گزارش بان‌کی‌مون از جنگ جهانی دوم

مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد در تهران متن گزارش دیدار بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد از آشویتس را  منتشر کرده است. آشویتس همان اردوگاهی است که غربی ها مدعی اند در آنها و در جریان جنگ جهانی دوم  گروهی از اسیران سر به نیست شدند.

 این گزارش به منظور آشنایی با دیدگاه های دبیر کل و جنبه های توصیفی و فارغ از قضاوت های متفاوت تاریخی منتشر می شود:

امسال گرامیداشت یاد روز بین المللی سالگرد آزاد سازی اردوگاه آشویتس در 27 ژانویه در ایامی است که در اطرافمان خطر فراموش کردن آن به ما یاد آوری می شود. 

سال جاری دو دهه از زمانی می گذرد که نسل کشی در رواندا رخ داد. درگیری ها در سوریه، سودان جنوبی و جمهوری آفریقای مرکزی ابعاد خطرناک اجتماعی به خود گرفته اند. تعصب هنوز در جوامع ما و در سیاست هایمان به شدت جریان دارد.  جهان می تواند و باید بیشتر بکوشد برای امحای عقیده زیان باری که باعث ایجاد اردوگاه ها شد.

در نوامبر گذشته دیداری از آشویتس- بیرکه نائو داشتم. آن روز باد خنکی می وزید؛ زمین زیر پایم سنگلاخ بود. اما اورکت به تن و کفش های محکمی به پا داشتم؛ افکارم مشغول آنانی بود که این امکانات را نداشتند: زندانیانی که در برهه ای، جمعیت این ارودگاه را تشکیل می دادند. 

من به آن اسیرانی فکر می کردم که برای ساعت ها در هوای سرد، بدون لباس و دور از خانواده هایشان در حالیکه موی سرهایشان تراشیده شده بود، آماده برای اعزام به اتاق گاز می شدند. به آنانی فکر می کردم که زنده نگاه داشته می شدند تا سرحد مرگ کارکنند. از همه مهم تر، به یاد آوردم تا چه حد به هولوکاست حتی درحال حاضر  ژرف نگریسته نشده است. خشونت بسیار زیاد و گسترده؛ جهان بینی نازی بسیار منحرف و افراطی؛ قتل های سازماندهی شده و از نطر ماهیت حساب شده اتفاق افتاد.

به نظر می رسید اردوگاه ها در بیرکه نائو تا افق در هر جهت گسترش یافته اند – کارخانه وسیعی برای کشتار. "کتاب اسامی" میلیون ها قربانی اتاقی را پر کرده بود که تنها بخشی از همه افراد شامل: لهستانی ها، رومانیایی ها، سینتی ها (مردم رومانیایی تبار اروپای مرکزی) زندانیان جنگی اتحاد جماهیر شوروی سابق، مخالفان (هیتلر)، همجنس گرایان، مردم دارای معلولیت و سایرین بود. 

اینجانب به ویژه تحت تاثیر ویدیویی قرار گرفتم که زندگی یهودیان اروپا در دهه 1930 را به نمایش گذاشت، صحنه هایی از سفر  های خانوادگی و سفربه سواحل، اجراهای موسیقی و تئاتر، سنت ازدواج وسایر مراسمی که به گونه ای وحشیانه از راه کشتارسازمان دهی شده که در تاریخ بشر بی مانند بود، همگی خاموش شدند.

مارتین تورسکی،  که از آشویتس جان به در برده بود و امروز نایب رئیس کمیته بین المللی آشویتس است مرا در عبور از دروازه  ورودی بدنام اردوگاه که بر بالای آن نوشته شده بودArbit Macht Frei”  " (کار موجب آزادی می شود) همراهی کرد، [...] وی خاطره لحظه اسفباری را برایم بازگو کرد که ضربه سریع انگشت اشاره فرمانده اس اس معنای فاصله مرگ و زندگی را نشان می داد. من برای آنانی که در این اردوگاه کشته شدند متاثر شدم و به آنانی که زنده ماندند احترام گذاشتم زیرا خاطرات تاسف بار را محفوظ نگاه داشته و هنوز توان روح انسانی خود را به نمایش می گذارند.

 اینجانب همچنین به وسیله دانشجویان مرکزبین المللی اجلاس جوانان در اسویسیم همراهی می شدم که تلاش می کند بین مردم و ملت ها پلی ایجاد نماید. مارتین تورسکی گفت:

L’dor v’ dor  که به زبان عبری یعنی دست به دست کردن حکمت "از نسلی به نسلی دیگر". به همین دلیل است که آشویتس -  بیرکه نائو در فهرست میراث فرهنگی یونسکو قرار دارد. نمی توانیم آینده را بدون به یاد داشتن گذشته بسازیم؛ آنچه یکبار اتفاق افتاد ممکن است دوباره رخ دهد.

مبارزه با تنفر از ماموریت های اصلی سازمان ملل متحد است. سازوکار حقوق بشر ما برای حمایت از مردم فعال است. دادگاه ها و دیوان های ویژه ما  تلاش می نمایند با گریز از مجازات مبارزه، عدالت را برقرار و ازتخلف جلوگیری نمایند.  مشاوران ویژه سازمان ملل متحد در جلوگیری از نسل کشی و مسئولیت حمایت، جهان را با دقت برای یافتن مسببین جنایات خشن تحت نظر دارند. 

ابتکار اتحاد تمدن ها می خواهد با تجلی تنفر از یهود ستیزی  و ترس از اسلام گرفته تا ملی گرایی افراطی و تبعیض علیه اقلیت ها مبارزه کند.  تلاش نوین "حقوق بشر در اولویت" ما می خواهد اقدام اولیه برای جلوگیری از سوء رفتارعلیه حقوق بشر را تقویت کند.

"برنامه هولوکاست ملل متحد" برای نزدیک به یک دهه با مربیان  و دانش آموزان در تمامی قاره ها برای ترویج بردباری و ارزش های جهانی همکاری نموده است. 

بسته جدید آموزشی این برنامه که با مشارکت موزه یادواره هولوکاست ایالات متحده آمریکا تهیه گردیده، به معرفی مطالعات هولوکاست  در کلاس های درسی در کشور هایی از برزیل گرفته تا نیجریه یا روسیه و ژاپن می پردازد. درمراسم یادبود امسال در مقر سازمان ملل، سخنران برجسته استیون اسپیلبرگ خواهد بود که موسسه "شوعا برای تاریخ بصری و آموزش" ایشان مرکزی استثنایی برای حفظ خاطرات بازماندگان است.

چند گام دورتر از کوره های آدم سوزی در آشویتس،  لحظه ای برای تعمق مکث کردم. نرده مجهز به سیم خاردار را لمس کردم – دیگربرق در آن جریان نداشت اما هنوز تیز و ترسناک بود. تحت تاثیر ستمگری که در آنجا رخ داده بود قرار گرفتم  و ادای احترام کردم به شهامت و فداکاری سربازان و رهبران  بسیاری از ملت هایی که تهدید نازی را شکست دادند. امید من این است که نسل ما و نسل های آتی، همین نیت دسته جمعی برای جلوگیری از رخ دادن دوباره چنین وحشیگری را در هر کجا، نسبت به هر فرد یا گروه فراخوانده و جهانی برابر برای همه بسازند.