ناآرامی های ترکیه: مقصرینی به نام کردها و اردوغان

صدای ایران ؛ محمدرضا صمدی مقدم - انتخابات اخیر ترکیه به هژمونی یک دهه ای اخیر حزب عدالت و توسعه پایان داده و از شروع تحولات داخلی جدیدی حکایت می کند. جالب آنکه کردها برای اولین بار با کسب 13 درصد آراء در قالب حزب دمکراتیک خلق موجب شگفتی همه شدند. حمله ترکیه به کردهای عراق، از جمله پ. ک. ک می تواند به تلاش این حزب برای انحلال حزب دمکراتیک خلق تعبیر شود. نتیجه انتخابات اخیر را می توان انتقاد گسترده نسبت به سیاست های داخلی و خارجی حزب عدالت و توسعه دانست: رویکرد اقتدارگرایانه حزب، بویژه رجب طیب اردوغان و فساد مالی. سیاست حزب موجب تقویت رای هویتی کردها و افزایش گرایش به احزاب ملی گرای ترک گردید. 

ترکیه در واکنش به 2 حمله اخیر کردها، ستادهای حزب کردی و همچنین اوباش کسب و کارها، مدارس، روزنامه ها و افراد کرد را مورد هدف قرار دادند. در همین حال، برخی شهرهای کردنشین تحت حکومت نظامی شدیدی قرار دارند و افزایش مرگ و میر غیرنظامیان گزارش شده است. ظاهرا اوضاع از کنترل خارج شده است. تحولات هرج و مرج گونه کنونی با یک حمله انتحاری از سوی داعش آغاز شد و آن واکنش زنجیره ای احزاب کرد را در پی داشته است. حزب کارگران کردستان، پ. ک.ک از آن به عنوان شروعی برای کمپین نظامی خود استفاده کرد. 

ریشه این بحران به انتخابات اخیر ترکیه برمی گردد که حزب عدالت و توسعه اکثریت پارلمان را از دست داد و این حزب در تحول نظام ترکیه از پارلمانی به ریاستی ناکام ماند. چون ترک¬ها تلاش او برای تغییر قانون اساسی را یک تمایل سیری ناپذیر برای کسب قدرت مطلق تعبیر می کنند. برنده انتخابات اخیر ترکیه حزب دمکراتیک خلق HDP به رهبری صلاح الدین دمیرتاش، یک وکیل جوان کاریزماتیک، که از مرز 10 درصدی برای ورود به مجلس عبور کرد و به عنوان سومین حزب به مجلس رفت. از زمانی که نتایج این انتخابات اعلام شد، اردوغان با انجام مانورهایی به دنبال آن است تا نتایج مطلوبی را برای خود به همراه آورد. او این اقدام را با برگزاری انتخابات جدید ماه نوامبر اعلام کرد. اردوغان با استفاده از خشونت کنونی به دنبال متقاعدکردن رای دهندگان است که رای به حزب او به معنی بازگشت ثبات است. این یک ترجیح بند تکراری است که اگر حزب عدالت و توسعه 400 کرسی موردنظر اردوغان را به دست آورد، هیچ یک از این خشونت ها رخ نمی دهد. 

نگاه یکسویه به حکومت به عنوان تنها مقصر اشتباه به نظر می رسد. مقصر دیگری به نام پ. ک. ک وجود دارد. رهبر نظامی پ. ک. ک در شمال عراق پنهان شده و این امر درگیری را تشدید می کند، بویژه هنگامی که نیروهای دمکراتیک خلق HDP در نهایت، آسایش و راحتی مردم خود را مدنظر قرار داده بودند. به نظر می رسد اردوغان و پ. ک. ک از دیدگاه مشترکی در این زمینه برخوردارند که HDPبا برخورداری از پایگاه اجتماعی گسترده تهدیدی برای هر دوی آنهاست. خطرات ناشی از موفقیت و محبوبیت دمیرتاش، پ. ک. ک را تحت تاثیر قرار داده است. از بسیاری جهات، اردوغان و پ. ک. ک انعکاسی از یکدیگر در جستجوی برتری و قدرت مطلق هستند. برعکس، هر دو بازیگر بخشی از مذاکرات و فرایند صلحی بودند که با آتش بس یکجانبه پ. ک. ک در سال 2013 آغاز شده بود. اگرچه همه چیز هنوز از دست نرفته است، وقفه برای جلوگیری از خشونت کاملا ضروری است، اگر انتخابات 1 نوامبر با آرامش نسبی و همچنین در فضای عاری از هرگونه فشار غیرضروری، بویژه در مناطق کردی جنوب شرق رخ دهد. هرگونه دستکاری آشکار این فرایند، بویژه خفه کردن و پوشاندن رای کردها نه تنها مشروعیت این انتخابات را به چالش می کشد، بلکه به حملات بزرگ به همراه آشوب و خشونت در برخی زاغه نشین های شهرهای اصلی منتهی می شود که تعداد زیادی از جوانان در آنجا اقامت دارند. بنابراین کنترل خشونت مشکل خواهد بود. در مجموع، حل مشکل کردها که همواره با گسترش فضای دمکراتیک در ترکیه قابل پیش بینی بود، دقیقا در حال فروپاشی است چون هم اردوغان و هم پ. ک. ک ملاحظه و توجه کمی نسبت به دمکراسی دارند. 

بدتر از این نمی توان برای اوباما در نظر گرفت. هنگامی که ترکیه استفاده امریکا از 3 پایگاه برای حمله علیه داعش را پذیرفت و این جنگ مولفه موفقیت واشنگتن در کمپین ضدداعش را به خطر می اندازد- همکاری با شبه نظامیان کردی سوریه و حزب اتحاد دمکراتیک PYD. هواپیماهای امریکایی و حزب اتحاد دمکراتیک به صورت موفقیت آمیزی داعش را در برخی موقعیت های مهم عقب راندند. حزب اتحاد دمکراتیک خواهرخوانده حزب کارگران کردستان است. بسیاری از اعضای پ. ک. ک به همراه حزب اتحاد دمکراتیک علیه داعش مبارزه می کنند. به طور معمول، ترک ها حزب اتحاد دمکراتیک را با نفرت می نگرند و بارها واشنگتن برای عدم تعامل  با این حزب تحت فشار قرار داده اند. تشدید روند کنونی منفعت و همکاری با حزب اتحاد دمکراتیک را در معرض خطر قرار می دهد. 

شاید به این دلیل که واشنگتن برای اولین بار سهم و نقش مستقیمی در مشکل کردها ایفا می کند، آن به صورت خلاقانه می تواند با مهندسی به یک آتش بس فوری متعهد شود. اما آن آسان نخواهد بود. 

برای خواندن متن به زبان اصلی (اینجا) را کلیک کنید.