اند كه هنگام حضور در مجالس عزاداري محرم، مداح يا سخنران مجلس به ناگاه با اظهارنظري معطوف به مسائل سياسي روز، افراد را از حال و هواي معنوي مجلس خارج كرده و موجب دلخوري و اعتراض عزاداراني را فراهم آورده است كه قصدشان از حضور در مجلس بهره معنوي است و حالا احساس كرده‌اند از حضور و باورهاي آنها براي مقاصد سياسي بهره‌برداري و سوءاستفاده شده است.  

هرچند كه بيان اظهارات سياسي از تريبون‌هاي خاص مسبوق به سابقه است و مداحاني مانند حاج منصور ارضي و سعيد حداديان و ديگراني با گفته‌هاي سياسي باعث در گرفتن اظهارات و مباحثي شده‌اند، اما شايد حكايت امسال با هميشه كمي‌متفاوت باشد. چه آنكه انتخابات سرنوشت‌سازي در پيش است و همين باعث تشديد حساسيت‌ها در اين خصوص شده است. مداحي در شب اول محرم مي‌گويد: «حضرت مسلم(ع) پس از اسارت وقتي وارد مجلس عبيدا... شد به او سلام نكرد، بعد وزير امور خارجه ما «غلط» كرد كه با اوباما دست داد!» البته از اين مداحان و اين اظهارات زياد است. آنها براي رونق منابرشان شخصيت‌هاي سياسي را چاشني مي‌كنند و محبوبيت هر يك از آنها در ميزان به كار بردن نامشان داراي اهميت است مثلا اكنون كه ظريف در مركز توجه است مي‌توان از او انتقاد كرد. سبكي از مداحي‌هاي سياسي كه از دهه 70 وارد حسينيه‌ها و تكايا شد؛ با وجود هشدارها و گوشزدهاي مراجع و شخصيت‌ها اما همچنان به كار خود ادامه مي‌دهد. حاج‌منصور ارضي همين چند وقت پيش و در مراسم دعاي عرفه پاي سياست را وسط كشيده و در مراسمي‌كه در حسينيه صنف لباس‌فروشان تهران برگزار شد، تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي و برجام را زير سوال برد. وی برجام را همانند جام زهر دانست و خطاب به حاضرين گفت: شما از برجام كه همان جام زهر است چه مي‌دانيد؟ حاج‌منصور ضمن اينكه گفت ديگر به كسي اميد ندارد، هشدار داد: «مواظب باشيد قيامتي هم هست، فريب نخوريد.» وی اين را هم گفته بود كه «برجام سازش با دشمن است.» هرچند وی مي‌خواست برجام در مجلس راي نياورد و این را آنجا عیان کرد که گفت: «دعا كنيد نمايندگان جايي نروند كه در بن‌بست‌گير كنند و مجبور شوند قبول كنند. اگر قبول كنند خيلي مشكلات به وجود مي‌آيد.»  

از چند هفته قبل بسياري از استانداران و فرمانداران دولت حسن روحاني به مناسبت‌هاي مختلف مداحان و مبلغان مذهبي را از سياسي و انتخاباتي كردن مجالس عزاداري بر حذر داشته و صراحتا اين عمل را خلاف دانسته‌اند. مرتضي ميرباقري قائم مقام وزير كشور در امور فرهنگي و اجتماعي در این باره اظهار داشته است: «تمهيداتي انديشيده شده تا فضاي مثبت حماسه حسيني كه مي‌تواند در آماده كردن مردم براي حضور در انتخابات اسفندماه موثر باشد مورد سوءاستفاده برخي جناح‌ها قرار نگيرد.» و از سويي ديگر علماي ديني و در راس آنها آيت‌ا... مكارم شيرازي در اين خصوص هشدار و انذار داده است كه مبادا بعضي از اظهارات سياسي بار ديگر از تريبون عزاداري محرم شنيده شود. این مرجع تقلید با بيان اينكه «در مجالس ماه محرم مباحث سياسي و جناحي جايي ندارد» و اينكه «نبايد در ماه محرم مسائل سياسي و جناحي را مطرح كرد و اين مسائل در مجالس باشد» به مساله انتخابات اشاره کرده و گفت: «در آستانه انتخابات مجلس هستيم و نبايد اجازه دهيم برخي از مجالس ماه محرم براي تبليغات خودشان استفاده كنند.» اينها خود بشارتي اميدبخش بر آن بود كه امسال شاهد مجالس منزه و مبرا از مسائل سياسي خواهيم بود و حرمت تريبون‌هاي عزاداري رعايت خواهد شد اما اين تمام ماجرا نبود. 

آيت‌ا... محمد يزدي رئيس مجلس خبرگان اما در اظهارنظري تازه و به اشاره به اهميت و حساسيت انتخابات مجلس خبرگان، به مبلغين مذهبي توصيه كرده است كه از فرصت تبليغي ماه محرم استفاده كنند و «آشنا كردن مردم با اهميت مجلس خبرگان» و همچنين «آشنا كردن مردم با كساني كه مي‌خواهند وارد انتخابات شوند و در آن شركت كنند و وارد مجلس خبرگان شوند» را از وظايف آنها دانسته است. وی در فرازي ديگر از سخنانش گفته است: «وظيفه مبلغين ما اين است كه از فرصت‌هاي تبليغي استفاده كنند و مردم را روشن كنند؛ ضمن مطالبي كه از اهداف مقدس حضرت اباعبدا... الحسين (ع) در ايام عاشورا گفته مي‌شود، به اين نكته هم توجه شود كه يكي از مهم‌ترين اهداف حضرت سيدالشهدا(ع) حاكميت اسلام بوده و امروز كه پس از قرن‌ها، حاكميت اسلام در كشور جمهوري اسلامي‌ايران محقق شده، حفاظت و نگهداري و حمايت از اين حاكميت اسلام، يك وظيفه‌ شرعي و در حقيقت وظيفه عقلي و عقلايي و ملي براي همه ماست. بنابراين مبلغين موظف هستند كه اين وظيفه را روشن كنند و شرايط كساني كه بخواهند بيايند و عضو مجلس خبرگان شوند را به مردم بگويند.»   

در باب استفاده يا عدم‌استفاده سياسي و انتخاباتي دو نظر متفاوت با هم وجود دارد. استانداران و فرامانداران دولت يازدهم كه وظيفه برگزاري انتخابات را بر عهده دارند، از منظر اجرایی خواهان بركنار بودن هيات‌هاي مذهبي از شائبه‌ها و استفاده‌هاي سياسي هستند و بعضي از شخصيت‌هاي ديني از جمله آيت‌ا... مكارم شيرازي، از جايگاهي ديني، در مخالفت استفاده از تريبون‌هاي عزاداري محرم سخن گفته‌اند و برخي مانند آيت‌ا... يزدي در موافقت استفاده آگاهي‌بخشانه سياسي و انتخاباتي.