اعتصاب و اعتراض تاوان لگد «مشاور»

دو ماه پیش جوانان و شهروندان طبقه متوسط شهری نخبگان فاسد ترکیه را دزد خطاب می‌کردند و حالا معترضان روبه‌روی دفتر مالکان خصوصی معدن زغال‌سنگ «سوما» فریاد می‌زنند: «قاتل‌ها».

انفجار روز چهارشنبه معدن زغال سنگ سوما حالا سنگ دیگری شده است پیش پای «رجب اردوغان» نخست‌وزیر ترکیه، که خود را برای رینگ ریاست‌جمهوری ترکیه آماده می‌کند. شبکه‌های اجتماعی از تصاویر اعتراضات پر شده است.

آتش زیر خاکستر اعتراضات پارک گزی حالا با مرگ صدها معدنچی به سطح آمده است. حرکتی کوچک از سوی مقامات حزب حاکم، آتش اعتراضات را شعله‌ورتر می‌کند و معترضان را جسورتر.

پنجشنبه شب 13 شهر ترکیه شاهد تظاهرات‌های ضددولتی بود؛ هزاران نفر در شهرهای آدانا، مانیسا، ازمیر، استانبول، آنکارا، آیدین، بولو، آنتالیا، وان، دیاربکر، آک شهر، مرسین و بارتن به خیابان‌ها آمده و علیه دولت شعار دادند.

تظاهرات در برخی از شهرها به خشونت کشیده شد و معترضان شیشه‌های تعدادی از بانک ها و مراکز تجاری را شکسته و با آتش‌زدن وسایلی در جاده‌ها از عبورومرور خودروها جلوگیری کردند و با پلیس درگیر شدند. در برخی از شهرها نیز پلیس با گاز اشک‌آور و ماشین‌های آبپاش معترضان را متفرق کردند که در این میان ده‌ها نفر مصدوم و بازداشت شدند.

در شهر «وان» در شرق ترکیه تظاهرات گسترده‌ای برگزار شد که مخالفان کرد هوادار حزب صلح و دموکراسی نیز در آن شرکت داشتند و معترضان شعار «دولت استعفا» و «اردوغان قاتل است» سر دادند. سندیکاها و اتحادیه‌های کارگری هم در اعتراض به وضع ایمنی این گروه از شهروندان دست به اعتصاب زدند.

در شهر «سما» هم اوضاع از همین قرار بود و معترضان خشمگین به ساختمان‌های دولتی حمله کرده و شعار «اردوغان استعفا» سر داده‌اند.

در عین حال گزارش‌ها حاکی ا‌ست که معترضان به سوی خودرو حامل اردوغان نیز سنگ پرتاب کردند و با پلیس ضدشورش درگیر شدند. حدود پنج‌هزار معترض گفته‌اند تا زمان آزادشدن معترضان دستگیرشده، به تجمع در مرکز شهر ادامه خواهند داد.

بنا بر گزارش‌ها هزاران نفر از اعضای خانواده‌های معدنچیان و دیگر کارگرانی که در آنجا کار می‌کنند، در اطراف بیمارستان شهر جمع شده‌اند. همزمان و در حالی که حفاری‌ها برای نجات بازماندگان انفجار همچنان ادامه دارد، پلیس ضد شورش ترکیه در کوچه و خیابان اطراف دفتر هلدینگ «سوما» با ماشین آبپاش به جان معترضان افتاده تا مالکان شرکت‌ها در آسایش به کار خود ادامه دهند.

موج جدید هشتگ‌های«قتل، نه حادثه» هم انتقادها را وارد مرحله کیفرخواست کرده است. روزنامه حریت روز گذشته نوشته بود، حزب اصلی مخالف (جمهوریخواهان خلق)، در پایان ماه آوریل در پارلمان آن کشور خواستار بررسی وضعیت سوانح مربوط به محل کار در«سما» شده بود اما این پیشنهاد از سوی حزب حاکم رد شد.

دولت ترکیه پیش‌تر گفته بود که معدن «سما» به‌طور منظم تحت‌نظر بازرسان قرار داشته است. در مقابل اردوغان برای توجیه خود پای تاریخ را به میان کشید.

به گزارش «بی‌بی‌سی»، نخست‌وزیر ترکیه که روز پنجشنبه خود در محل سانحه حاضر شد، در پاسخ به پرسشی در مورد «اقدامات احتیاطی کافی»، موضعی تدافعی پیش گرفت و گفت «انفجارهایی مانند این همیشه اتفاق می‌افتند. این به معنی آن نیست که در جای دیگر جهان اتفاق نمی‌افتد.»

اردوغان با نام‌بردن از چندین حادثه معدنی در سرتاسر جهان، از جمله یک حادثه در بریتانیا در قرن ۱۹ میلادی، تلاش کرد از سابقه دولت ترکیه در این‌باره دفاع کند، اما شاید انتشار عکسی در روزنامه «تودیززمان» کار را برای اردوغان سخت‌تر کند؛ هرچند هیچ‌کدام از آنها به وضوح تصویری از نخست‌وزیر ترکیه را نشان نمی‌دهد.

این روزنامه ادعا کرده است که اردوغان عصبانی شده و با مشت به جوان معترض سومایی زده است. این در حالی است که انتشار تصاویر خشونت یک مقام دولت اردوغان هم به اعتراضات ضددولتی در این کشور دامن زده است.

در این تصاویر «یوسف یرکل» مشاور نخست‌وزیر ترکیه در حال ضرب‌وشتم یک شهروند ترک در جریان بازدید او از محل فاجعه است. در همان زمان نیز خبرها و گزارش‌هایی درباره اعتراض‌ها در آن شهر و نیز حمله معترضان به کاروان حامل نخست‌وزیر ترکیه منتشر شده بود.

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس این اعتراض‌ها سبب شد که محافظان اردوغان مجبور شوند برای مدتی او را به یک سوپرمارکت برده و سپس از محل دور کنند. اردوغان اکنون و در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه سیبل حملات معترضان قرار گرفته است و باید دید می‌تواند با پلیس ضدشورش خود بار دیگر اعتراضات را به زمان و حادثه‌ای دیگر موکول کند.